يك بيماري اسهالي و عفوني است که توسط ميکروب ويبريوکلراايجاد می شود . كودكان وبزرگساالن به آن مبتال مي شوند در حدود.
Download
Report
Transcript يك بيماري اسهالي و عفوني است که توسط ميکروب ويبريوکلراايجاد می شود . كودكان وبزرگساالن به آن مبتال مي شوند در حدود.
يك بيماري اسهالي و عفوني است که توسط ميکروب
ويبريوکلراايجاد می شود .كودكان وبزرگساالن به آن مبتال
مي شوند
در حدود %20افراد مبتال دچار اسها حاد آبكي مي شوند
كه 10تا %20آنهاداراي اسهال حاد آبكي شديد همراه با
استفراغ مي باشند
اگر اين بيماران سريع درمان نشوند با از دست دادن مقادير
زياد آب وامالح ميتواند در عرض چند ساعت منجر به كم
آبي شديد بدن و مرگ گردد
انتقال وبا از راه مدفوعي – دهاني است .از آنجا كه بيش از يك ميليون ارگانيسم براي
ايجاد بيماري مورد نياز است ،وبا منحصراً از طريق آب يا غذاي آلوده منتقل ميگردد.
انتقال توسط تماس مستقيم فرد به فرد ،مانند تماس با بيمار ،نادر است .ممكن است آب در
سر منشأ خود آلوده شود .آب سطحي و آب چاههاي كم عمق منابع عفونت هستند .افزون
بر اين ،ويبريوكلرا ميتواند در محيطهاي آبي براي سالها زندگي كند .اغلب موارد آلودگي
آب در خانه ،زماني است كه آب ناشي از شستشو با آب ذخيره شده تماس مييابد .حمام
كردن يا شستشوي وسايل آشپزي در آب آلوده هم ميتواند موجب انتقال وبا شود .اكثر
دانههاي خوراكي مرطوب مانند برنج ،ارزن ،ذرت ،زمانيكه در حرارت اتاق سرو گردند
يا حرارت كمي ببينند ،به مواد شايعي براي انتقال وبا تبديل ميشوند .غذاهاي مرطوب كه
كمي بعد از پختن آلوده شدهاند و براي چند ساعت در دماي اتاق ماندهاند؛ محيطي عالي
براي رشد ويبريوكلرا آماده ميكنند .غذاهاي ديگر كه ميتوانند وبا را منتقل كنند شامل
غذاهاي دريايي ناپخته و خام بويژه صدف ،ميوهجات و سبزيجات خام مي باشند .غذاهاي
ترش با ليمو ،گوجهفرنگي ،ماست و شير تخمير شده مانع رشد ويبريوكلرا ميشوند.
مورد مشكوك:
در مناطقي كه وبا آندميك نميباشد مورد وقتي مشكوك به
وباست كه هر فرد 5سال به باال دچار دهيدارتاسيون شديد
شود( .گروه درماني ج سازمان جهاني بهداشت) يا در اثر
اسهال آبكي شديد بميرد.
در مناطقي كه همهگيري وبا وجود دارد و يا آندميك ميباشد،
مورد وقتي مشكوك به وباست كه هر فرد 2سال به باال
اسهال حاد آبكي داشته باشد.
مورد تائيد شده:
هر فرد دچار اسهال است كه ويبريوكلرا O1يا O139از
مدفوعش جدا شده باشد
نمونهها بايد ظرف 5روز اولية بيماري گرفته شود
يك سوآب با نوك پنبهاي تميز را وارد مقعد بيمار و يا مدفوع تازه دفع شده
كنيد.
سوآب را در لوله محيط انتقال َكري – ِبلِر ) (Cary – Blairقرار دهيد
در صورتي كه نمونه ظرف هفت روز(ترجيحا ً2روز) به أزمايشگاه
برسدمعموالً تعداد كافي ارگانيسم براي شناسايي ويبريوكلرا زنده مانده است
لولههاي محيط انتقال كري – بلر را ميتوان در درجه حرارت محيط اطراف
حدود 1تا 2سال نگهداري كرد
نمونه ها توسط مكز بهداشت تحويل گرفته مي شود
به واحد مركز بهداشت جهت تحويل اطالع داده شود
ميزان دهيدراتاسيون بيمار را ارزيابي كنيد.
جبران مايعات بيمار را بر اساس راهنماي سازمان جهاني بهداشت براي
موارد بدون دهيدراتاسيون و موارد دهيدراتاسيون نسبي يا شديد انجام دهيد.
بيمار را بطور مكرر پايش كنيد و وضعيت جبران مايعات را با فواصل
زماني توصيه شده در راهنماي مربوطه ارزيابي كنيد .براي درمان ميزان
دهيدراتاسيون كه مجدداً ارزيابي كرده ايد از راهنماي درمان استفاده كنيد.
به بيماران مبتال به دهيدراتاسيون شديد آنتي بيوتيك خوراكي بدهيد.
در صورتي كه استفراغ بيمار متوقف شده است به او اجازه دهيد تا آنچه
الزم است را ميل كند.
تا زماني كه اسهال متوقف شود پايش بيمار و جايگزيني مايعات را ادامه
دهيد.
به اندازه دو روز پودر ORSبه بيمار بدهيد تا از آنها طبق دستوراتي كه
شما ارائه مي دهيد استفاده كند
گروه الف
بدون دهيدراتاسيون
وضعيت بيمار
نگاه كنيد :
وضعيت عمومي چشمها (اشك) دهان و زبان -تشنگي
گروه ج
دهيدراتاسيون شديد
گروه ب
دهيدراتاسيون نسبي
خوب ،هوشيار طبيعي وجود دارد مرطوب بطورطبيعي مي نوشد،تشنه نيست
ناآرام ،بيقرار فرو رفته وجود ندارد خشك -تشنه،با ولع مي نوشد
خواب آلوده يا بيهوشسست ()Floppy
بسيار فرو رفته و خشك وجود ندارد بسيار خشك خوب نمي آشامد يا قادر به آشاميدننيست
لمس كنيد :
-نيشگون پوستي
-سريعا ً بر مي گردد
-به آهستگي بر ميگردد
-بسيار آهسته برميگردد
تصميم بگيريد :
بيماار هاايش نشاانه ا از دهيدراتاساايون اگاار بيمااار دو يااا بيشااتر از دو نشااانه از اگر بيمار دو ياا بيشاتر از دو نشاانه از ماوارد
ندارد
موارد فاو را داشاته باشادو قاداقي يكاي فو را داشاته باشاد و قاداقي يكاي از آنهاا از
از آنها از نشانه ها اصايي باشاد ،دچاار نشااانه هااا اصاايي باشااد ،دچااار دهيدراتاساايون
دهيدراتاسيون نسبي است.
شديد است.
نشانه اصلي دهيدراتاسيون شديد در بزرگساالن و كودكان بزرگتر از
7سال عبارتند از فقدان نبض راديال و فشار خون پايين
نيشگون پوستي در بيماران مبتال به ماراسموس (تحليل رفتن شديدتوده بدني) يا كواشيوركور (سوءتغذيه شديد همراه با ادم) يا بيماران
چاق كمتر مفيد مي باشد.
وجود يا فقدان اشك فقط در مورد شيرخواران و كودكان خردسالنشانه هاي بارزي محسوب مي شود.
راهنما درمان بيماران بدون دهيدراتاسيون
بيماراني كه در اولين ارزيابي انجام شده در تسهيالت بهداشتي هيچ
نشانه اي از دهيدراتاسيون نداشته اند را مي توان در منزل درمان
كرد .بايد به اين بيماران به اندازه مصرف دو روز پودر ORSتحويل
داد و نحوه مصرف محلول ORSرا بر اساس جدول زير توضيح داد
سن
مقدار مقيوي تجويز پس از هر بار دفع اسهاي
تعداد پاكت ها ORSمورد نياز
كمتر از 24ماه
50تا 100ميلي ليتر
به اندازة 500ميلي ليتر در روز
2 -9ساله
100تا 200ميلي ليتر
به اندازة 1000ميلي ليتر در روز
10سال به باال
هر چقدر كه ميل دارد
به اندازة 2000ميلي ليتر در روز
بيماراني كه در ارزيابي اول نشانه هايي از دهيدراتاسيون متوسط يا شديد
داشته اند ولي پس از دريافت مايعات وريدی يا محلول ORSهيچ نشانه اي
از دهيدراتاسيون را نشان نمي دهند .بايد تا زماني كه اسهال قطع شود تحت
نظر بمانند .اين بيماران بايد حداكثر مقدار محلول ORSپيشنهاد شده بر
اساس سن بيمار در جدول فوق را به ازاي هر بار دفع مدفوع آبكي دريافت
كنند .اگر اين بيماران ميل به نوشيدن مقدار بيشتري ORSرا دارند بايد در
اختيارشان قرار داده شود .اگر بيمار دچار استفراغ يا اتساع شكمي شده بايد
محلول رينگرالكتات به ميزان 50ميلي ليتر به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن
در طي سه ساعت دريافت كند .پس از آن مي توان ORSرا دوباره شروع
كرد .وضعيت جبران مايعات بدن بيمار بايد هر 4ساعت يكبار ارزيابي
شود.
محلول ORSبايد بر اساس جدول زير تجويز شود :
محلول ORSبايد بر اساس جدول زير تجويز شود :
مقدار تخميني مقيوي ORSبرا تجويز در 4ساعت اوي به بيماران دچار دهيدراتاسيون متوسط
سن
كمتر از 4
ماه
4تا 11
ماه
12تا 23
ماه
2تا 4ساي
5تا 14ساي
بيشتر از 15
ساي
وزن به كييوگرم
كمتر از 5
5تا 9/7
8تا 9/10
11تا 9/15
16تا 9/29
بيشتر از 30
مقدار ORSبه
مييي ليتر
200تا
400
400تا
600
600تا
800
800تا
1200
1200تا
2200
2200تا
4000
فقط زماني از سن بيمار استفاده كنيد كه وزن بدن او نامشخص باشد .اگر وزنبيمار مشخص است ،با ضرب كردن وزن بيمار به كيلوگرم در عدد 75مقدار
ORSمورد نياز محاسبه مي شود.
بيماران را براي اطمينان از دريافت مقدار كافي ORSو همچنين پايش ميزان
مايعات دفع شده هر 1تا 2ساعت يكبار ارزيابي كنيد .اگر بيماري تقاضاي مقدار
ORSبيشتر نمايد بايد در اختيارش قرار داد .اگر بيمار استفراغ مي كندORS ،
را در مقادير اندك و دفعات بيشتر تجويز نماييد يا اينكه آنرا آهسته تر بخورانيد.
خنک کردن محلول ORSتحمل آن را برای بيمار راحت تر می کند .بيماراني كه
استفراغ مي كنند ميتوان محلول ORSرا با استفاده از لوله بيني معدي تجويز كرد
ولي معموالً نياز به اين كار نيست .با جبران مايعات بدن بيمار ،استفراغ وي نيز
بايد در عرض 2تا 3ساعت برطرف شود.
پس از 4ساعت اين بيماران بايد مجدداً ارزيابي شوند و با استفاده از راهنماهاي
مربوط به موارد بدون دهيدراتاسيون ،دهيدراتاسيون متوسط و شديد درمان شوند.
مايعات داخل وريدي را مي بايست بي درنگ تجويز نمود 100 ،ميلي
ليتر محلول رينگرالكتات به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن بايد بصورت
زير تجويز شود :
راهنما جايگزيني مايعات داخي وريد
سن
ابتدا 30مييي ليتر به ازا هر كييوگرم
سپس 70مييي ليتر به ازا هر
وزن بدن بصورت وريد در عرض
كييوگرم وزن بدن بصورت وريد در
......تجويز كنيد
عرض .....تجويز كنيد
شيرخواران
(كمتر از 12
1ساعت *
5ساعت
ماه)
يك ساله يا
بزرگتر
30دقيقه *
5/2ساعت
* در صورتي كه پس از تجويز 30ميلي ليتر مايع وريدي به ازاي
هر كيلوگرم وزن بدن ،نبض راديال ضعيف يا غيرقابل لمس است يك
مرتبه ديگر آن مقدار را تكرار كنيد.
پس از اينكه 30ميلي ليتر به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن مايع
داخلي وريدي تجويز شد بايد بيمار را مجدداً ارزيابي و پس از آن نيز
هر 1تا 2ساعت يكبار اين كار را انجام دهيد .اگر وضعيت جبران
مايعات بدن بيمار رو به بهبود نباشد بايد مايعات داخل وريدي را با
سرعت بيشتري تجويز نمود.
محلول ORSرا بايد به محض اينكه قادر به نوشيدن گرديد همراه با
مايع درماني وريدي تجويز كرد .پس از 6ساعت (در مورد
شيرخواران) يا 3ساعت (در مورد افراد 1سال به باال) بايد بيمار را
مورد ارزيابي كامل قرار داد ،و از راهنماي درمان بيماران بدون
دهيدراتاسيون يا دهيدراتاسيون متوسط يا شديد در صورت لزوم
استفاده شود.
◄◄آنتي بيوتيك ها توصيه شده برا درمان مبتاليان به وبادر
ايران►►
بر اساس تست حساسيت ميکروبی انجام شده با روش MICبر روی
ويبريوکلرای جدا شده از تعداد يکصد نمونه مثبت قطعی وبا ،از اتباع
ايرانی و خارجی از مناطق مختلف کشوردر جريان اپيدمی وبای سال
1390توسط آزمايشگاه مرجع سالمت وزارت بهداشت نتايج زير حاصل
شده است:
به کوتريموکسازول و ناليديکسيک اسيد بيش از %95مقاومت وجود دارد.
به تتراسيکلين %52مقاومت مشاهده شد.
به سيپروفلوکساسين و آمپی سيلين هيچگونه مقاومتی مشاهده نشد و به
سفيکسيم تنها %1مقاومت وجود دارد.
%60سويه های آزمايش شده به اريترومايسين حساس و %40مقاومت
بينابينی وجود دارد.
◄بنابر اين توجه به شرايط جديد ،درمان بيماران مبتال به وبا به
شرح زير در جدوي پيوست توصيه می شود.
الف -درمان انتخابی برای بزرگساالن به ترتيب :سيپروفلوکساسين،
سفيکسيم و آمپی سيلين می باشد.
ب -درمان انتخابی برای کودکان و زنان بادار به ترتيب :سفيکسيم،
آمپی سيلين ،اريترومايسين وآزيترومايسين می باشند.
ج -هيش داروی کاهنده قرکات روده توصيه نمی شود.
آنتي بيوتيك ها توصيه شده برا درمان مبتاليان به وبادر ايران
آنتي بيوتيك
كودكان کمتر از 8سال
بزرگساالن
سيپروفيوكساسين
زير 17سال تجويز نشود.
250ميلي گرم دو بار در روز
بمدت سه روز يا يك گرم
بصورت تك دوز
سفيکسيم
در دو دوز 8 mg/Kg/day
منقسم به مدت 3روز
400ميلي گرم روزانه برای 3
روز
اريترومايسين
چهار بار در 10mg/kg/dose
روز به مدت 3روز
400ميلي گرم 4بار در روز
به مدت 3روز
آزيترومايسين
دوز واحد20mg/kg/dose
دوز واحد1 gr
آمپی سييين
5/12mg/kg/doseچهار بار
در روز به مدت 3روز
500ميلي گرم 4بار در روز
به مدت 3روز
قيوانات
انسان و
اشياء
آلوده
باد و گرد
و خاك
آب آلوده و
فاضالب
ميوه و سبزيجات ضدعفوني شده مصرف
كنيد.
از آب آشاميدني سالم و مطمئن استفاده كنيد
اگر در منطقهاي زندگي ميكنيد كه دسترسي به آب آشاميدني تصفيه
شده و لولهكشي شده وجود ندارد حتما ً قبل از مصرف آب ،آن را به
مدت 1دقيقه بجوشانيد و يا از كلر مادر استفاده كنيد.
ـ قبل از شروع به تهيه غذا
ـ قبل از مصرف غذا
ـ قبل و بعد از اجابت مزاج
ـ به محض ورود به منزل قبل از آن كه به چيزي دست بزنيد.
از دستفروشان و فروشندگان دورهگرد مواد خوراكي تهيه نفرمائيد.
هر چه فاصله زماني بين پخت غذا و مصرف آن كمتر باشد احتمال
آلوده شدن غذا كمتر ميشود.
از قرار دادن ميوه و سبزي نشسته در داخل يخچال اكيداً خودداري كنيد.
مواد خام و پخته نشده را در مجاورت غذاهاي پخته شده قرار ندهيد.
ابتدا ميوه و سبزيجات را شستشو دهيد تا مواد زائد و گل و الي آن حذف شود.
در داخل يك ظرف 5ليتر آب و 15قطره مايع ظرفشويي ريخته و كامالً حل
نماييد 5.دقيقه ميوه و سبزي را در محلول به دست آمده نگهداري كنيد
مدت
ميوه و سبزي را با آب تميز شستشو دهيد.
يك گرم (نصف قاشق چايخوري) پودر پركلرين را در 5ليتر آب حل كنيد.
به مدت 5دقيقه ميوه و سبزي شسته شده را در محلول كلر نگهداريد.
در پايان ميوه و سبزي را با آب سالم به خوبي شستشو داده و مصرف كنيد.
جوشاندن آب در دماي 100درجه سانتيگراد حداقل به مدت 5دقيقه جهت از
بين بردن ميكروبهاي بيماريزا
استفاده از پودر پركلرين (هيپو كلريت كلسيم) به روش زير:
ابتدا يك قاشق غذاخوري پودر پركلرين در يك ليتر آب حل نماييد تا كلر مادر بدست آيد (كلر مادر را
جهت دور نگه داشتن از نور خورشيد در شيشههاي كدر نگهداري نماييد)مدت 5دقيقه ميوه و سبزي
را در محلول به دست آمده نگهداري كنيد
به ازاي هر ليتر آب 5قطره از كلر مادر اضافه نمائيد.
پس از گذشت 20دقيقه ميتوان از آب گندزدايي شده استفاده كرد.
رعايت اصوي بهداشت در مراكز تهيه .توزيع و فروش مواد غذائي از ضروريات است و عدم
رعايت اين اصوي مي تواند مشكالت فراواني برا انسان فراهم كند .لذا اين مراكز ميتوانند
كانون بسيار مناسبي برا انتشار بيماريها واگيردار مسر باشند .به هر شكي چهار مسئيه
اصيي ومهم يعني داشتن ساختمان مناسب .آب سالم .دفع صقيح فا صالب و نيز جمع آور
و دفع بهداشتي زباله و مواد زائد جامد در اين اماكن از اهم مسايي بهداشتي بوده و بايد مورد
توجه قرارگيرد.
آموزش كارگران درباره مطالب بهداشت فرد .و سايي و لوازم كار و مبارزه با قشرات و
جوندگان بهترين وسييه ارتقا بـهداشت مـواد غـذائي است .بسيار از كـارگران مـواد
غذائي سابقه آموزشي اندكي دارند از اين بايد بعصي جنبه ها بهداشتي فرد رابه طور دائم
به آنها تاكيد نمود لذا:
-1شستن دست با آب و صابون برا كارگراني كه در مراكز تهيه .توزيع و فروش مواد غذائي
كار ميكنند .قبي از تهيه غذا به خصوص بعد از توالت؛ بعد از دست زدن گـوشت دام و
گـوشت طـيور؛ سبز خـام و تـخم مرغ ؛ زباله و زباله دان و غيره ضرور است.
-2بايد ناخن انگشتان مرتب كوتاه شود و كثيف نباشد.
-3كارگران و نيز افراد كه در مقي تهيه؛ توزيع و فروش مواد غذائي كار ميكنند بايد به مقض
ورود به مقي كار لباس و كاله و كفش مخصوص كار را بپوشند.
-4بايد از سرفه كردن وعطسه در نزديكي مواد غذاائي؛ تر كردن ووليسيدن انگشت پيش از
برداشتن مواد غذائي ؛ سيگار كشيدن و دود دادن بر غذاها ؛ پرهيز شود.
سوزاندن
كروزول
خشك كردن در معرض آفتاب
جوشاندن
منابع :
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی معاونت بهداشت
مرکز مديريت بيماريهای واگير
بهداشت مواد غذائي تاليف :داود فرج آالن انتشارات نور دانش
تنظيم واقد كنتري عفونت