Transcript Pneumokoki Zakażenia pneumokokowe – mity i rzeczywistość • Ziarniak Gram (+), katalazo (-),względnie tlenowe, alfa-hemolizujące, rosnące na agarze ….. • S.

Pneumokoki
Zakażenia pneumokokowe –
mity i rzeczywistość
•
Ziarniak Gram (+), katalazo (-),względnie
tlenowe, alfa-hemolizujące, rosnące na
agarze …..
•
S. pneumoniae wytwarza polisacharydową
otoczkę, która określa przynależność
do danego serotypu;
•
Zidentyfikowano ok. 90 różnych serotypów
!!!
•
Rozkład serotypów różni się w zależności
od grup wiekowych i od położenia
geograficznego;
W. Durbin. Pneumococcla infections. Pediatrics in Review, Vol. 25, No 7, Dec. 2004
WHO Weekly Epidemiological Record 2007, 82, 93-104
3
C
4
Pneumokoki – serotypy
C
5
Nosicielstwo zależy od wieku i czynników socjalnych
Częstość nosicielstwa pneumokoków w drogach oddechowych
Ok. 65% -98%
Odsetek nosicieli (%)
60
Ok. 60%
dzieci
50
40
30
Ok. 22%
20
10
0
Dom
dziecka
Przedszkole
Dom
rodzinny
Skoczyńska „Nosicielstwo nosowogardłowe Streptococcus pneumoniae u dzieci do 5. roku życia w wybranych środowiskach w Warszawie”
Pediatria Polska 2003.
6
Pneumokoki
Serotypy :
1. Wszystkie „serotypy” mogą być chorobotwórcze
2. 10 serotypów odpowiada za ok 62% wszystkich zakażeń
3. U dzieci poniżej 6 roku życia osetek ten zwiększa się do 80%! –
dominuje 7 serotypów (14, 6B, 19F, 18C, 32F, 4, 9V) (IChP) !!!
Chrobak-Górna K., Woźniak A., Wysocki J., Szczepienia ochronne w profilaktyce zakażeń wywołanych przez Streptococcus pneumoniae,
Przewodnik Lekarza, 2004: 9; 90-93.
Pneumokoki
• Najczęściej występującymi serotypami odpowiedzialnymi za ok.
73% przypadków IChP w Polsce były serotypy 14, 6B, 23F i 18C.
Chrobak-Górna K., Woźniak A., Wysocki J., Szczepienia ochronne w profilaktyce zakażeń wywołanych przez
Streptococcus pneumoniae,
Przewodnik Lekarza, 2004: 9; 90-93.
Zapadalność na IChP w Polsce
Wiek
Zapadalność
0 - < 2 lata
19.0/100.000
2 lata - < 5 lat
5.8/100.000
badanie w 5 województwach w latach 2002-2004
Grzesiowski P. Inwazyjna choroba pneumokokowa u dzieci do 5 roku życia w Polsce, Eur J. Clin. Microbio (2008) 27: 883-885
9
Zakażenia Streptococcus pneumoniae
zakażenie
INWAZYJNE np. (IChP)
•
•
•
•
sepsa
zapalenie opon mózg.-rdzen.
(ok. 23% - Polska)
Ciężkie, krwiopochodne
zapalenie płuc
Zapalenie kości, stawów,
wyrostka robaczkowego, jądra,
najądrza, ślinianek itp.
NIEINWAZYJNE np. (NCHP)
• „typowe” zapalenie płuc (ok.
25-30%)
• Ostre zapalenie ucha
środkowego (ok. 30-50%)
• Ostre zapalenie zatok (ok. 3040%)
10
John Bellany: The Sick Child
Patogeneza chorób pneumokokowych
Bariera krew-mózg
12
Wybrane czynniki ryzyka inwazyjnego zakażenia pneumokokowego
Głównym czynnikiem ryzyka IChP jest wiek poniżej 2 roku życia !!!
czynnościowa lub anatomiczna asplenia
przewlekłe choroby krążenia i układu oddechowego
wrodzone zaburzenia odporności
leczenie immunosupresyjne (np. choroby nowotworowe)
choroby nerek z zespołem nerczycowym włącznie
występowanie wrodzonych i pourazowych przetok OUN (z wyciekiem płynu mózgowordzeniowego)
 wiek < 2 i > 65 (r.ż)
 zakażenie wirusem HIV
 inne.






CDC. Morb Mortal Wkly Rep. 1997;46(RR-8):1-24.,;Pickering LK. Red Book. 26th ed; 2003.;
CDC. Morb Mortal Wkly Rep. 2000;49(RR-9):1-35.
Levine OS i wsp. Pediatrics. 1999;103:1-5.
13
Sepsa - 1
14
Sepsa - 1
15
E. Munch – The sick child (1885/86)
Pneumokokowe zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych - 1
• Zapalenie opon mózgowordzeniowych jest jedną z
najcięższych postaci
klinicznych zakażeń
pneumokokowych
UWAGA !
Naciek ropny u podstawy mózgu.
Choroba może u 25-50%
pacjentów pozostawić trwałe
następstwa mimo prawidłowej
antybiotykoterapii
Pikis A et al. Long-term sequelae of pneumococcal meningitis in children.Clin Pediatr (Phila). 1996 Feb;35(2):72-8.
Rajasingham CR, et al. Serious neurologic sequelae in cases of meningitis arising frominfection by conjugate vaccine-related
and nonvaccine-related serogroups of Streptococcus pneumoniae.Pediatr Infect Dis J. 2008 Sep;27(9):771-5
17
Pneumokokowe zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych - 2
Powikłania
• Zgon (ok. 22-28%)
(Trwałe ubytki funkcji układu
nerwowego (25 - 50 %))
1. Objawy ogniskowe (ok. 30%)
2. Upośledzenie umysłowe (ok. 19%)
3. Zaburzenia słuchu (ok. 17%)
4. Padaczka (ok. 15%)
Ropne zapalenie opon
mózgowych pod uchyloną
oponą twardą.
Pikis A et al. Long-term sequelae of pneumococcal meningitis in children.Clin Pediatr (Phila). 1996 Feb;35(2):72-8.
Rajasingham CR, et al. Serious neurologic sequelae in cases of meningitis arising frominfection by conjugate vaccine-related
and nonvaccine-related serogroups of Streptococcus pneumoniae.Pediatr Infect Dis J. 2008 Sep;27(9):771-5
18
Pneumokokowe zapalenie płuc
Pneumokok jest jedną z
najczęstszych przyczyn
„typowych” bakteryjnych zapaleń
płuc u dzieci (ok. 25-30%)
Zhou F. Arch Pediatr Adolesc Med 2007; 161: 1162-8
Pneumococcal Necrotizing Pneumonia in Utah: Does Serotype Matter?Jeffrey M. Bender,1 1346 CID 2008:46 (1 May) •
Bender et al.
19
Ostre zapalenie ucha środkowego
1. Pneumokoki odpowiadają
za 30-50% wszystkich
przypadków ostrego zapalenia
ucha środkowego o podłożu
bakteryjnym u dzieci
Dowell SF et al. Pediatr Infect Dis J. 1999, 18, 1-9
20
Ostre zapalenie zatok
1. Pneumokoki odpowiadają
za ok. 30-40% zapaleń zatok
o podłożu bakteryjnym u
dzieci
Dowell SF et al. Pediatr Infect Dis J. 1999, 18, 1-9
21
Gabriel Metsu: The Sick Child (1660)
Dlaczego nagle pneumokoki stały się tak
dużym zagrożeniem?
Światowa Organizacja Zdrowia /WHO/ alarmuje, że
zakażenia pneumokokowe są jedną z głównych przyczyn
zachorowalności i umieralności na świecie.*
W wyniku chorób pneumokokowych co roku umiera od
700 tysięcy do 1 miliona dzieci na świecie.**
*WHO, Core information for the development of immunization policy: 2002 update.
Dostępny na http://www.who.int/vaccines-documents/DocsPDF02/www557.pdf. (pobrano 20 kwietnia 2005)
.
**WHO, Weekly epidemiological record 23 March 2007; 82nd Year No 12, 2007, 82: 93-104
Antybiotykooporność pneumokoków w Polsce
izolaty z zakażeń inwazyjnych u dzieci do 5 r.ż
badanie obserwacyjne 2002-2004
Grzesiowski P. Inwazyjna choroba pneumokokowa u dzieci do 5 roku życia w Polsce, Eur J. Clin. Microbiol (2008) 27: 883-885
24
Pneumokoki - Czy powinnam zaszczepić
dziecko, pomimo tego, że jest zdrowe?
Polska Grupa Robocza ds. Inwazyjnej Choroby
Pneumokokowej (IChP) u dzieci zaleca szczepienia
szczepionką skoniugowaną p/ pneumokokom
wszystkich dzieci poniżej 2 roku życia
– grupa zwiększonego ryzyka
Skład Polskiej Grupy Roboczej
prof. dr hab. Waleria Hryniewicz – przewodnicząca, dr n. med. Piotr Albrecht, prof. dr hab. Ewa Bernatowska,
prof. dr hab. Anna Dobrzańska, dr n. med. Paweł Grzesiowski, dr n. med. Ryszard Konior, dr n. med. Marian Patrzałek,
prof. dr hab. Andrzej Radzikowski, doc. dr n. med. Leszek Szenborn, prof. dr hab. Jacek Wysocki
Zalecenia Polskiej Grupy Roboczej ds. Inwazyjnej Choroby Pneumokokowej (IChP) u Dzieci dotyczącej stosowania
siedmiowalentnej skoniugowanej szczepionki przeciwpneumokokowej (PCV-7). Pediatria Polska 2007.82 (5-6): 485-491
Czy szczepienie przeciwko pneumokokom jest
obowiązkowe?
– W USA szczepionka skoniugowana (7-walentna) jest
od 2001r, obowiązkowa dla wszystkich dzieci od
drugiego miesiąca życia
– Obecnie szczepienia skoniugowną szczepionką są
refundowane w 18 państwach na świecie.
Czy szczepienie przeciwko pneumokokom jest
obowiązkowe?
W Polsce szczepienia szczepionkami
skoniugowanymi są zalecane, nie refundowane w
Programie Szczepień Ochronnych.
Dlaczego warto szczepić
przeciwko pneumokokom?
• Szczepionka skoniugowana poza indywidualną
ochroną przed IChP, zwalcza nosicielstwo i ryzyko
populacyjne.*
• Powszechne szczepienia w USA, pozwoliły na
osiągnięcie tzw.: odporności zbiorowiskowej tzn.
ogólny spadek zachorowań na inwazyjne zakażenie
pneumokokowe w populacji nieszczepionej.**
*Zalecenia Polskiej Grupy Roboczej ds. Inwazyjnej Choroby Pneumokokowej (IChP) u Dzieci dotyczącej stosowania siedmiowalentnej
skoniugowanej szczepionki przeciwpneumokokowej (PCV-7). Pediatria Polska 2007.82 (5-6): 485-491
*Black., Postlicensure Surveillance for Pneumococcal Invasive Disease After Use of Heptavalent Pneumococcal Conjugate
Vaccine in Northern California Kaiser Permanente. P.I.Dis..J Vo. 23; No 6 June 2004
.
Redukcja zapadalności na IChP w USA !
Serotypy szczepionkowe !!!
Przed wprowadzeniem szczepionki
Prevenar do rutynowych szczepień
Liczba przypadków na 100 000
Po wprowadzeniu szczepionki
Prevenar do rutynowych szczepień
55
98%
redukcja
1,2
1998-1999
średnia roczna zapadalność
2005
98% redukcja zapadalności na IChP u dzieci do 2 roku życia
Centers for Disease Control and Prevention. Invasive pneumococcal disease in children 5
years after conjugate vaccine introduction-eight states, 1998-2005. MMWR. 2008, 57 (No.6):144-148.
29
Redukcja zapadalności na zapalenie płuc w USA
Serotypy szczepionkowe !!!
Przed wprowadzeniem szczepionki
Prevenar do rutynowych szczepień
Liczba przypadków na 100 000
Po wprowadzeniu szczepionki
Prevenar do rutynowych szczepień
39%
1 296,9
redukcja
790,9
1997-1999
2001-2004
Wszystkie przypadki zapalenia płuc
39% redukcja liczby hospitalizacji z powodu zapalenia płuc u dzieci do 2 roku życia w
USA.
Dane z Amerykańskiej Ogólnokrajowej Bazy Danych pacjentów hospitalizowanych Liczba przyjęć do
szpitala z powodu zapalenia płuc. Porównanie lat 1997-1998 z latami 2001-2004 .
Grijalva CG i wsp. Lancet 2007; 369: 1179-86
30
Redukcja zachorowalności na OZUŚ w USA Serotypy szczepionkowe !!!
Przed wprowadzeniem szczepionki
Prevenar do rutynowych szczepień
Po wprowadzeniu szczepionki
Prevenar do rutynowych szczepień
Liczba wizyt na 1000 dzieci/rok
2173
43%
1244
1997-1999
redukcja
2004
Wizyty ambulatoryjne z powodu OZUŚ
43% redukcja liczby wizyt ambulatoryjnych z powodu OZUŚ
u dzieci do 2 roku życia w USA
Zhou F. Pediatr 2008; 121: 253-60
31
Redukcja zachorowalności na zapalenie płuc w Polsce
Serotypy szczepionkowe
!!! zapaleń płuc w Kielcach w 2007 roku
Hospitalizacja
dzieci z powodu
140
Wiek w latach
0-1
2-4
120
100
60%
80
redukcja
60
40
20
0
Średnia ilość Zachorowań
2004-2005 r.
Zachorowania
2007 r.
Wprowadzenie
szczepienia
populacyjnego
Prevenarem
Kliniczne i praktyczne aspekty szczepień PCV7 w zapobieganiu inwazyjnej chorobie pneumokokowej, zapaleniom płuc
i ucha srodkowego u dzieci w świetle doświadczeń światowych i polskich. P. Albrecht, M. Patrzałek, M. Kotowska,
A. Radzikowski. Pediatria Polska 84, Nr 1.
32
Perspektywy profilaktyki zakażeń pneumokokowych
Prevenar
1 nośnik:
toxoid
błoniczy
10V*
13V*
1 nośnik:
toxoid
błoniczy
4
6B
9V
14
18C
19F
23F
4
6B
9V
14
18C
19F
23F
1
5
7F
4
6B
9V
14
18C
19F
23F
1
5
7F
3
•w fazie rejestracji.
Shouval DS, Greenberg D, et al. Serotype Coverage of Invasive and Mucosal Pneumococcal Disease
in Israeli Children Younger Than 3 Years by Various Pneumococcal Conjugate. Vaccines. Pediatr Infect Dis J. 2009 Mar 2.
6A
19A
33
Nowa 13-walentna szczepionka pneumokokowa
• Oceniono, że poszerzenie np. szczepionki 7-walentnej o 6
dodatkowych serotypów zwiększy pokrycie Inwazyjnej
Choroby Pneumokokowej w Polsce do ok. 85%.
Grzesiowski P. Inwazyjna choroba pneumokokowa u dzieci do 5 roku życia w Polsce, Eur J. Clin. Microbiol (2008) 27: 883-885
34