YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 1

6.05.2020

KAYNAK KİTAPLAR 1. YÖNETİM BİLGİ SİSTEMİ Yard. Doç.Dr.Hasan TUTAR Seçkin Yayınları 2. BİLGİYİ YÖNETMEK M. Levent DEMİRCAN- C.Arda MOLTAY Beta yayım dağıtım 3. BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE ÖRGÜTSEL DEĞİŞİM Türksel Kaya BENGSHİR TODAİE Yayınları 4. Yönetim Bilişim Ders Notları Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ Devamsızlık Oranı : 10 saattir.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 2

4 5 6 7 1 2 3 8

DERS KONULARININ HAFTALIK DAĞILIMI

Örgütlerde bilgi ve yönetimi, bilginin önemi ve bilgi gereksinmesi, bilgi kaynaklarının önemi Bilişim teknolojilerinin evrimi ve bilişim teknolojilerinin çağdaş işletmelerde stratejik yönetim üzerine etkileri Bilgi teknolojileri ve bilgi sistemleri, bilgi teknolojilerinin örgütlere sundukları olanaklar, organizasyondaki yeri Sistem yaklaşımları ve sistem çıkmazları Yönetim süreçleri ve sistem yaklaşımları Yönetim Bilişim sistemleri tanımı, nitelikleri Yönetim Destek sistemleri, veri işleme sistemi, yönetim bilgi sistemi I.VİZE Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

3

13 14 15 9 10 11 12 16 Karar destek sistemi kara verme ve kademeleri Veri - bilgi ve bilgi işlem kavramları, bilginin nitel özellikleri Yönetim işlevi, yönetim destek sistemleri ilişkisi Yönetim Bilişim sistemlerinin işletme üzerindeki etkileri Bilişim ve ofis otomasyonu II.VİZE Yapay zeka ve uzman sistemler, örgütlerdeki bilişim uygulamaları Genel Tekrar 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 4

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEM 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 5

YÖNETİM VE BİLGİ YÖNETİMİ Yönetim; başkalarının aracılığı ile amaca ulaşma ve başkalarına iş gördürme faaliyeti şeklindeki çok kullanılan tanımda, yönetimin esas itibariyle insan ilişkilerine dayanan bir süreç olduğu anlaşılmaktadır.

Ekonomistlere göre yönetim; “toprak, sermaye, emek” ile birlikte, üretim fonksiyonlarından birisi de yönetimdir.

Yönetim bilimciler, yönetimin bir “otorite sistemi” olduğunu ifade ederler. Bunlara göre örgüt, “yöneten “ ve “yönetilen” ler olmak üzere iki gruptan oluşur. Bu iki grup arasındaki ilişki otorite ilişkisidir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6

Toplum bilimciler ise yönetimi, bir “sınıf ve saygınlık sistemi” olarak nitelendirirler.

Yönetimle ilgilenenler, sadece bu disiplinler değildir.

Psikoloji, hukuk, pazarlama, sosyal psikoloji ve muhasebe-finansman gibi sosyal bilimlerin çeşitli dalları yönetimi, ilgi alanlarının amaçlarına uygun bir biçimde tanımlamaya çalışmışlardır. Bütün bu yaklaşımların ortak noktası; yönetimin, diğer kişilerin ortak çabaları sayesinde amaçların başarılması süreci olduğudur.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 7

Yönetimin Özellikleri Yönetimin özelliklerinden ilki, ulaşılması düşünülen belirli amaçların varlığıdır.

İkinci önemli özellik, uyum içinde çalışan insanların beşeri güçlerini belli bir düzen içinde yönlendirmesi ve koordine etmesidir.

Yönetimin üçüncü özelliği, çalışanlarla ilgili bir dizi işlevi kapsayan bir süreç olmasıdır ki bu yönetimin en önemli özelliğidir.

Yönetimin diğer bir özelliği, yönetimin bir yönlendirme süreci olmasıdır.

Bu sayılan fonksiyonları yürütürken, her fonksiyonla ilgili yönetsel faaliyetleri; “analitik”, “teknik”, “beşeri” ve “kavramsal” yeteneklerini ortaya koyarak, bir sonuca ulaşmaya çalışır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 8

VERİ : Çeşitli sembol, harf, rakam ve işaretlerle temsil edilen ham işlenmeye hazır işlenmemiş gerçekler ya da izlenimlerdir.

BİLGİ : Verilerin karar alma sürecine destek sağlayacak şekilde anlamlı bir biçime getirilmek üzere analiz edilerek işlenmesiyle ulaşılan sonuçlardır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 9

6.05.2020

AKIL ÜST BİLGİ BİLGİ VERİ Veri Bilgi ve Üst Bilgi Kavramları Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 10

Yukarıdaki şekilde Veri bürolarda yapılan kayıt işlemleri Bilgi Kayıttan sonra yazışma haline dönüştürülmesi Üst Bilgi - Cevap verilmesi Akıl Yazışmaya göre Karar Verme 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 11

Bürolarda Bilgi İşleme Süreci Ham Bilgi Girişi F E D B A C K 6.05.2020

İşleme Süreci İşlevsel Bilgi Çıkışı Diğer Örgütlerin İşlevsel Bilgi Havuzu Örgüt içi işlevsel Bilgi Havuzu YÖNETİM KARAR Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 12

BİLGİNİN DEĞERİNİ BELİRLEYEN TEMEL NİTELİKLER Doğruluk Noksansızlık (Tam olması) Zamanlılık Uygunluk Yerindelik Ucuzluk (maliyet) 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 13

BİLGİ VE YÖNETSEL İŞLEVLER ARASINDAKİ İLİŞKİ İç ve Dış Bilgi PLANLAMA Örgütsel Araştırmaları Gerçekleştirecek Planların Yapılması ÖRGÜTLEME Plana Uygun Örgüt Yapısının Oluşturulması YÖNELTME Personelin Motivasyonu Ve Plana Uygun Faaliyetlerin

Gerçekleştirilmesi

DENETİM Yöneltilmiş Faaliyetlerin Planlara Uygunluğunun Denetimi Önemli bilgilerin zamanlı geri beslemesi 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 14

YÖNETİM FAALİYETLERİNİN NİTELİĞİNE İLİŞKİN YÖNETİCİNİN BİRBİRİNDEN FARKLI OLARAK BİRBİRİYLE İLİŞKİLİ ON ROLÜ BULUNMAKTADIR.

I. KİŞİLERARASI İLİŞKİLER GRUBUNDAKİ ROLLERİ - Örgüt Temsilciliği - Aracılık - Liderlik II. BİLGİ TRANSFERİ GRUBUNDAKİ ROLLERİ - Denetçilik - Yayımcılık - Konuşmacılık III. KARAR VERME GRUBUNDAKİ ROLLERİ - Girişimcilik - Problem Çözme - Kaynak Tahsisi - Tartışma 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 15

Neden Yönetim Bilgi Sistemi ?

           

Bilgi kaybolur, unutulur, yok olur… Değişmeyi ve öğrenmeyi öğretir Tasarruf ve verimlilik sağlar En iyi pratik yöntemler sunar Sorun çözmeye yönelik yararlı bilgi sağlar Karar destek sistemlerini barındırır Süreç dokümantasyonu sağlar İnsan Kaynakları yönetimi sağlar Bütün birimlere ortak bir veri setiyle çalışma imkanı tanır Veri tutarsızlığı riskini azaltır Harcamalara ve gelirlere detaylı bir şekilde kaydedilme imkanı tanır Organizasyonel işlerin daha sistemli ve düzenli çalışmasını sağlayarak kurumların kimliklerinin oluşumuna katkıda bulunur

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 16

Yönetim Bilgi Sisteminin İşletmeye Katkısı

          Kurum içinde bilgi akışı hızlanır, hızlı düşünebilen ve değişebilen bir organizasyon oluşur.

Sorunların tespiti hızlı sağlanır.

Çok daha hızlı çözüm sağlanır.

Online kütüphaneler oluşur.

Zaman tasarrufu sağlanır.

Hizmet kalitesi artar Gerçek zamanlı raporlama sağlanır.

Nitelikli bilgiye dayalı raporlar oluşur.

Sistem aracılığıyla bu raporlara her zaman ve her yerden ulaşılır.

Raporlarda inisiyatif yoktur.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 17



Farklı kullanıcılar için farklı bilgi

Kurumların örgütlenme şemaları gereği, hiyerarşik olarak farklı tür bilgilerle varlıklarını devam ettirir.  Örneğin üst, orta ve alt kademelerdeki yöneticilerin ihtiyaç duydukları bilgi türleri birbirinden farklıdır.

 Üst yönetim daha ziyade başında bulunduğu kurumun geleceğine ilişkin stratejik kararları alabilecek türden bilgilerle donatılırken, yönetim bilgi sistemi orta kademedeki yöneticiye iç ve dış kaynakların kullanılarak orta vadeli planlarda yer almasının sağlayacak türden bilgiler sunmaktadır.

 Alt kademedeki yöneticiler ise, çalıştıkları organizasyonlarda genellikle günlük işlerin ilerlemesinde işlevsel olarak üretilen yapısal bazlı çalışmalardan sorumludurlar.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 18

Üst seviye Yönetim

Stratejik Planlama ve karar verme için YBS

Programlanmış kararlar Daha az kurallara oturtulmuş ---------------------------------

Taktik planlama ve karar verme için bilgi sistemi

-------------------------------- Alt seviye Yönetim

Faaliyet planları, karar verme ve kontrol için bilgi sistemi

Programlanmamış kararlar Kurallarla Belirlenmiş

Faaliyet işleri

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 19

Örgütlerde Bilginin Önemi ve Gereksinimi * Günümüzün politik, sosyal ve ekonomik örgütlerinin olarak giderek karmaşık yapıya bürünmeleri bunların yönetimi ve denetiminde daha fazla bilgiye gereksinim duyulmasına yol açmıştır. * Çağdaş örgütlerde ihtiyaç duyulan bilgi miktarı da hacimsel olarak gün geçtikçe artmaktadır. * Çeşitlenen ve büyük hacimlere ulaşan bilgi yığınlarını anlamak, yorumlamak ve hatırlamak, gerek kapasite ve gerekse zaman bakımından olanaksızdır. * Örgütlerde bu tür bilgiler ancak sistematize edilerek etkili ve verimli kullanılabilir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 20

Genel olarak, * örgütlerde geçmişi hatırlamak, * bugünü izleyebilmek ve * geleceği planlamak Amacıyla bilgiye ihtiyaç duyulmaktadır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 21

* Bilgi, ekonomide en temel kaynak olarak karşımıza çıkmaktadır.

* Hammadde, sermaye ve işgücünden oluşan geleneksel üretim faktörleri ikincil öneme sahip olmuşlardır. Bu kaynakları belirli bilgi sağlandığı sürece kolayca elde etmek mümkün olabilmektedir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 22

* Bilgi kendi başına bir şey üretemez, yalnızca bir iş veya görevle bütünleştiğinde üretken olabilir. * Bu nedenle bilgi toplumu örgütler toplumudur ve bu örgütlerin amacı uzmanlık bilgilerini bir işe entegre edebilmektir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 23

* Bilgi kişisel ve örgütsel kararların temelini oluşturur. Örgütsel hedeflere ulaşmak için tüm örgüt düzeylerinde bilgiye ihtiyaç duyulur. İhtiyaç duyulan bilginin türü, yapısı ve içeriği bu bilgiyi kullanan birimin işlevlerine göre farklılık gösterir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 24

* Örgütün alt düzeylerinde bulunan, yürütmeden sorumlu yöneticilerin bilgi ihtiyaçları rutin, günlük, yürütme ile ilgili kararlar için olurken; * Orta düzey ve özellikle de üst düzey yöneticilerin bu ihtiyaçları uzun dönemli kararlar alma ve politikalar oluşturmada ortaya çıkar. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 25

Bilgi Toplumu nedir?

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 26

Bilgi teknolojilerinden yaygın bir şekilde yararlanarak bilgiye değer veren, kullanmasını bilen, üretebilen ve elde ettiği bilgileri aktif bir şekilde dağıtabilen toplumlardır. Bilgi toplumu, her şeyden önce bilgiye değer veren, kullanmasını bilen ve bilgi üretebilen toplumdur. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 27

     

Bilgi Toplumunun Özellikleri

Bilgi en önemli ve temel kaynaktır.

Hızlı bilgi artışı, değişme ve gelişme toplumsal yaşamın en önemli özelliklerindendir.

Toplumsal değerlerin ve inançların zayıflaması ya da yok olması söz konusu değildir.

Bilgi üretimi, depolaması ve pazarlaması gibi yeni iş alanları ortaya çıkmaktadır.

İş dünyasında, bilgi çalışanlarının sayısı giderek artmaktadır.

Hızla artan bilgi birikimi, bilgide seçiciliğe yol açar.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

28

       Yüksek teknolojideki değişmeler insanların yaşadıkları yer küre ile daha fazla ilgilenmelerine yol açmıştır.

Bilgi toplumunda siyaset büyük ölçüde bilgiye dayanır.

Eğitimde süreklilik, hayatın başlangıcından sonuna kadar aktif öğrenme ön planda tutulacaktır.

Öğrenmeyi öğrenmek ve bireysel öğrenme eğitim sürecinin temeli olmaktadır. Bireysel ve toplumsal iş yaşamında geleneksellik, ilkelerden ödün vermeme ve ön önemlisi rutin karşılanmayacak ve önemini kaybetmeyecek.

İnsan faktörünün önemi bugünkünden daha fazla olacaktır.

Teknolojik ilerlemeler bilgi üreten yeni sistemlerin geliştirilmesine yol açacaktır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 29

Yöneticilerin Bilgi Kaynakları 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 30

6.05.2020

Biçimsel YBS Üst düzey yönetici talimat ve raporları Eşit düzey yönetici raporları - Astlardan gelen raporlar Bilgisayarda yaratılan düzenli raporlar - Bilgisayardan etkileşimli alınan bilgiler - Düzenli olarak yapılan toplantılar.

Pazarlama Araştırmaları Süreli yayınlar Ticari bilgi merkezleri Endüstri raporları Biçimsel Olmayan YBS Konferans İş dışında yürütülen sosyal etkinlikler Medya araçları Fuar ve Sergiler Eğitim Programları Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 31

Ayrıntılı Tasarımla Birlikte YBS Geliştirme Sırasında Sırasında Temel Olarak Sırasıyla Şu işlemler yapılmaktadır 2) 3) 4) 1) 5) 6) 7) Her düzeydeki yöneticilerin bilgi ihtiyaçlarının tespit edilmesi Hazırlanacak raporların ayrıntılarının tespiti İç ve dış bilgi kaynaklarının belirlenmesi Alt sistemlerle ilgili olarak hedef tespiti ve tanımlamaların yapılması Gereksinim duyulan bilgisayar, yazılım, donanım ve fiziki yerleşim düzenlerinin belirlenmesi Veri tabanı ve kayıt yapılarının oluşturulması Ayrıntılı tasarımla ilgili dokümanların oluşturulması.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 32

Bilgi Örgütleri Konusu ve iş alanı bakımından bilgi üretimi, pazarlaması, dağıtımı, depolanması bilgiye ilişkin hakların korunması gibi etkinliklere dayanan örgütlerdir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 33

Bilgi örgütlerinin yeni teknolojilerle iç içe olma zorunluluğu vardır. Bunun için bazı düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu düzenlemeler şunlardır;

• • • • • • • Mevcut durum ve teknolojileri belirlemek, Geleceğe yönelik etkin bir organizasyon planı yapmak, Yüksek ve ileri düzeydeki projelere yoğunlaşmak, Network teknolojisini kullanmak Bilgi çalışanlarını hazır hale getirmek ve sayısını çoğaltmak Yeni organizasyon modelini bütün örgüte yaymak İletişim sistemini kurmak.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 34

Bilgi Sistemleri ve Unsurları

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 35

Bilgi Sistemi;

bir settir.

Belirli hedefleri karşılamak üzere verileri karar verici için anlamlı bilgilere çeviren insan gücü programlar ve yönetsel süreçlerden oluşan Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

36

Bilgi Sisteminin Amacı Bir örgütün bilgi sisteminin farklı fonksiyon ve hedeflere sahip değişik alt sistemlerden oluşturulur. Bu alt sistemlerden tamamı şu belirtilen amaçları yerine getirmek için çaba gösterir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 37

    Örgütün gelecekte ihtiyaç duyabileceği bilgileri elde edebilmek için gerekli verilerin toplanıp saklanmasını sağlamak.

Örgütün günlük faaliyetlerini kolaylaştırmak için yapılan işe ait bilgileri uygun bir şekilde sağlamak ve çalışanların daha kolay iş yapmasına yardımcı olmak.

Örgütün geleceği hakkında mümkün olan en doğru kararın verilmesi için yöneticilere stratejik bilgiler sağlamak.

Örgütte üretilen mal veya hizmetin daha kaliteli ve ucuza mal edilmesi için yardımcı olmak.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 38

Bilgi Sisteminin Unsurları 1- Girdi Birimleri: Veriler girdi birimleri aracılığı ile sisteme aktarılır. Kart delicileri ve kart okuyucuları, manyetik ortamlar, manyetik teypler, diskler vb. donanımlar girdi birimi olarak kullanılmaktadırlar.

2. Merkezi İşlem Birimi : bilgisayarlar verilebilir.

Verilerin kontrol edilmesi, işlenmesi ve saklanması işlerini yürütün donanımlardır. Bu işlemleri yürütmek üzere aritmetik ünite, iç hafıza ve kontrol ünitelerine sahiptir. Örnek olarak mini bilgisayarlar ve mikro 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 39

3- Çıktı Birimleri :

verilebilir. Merkezi işlem biriminde çeşitli işleme tabi tutularak çıktılara dönüşen bilgiler kullanıcıların hizmetine sunulur. Örnek olarak mikrofilmler, manyetik diskler yazıcı ve çiziciler

4- Personel :

Sistemin tasarımından uygulama alanına geçinceye kadar yapılması gereken işleri yürütmekle görevli sistem analisti, sistem mühendisi, sistem tasarımcısı, programcı ve operatörlerdir.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

40

5- Prosedürler :

hazırlanır.

Personel girdi ve çıktı birimleri ile merkezi işlem birimi arasında iş birliği sağlayan çeşitli işletme ve kullanıcı talimatları sistemin prosedürleri olarak

6- Yazılım :

Beklenen hedefleri gerçekleştirmek üzere girdi ve çıktı birimleri ile merkezi işlem biriminin faaliyetlerini kontrol etmek üzere hazırlanan programlar ve komutlar dizisidir.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

41

Sistem Başarmak için ne yapar?

AMAÇLAR İşin yapılması için insanlar ve teknoloji tarafından kullanılan yöntemler

Bilgi Sistemi

İŞ UYGULAMALARI Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ BİLGİ Formatlanmış veri, metin, ses, görüntü Sürece katılan ve veri kullanan İNSAN BİLGİ TEKNOLOJİSİ Veri işleme için yazılım, donanım ve veri işleme yöntemleri 42 6.05.2020

Üst düzey yöneticiler teknolojiden üst düzeyde yararlanmanın önemini değişen çevre ve koşullarla birlikte daha iyi anlamaktadırlar. Bilginin stratejik bir güç olarak görülmeye başlaması üst düzey yöneticileri bilgi üretme ve yönetmede etkili araçlar olarak bilgisayarlar, veri işleme ve yönetim bilgi sistemleri üzerine daha fazla eğilmeye itmiştir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 43

Bilgi teknolojileri ve bilgi sistemleri rekabet avantajı sağlamasına rağmen bu sistemlerin yaygın olarak kullanılmama nedenleri arasında şu faktörler sayılabilir; 1. Bilgi sistemleri aracılığı ile elde edilen çözümler çoğu zaman pahalı olmakta ve zaman almaktadır.

2. Bilgi sistemlerinin uygulanması daima bir risk unsuru taşımaktadır.

3. Bilgi sistemleri kaçınılmaz bir değişimi gündeme getirmektedir. Ancak insan çoğu zaman değişime karşı durmaktadır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 44

Bilgi Teknolojilerinin (BT) Örgütlere Sundukları Olanaklar

1. Endüstri Yapısında Değişim Bir endüstrinin kârlılığını beş rekabet edici güç belirlemektedir.

- Satıcıların gücü, - Tedarikçi kuruluşların gücü, - Alıcıların gücü, - Rakiplerin gücü, - İkame edilebilen ürünlerin gücü.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

45

Bilgi teknolojileri bu beş gücü etkileyerek endüstrinin yapısını değiştirmekte ve rekabet gücünü güçlendirici rol oynamaktadır. Bu teknolojiler pek çok endüstrinin yapısını çözmekte ve değişim için gereksinim ve fırsatlar yaratmaktadır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 46

2. Rekabet Üstünlüğü Bilgi teknolojileri kuruluşlara 2 şekilde rekabet üstünlüğü sağlar. Bunlardan ilki,

düşük maliyet liderliği

, diğeri de

ürün farklılaştırmaya

olanak tanımaktır. Bu iki yolla kuruluşlar sahip olduğu rekabet kapsamını genişletebilmektedir. Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

47

3. Yeni İş Olanakları Sağlama Bu alandaki gelişmeler bir taraftan mevcut iş olanaklarını ortadan kaldırmakta diğer taraftan yeni iş olanakları yaratmaktadır. Bilgi teknolojilerinin getirdiği avantajları iyi kullanan örgütler yeni ürün ve hizmetler pazarlayarak rakiplerine göre rekabet üstünlüğü sağlarlar. Bilgi teknolojilerinde yaşanan gelişmeler üç farklı yolla yeni iş olanakları yaratmaktadır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 48

Birincisi; bazı işler teknolojik olarak yapılabilir. Örneğin, görüntü ve iletişim teknolojisinin faks hizmetlerini desteklemesi gibi.

İkincisi; bilgi teknolojilerinin yeni ürünlere türetilmiş talep oluşturarak yeni iş olanakları oluşturması. Örneğin, üniversitenin kayıt sistemi programlayan bir şirkete yaptırması gibi. Bankaların kartlarını başka bankalar ile birlikte kullandırması gibi.

Üçüncüsü; bu teknolojilerin kullanımı ile elde edilen yan ürünlerin üretilmesi ve bunların diğer kuruluşlara pazarlanması. Örneğin, kuruluşların istatistiki bilgilerini başka şirketlere pazarlaması gibi. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 49

Birincisi; bilgi yoğunluğunu iyi değerlendirmektir.

İkincisi; kuruluşun faaliyet gösterdiği endüstride bilgi teknolojilerinin rolünü belirlemektir.

Üçüncüsü; bilgi teknolojilerinin yaratabileceği rekabet avantajlarını tespit etmek ve bunları örgüt amaçlarına göre sıralamaktır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 50

BİLİŞİM SİSTEMİ

Bir organizasyonda kontrol ve karar mekanizmalarına destek olması için gerekli bilgileri toplayan, depolayan, dağıtan, süreçleyen ve etkileşimli olarak çalışan donanım ve yazılım bütünüdür.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

51

MÜŞTERİLER Bilişim Sistemi ve Çevresi ÇEVRE TEDARİKÇİLER ORGANİZASYON BİLİŞİM SİSTEMİ girdi Organizasyon içinden veya çevreden bilgi toplar DÜZENLEYİCİLER 6.05.2020

süreç Girdinin topladığı ham bilgiyi işleme ve anlamlandırmak için incelemeye alır.

GERİ BESLEME ORTAKLAR Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ çıktı RAKİPLER İşlenmiş bilgiyi hedefin anlayacağı biçimde sunar.

Çıktıyı değerlendirmek, güncelleştirmek, yoğunlaştırmak için yeni girdiyle birleştirir ve sürece alır.

52

GÜNÜMÜZDE İŞLETMELERİ KÜRESEL ANLAMDA TİCARET VE YÖNETİM SAĞLAYABİLMELERİ İÇİN DEĞİŞİME İTEN FAKTÖRLER

KÜRESELLEŞME

Küresel pazarda yönetim ve pazarlama Dünya pazarlarında rekabet Küresel iş grupları Küresel dağıtım sistemleri 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 53

DEĞİŞİM

Bilgi ve bilişim ekonomisi Üretkenlik Yeni ürünler ve hizmetler Liderlik Zamana bağlı anlık rekabet Kısa ürün ömrü Değişken çevre Sınırlı Nitelikli iş gücü 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 54

BİLİŞİM SİSTEMİ ÇALIŞANLARI Bilgi İşçileri : Ürün veya hizmet tasarlayan, işletme için bilgi üreten çalışanlardır. (Mühendis,. Mimar gibi.) Veri İşçileri : Organizasyonun verilerini düzenleyen ve saklayan çalışanlardır. (Sekreter, arşiv sorumlusu vb.) Üretim ve Hizmet İşçileri : üreten çalışanlardır.

İşletmede ürün veya hizmet Üst Düzey Yöneticiler : İşletmenin stratejik kararlarından sorumlu olan yöneticilerdir.

Orta Düzey Yöneticiler : sorumlu yöneticilerdir.

İşletmenin taktik kararlarından Alt Düzey Yöneticiler : İşletmenin operasyonel kararlarından sorumlu olan yöneticilerdir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 55

Bilişim Sistem Seviyeleri ve Kullanıcıları Bilişim Sistem Seviyeleri Kullanıcılar Stratejik Seviye Yönetim Seviyesi Bilgi Seviyesi İşlevsel Seviye Üst Düzey Orta Düzey Bilgi ve Veri İşçileri Alt Düzey 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 56

İşlevsel Bilişim Sistem Seviyesi

Organizasyonun olağan ve temel işlevlerini yürüten bilişim sistemleridir. Faturalama, elektronik satış vb.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 57

Bilgi Bilişim Sistem Seviyesi Organizasyondaki bilgi ve veri işçilerini destekleyen bilişim sistemleridir. Satın alma, bakım-onarım vb.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 58

Yönetim Bilişim Sistem Seviyesi Organizasyondaki idari faaliyetleri destekleyen kontrol eden orta düzey yöneticilere hizmet veren bilişim sistemleridir. Finans, bütçeleme vb.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 59

Stratejik Bilişim Sistem Seviyesi Üst düzey yöneticilere uzun dönemli planlama desteği sağlayan bilişim sistemleridir. Halkla ilişkiler, ar-ge gibi.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 60

Sistem Çıkmazları (Bilişim Sistemlerinin Getirdiği Sorunlar

Bilişim sistemleri gelecekte önemli yararlar sağlayacağı gibi sistem kullanıcıları, özellikle de yöneticileri, çözümleri üzerinde ciddi şekilde düşünmeye itecek sorunları beraberinde getirmektedir.Bu problemler şunlardır?

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

61

• • • • • Stratejik Sorun : Yönetim, etkin ve rekabetçi organizasyonlar oluşturmak için Bilişim Sistemlerini nasıl kullanacak?

Küresel Sorun : İşletmeler, küresel ekonomik gelişin getirdiği yönetim ve sistem gereklerini nasıl anlayacaklar?

Bilgi Yapısı Sorunu : hedeflerini sağlayacak bilgi yapılarını nasıl oluşturacaklar?

Organizasyonlar, işletme Yatırım Sorunu : Organizasyonlar, Bilişim sistemlerinin değerini nasıl ölçecekler?

Sorumluluk ve Kontrol Sorunu : Organizasyonlar, insanların kontrol edecekleri ve anlayacakları Bilişim Sistemlerini nasıl tasarlayacaklar?

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 62

Bütün bu açıklamalardan sonra veri, bilgi, üst bilgi ve yönetim kavramlarını açıklamıştık. Yönetim Bilişim Sistemlerinin üçüncü ayağını oluşturan sistem kavramı üzerinde duralım.

Sistem Nedir?

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 63

- Sistem, birbirleriyle etkileşim halinde olan bileşenler grubudur.

- Sistem, sürekli olarak birbirini etkileyen ve birbirlerine bağımlı olan olayların meydana getirdiği olayların bir bütünüdür.

-Sistem, belirli girdileri alan ve bunlara uygun olarak işleyiş göstererek belirli çıktılar arasındaki ilişkiyi gösteren bir fonksiyonu enbüyüklemeyi amaçlayan varlıklar veya elemanlar topluluğudur. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 64

Bilişim Sistemlerinin Organizasyondaki Yeri 1. İşlem süreç sistemleri : vb.) Günlük, olağan işlemler için kullanılan işleri yürüten ve işlevsel seviye çalışanlarına hizmet sunan bilişim sistemi.(Stok kontrol sistemleri, satış sistemleri 2. Ofis Otomasyon Sistemleri : Veri işçilerinin etkinliğinin arttırılması için tasarlanmış, kelime işlemcisi, elektronik postalama, çizelgeleme gibi bilişim sistemleri.

3. Bilgi İşlem Sistemleri : bilgiyi organizasyona dahil etmek için kullanılan bilgi işlemleri. Bilgi işçilerinin ürettiği 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 65

4. Yönetim Bilişim Sistemleri : veren bilişim sistemleri.

5. Karar Destek Sistemleri : 6. Yaptırım Destek Sistemleri : bilişim sistemleri.

Planlama, kontrol ve karar verme süreçlerini destekleyen ve yönetim seviyesine hizmet Yönetim seviyesine karar vermede destek olması için tasarlanan bilişim sistemleri.

Üst yönetime stratejik karar desteği sağlayan 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 66

Bilişim Sistem Seviyeleri ve Örnekleri

Stratejik Seviye

- 5 yıllık satış tahmini - 5 yıllık üretim planlama tahmini - 5 yıllık bütçeleme tahmini - Kâr planlaması - İş gücü planlaması Yaptırım Destek Sistemleri 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 67

Yönetim Seviyesi

- Satış Yönetimi - Stok kontrol - Yıllık bütçeleme - Sermaye yatırım analizi - İnsan kaynakları - Tesis tasarımı - Bölgesel satış analizi - Üretim çizelgeleme - Maliyet analizi - Fiyatlandırma/Kâr analizi 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ Yönetim Bilişim Sistemleri Karar Destek Sistemleri 68

Bilgi Seviyesi

- Mühendislik iş istasyonları - Yönetim iş istasyonları - Kelime işlemciler - Elektronik takvim - Resim saklama Bilgi İşlem Sistemleri Ofis Otomasyon Sistemleri 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 69

İşlevsel Seviye

- Makine kontrol - Üretim - Muhasebe İşlem Süreç Sistemleri 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 70

YBS Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Yönetsel işlev ve kararlarda bilginin öneminin anlaşılması sonucu, yöneticilerin iç ve dış bilgi gereksinimlerini karşılamak amacıyla, sistem yaklaşımının yönetime uygulanması ile YBS kavramı ortaya çıkmıştır.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

72

Yönetim örgütsel amaçların gerçekleştirilmesine yönelik örgütsel kaynakların planlama, örgütleme, yöneltme ve denetim fonksiyonları aracılığı ile dağıtılması süreci olup yönetsel faaliyetlerin temelinde karar verme etkinliği yer alır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 73

Bilgi; Bilişim eder. YBS insanları nesneleri, olayları ve kavramları yansıtan matematiksel veya sembolik şekiller verilerin işlenmiş ve anlamlı hale getirilmiş şeklidir. yönetim kademeleri arasındaki akışkanlığını ifade Sistem kavramı ise; bilginin dinamikliliğini ve ise; Ortak bir amacın elde edilmesine yönelik işlemler, yöntemler ve kaynaklar setidir. ise ; bu üç kavramın sinerjik etkilere sahip bileşkesidir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 74

YBS ‘ nin Tanımları * Robert Murdick’ e göre YBS; Yönetim için gereken bilgileri dış çevreden ve örgüt içinden toplayan, organize eden, özetleyen ve yöneticilere bilgi olarak sunan sistemdir. * Arıkan (Türkan) ‘ a göre YBS; Para, insan gücü, araç gereç, teknoloji ve bilgi gibi kaynakların en etkin ve verimli biçimde kullanılmalarını bir bütün olarak çalışmasını sağlamak üzere planlama, denetim ve koordinasyon kararlarında gerek duyulacak işletme içi ve dışı finansal ve finansal olmayan, niceliksel ve niteliksel bilgileri gerektiği yer ve zamanda kullanabilecekleri biçimde işletme yöneticilerine sağlamak üzere kurulmuş bir sistem olarak ayrıntılı biçimde tanımlamaktadır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 75

YBS

, Yöneticilerin yönetim işlevlerini gerçekleştirebilmeleri için gereksinim duydukları bilgileri üretme ve üretilen bilgileri ilgili yöneticilere iletme yükümlülüğünde olan bir sistemdir.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

76

f) a) b) c) d) e) YBS’ NİN NİTELİKLERİ Etkin YBS, geçmişe ve geleceğe yöneliktir.

YBS, her türlü bilgiyle uğraşır.

YBS, yöneticilere sadece gereksinim duydukları kadar bilgi iletir.

Yöneticilerin gereksinim duydukları bilgilerin üretilebilmesi amacıyla, etkin YBS’de çeşitli matematiksel modeller kullanılır.

Yöneticilere gereksinim duyulan bilgilerin zamanında iletilmesi esas olduğundan, etkin YBS’ de bilgisayarların kullanılması kaçınılmazdır.

Verilerin toplanması ve bilgilerin yöneticilere iletilmesi için, uygun kapasitede bilgisayar ağlarının kurulup işletilmesi gerekmektedir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 77

Bilgi Örgüt içi Ve dışı YBS ‘NİN UNSURLARI Yönetim Planlama, Kontrol Karar Alma Sistem Örgütün amaçlarına ulaşma 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 78

1) 2) 3) 4) 5) 6) YBS Planlaması Şu Nedenlerle Yapılır?

Örgütün kısa ve uzun dönemli planları ile bilgi sisteminin hedeflerini bütünleştirmek YBS’ nin hedefleri üzerinde yoğunlaşmak, Bilgi sisteminin etkili ve sistematik geliştirilmesine zemin hazırlamak, Bilgi sisteminin tasarlanması esnasında her aşamada kontrol etmek, YBS’ nin maliyetleri ile getirilerini dengelemek Değişime direnci azaltmak için sistem tasarımına kullanıcıların katılımını sağlamak.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 79

YBS için Stratejik Plan geliştirmekle sorumlu YBS yöneticisi bu görevi şu Planlama süreci ile gerçekleştirir • • • • • • • Örgütün içinde bulunduğu çevrenin analiz edilmesi Örgütün eski stratejik planlarının incelenmesi Örgütün kritik bilgi ihtiyacının tespit edilmesi YBS için politika ve stratejilerin geliştirilmesi YBS ile ilgili kavramlar geliştirmek Gereksinim duyulacak kaynakların tespiti Geliştirilen YBS planı ile örgütün temel planının entegre edilmesi 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 80

1)

YBS UYGULAMA ALANLARI

FİNANSMAN BİLGİ SİSTEMİ Örgütletin finansman işlevi, mali tablolar ve raporların hazırlanması, muhasebe sistemlerinin yönetilmesi yoluyla örgütün mali durumunu izleme ve analiz etmeyi içerir. Finansman yönetiminde temel olarak şu işlevler yürütülür.

- Bütçe hazırlama - Müşteri kredilerinin yönetimi - Maaş ve ücretler gibi çeşitli ödemelerin ve vergilerin hesaplanması - Personel ve aktif varlıklar için uygun sigorta primlerinin hesaplanması ve yönetimi - Örgüte düzgün bir nakit akışı sağlamak üzere nakit akışlarının yönetimi - Yeni yatırım seçeneklerinin rasyonel olarak değerlendirilmesi Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

81

Stratejik Finansman Bilgi Sistemi;

Örgüt içinde yaratılan ve örgütün mevcut durumunu yansıtan bilgilerin analiz edilmesi, örgütün şimdiki ve gelecekteki çevresini tanımlamak üzere elde edilen ekonomik, demografik ve sosyal nitelikli verilerin analiz edilmesi ve örgütün geleceğinin tahmin edilmesi işlevlerini gerçekleştirir.

Bu sistem ile örgütün mali hedeflerini belirleme ve yönlendirme olanaklı hale gelmektedir. Bu sistem örgüt içinde veri tabanlarıyla desterlenmektedir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 82

YBS UYGULAMA ALANLARI 2) Pazarlama Bilgi Sistemi Mal ve hizmet üreten kuruluşların gerek üretim gerek finansman kararlarına esas olacak bilgileri sağlayan bir işlevdir. Daha çok bilgi toplama ve analiz etmeye dayalı yürütülen bu işleve, bilgisayarsız yürütülürken bir sanat olarak bakılırken, bilgi teknolojilerinin bu alana girmesi ile bakış değişmiş, bilgi teknolojileri destekli pazarlama sistemlerinin desteği vazgeçilmez bir gereklilik olmuştur. Bu sistemler, müşteriye daha iyi hizmet sunma, satış personelinin verimliliğini artırma, ürün planlamada riski azaltma ve daha doğru satış tahminleri yapmada etkili olma fırsatı sağlamıştır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 83

Pazarlama Bilgi sistemi şu sistemleri içermektedir: a) b) c) Satış yönetimi bilgi sistemi: Satış personeline gereksinim duyduğu verileri, raporları sunarak katkıda bulunur.

Reklam ve Promosyon bilgi sistemi : Satış hedeflerine ulaşmak için gerekli reklam ve promosyon kararlarına destek sağlar.

Fiyatlama bilgi sistemi : Örgütün hedeflediği satış kârlılığına ulaşmasında olanak veren en uygun fiyatı belirlemeye katkıda bulunur.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 84

YBS UYGULAMA ALANLARI 3) Üretim ve İmalat Bilgi Sistemi Üretim ve imalat istek mal üreten kuruluş olsun ister hizmet kuruluşu olsun her türlü örgütte var olan işlevlerdir. İmalatçı örgütler satın aldıkları hammaddelere makine ve işçilik ile şekil vermek suretiyle nihai mallar ortaya çıkarırken, üretim yapan bir örgüt çoğunlukla hizmet sunmaktadır.

Bir üretim ve imalat bilgi sistemi üretim sistemlerini planlama, düzenleme, işletme, izleme ve kontrol etmek için gerekli verileri sağlar. Diğer işlevler için geliştirilen bilgi sistemlerinden kullandıkları girdi ve çıktı araçları ile sistemin içerdiği verilerin yapısı bakımından farklılık gösterir. İmalat ve üretim bilgi sistemleri diğer işlevler gibi operasyonel taktik ve stratejik düzeyde yürütülen işlevleri desteklemek üzere geliştirilebilir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 85

YBS UYGULAMA ALANLARI 4) İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi Çeşitli niteliklere sahip olan personel kaynaklarının yönetiminde insan kaynakları bilgi sistemleri yöneticilere gerek mevcut personelin durumu ile ilgili zamanlı bilgiler sunmak, gerek insan kaynaklarının yönetimi ile ilgili alınan kararları etkilileştirmek suretiyle yardımcı olur.

İnsan kaynakları yönetim işlevinde; çalışanların istihdamı, mevcut personelin ve işe yeni alınacak personelin değerlendirilmesi; iş analizi ve tasarımı, çalışanları eğitme ve geliştirme, resmi kurumlar için raporlar üretme, çalışanların aylık ve ödemelerini yönetme ve kısa-uzun dönemli personel ihtiyacını tespit etme gibi işler yürütülür. Tüm bu işlevleri kapsayacak şekilde geliştirilen insan kaynakları bilgi sistemleri, yöneticilere etkili bir insangücü planlama, uygulama ve denetlemede büyük destek sağlamaktadır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 86

YBS TÜRLERİ 1- Bütünleşik YBS Organizasyonun işlevsel faaliyetlerini yerine getirmek amacıyla bütünleştirilmiş ilgili alt sistemlerin oluşturduğu bir ağdır. Amacı yönetim için gerekli anlamlı çıktıları üretmek ve rutin karar vermek işlerini üstlenmektedir. Bir çok bölümde ortak olarak yapılan işlemlere ilişkin verilere tek bir veri kütüğüne depolamakta ve yığın işlemle tümü bir defada işlenmektedir. En önemli sakıncası güncel bilgileri yığın işlem nedeniyle verememesidir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 87

2- Gerçek Zamanlı YBS Tele İşlem ve Online gibi isimlerle anılan, ortaya çıkan verilerin anında işlendikleri sistemlerdir. Anında işlem nedeniyle veri tabanları sürekli güncel kalır. Bunun yanısıra bilgi işlem maliyetlerinin yüksekliği en büyük dezavantajı gibi görülmektedir. Ancak doğru, anlamlı ve zamanlı bilgi ile, diğer maliyetlerden sağlanan tasarruflar, söz konusu maliyetlerden daha yüksektir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 88

3- Dağıtık YBS Mikro ve mini bilgisayarların ve bilgi işlem olanaklarının veri giriş noktalarına yerleştirilmeleri ve bu noktaların dağıtık iletişim hatlarıyla ve gerektiğinde bir merkezi bilgisayarla birleştirilmesi ile işletilir. Programlama ve uygulamada basitlik bilgi işlem faaliyetlerinde özerklik sağlanmış olur.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 89

4- Karar Destek Sistemleri (KDS) Karar vericinin yapısal olmayan karar problemlerinin çözümüne yönelik bilgileri alması amacıyla direkt olarak bilgisayarla etkileşimini sağlayan bütünleştirilmiş bilgisayar olanaklarıdır. Bir karar destek sistemi, karar vericiye kullanımı çok kolay diller, veri elde etme, veri işlem ve modelleme yetenekleri sunar. (İleride daha detaylı değinilecektir.) 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 90



Yönetim Bilgi Sistemleri Özellikleri

7/24 kullanım  Çok sayıda kullanıcı  Durağan ve güvenli  İşle ilgili önemli verileri içerir  Diğer sistem ve teknolojilerle bağlantısı vardır  İş için çok önemlidir 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 91

Yönetim Bilgi Sistemi Yapısı

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 92

Kurum içi verilerin şirket veritabanları Dış verilerin veri tabanları Şirket içi ağ Karar destek sistemleri İşle ilgili işlemler İşlem işleme sistemleri Geçerli işlem verileri Uygulama Veri tabanları Girdi ve hata listesi

Yönetim Bilgi Sistemleri

Uygulama veri tabanları İdari destek sistemleri Detaylı raporlar İstisna raporları Talebe bağlı raporlar Kilit-gösterge raporlar Programlı raporlar Uzman sistemleri 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 93

TOPLUM ÖRGÜT ÇALIŞANLAR YÖNETİM BANKALAR MÜŞTERİLER KURUM SAHİPLERİ YBS STATEJİK PLANLAMA

ÖRGÜTÜN STRATEJİ SETİ •AMAÇ (MİSYON) •HEDEFLER •STRATEJİ YBS’NİN STRATEJİ SETİ •Sistemin amaçları •Sistemin karşılaşa cağı zorluklar •Sistem Tasarım Stratejileri 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 94



YBS Başarı Kriterleri

Üst yönetimin işe sahip çıkması, kurulan sistemi kullanmaya çalışmaları, zaman içinde sistemden istedikleri konusunda revizyona gitmeleri  Kurum yöneticileri tarafından bir kurum stratejisi olarak kabul edilmelidir.

 Yöneticilerin ne istediğini tam olarak tarif etmeye çalışmaları, veya kendileri için çalışan yönetim danışmanının bunu ortaya çıkarması  Kurum içi bilgi paylaşımını özendirecek bir kurum kültürü oluşturulmalıdır.

 Sistemi kullanacak olan personelin yetiştirilmesi, gerekli yedeklemenin yapılması  Kağıt üzerinde oluşturulan sistemin, uygun bilgisayar ortamına adapte edilmesi. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 95

 “Doğru kurulmuş bir Yönetim Bilgi Sistemi, sadece bilginin depolandığı değil, analiz edildiği, projeksiyonların yapılabildiği, hatta simülasyon modelleri ile Yöneticilerin stratejik oyunlar oynayabildiği bir ortamın yöneticilerin elinin altında hazır edilmesidir.” 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 96

KDS (KARAR DESTEK SİSTEMLERİ)

Yarı yapısal ve yapısal olmayan sorunların çözümünde karar alıcıya veri ve modeller kullanmak suretiyle yardımcı olan etkileşimli bilgisayar sistemleridir. Karar desteği yöneticilerin yarı yapısal ve yapısal olmayan nitelikteki işlerle ilgili karar alma sürecinde yardım sağlama yönetsel yargının yerine geçmekten çok onu destekleme karar almada verimliliği arttırmaktan çok etkililiği geliştirme konularında bilgisayarların kullanımını ifade eder.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 97

1) 2) 3) 4) 5) 6) KDS Alt Sistemleri Bir bilgiye erişmek üzere geliştirilen sistemler Analiz yapmak üzere geliştirilen sistemler Standart raporlar hazırlamak üzere geliştirilen sistemler What-if analizleri ile alternatif kararların sonuçlarını tahmin etmek üzere geliştirilen sistemler Alternatif kararlardan en uygununu öneren sistemler Yönetici adına karar alan sistemler 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 98

Karar Verme ve Kademeleri

Karar verme tüm yönetim kademeleri açısından ortak ve genelde yönetimle özdeşleştirilen bir faaliyettir. Planlama, örgütleme, yöneltme, denetim işlevlerinin yerine getirilmesinde yöneticilerin çeşitli kararları vermesi gerekir. Karar verme bir problemin çözülmesi ya da bir hedefin elde edilmesine yönelik alternatifler arasından en iyisinin seçilmesidir. Bir çok yanlış kararın nedeni yetersiz ya da yanlış nitelikteki bilgilerdir. Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

99

Bir çok üst kademe yöneticisi bilgiyi rekabet gücü sağlayan bir kaynak olarak görür. Karar verme geleceğe yönelik bir faaliyet olup, gelecekle ilgili belirsizlikler nedeniyle ortaya çıkar. Belirsizlik ise bir görevi başarmak için gereksenen bilgi ile o anda sahip olunan bilgi arasındaki farktır. Belirsizlik arttıkça ihtiyaç duyulan bilginin niteliği de artar.Karar verici belirsizliği azaltmak için probleme bağlı olarak örgüt içi ve dış çevreden bilgi edinmeli geçmiş dönemler ile cari döneme ait bilgiler ve sezgilerinden yararlanmalıdır. Bu bilgiler karar problemine ilişkin doğruluk, zamanlılık ve nicelik özellikleri bakımından kararın kalitesini doğrusal olarak etkiler. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 100

Karar Vermenin Aşamaları

KAVRAMA TASARIM

• Problemin Tanımı • Bilgi Toplama • Verilerin Yapısallaştırılması • Sınırların belirlenmesi • Hedeflerin ve değerlendirme ölçütlerinin saptanması • Alternatiflerin Tespiti • Uygulanabilir Seçeneklerin birleştirilmesi • Seçeneklerin ölçütlere göre değerlendirilmesi

SEÇİM UYGULAMA

• En iyi alternatifin Seçimi • Uygulamanın başlaması • Uygulamanın takip ve kontrolü 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 101

KDS ‘ nin Sahip Olması Gereken Özellikler      Karar destek sistemi kullanıcı dostu bir sistem olmalıdır.

Yarı yapısal ve yapısal olmayan problemlerin çözümünde kullanılırlar.

Bilginin kullanıcı tarafından elde edilmesi söz konusu olduğundan KDS istenilen her türlü bilgiyi sağlayabilecek kapasitede olmalıdır.

KDS karar verme sürecinin tüm aşamalarını destekleyecek yedek araçlara sahip olmalıdır KDS yöneticilere yardımcı olmak için ortaya çıkmışlarsa da organizasyondaki her seviyenin karar ihtiyaçlarını karşılayacak sistemler olmalıdır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 102

Karar Türleri ve Karar Verme Kademeleri

1- Stratejik Kararlar Çok büyük belirsizliklere ilişkin olup geleceğe yöneliktir. Organizasyonun amaçlarının belirlenmesi bu amaçlara ulaştırıcı stratejilerin saptanması ile ilgili uzun vadeli planların ortaya konulmasını gerektirir. Bir üretim tesisinin kuruluş yerinin belirlenmesi, satın alınacak araç gereç ve teçhizatın seçimi, işletmenin tasfiyesi, bir birliğin lağvedilmesi, sermaye harcamaları gibi kararlar örnek olarak verilebilir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 103

2- Taktik Kararlar Belirlenen organizasyonların amaçlarına ulaşması için kaynakların tahsisi ve kısa vadeli faaliyetlerle ilgilidir. Bu kararlar stratejik düzeyde verilen kararların uygulanmasına yöneliktir. Bütçelerin yapılması, fon akış analizleri, işletme veya birlik yerleşimi, personel problemleri, üretim ve eğitim programları ve araştırma-geliştirme faaliyetlerine ilişkin kararlar örnek verilebilir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 104

3- Teknik Kararlar Belirli görevlerin etkin ve etkili bir biçimde yerine getirilip getirilmediklerine ilişkin kararlardır. Faaliyetlere ilişkin önceden belirlenmiş standartlarla gerçekleşen faaliyetlerle kontrol edilir. Bu nedenle faaliyetlerin kontrolüne yönelik belirli emir ya da komutların verilmesini gerektirir. Temel yönetim işlevi kontrol olup planlama faaliyeti sınırlı düzeyde gerçekleştirilir. Personelin görevlendirilmesi, stok kontrolü, stokların alınması, gönderilmesi, sipariş miktarının belirlenmesi, üretim süreç kontrolü, bir birliğin kontrolü gibi kararlar örnek olarak verilebilir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 105

KARAR KADEMELERİNİN ÖZELLİKLERİ Özellik • • • • • • • • Problem Çeşitliliği Yapısallık Derecesi Belirsizlik Derecesi Yargı Kullanma Derecesi Zaman Programlanabilir Kararlar Planlama Kararları Kontrol Kararları Stratejik Taktik Yüksek Düşük Yüksek Yüksek Yıl Düşük Yüksek Birkaç Orta Orta Orta Orta Ay Orta (Bazen) Yarı yarıya Yarı yarıya Teknik Düşük Yüksek Düşük Düşük Gün Yüksek Birkaç Yüksek 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 106

KDS İLE YBS ARASINDAKİ FARKLAR FELSEFE

AMAÇ

SİSTEM ANALİZİ

KARAR DESTEK SİSTEMİ YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMİ

Kullanıcılara entegre araçlar, veri, modeller ve sistemi kullanabilecekleri bir arayüz sağlayarak bilgiye ulaşmalarını sağlamak Önemli kararları doğrudan etkilemek ve karar alma verimini arttırmak Karar sürecinde kullanılacak araçları saptamak.

Kullanıcılara başkaları tarafından hazırlanmış bilgiyi sunma Yöneticilerin kontrol güçlerini arttırmak.

Bilgi ihtiyaçlarını saptamak.

TASARIM

Sistem, tekrarlı bir süreç içerisinde her seferinde daha iyiye gidilerek tasarlanır.

Sistem önceden tespit edilmiş ihtiyaçlara göre bir kerede tasarlanır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 107

YÖNETİM RAPORLARI

Yöneticilere iletilen bilgiler, bunları iletim şekilleri ve bu bilgilerden sağlanan yararlar, işletmeden işletmeye farklılıklar gösterir. Bununla birlikte, kapsam itibariyle raporları; - Analiz raporları, - Tahmin raporları - Optimizasyon (Sonuç) raporları Olarak genel gruplara ayrılabilir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 108

1) Düzenleme zamanları itibariyle ise, raporlar; Düzenli, Periyodik yada Programlanmış Raporlar Günlük, haftalık veya aylık olarak düzenli zaman aralıklarıyla üretilen raporlardır. Özellikle klasik bilgi işlem sistemlerinde çok kullanılır ve genelde periyodik olarak kullanılmayan bir sürü bilgiyi içerirler. Bilgi sistemlerinin kullanımını yaygınlaştıkça bu tür raporlar önemini yitirmektedir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 109

2) Talep Raporları Bir talep ya da gereksinim ortaya çıktığında düzenlenen raporlardır. Bu tür raporlarla düzensiz olarak ortaya çıkan bilgi gereksinimleri karşılanılmaya çalışılır. Klasik bilgi işlem sistemlerinde bu tür raporların üretilmesi oldukça fazla zaman alır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 110

3) İstisna Raporları En etkin yönetim yaklaşımlarından birisi istisnalarla yönetim yaklaşımıdır. İstisnalarla yönetimin anlamı, yöneticilerin zamanlarını istisnai durumlarla ya da kontrol dışı durumlarla uğraşmaya tahsis etmesidir. İstisna raporları, gerekli düzenleyici önlemlerin alınması amacıyla, bir faaliyet ya da sistemin kontrol dışına çıktığını yöneticilere bildiren raporlardır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 111

4) Tahmin Raporları Planlama kararlarında faydalı olan raporlardır. Bu raporlar, regresyon (iki değişken arasındaki ilişki analizleri), zaman serileri analizleri, Simülasyon, (teoriksel yada gerçek fiziksel bir sisteme ait neden sonuç ilişkilerinin bir bilgisayar modeline yansıtılmasıyla, değişik koşullar altında gerçek sisteme ait davranışların bilgisayar modelinde izlenmesini sağlayan bir modelleme tekniğidir) gibi istatistiksel teknikler ve modelleme yöntemleri kullanılarak hazırlanır. Böylece, yöneticilerin “eğer” türü sorulara cevap bulmaları sağlanır. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 112

BİLGİ İŞLEM

Verilerin değerlendirme, analiz etme ve işleme suretiyle bilgiye dönüştürülme faaliyetine bilgi işlem ; bu sürece, bilgi işlem süreci ; ve bu faaliyetleri gerçekleştiren sisteme de bilgi işlem sistemi denilmektedir Sistemce üretilen bilgiler, karar vermede kullanılır. Kararın uygulama sonuçları değerlendirilerek yeni veriler elde edilir ve bilgi işlem süreci böylece tekrarlanır. Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

113

VERİLER

BİLGİ İŞLEM SÜRECİ

İŞLEM BİLGİLER DEĞERLENDİRME KARAR VERME Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

114

Bir sistem, girdileri çıktılara dönüştüren işleyicilerdir. Sistem denilince akla üç temel unsur gelmektedir. Bunlar, girdi, işlem ve çıktıdır. Bu üç işleve ek olarak, sistemin amacına yönelik olarak çalışıp çalışmadığının tespiti için geri besleme işlevinin gerçekleştirilerek denetlenmesi ve istenen çıktıların üretimini sağlamak amacıyla girdi ve işlem unsurlarındaki ayarlamaların yapılması için de, bir denetim biriminin olması gereklidir. 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 115

6.05.2020

Bilgi İşlem İşlevleri ve Faaliyetleri Kontrol Kayıt Kodlama Sınıflandırma Biçimleme Dönüştürme GİRDİ Hesaplama Karşılaştırma Özetleme Sıralama İŞLEM Bilgi alma Gönderme Raporlama ÇIKTI Depolama Koruma Yeniden üretme BELLEK Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 116

1)

Bilgi İşlem Sisteminin Türleri

Klasik Bilgi İşlem Verilerin bilgiye dönüştürülmesinde, kağıt, kalem, daktilo, hesap makinesi gibi unsurların kullanıldığı bilgi işlem sistemidir. Özellikle, bilgi ihtiyaçları basit ve işlenecek veri miktarı az olan kişi ve kuruluşlar için yararlıdır. Verilerin miktarları artıp kullanıcıların bilgi ihtiyaçları karmaşıklaştıkça, sakıncaları faydalarını geçmeye başlamaktadır. Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

117

2) Elektronik Bilgi İşlem Verilerin işlenmesinde bilgisayarların kullanılmasıdır. Bilgi işlem faaliyetleri, bilgisayar tarafından yerine getirilmekte ve bilgi işlem sürecine insan müdahalesi gerekli olmamaktadır. Bilgisayar kullanımına dayanan elektronik bilgi işlem sistemleri, klasik bilgi işlem sistemlerine nazaran hız, doğruluk, güvenirlilik ve ekonomiklilik avantajlarına sahiptirler.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 118

BİLGİ İŞLEMİN ŞİRKETLERDEKİ ETKİSİ 1- Şirket Stratejisine olan etkiler: Bilgi teknolojileri hizmetler ve ürünlerde yenilik yapmayı sağlar.

2- Şirket kültürüne olan etkiler: Yeni gelişmekte olan groupware yada e-posta gibi uygulamalar bilginin şirket içinde ve şirket ile müşteriler arasında nasıl dolaştığını etkiler.

3- Organizasyon yapılarına olan etkiler: Bilgi işlem teknolojilerinin mutlaka daha yalın bir hiyerarşik yapıya ya da merkezi yapıdan ademi merkezi yapıya geçişe neden olacakları söylenemez. Bunların örnekleri olduğu gibi, tam tersi durumların da örnekleri vardır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 119

4- Yönetim Sürecine olan etkileri: Bilgi işlem teknolojileri yapısal kararlarda olduğu kadar yapısal olmayan kararlarda da yöneticiyi desteklemekte ve bir çok kaynaktan verinin toplanarak bilgiye dönüşmesini sağlamaktadırlar.

5- Profesyonel çalışmaya olan etkiler: Bilgi işlem teknolojileri sadece yapılan profesyonel çalışmanın verimini arttırmakla kalmamakta, çalışma için gerekli bilgiye ulaşmayı, sunmayı ve depolamayı da sağlamaktadır.

6- Çalışma alanı üzerindeki etkiler: Bilgi işlem teknolojileri mesafelerin beraberinde getirdiği farkları ortadan kaldırmakta, böylelikle aynı binanın içinde çalışma esnekliği artmakta, hatta çalışma evlere de taşınabilmektedir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 120

BİLGİ İŞLEMİN GÜNÜMÜZDE VE GELECEKTE EN FAZLA ÖNEME SAHİP OLACAKLARI ALANLAR a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) İşi ofis dışından bilgisayar aracılığıyla yapma Uzaktan eğitim ve öğrenme Üniversite ve araştırma merkezleri arası bilgi ağlarının oluşturulması Kobiler için bilgi servislerinin kurulması Trafik yönetimi Hava trafik kontrolü Sağlık bilgi ağları Elektronik satış Şehir bilgi otoyolları Trans Avrupa kamu yönetimi ağı 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 121

1) 2) 3) 4) BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN STRATEJİK KULLANIMI İLE İLGİLİ BEKLENTİLER Bilişim teknolojilerinin en önemli uygulama alanı, kuşkusuz stratejik bir silah olarak zamandan elde edilecek kazançlarla ilgilidir.

Maliyetlerin düşürülmesi ve verimliliğin arttırılması bilişim teknolojilerinin stratejik olarak etkileyecekleri alanlardandır.

Bilişim teknolojisi kullanımı ürün kalite standartları artmaya devam edecektir. Uzman sistemlerin yaygınlaşması, beşeri yargıların gücünü arttıracaktır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 122

5) İlerleyen teknoloji maliyetleri arttırmaksızın daha kısa üretim süresine imkan sağlamaktadır. 6) Pazarlama dönüşüm geçirmeye devam edecektir. Bireysel müşteri zevklerine ve satınalma tercihlerine ulaşılarak detaylı mikro pazarlama stratejileri geliştirilebilecektir. 7) Dağıtım kanalları büyük ölçüde elektronik hale gelecek, bu da aracı kurumların büyük ölçüde farklılaşmasına veya ortadan kalkmasına neden olacaktır.

8) Bilişim teknolojileri işletmelerin örgüt yapıları ve iç kontrol sistemlerini önemli ölçüde etkileyecektir.

9) Bilişim teknolojileri işletmeler arasında birleşmeleri yaygınlaştıracak ve değişik işbirliklerini mümkün hale getirecektir.

stratejik 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 123

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN İŞLETME STRATEJİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Sektör düzeyinde (Bilişim teknolojileri bir sektördeki mal ve hizmetlerin doğasını değiştirebilir. Ürün geliştirme ve dağıtım süreci son derece kısa hale getirilerek bir sektördeki mal ve hizmetlerin niteliği değiştirilmektedir.) İşletme Düzeyi(Bir işletmenin karşı karşıya bulunduğu rekabet faktörlerinin tümü değişik ölçülerde bilişim teknolojilerinden etkilenmektedir) Stratejik düzey ( Düşük maliyet liderliği, ürün farklılaştırma ve özel pazarlara yönelme alanlarında önemli etkilere sahiptir. Özellikle ofis otomasyonu ve üretim sürecinde planlama ve kontrol amacıyla bilişim teknolojileri kullanımı maliyetlerin düşürülmesi ve verimliliğin arttırılması açısından önem taşımaktadır.) 6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 124

VERİ AMBARLARI

Veri ambarı kavramı, depolanmış fiziksel veriyi, bu veriye anlam kazandıran mantıksal “metadata” yı ve bu veriye erişebilen araçları temsil eder. Tüm organizasyon için yaratılmış bir veri kaynağıdır. Bir veri deposu veri üzerinde karmaşık sorgulamaların hızlı yapılmasını sağlar, bir çok alt sistemden gelen veriyi toplar ve zamana bağlı olarak depolar.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

125

Veri Ambarları Tanımı

Karar vericilere yönelik olarak hazırlanmış, organizasyonun zamanla değişen göstergelerini barındıran, birçok alt sistemden topladıkları belirli bir konuya ait veriyi kullanıcılara sunan veri yapılarıdır.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

126

Veri Ambarlarını açıklamaya yardımcı olacak bilgiler

*

Veri ambarları konu temellidir.

bilgilerin tümü değildir. Örneğin Karar destek sistemlerinde belirli konular üzerine kararlar verildiği için veri ambarında depolanan bilgi bir konuya aittir, bir uygulamanın gerektirdiği , bir üretim planlama sisteminin gerektirdiği satış verileri ayrı bir yerde, üretim verileri ayrı bir yerde toplanmışlardır. Uygulama her iki tip veriyi de kullanıyor diye bir arada olmaları gerekmez.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

127

• •

Veri ambarları entegre edilmiş sistemlerdir

. Veri bir çok iş uygulaması alt sisteminden alınarak konularına göre bir araya toplanır. Farklı iş uygulaması sistemleri verileri farklı depolarlar, bu nedenle verilerin birbirlerine uyumlarının sağlanması gerekir.

Veri ambarlarındaki bilgi zamana bağlıdır

. Operasyonel veriler zaman içinde bir anda oluşan durumu temsil ederler. Birkaç saniye sonra o veri zamandaki başka bir anı temsil ediyor olabilir. Oysa karar verme için kullanılan veri zamanda bir noktaya aittir ve zaman ekseni kullanılarak diğer veriler ile karşılaştırılabilir.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 128

•

Veri ambarlarında yeni veri veritabanına eklenir, bir önceki verilerin yerine kullanılmaz.

Bu nedenle bir veri ambarının büyüklüğü genellikle 300 – 200 Terrabyte arasındadır.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

129

      Veri ambarları kurmaya yönelen işletmeler incelendiğinde bunların ortak noktaları şunlardır Yönetim anlayışları “bilgi” yi temel alır.

Çok hızlı değişen, yüksek rekabetin olduğu pazarlarda çalışırlar.

Büyük ve farklı özelliklere sahip bir müşteri kitleleri vardır.

Veri farklı sistemlerde depolanmaktadır.

Veri farklı sistemlerde farklı olarak temsil edilmektedir.

Veri kolay anlam kazandırılamayacak, teknik formatlarda depolanmaktadır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 130

Başarılı bir veri ambarı uygulamasından şunlar beklenmektedir      İşi yürüten iş uygulamalarının üzerindeki sorgu yükünü ortadan kaldırması Verinin yönetilmesi ve sorgulanması işlemlerinin birbirinden ayrılması. Böylelikle kullanıcı teknik konularla ilgilenmek zorunda kalmayacaktır.

Farklı alt sistemlerden gelen içi ve dış verilere anlam kazandırılarak KDS’ ye veri kaynağı sağlanması Mimarisinin esnek ve ölçeklenebilir olması.

Kurulması ve bakımının düşük maliyetli olması.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 131

VERİ MADENCİLİĞİ

Organizasyonlar başarılı olabilmek için durmadan kendileri hakkında bilgi edinmelidirler.

Veri madenciliği, organizasyonların sahip oldukları büyük veri kaynakları içinden farkında olunmayan, gizli bilgileri çıkartmak için kullanılan bir yöntemdir. Yapay zeka algoritmalarına dayanır.

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

132

1) 2) 3) 4)

Veri madenciliği dört aşamada uygulanır

Seçim : Üzerinde analiz yapılacak olan veri grupları amaca uygun olarak seçilirler. Bir dükkanda neler satılması gerektiğini öğrenmek istiyorsak, pazarlama veri tabanında sadece müşteri demografikleri ve satış eğilimleri bizi ilgilendirir.

Dönüştürme : Verilerin birlikte analiz edilebilmek için birbirlerine dönüştürülmeleri gerekebilir. ( Tüm veriler sayısal değerlere dönüştürülebilir.) Madencilik : Veri madencilik modellerine göre incelenir.

Yorumlama : Analiz çalışmasının sonuçları amaçlara göre yorumlanır ve en iyi bilgi karar vericiye sunulur. Yorumlama hem veriyi görsel olarak sunar, hem de filtre eder. Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 6.05.2020

133

Veri madenciligi, büyük miktarda veriden anlamlı bilgi çıkarma sanatıdır. Bildiğimiz üzere, 'veri' ile 'bilgi' aynı şey değil. Bilgi, ya da istihbarat, üzerinde irdeleme yapılabilen ve eylem planı oluşturabilen bir ileti, gözlem, ve sayısal/görsel raporlar toplamıdır.

Pazarlama müdürü olarak, her gün bilgisayarınızın sizi şöyle karşılamasını istemez miydiniz?

"Müdür Bey, son 1 yılın satış ve stok trendlerine göre ilginç bir gruplama keşfettim... Öğleden sonra alışverişlerde 20-30 yas gurubunda büyük düşüş yaşanıyor." Seslendirmesi biraz abartılı olsa da, teknik olarak veri madenciliği kullanarak bu tip sonuçları bilgisayarınız 'keşfedebilir'.

Veri madenciliği, matematiksel olarak istatistiki veyahut çizgesel yöntemler kullanabilir. Sonuçta yapmaya çalıştığımız, veri tabanındaki her çizelge sütunları arasındaki permütasyonlara(olasılık) bakarak, "ilginç gruplamalar" bulmaktır. Bu gruplamalardan biri istihbarat değeri taşımasa bile, 2.'si 3.'sü veyahut 4.sü taşıyacaktır.

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 134

YAPAY ZEKA

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 135

UZMAN SİSTEMLER

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 136

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 137

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 138

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 139

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 140

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 141

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 142

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 143

6.05.2020

Öğr. Gör. Hayrettin TELLİ 144