Człowiek jako odbiorca powołania chrześcijańskiego Filozoficzna refleksja nad pytaniem o to, kim jest człowiek: Wymiar cielesny Wymiar duchowy Wymiar osobowy Biblijne podstawy antropologii Zależność człowieka od Boga Stworzenie na.
Download
Report
Transcript Człowiek jako odbiorca powołania chrześcijańskiego Filozoficzna refleksja nad pytaniem o to, kim jest człowiek: Wymiar cielesny Wymiar duchowy Wymiar osobowy Biblijne podstawy antropologii Zależność człowieka od Boga Stworzenie na.
Człowiek jako odbiorca
powołania chrześcijańskiego
Filozoficzna refleksja nad pytaniem o to, kim jest
człowiek:
Wymiar cielesny
Wymiar duchowy
Wymiar osobowy
Biblijne podstawy antropologii
Zależność człowieka od Boga
Stworzenie na obraz i podobieństwo
Istnienie w relacji do drugiego człowieka i świata
Grzech zerwaniem dialogu z Bogiem
Odnowienie w Chrystusie
Duchowo-cielesna natura
człowieka. Myśl starożytna
Człowiek jako animal rationale
Cielesny związek ze światem przyrody
Wymiar duchowy, jako możność
upodabniania się do bóstwa
Arystoteles: teoria hylemorfizmu (gr. hyle- materia;
morfe-forma). Ciało jest w tej teorii materią
pojmowaną, jako tworzywo. Jest w swojej postaci
przypadkowe, zaś duch jest formą, która nadaje materii
treść, czyli jest jej aktem.
Jak ujawnia się wymiar
materialny?
Egzystencja cielesnej struktury bytu
ludzkiego: elementy biogenne,
związki organiczne i strukturalne.
podmiotowe „ja” i to, co z niego
wynika, czyli „moje”.
Jak ujawnia się wymiar
duchowy?
Myślenie jako aktywność duchowa;
Wolność człowieka:
Decyzyjna
Aksjologiczna
Istnienie ludzkiej duszy.
Dusza i ciało w koncepcji
św. Tomasza z Akwinu.
Człowiek jest duszą i ciałem;
•
•
Samoistność i substancjalność ludzkiej duszy;
Przypadłościowa natura ciała
Substancja kompletna – samodzielna i
należąca do jakiegoś gatunku (człowiek);
S. niekompletna – samodzielna, lecz nie
realizuje odrębności gatunkowej (dusza).
Osoba, jako zasada integrująca
Znaczenie pojęcia „osoba”
Maska – teatr grecki
Postać ze swym charakterem –
Cyceron
Samoistny podmiot cielesno-duchowy
Człowiek – istota żyjąca w relacjach
Osoba jako czynnik integrujący
duszę i ciało
Integruje wewnętrznie. Dla Emmanuela
Mouniera († 1950): „jest panowaniem nad
sobą, wyborem, kształtowaniem,
zdobywaniem samej siebie (...)”
Integruje ze światem zewnętrznym.
Mouniera - osobowy wymiar człowieka
nawiązuje do obrazu Trójcy św., jaki
człowiek nosi w sobie. „Powołanie,
wcielenie, wspólnota – to trzy wymiary
osoby”;
Wyraża podmiotowość człowieka.
Systematyzacja kategorii osoba
Osobowość psychiczna. W niej uwyraźnia się podmiotowe
„ja”:
a) jako spełniacz aktów świadomości;
b) jaźń człowieka, w której ogniskują się wszystkie
dynamizmy, dążenia, inklinacje;
c) całe jestestwo człowieka (z uwzględnieniem kontekstu
historycznego, doświadczeń, zamierzeń, wychowania).
Osobowość etyczna. Chodzi tu o człowieka w sferze jego
obowiązków i moralności. Osobowość ta może mieć dwa
wymiary:
Osobowość etyczna idealna – jest to wzór osobowy, jaki się
afirmuje
Osobowość etyczna realna – jest to poziom życia moralnego,
jaki się prezentuje zachowaniem i w sferze wyborów
Osobowość społeczna,
Godność osoby stanowi
normę zasadniczą
zobowiązań moralnych
człowieka wobec człowieka.
*
Godność wynika z:
A - podmiotowości człowieka
(świadomość i wolność;
B – Zdolności do miłości (relacja do
innego);
C – Religijności (relacja do Boga).
Biblijne podstawy antropologii
Zależność ontologiczna:
Basar (por. Kpł 15, 1; 19, 28)
Nefes (por. Ps 16, 10; 1 Sm 25, 29)
Ruah (por. Hi 34, 1415)
Moralny wymiar godności
człowieka – wolność
Zależność moralna
Człowiek i Bóg jako strony przymierza (por. Rdz 1,
26 nn);
Wolność dialogiczna
Wolność monologiczna (Por. Syr 15, 15-17)
Moralny wymiar godności
człowieka - wolność
Współczynniki wolności:
- Ujawnia się wobec wartości (godność osoby
ludzkiej, jako źródło w.) (por. FR 80);
- Zależność od prawdy (por. J 8,32);
- Wymiary negatywny: „wolność od”, wymiar
pozytywny: „wolność do” (Bezinteresowny
dar z samego siebie jest drogą realizowania
wolności por. KDK 24).
Moralny wymiar godności człowieka –
odpowiedzialność moralna
1. Strukturalny aspekt odpowiedzialności:
Wolność – świadomość – konsekwencje działania
Arystoteles;
Św. Tomasz z Akwinu;
I. Kant
Hume i J.S. Mill
William James
2. Osobowy aspekt odpowiedzialności
- kształtowanie postawy moralnej;
- Odpowiedzialność integralna;
- Odpowiedzialność jako odpowiedź na powołanie Boże.
Moralny wymiar godności człowieka
– podobieństwo do Osób Boskich
Człowiek obrazem Boga:
Ojca (obdarzanie życiem; gotowość do
ofiarowania siebie; umiejętność przebaczania)
Syna (umiejętność przyjmowania darów w
duchu odpowiedzialności)
Ducha Świętego (jednoczenie, budowanie
więzi ponad podziałami).
Człowiek w relacji do drugiego
człowieka
Wymiar stwórczy – uwidoczniony w
stworzeniu Adama i Ewy;
Wymiar zbawczy – Bóg zbawia
człowieka we wspólnocie.
Człowiek w relacji do świata
Współpraca człowieka z Bogiem:
opus creationis;
opus distinctionis;
opus ornatus.
Cel:
1. wezwanie, by „współdziałać w
doskonaleniu rzeczy stworzonych przez
Boga” (KDK 67).
2. doskonalenie samego człowieka (por. KDK
53).
Grzech - zerwaniem dialogu
Bogiem
Teonomia versus autonomia;
Nieposłuszeństwo’ jako wymiar pierworodny grzechu
człowieka. Oznacza odepchnięcie tego źródła, aby
samemu stać się autonomicznym i wyłącznym
źródłem stanowienia o tym, co jest dobre i złe (DV
35).
Konsekwencje grzechu:
wewnętrzna dezintegracja – intelekt-wola i ciałoduch;
Zerwanie stanu bliskości i ufnej zażyłości z Bogiem;
skłonność do zawłaszczania świata.
Odnowienie w Chrystusie
Przywrócenie stanu synostwa w odniesieniu do Boga
(„Tak więc my wszyscy z odsłoniętą twarzą wpatrujemy się w jasność
Pańską jakby w zwierciadle, przemieniając się w Jego wyobrażenie z
jasności w jasność, jakby przez Pana jako Duch” (2 Kor 3, 18).
Uzdrowienie wewnętrznej integracji
1. Ciało Chrystusa zostało podporządkowane mocy
Ducha i staje się ciałem chwalebnym (por. Flp 3, 21),
„ciałem duchowym” (1 Kor 15, 44).
2. Podobnie też uzdrowiony i przekształcony został
umysł (Rz 12, 2; Ef 4, 23); „potrafi wydawać sądy (Rz
14, 5) w świetle Ducha Świętego, wyrażając rozumnie
odczucie Jego obecności w sobie: czyż w
rzeczywistości nie jest to duch samego Chrystusa (1
Kor 2, 16)”.
Odnowienie w Chrystusie
Założony przez Chrystusa Kościół jest w zamyśle
wspólnotą przywróconej jedności (Ef 2, 15-18).
Jedność ta dokonuje się przez sakramentalno-moralne
kształtowanie życia chrześcijanina. Stąd możemy
mówić o sakramentalno-eklezjalnym charakterze
moralności chrześcijańskiej.
Uzdrowione zostało nastawienie człowieka wobec
świata, w którym znika obcość wobec człowieka, a
zostaje odkryty jego wymiar zbawczy. Człowiek jest
w nim powołany do szukania zbawienia całego
stworzenia, by został on poddany Chrystusowi (1Kor
15, 26-28).
Człowiek jako odbiorca
powołania chrześcijańskiego
Wymiar ontologiczny – żyć według
godności duchowo-cielesnej;
Wymiar moralny – realizować w
duchu wolności podobieństwo do
Boga;
Ludzka natura naznaczona grzechem;
Dzieło zbawienia, jako nowe
stworzenie człowieka w Chrystusie.