Transcript ÇOKLU ZEKA KURAMI Arş.Gör. Nida TEMİZ Eğitim Programları ve Öğretim Uzmanı TEK TİP ZEKA ! ‘g’ faktörü (Spearman) IQ testleri (Binet; Simon; Eysenck; Jensen) ZEKANIN FORMLARI! 120 bağımsız faktör.

ÇOKLU ZEKA KURAMI
Arş.Gör. Nida TEMİZ
Eğitim Programları ve Öğretim Uzmanı
TEK TİP ZEKA !
‘g’ faktörü
(Spearman)
IQ testleri (Binet;
Simon; Eysenck;
Jensen)
ZEKANIN FORMLARI!
120 bağımsız faktör (Guilford)
Soyut, Mekanik, Sosyal Zeka
(Thorndike)
Zihinsel yetenek olarak 13 farklı
faktör (Thurstone)
‘Triarşik Zeka Kuramı’: Analitik,
Yaratıcı, Pratik (Sternberg)
EQ (Goleman)
Çoklu Zeka Kuramı (Gardner)
TEK TİP
Sabittir
Sayısal olarak ölçülür
Sınıflandırmak ve
başarılarını tahmin
etmek için kullanılır
Zeki olanlar olmayanlar
Sözel ve sayısal
ÇZK
Geliştirilebilir
Sayısal hesaplanamaz
Çoğuldur
Çeşitli yollarla sergilenir
Sahip oldukları
potansiyeli ortaya
çıkarmak için kullanılır
ÇOKLU ZEKA KURAMI
İki düşünce deneyimi !
1- Zekayı tekil gören, IQ testleri ile
ölçülebileceğine inanan düşünceyi
unutalım!
2- Çeşitli çağlarda kültürler tarafından
değer verilen rolleri düşünelim!
GARDNER’ A GÖRE ZEKA
Tek bir faktörle açıklanamayacak kadar çok
yeteneği kapsar.
Bir ya da birden fazla kültürde değer bulan bir
ürün ortaya koyabilme yeteneğidir.
Gerçek hayatta karşılaştığı problemlere etkili
ve verimli çözümler üretebilme yeteneğidir.
Çözüme kavuşturulması gereken yeni veya
karmaşık yapılı problemleri keşfedebilme
yeteneğidir.
ÇOKLU ZEKALAR
Sözel-Dilsel Zeka (SD)
Matematiksel-Mantıksal Zeka (MM)
Görsel-Uzamsal Zeka (GU)
Bedensel-Kinestetik Zeka (BK)
Müziksel-Ritmik Zeka (MR)
İçsel Zeka (İÇ)
Kişiler arası Zeka (KA)
Doğacı Zeka (D)
ÇOKLU ZEKALAR
SD: dil becerilerini kullanma
MM: sayıları kullanma, mantıksal düşünme
GU: görsel fark etme, zihinsel benzeştirme, uzamsal
akıl yürütme
MR: müziksel formları algılama,müzikle ifade
BK: tüm bedeni ya da belli bir bölümü ile ifade
İÇ: kendini tanıma, kendi hakkındaki bilgi ile uyumlu
davranışlarda bulunma
KA: çevresindeki insanları anlama, iletişim kurma
D: canlıları, dünyayı tanıma, sınıflandırma
YETENEĞİDİR.
SÖZEL DİLSEL ZEKA
Yazılı ve sözlü iletişim
Doğru telaffuz
Yabancı dil
Anlatma,dinleme,okuma
Kelime oyunları
MATEMATİKSEL-MANTIKSAL ZEKA
Sayılar
Matematik ve Fen Bilgisi
Bilgisayar, puzzle
Neden-sonuç
Gruplama,sentez,analiz
GÖRSEL-UZAMSAL ZEKA
Sanat
Hayal
Resimler
Görsel imgeler
Görsel sunular
MÜZİKSEL-RİTMİK ZEKA
Şarkılar
Müzik aleti
Çevresindeki sesler
Mırıldanmak,eşlik etmek
Çalışırken müzik
BEDENSEL-KİNESTETİK ZEKA
Spor
Hareket etmemek!
Jest,mimik
Parçalarına ayırmak
Çamur,origami
KİŞİLERARASI ZEKA
Yakın arkadaş
Empati
Sosyalleşme
Başkaları
Selam
İÇSEL ZEKA
Bağımsız
Duygular,düşünceler
Kendine güven
Zayıf ve güçlü yanlar
Akıl danışmak!
DOĞACI ZEKA
Doğa,hayvanlar
Hayvan hakları
Toprak,bitki
Mevsimler,iklim olayları
Çevre bilinci
ÇOKLU ZEKA KURAMI’ NA GÖRE;
Her birey çoklu zekalara sahiptir.
Her bireyde söz konusu olan bu zekalar
değişik düzeylerde bulunabilmektedir yani
bazıları baskın bazıları az baskın olabilir.
Çoklu zekalar beslenerek güçlendirilebilir ya
da görmezden gelinerek zayıflatılabilir.
Çoklu zekalar beyinde farklı alanlara
yerleşmişlerdir, birlikte belirli bir uyum içinde
çalışabilirler.
“Zeka, problemleri çözme
ve bir veya birden fazla
kültürde değer bulan bir
ürün ortaya koyma
yeteneğidir.”
Howard GARDNER
FRAMES OF MIND (1983)
IQ TABANLI
ZEKİ Mİ? GERİ ZEKİ
Mİ?
IQ TESTİ
BAŞARAMAZ,
HİPERAKTİF,İÇİNE
KAPANIK
SÖZEL
SAYISAL
ÖĞRETME/N
ÇZK TABANLI
HANGİ TİP ZEKİ
TÜM ZEKALARA
BAŞARIR
BIREYSEL FARK
FARKLI
ETKINLIKLER
ÖĞREN(ME)Cİ
SÖZEL-DİLSEL ZEKAYA SESLENEN
ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
Okuma,yazma,dinle
me,anlatma
Akrostiş
Sözcük oyunları
Slogan yaratma
Hikaye tamamlama
Tanımlatma
Tartışma yapma
Sunumlar yapma
Rapor,makale,öykü,
mektup,otobiyografi,
senaryo,kitap, şiir
çalışmaları
Diyalog tamamlama
Bulmaca hazırlama
Münazara yapma
MATEMATİKSEL-MANTIKSAL ZEKAYA
SESLENEN ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
Benzer/fark
çalışması(venn
şeması)
Deneyler yapma
Olay sıralama
Sayı oyunları
Formül oluşturma
Neden-sonuç
çalışması
5N 1K çalışması
Mantık soruları
cevaplama/hazırlama
Kod oluşturma
Yap boz oyunları
Akıl yürütme
Hipotez kurma
Strateji oyunları
GÖRSEL-UZAMSAL ZEKAYA SESLENEN
ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
Resimleme, boyama,
çizme
Hayal etme
Kağıt katlama
Fotoğraf çekme
Üç boyutlu
çalışmalar
tasarlama,yapma
Harita çalışmaları
Görsel materyallerle
çalışma
Sonrasını tahmin
etme, planlama
Video kayıtları
yapma
Sanatsal geziler
yapma
MÜZİKSEL-RİTMİK ZEKAYA SESLENEN
ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
Besteleme, söz
yazma
Ritim tutma
Enstrümanlarla
örnekleme
Şarkı söyleme
Müzik dinleme
Müzik ya da seslerle
kodlama, hatırlama
Dans etme
Müzikallere,
konserlere gitme
Seslendirme,
müziklendirme
çalışmaları
BEDENSEL-KİNESTETİK ZEKAYA
SESLENEN ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
Rol yapma
Dramatize etme
Sessiz sinema oyunu
Canlandırma
Atlayarak,
zıplayarak, koşarak,
yürüyerek
çalışma/yapma
Pandomim sergileme
Beden dili kullanma
Dans etme
Maçlara gitme
Jimnastik yapma
Parçalarına ayırma
Modelini yapma
DOĞACI ZEKAYA SESLENEN ETKİNLİK
ÖRNEKLERİ
Bitki yetiştirme
Doğa gezileri
düzenleme/yapma
Hayvan
bakma/sevme
Doğadan
örnekleme/ilişkilendi
rme/benzeşim
kurma
Doğayı
gözlem,fotoğraflama
Seyir defteri/hava
durumu gözlem
defteri tutma
KİŞİLERARASI ZEKAYA SESLENEN
ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
Grup çalışmaları
Paylaşım çalışmaları
Empati çalışmaları
Çatışma çözme
çalışmaları
Eşli oyunlar
Sosyal sorunlara
çözümler çalışmaları
Etkili iletişim
çalışmaları
Öğretmen olma
oyunu
Takım çalışmaları,
oyunları
Dayanışma, işbirliği
çalışmaları
İÇSEL ZEKAYA SESLENEN ETKİNLİK
ÖRNEKLERİ
Hedef oluşturma
çalışmaları
Bireysel plan
çalışmaları
Ben...cümleleri
tamamlama
Ayna çalışmaları
Otobiyografi
çalışmaları
Sevdiğim,
sevmediğim,yapabild
iğim, başardığım
ifadeli çalışmalar
Bireysel çalışmalar
MATEMATİK 1- ÇARPMA İŞLEMİ
-Toplama, çıkarma işlemlerini tahtada hatırlama
-İki kişilik gruplama, kollar havada (KA/MM)
-Çarpışma sonucu (2*2) 4 kol (BK/KA/MM)
-Kaç kişi çarptı? Kaç kolları vardı? Kollar birleşti, kaç kol oldu? (MM)
-Etkinliği resimleme sayıları kullanma (GU/MM)
-Çarpan,çarpım,çarpı,kere,tane,eşittir kavramları ile hikaye
oluşturma (SD)/ canlandırma (BK)/Ben....olmak
isterdim,çünkü.... (İÇ/MM)
-7 cüceler şarkısı ile çarpma işlemi (BK/MM/MR/KA)
-Çarpma işlemleri ile gökyüzüne ulaşma, işlemler gökyüzü cisimleri
içinde, bulmacayı boyama, gökyüzü cisimlerini çarpmada
kullanma. (GU/MM/D)
HAYAT BİLGİSİ 2- TRAFİK
Trafik zihin haritası sonucu trafiğin tanımını ve kurallarını tahtada
formulleme (SD/MM/KA)
Trafik cihazları kullanımı ile ilgili kuralları kartlara grupça yazma uçan
balona asma (MM/KA/SD)
Sürücüler ve yayalar için ışıklı cihazların fark ve benzerliklerini venn
şemasında gösterimi
Sola-sağa-sola bak geç, ritmik şekilde yapma ve karşıya geçmeyi
dramatize etme (BK/MR/MM/KA)
Sürücü ve yaya askıları ve renkli balonlarla ışıklı trf. Cihazları hikayesi
dinleme (SD/MM/GU)
Balık kılçığı modeli ile kuralları tekrarlama (D/MM/SD)
Trafik ışığı olsaydım......renk olmak isterdim çünkü.... (İÇ/SD/MM)
Uçan balon ters çevirilince ağaç olur, yapraklarına grupça slogan
yazma,köklerinde kurallar (MM/SD/KA/D)
HAYAT BİLGİSİ 3- MADDE
Katı sıvı gazların ortak ve farklılıklarını şemada(venn) gösterme
(MM/SD)
Üç dallı madde ağacı oluşturma, yapraklarına gruplarca
katı,sıvı,gaz madde özellikleri yazma ilgili dala asma
(MM/SD/KA/D)
Elini kağıdın üzerine yerleştirme maddenin özelliklerini
parmaklarına yazma/madde olsaydım....olurdum çünkü....
(MM/SD/İÇ)
Asetatta katı,sıvı,gaz madde örneklerini görme
Katı,sıvı,gaz maddelerin seslerini çıkarma,seslerinden tahmin
etme oyunu (MM/MR/D/KA/İÇ)
SOSYAL BİLGİLER 4-YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
Dağ,sıradağ,ova,yayla,lav,plato,vadi,doğal bitki örtüsü,kültür
bitkisi kavramları tanımlarını yapmada tartışma (MM/SD/KA)
Dağ,tek dağ,sıradağ,yanardağ farklı ve ortak özelliklerini dağ
çiçeği şemasında gösterme (SD/MM/D)
Benim yüzüm ve Yeryüzü çalışması (İÇ/MM/SD/D)
Harita üzerinde yeryüzü şekillerini bulma gösterme oyunu
(MM/GU/SD/KA)
Yeryüzü şekilleri ile ilgili şarkı oluşturma (MR/MM/D)
YERYÜZÜ akrostiş çalışması yapma (SD/MM/D)
FEN BİLGİSİ 5- SES
Ses zihin haritası oyunu oynama, ses tanımını tahtada
formülleştirme (SD/KA/MM/İÇ)
Balonlardan titreşim hissetme çalışması, hissettiklerini eli
boğazında anlatma (SD/MM/GU)
Başka canlıların sesleri üzerine konuşma tartışma(D/SD/MM)
Ben bir ses olsaydım......sesi olurdum çünkü.....(MM/SD/İÇ)
Grupça çalışma kağıdını kullanarak çalışma –deney,kitaplar vbsoruları cevaplama işbirlikli yöntem (KA/SD/MM/D)
Ses cihazı ile en kötü ses yarışması ve sonucunda ses kirliliği
(SD/MM/KA/MR)
Sesin resmini grupça yapma (SD/MM/GU)
KATILIMINIZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER...