Transcript Mobbing – du kan ikkje vere nøytral Trenar-/leiarkonferansen 2012 Norges Svømmeforbund Gardermoen, laurdag 2.

Mobbing
– du kan ikkje vere nøytral
Trenar-/leiarkonferansen 2012
Norges Svømmeforbund
Gardermoen, laurdag 2. september 2012
Håvard B. Øvregård
Rådgjevar
1
Historia om den andre
6. november 2015
2
© Norges idrettsforbund
Kva kjem no?
•Kva er mobbing?
•Korleis hindre/stogge mobbing?
•Eit døme:
- Homohets i idrett
•Korleis ta dette opp i klubb?
• Eit døme:
- ”Retningsliner mot mobbing og trakassering”
6. november 2015
3
© Norges idrettsforbund
Har du opplevd mobbing?
- I klubb?
- Korleis løyste du det
- Kan du hugse mobbing du ikkje reagerte på?
6. november 2015
4
© Norges idrettsforbund
Kva er mobbing?
Mobbing er ei negativ handling frå éin eller fleire, retta
mot ein annan. Denne negative handlinga blir gjenteken,
går føre seg over tid, og kan på denne måten bli ei
systematisk krenking.
http://www.idrett.no/tema/mobbing
http://ndla.no/nn/node/23857
6. november 2015
5
© Norges idrettsforbund
Kven avgjer om det er mobbing?
”Det er den som mobbes som har rett til å definere om en
har blitt utsatt for en krenkelse, og det er de voksnes
ansvar å ta den opplevelsen på alvor. Ingen kan kreve at
andre skal tåle å bli krenket. At en selv tåler mye gir ingen
rett til å ignorere den urett andre utsettes for.”
(Barneombodet)
http://www.barneombudet.no/temasider/skole_og_b/mobbing/fakta_mobbing/informasjo/
6. november 2015
6
© Norges idrettsforbund
Ulike typar mobbing
Fysisk mobbing: Til dømes å slå, sparke, lugge, spytte, dytte, øydeleggje tinga til
den som blir mobba
Verbal mobbing: Til dømes å seie stygge, nedlatande ting om offeret, true, spreie
usanne rykte, bruke krenkjande og grove ord
Relasjonell mobbing: Til dømes utestenging, ryktespreiing og manipulering. Kan
ofte vere usynleg.
Materiell mobbing: Øydelegging av kle og eigedelar.
Psykisk mobbing: Til dømes truslar eller oppleving av tvang.
Digital mobbing: Mobbing ved bruk av mobiltelefon og internett. Til dømes i
sms, mms, e-post, kommentarar på bloggar, facebook og heimesider, formidling av
private og/eller audmjukande bilete/film på nett/mobil.
Vanlegvis utartar mobbing seg som ein kombinasjon av fleire av desse ulike typane.
http://ndla.no/nn/node/23857
http://www.medietilsynet.no/no/Trygg-bruk/Tema/Digital-mobbing/Hva-er-digital-mobbing/
6. november 2015
7
© Norges idrettsforbund
Kven mobbar?
- Mobbing har ofte sammenheng med mobbaren sine
eigne problem.
http://www.barneombudet.no/temasider/skole_og_b/mobbing/fakta_mobbing/informasjo/
6. november 2015
8
© Norges idrettsforbund
Kor mange blir mobba?
-I Noreg vaknar om lag 60 000 barn og unge kvar morgon til
angsten for å bli mobba på skulen
- Om lag fem til seks prosent av alle skuleborn vert utsette for
mobbing.
- Tala er høgare for småskuletrinnet (om lag ti prosent) og
blir mindre ved mellom- og ungdomstrinnet.
- Tala er like på landsbasis og viser liten skilnad mellom bygd
og by.
http://ndla.no/nn/node/23866
6. november 2015
9
© Norges idrettsforbund
Kva er konsekvensen av mobbing?
- Ulikt frå person til person
- Utryggleik
- Psykiske plager
- Sosial angst
- Sluttar med idrett
”Undersøkelser viser at de som blir eller har blitt mobbet
gjennomgående har dårligere helse enn andre. Plagene er
både fysiske og psykiske og kan oppstå selv lenge etter at
mobbingen har opphørt.” (Arbeidstilsynet)
http://www.ung.no/mobbing/1744_Mobbing_kan_f%C3%B8re_til_psykiske_problemer.html
http://www.arbeidstilsynet.no/artikkel.html?tid=206982
6. november 2015
10
© Norges idrettsforbund
Arbeid mot mobbing
Manifest mot mobbing
- Regjeringa, KS, Utdanningsforbundet, Fagforbundet,
Norsk Skolelederforbund, Skolenes landsforbund,
Foreldreutvalet for grunnopplæringa og Foreldreutvalet
for barnehagar
http://www.regjeringen.no/nb/dep/kd/dok/andre/skjema/manifest-mot-mobbing---lokal-forankring.html?id=631478
Rettleiar for tilsette i skulen
Utdanningsdirektoratet har laga ein rettleiar for tilsette i
grunnskulen, med tips om korleis ein kan førebyggje,
avsløre og løyse mobbesaker.
http://www.udir.no/Laringsmiljo/Arbeid-mot-mobbing/Manifest-mot-mobbing-2011-20141/Arbeid-motmobbing---rettleiar/
6. november 2015
11
© Norges idrettsforbund
Kven kan mobbe kven?
Trenar
Trenar
Yngre
utøvar
Trenar
Yngre
utøvar
Eldre
utøvar
Yngre
utøvar
Eldre
utøvar
Tillitsvald
Tillitsvald
Tillitsvald
Eldre
utøvar
Motiv
”Eg meinte
ikkje noko
med det”
Handling
Konsekvens
13
Kva kan du gjere?
• Reager – alltid
– du kan ikkje vere nøytral til mobbing
– Enten reagerer du – eller så støttar du i praksis
opp om mobbinga
• Set grenser
– Born/unge vil at du skal setje grenser
Forankring:
Nulltoleranse for trakassering
§ 1-2 Formål
(NIFs lov)
1) NIF skal arbeide for at alle mennesker gis mulighet til å utøve
idrett ut fra sine ønsker og behov, og uten å bli diskriminert på
grunn av livssyn, seksuell orientering eller etnisk opprinnelse.
2.4. Inkludering
(IPD 2011-2015)
Mål: Deltakelsen fra underrepresenterte grupper skal økes, slik
at deltakelsen på en god måte gjenspeiler mangfoldet i
samfunnet, ved at
• alle er velkomne og skal føle seg trygge i idrettslagene.
• forhold som begrenser enkelte gruppers deltakelse, fjernes.
• nulltoleranse for diskriminering og trakassering uansett
kjønn, etnisitet, livssyn, seksuell orientering og
funksjonshemming håndheves.
Forankring:
Nulltoleranse for trakassering
§ 1-2 Formål
(NIFs lov)
1) NIF skal arbeide for at alle mennesker gis mulighet til å utøve
idrett ut fra sine ønsker og behov, og uten å bli diskriminert på
grunn av livssyn, seksuell orientering eller etnisk opprinnelse.
2.4. Inkludering
(IPD 2011-2015)
Mål: Deltakelsen fra underrepresenterte grupper skal økes, slik
at deltakelsen på en god måte gjenspeiler mangfoldet i
samfunnet, ved at
• alle er velkomne og skal føle seg trygge i idrettslagene.
• forhold som begrenser enkelte gruppers deltakelse, fjernes.
• nulltoleranse for diskriminering og trakassering uansett
kjønn, etnisitet, livssyn, seksuell orientering og
funksjonshemming håndheves.
Med idretten mot homohets
- eit prosjekt for auka mangfald og likeverd
Tema:
• Levekår, livskvalitet og openheit for homofile,
lesbiske, bifile og transpersonar
Arena:
• Organisert idrett.
Norges idrettsforbund og olympiske og paralympiske komité
17
”Homo” som skjellsord
• ”Homo” – eit av dei mest vanlege
skjellsord blant ungdom
(Røhnebek m.fl. 2005: Hore eller homo? En rapport om seksualisert trakassering blant ungdom)
• Kva kommuniserer dette?
• Kvifor blir dette brukt som skjellsord?
18
Haldningar og kjønn
• Positiv eller nøytral til lesbiske/homofile
• Kvinner: 95% / 95%
• Menn: 84% / 72%
• ”Sex mellom to kvinner er ganske enkelt feil”
• Kvinner: 17%
• Menn: 24%
• ”Sex mellom to menn er ganske enkelt feil”
• Kvinner: 20%
• Menn: 44%
Norman Anderssen og Hilde Slåtten, 2008
19
Seksuell orientering
VS
kjønnsrolle
???????
20
Ian
Roberts
• Australsk Rugby
• Profesjonell 90-98
21
Matthew
Mitcham
• Australsk stupar
• OL-gull 2008
22
Seksuell orientering
VS
kjønnsrolle
23
Kva kan trenaren gjere?
24
”Komme – ut – prosessen”
25
Østlendingen
19.Sept. 2008
www.ostlendingen.no/article/20
080919/SPORT04/27546030/110
2/
26
”Komme – ut – prosessen”
• ”Onsdag fortalte han alle lagkameratene sine i Elverum Håndball om
sin seksuelle legning.
– Jeg har aldri vært så nervøs i hele mitt liv, sier 20-åringen. ”
Are Grongstad, intervju med Østlendingen 19/9-08
www.ostlendingen.no/article/20080919/SPORT04/27546030/1102/
• Frykta for at det verste skal skje
• Korleis kan vi redusere denne frykta?
• Klar beskjed frå trenar/leiar på førehand
27
Kva kan trenaren gjere?
• Trenaren kan gje eit klart signal på første
treninga.
• Til dømes:
– ”vi har nulltoleranse for hets, om du er kvit
eller svart, homo eller hetero, betyr ikkje noko
her”
• Viktig å nemne ordet ”homo”
• Det tar deg 10 sekund å gjere
– …og kan bety veldig mykje for ein eller fleire av
utøvarane dine
28
”Komme – ut – prosessen”
• ”– Men reaksjonene jeg fikk var utelukkende positive. Alle har
kommet bort til meg og sagt at det er tøft at jeg tør å stå fram, og
det gjør også at jeg er trygg nok til å ta et steg videre, sier
Grongstad.”
Are Grongstad, intervju med Østlendingen 19/9-08
www.ostlendingen.no/article/20080919/SPORT04/27546030/1102
• Dette er det vanlege ….
29
Slå ned på all homohets
30
Slå ned på all homohets
- Kva kan du gjere?
• Når du høyrer ord som ”homo”, ”homse”,
”lesbe”, ”soper” etc.
– Ta tak i det med ein gong
– Spør: ”Kva meinte du med det”?
– Ver tydeleg på at homohets / homo som
skjellsord ikkje vert akseptert i klubbsamanheng
• Gjer dette heilt uavhengig av om du kjenner
til at det er homofile/lesbiske på laget
31
Ressursar
• Magasin (papir og pdf)
– ”Med idretten mot homohets”
http://www.idrett.no/tema/mothomohets/Sider/BladetMedidrettenmothomohets.aspx
• Foredrag på nett
– ”Norsk kamp mot homohets i idrotten”
http://urplay.se/162880
Eksempel på tiltak
• Mykje av arbeidet i
idretten er indirekte
arbeid mot mobbing
Temaside på idrett.no
• Fakta om mobbing
• Råd til trenarar og
leiarar
• Foreldrevettreglar
• Relevante prosjekt og
tiltak
• Andre ressursar og
verktøy
Korleis skal du som trenar/leiar
forholde deg til mobbing?
• Mobbing kan skje over alt, også i din klubb,
også når du ikkje legg merke til det.
• Når du ser eller får vite om mobbing, skal du reagere.
• Du kan ikkje vere nøytral til mobbing: Om du ikkje reagerer når du ser
det, så bidreg du til mobbinga.
• Sei tydeleg til utøvarane dine at mobbing ikkje er akseptert i idretten.
• Utøvarane dine skal kjenne seg trygge på at dei kan ta opp mobbing med
deg som trenar/leiar.
• Det er ikkje berre dei unge som mobbar. Du skal sjølvsagt også reagere
om det er ein trenar eller leiar som mobbar ein utøvar eller trenar/leiar.
• Diskuter med dei andre trenarane og leiarane i laget/klubben korleis de
kan førebygge mobbing.
6. november 2015
35
© Norges idrettsforbund
Korleis skal du som trenar/leiar
forholde deg til mobbing?
• Mobbing kan skje over alt, også i din klubb, også når du ikkje legg merke
til det.
• Når du ser eller får vite om mobbing, skal du
reagere.
• Du kan ikkje vere nøytral til mobbing: Om du ikkje reagerer når du ser
det, så bidreg du til mobbinga.
• Sei tydeleg til utøvarane dine at mobbing ikkje er akseptert i idretten.
• Utøvarane dine skal kjenne seg trygge på at dei kan ta opp mobbing med
deg som trenar/leiar.
• Det er ikkje berre dei unge som mobbar. Du skal sjølvsagt også reagere
om det er ein trenar eller leiar som mobbar ein utøvar eller trenar/leiar.
• Diskuter med dei andre trenarane og leiarane i laget/klubben korleis de
kan førebygge mobbing.
6. november 2015
36
© Norges idrettsforbund
Korleis skal du som trenar/leiar
forholde deg til mobbing?
• Mobbing kan skje over alt, også i din klubb, også når du ikkje legg merke
til det.
• Når du ser eller får vite om mobbing, skal du reagere.
• Du kan ikkje vere nøytral til mobbing: Om
du ikkje reagerer når du ser det, så bidreg
du til mobbinga.
• Sei tydeleg til utøvarane dine at mobbing ikkje er akseptert i idretten.
• Utøvarane dine skal kjenne seg trygge på at dei kan ta opp mobbing med
deg som trenar/leiar.
• Det er ikkje berre dei unge som mobbar. Du skal sjølvsagt også reagere
om det er ein trenar eller leiar som mobbar ein utøvar eller trenar/leiar.
• Diskuter med dei andre trenarane og leiarane i laget/klubben korleis de
kan førebygge mobbing.
6. november 2015
37
© Norges idrettsforbund
Korleis skal du som trenar/leiar
forholde deg til mobbing?
• Mobbing kan skje over alt, også i din klubb, også når du ikkje legg merke
til det.
• Når du ser eller får vite om mobbing, skal du reagere.
• Du kan ikkje vere nøytral til mobbing: Om du ikkje reagerer når du ser
det, så bidreg du til mobbinga.
• Sei tydeleg til utøvarane dine at mobbing
ikkje er akseptert i idretten.
• Utøvarane dine skal kjenne seg trygge på at dei kan ta opp mobbing med
deg som trenar/leiar.
• Det er ikkje berre dei unge som mobbar. Du skal sjølvsagt også reagere
om det er ein trenar eller leiar som mobbar ein utøvar eller trenar/leiar.
• Diskuter med dei andre trenarane og leiarane i laget/klubben korleis de
kan førebygge mobbing.
6. november 2015
38
© Norges idrettsforbund
Korleis skal du som trenar/leiar
forholde deg til mobbing?
• Mobbing kan skje over alt, også i din klubb, også når du ikkje legg merke
til det.
• Når du ser eller får vite om mobbing, skal du reagere.
• Du kan ikkje vere nøytral til mobbing: Om du ikkje reagerer når du ser
det, så bidreg du til mobbinga.
• Sei tydeleg til utøvarane dine at mobbing ikkje er akseptert i idretten.
• Utøvarane dine skal kjenne seg trygge på at
dei kan ta opp mobbing med deg som
trenar/leiar.
• Det er ikkje berre dei unge som mobbar. Du skal sjølvsagt også reagere
om det er ein trenar eller leiar som mobbar ein utøvar eller trenar/leiar.
• Diskuter med dei andre trenarane og leiarane i laget/klubben korleis de
kan førebygge mobbing.
6. november 2015
39
© Norges idrettsforbund
Korleis skal du som trenar/leiar
forholde deg til mobbing?
• Mobbing kan skje over alt, også i din klubb, også når du ikkje legg merke
til det.
• Når du ser eller får vite om mobbing, skal du reagere.
• Du kan ikkje vere nøytral til mobbing: Om du ikkje reagerer når du ser
det, så bidreg du til mobbinga.
• Sei tydeleg til utøvarane dine at mobbing ikkje er akseptert i idretten.
• Utøvarane dine skal kjenne seg trygge på at dei kan ta opp mobbing med
deg som trenar/leiar.
• Det er ikkje berre dei unge som mobbar. Du
skal sjølvsagt også reagere om det er ein
trenar eller leiar som mobbar ein utøvar
eller trenar/leiar.
• Diskuter med dei andre trenarane og leiarane i laget/klubben korleis de
kan førebygge mobbing.
6. november 2015
40
© Norges idrettsforbund
Korleis skal du som trenar/leiar
forholde deg til mobbing?
• Mobbing kan skje over alt, også i din klubb, også når du ikkje legg merke
til det.
• Når du ser eller får vite om mobbing, skal du reagere.
• Du kan ikkje vere nøytral til mobbing: Om du ikkje reagerer når du ser
det, så bidreg du til mobbinga.
• Sei tydeleg til utøvarane dine at mobbing ikkje er akseptert i idretten.
• Utøvarane dine skal kjenne seg trygge på at dei kan ta opp mobbing med
deg som trenar/leiar.
• Det er ikkje berre dei unge som mobbar. Du skal sjølvsagt også reagere
om det er ein trenar eller leiar som mobbar ein utøvar eller trenar/leiar.
• Diskuter med dei andre trenarane og
leiarane i laget/klubben korleis de kan
førebygge mobbing.
6. november 2015
41
© Norges idrettsforbund
Korleis motverke mobbing /
hets / trakassering i idretten?
• Godt klubbmiljø
• Medvit om at det kan førekome
– Snakke om temaet
– Tydeleg melding til utøvar/foreldre
– Kva gjer vi om det skulle dukke opp?
• Råd og hjelp når ein situasjon kjem opp
Eksempel
• ”Mobiltelefon i garderobe”
– Nokon er redd for å dusje med dei andre
Eksempel
• ”Er du homo eller?”
– Du høyrer nokon seie det til ein utøvar
Ressurs for klubben:
• Klubbens retningsliner
• http://www.svomming.no/index.php?articl
eid=6148
Sluttord:
• Du kan ikkje vere
nøytral til mobbing
Håvard B. Øvregård
rådgjevar
m: +47 91 77 31 57
[email protected]
www.idrett.no
Norges idrettsforbund og olympiske og
paralympiske komité
47