2.anlatım-2derslik

Download Report

Transcript 2.anlatım-2derslik

GEZEGENLER VE UYDULARI

Gök cisimlerinden bir diğeri de gezegenlerdir. Gezegenler
yıldızlardan farklıdır. Çünkü yıldızlar kendileri birer ısı ve
ışık kaynağı oldukları halde, gezegenler yıldızlardan
aldıkları ışığı yansıtır. Gezegenler yıldızlardan daha soğuk
ve daha küçüktür. Gezegenlerin Güneş çevresindeki
hareketlerinden dolayı gökyüzünde bulundukları konumları
zamanla değişir.

Gezegenlerin etrafında dolanan gök cisimleri
uydulardır.
Dünyamızın
uydusu
Ay’dır.
Gezegenler ve Ay Güneş’ten aldığı ışınları
yansıtır, kendileri ışık üretemez.
DÜNYA VE AY

Güneş
sistemindeki
gezegenlerden
bazılarının
etrafındaki dönen gök cisimleri vardır. Bu gök cisimlerine
uydu adı verilir. Dünya’nın uydusu Ay’dır. Ay, Dünya’nın
çevresindeki bir turunu 27 günde tamamlar. Kuzey
Kutbu’ndan bakıldığında, Dünya’nın ve Ay’ın kendi
eksenleri etrafındaki saat yönünün tersine doğrudur.
DÜNYA VE AY

Ay’ın kütlesi Dünya’nın kütlesinin yaklaşık seksende
biri kadardır. Dünya’nın ve Ay’ın birbirleri üzerinde
kütle çekim kuvveti etkileri vardır. Dolayısıyla Ay’ın
Dünya’nın etrafındaki dönüşü sırasında Dünya’nın Ay’a
bakan yüzündeki çekim etkisi o sırada arkada kalan
yüzüne göre daha fazladır. Bu çekim karalar üzerinde
fark edilir fakat fazla etkili olmaz. Okyanuslar ve
denizler ise Ay’a doğru bir miktar yükselir. Sonuçta
günde iki kez oluşan gelgit hareketleri meydana gelir.
Çürütme Metni - 8’i okuyunuz.

KUYRUKLU YILDIZ

Bizler çıplak gözle baktığımızda
gökyüzündeki
birçok
cisimden
bazılarını görebiliriz. Gök taşları ve
zaman zaman kuyruklu yıldızlar
gökyüzünde görebildiğimiz cisimlerin
bazılarıdır.
Bir kuyruklu yıldızın yapısında, buz parçaları, donmuş karbon
dioksit, amonyum, toz ve kaya, karbon, karışık karbon
bileşikleri bulunur. Kuyruklu yıldızlar, Güneş’in çevresindeki
uzun ve geniş eliptik yörüngelerde dolanır. Güneş’e
yaklaştıklarında içerdikleri buz bir miktar erir. Buzla karışmış
toz ve taş parçaları serbest kalır. Serbest kalan gaz, su buharı
ve ince tozlar güneş rüzgarıyla itilir. Böylece kuyruklu yıldızın
kuyruk kısmı oluşur.
KUYRUKLU YILDIZ


Kuyruklu yıldızlardan kopan toz tanecikleri kaya
parçaları
Dünya
atmosferine
girdiklerinde
sürtünmenin etkisiyle ısınır ve ince bir ışık çizgisi
bırakır.
Atmosfere giren meteorlarda buna sebep olabilir.
Fakat bunlar yanarak kaybolur. Kuyruklu yıldızı
meteordan ayıran farklar çok daha büyük olmaları,
kendi enerjilerine sahip olmaları ve kuyruk denilen
kısımlarının atmosfere girmesinden dolayı değil kendi
enerjisinden oluşmasıdır. Bazı meteorların tamamı
yanmadığından yeryüzüne düşen parçaları olur.
METEOR ? GÖKTAŞI?


Atmosfere girerek yeryüzüne ulaşabilen bu meteorlara gök taşı
adı verilir. Meteorlar, düştükleri yerlerde ciddi hasarlara yola
açabilir, çukurlar oluşturabilir. Oluşan bu çukurlara meteor
çukuru denir.
Dünya yüzeyinde bir çukurdan söz ediliyorsa buna GÖKTAŞI
çukuru adı verilir.
Çürütme Metni - 4’ü okuyunuz.
YILDIZ GERÇEKTEN KAYAR MI?

Bazı geceler gökyüzünde, kayan
ve birdenbire görünüp kaybolan
ışıklı cisimler görürüz. Bu olay
halk arasında “yıldız kayması”
olarak bilinir. Peki, yıldız
kaymasının yıldızlarla ilgisi
olsaydı tüm yıldızların sürekli
kayması gerekmez miydi?
Çürütme Metni - 7’yi okuyunuz.
IŞIK YILI VE ASTRONOMİK BİRİM
İKİ gök cismi arasındaki uzaklığı kilometre ile ifade etmek
bazen yetersiz kalır. Bunun yerine “ışık yılı” birimi
kullanılır. Bir ışık yılı, ışığın boşlukta bir yılda aldığı
uzaklıktır. Işık yılı, bir zaman birimi olmayıp uzaklık ölçüsü
birimidir. Güneş’e en yakın yıldız, 4,2 ışık yılı uzaklıktadır.
1 ışık yılı = 9,46x1015 m
 ASTRONOMİK BİRİM (AB)
AB Dünya’yla Güneş arasındaki ortalama uzaklığın
ölçüsüdür ( 150 milyon km).
1 AB=1,5x1011 m

IŞIK YILI > ASTRONOMİK BİRİM
Çürütme Metni - 1’i okuyunuz.
GEZEGEN? YILDIZ?

Gök cisimlerinden bir diğeri GEZEGENLERdir. Gezegenler
yıldızlardan farklıdır. Çünkü yıldızlar kendileri birer ısı ve ışık
kaynağı oldukları halde, gezegenler, yıldızlardan aldıkları ışığı
yansıtır.

Bütün gezegenlerin özellikleri aynı mıdır ?

ŞİMDİ güneş sistemindeki gezegenleri tanıyalım…
1- MERKÜR






Güneş’e en yakın gezegenidir.
Güneş sisteminin en küçük ikinci
gezegenidir.
Güneş’e uzaklığı 0,4 AB’dir.
Yüzeyi yoğun bir biçimde kraterlidir.
Kendi
etrafında
çok
yavaş
döndüğünden gece ve gündüz
arasındaki sıcaklık farkı çok fazladır.
Bu
yüzden
hiçbir
canlı
yaşamamaktadır.
Uydusu ve halkası yoktur.
2- VENÜS






Güneş’e yakınlık olarak
ikinci gezegendir.
Büyüklük olarak altıncı
gezegendir.
Güneş’e uzaklığı 0,7 AB’dir
Dünya ile yaklaşık aynı
büyüklükte olduklarından
“Dünya’nın İkizi” olarak da
adlandırılır.
Atmosferindeki
yoğun
karbon dioksit yüzünden
sera etkisi çok fazladır.
Uydusu ve halkası yoktur.
3- DÜNYA








Üzerinde yaşamın olduğu bilinen
tek gezegendir.
Güneş sisteminin beşinci büyük
gezegenidir.
Güneş’e
en
yakın
üçüncü
gezegendir.
Güneş’e uzaklığı 1 AB’dir.
Yüzeyinin yaklaşık üçte ikisi suyla
kaplıdır.
Yüzeyinde ayrıca dağlar, denizler,
vadiler ve aktif volkanlar bulunur.
Çevresinde dolanan Ay, Dünya’nın
tek uydusudur.
Halkası yoktur.
4- MARS






Güneş’e uzaklığı bakımından
dördüncü gezegendir.
Güneş sisteminin üçüncü
küçük gezegenidir.
Güneş’e uzaklığı 1,5 AB’dir.
“Kırmızı Gezegen” olarak da
adı anılır.
Yüzey şekilleri Dünya’dan
teleskopla görülebilir.
İki uydusu vardır.
5- JÜPİTER





Gezegenlerin en büyüğüdür.
Güneş’e yakınlığı bakımından
beşinci gezegendir.
Güneş’e uzaklığı 5,2 AB’dir.
63 tane uydusu tespit
edilmiştir.
Etrafında
toz
ve
taş
parçalarından oluşmuş ince,
karanlık
bir
halka
bulunmaktadır.
6- SATÜRN






Güneş
sistemindeki
en
büyük ikinci gezegendir.
Güneş’e yakınlığına göre
altıncı gezegendir.
Güneş’e uzaklığı 9,5 AB’dir.
Etrafında bulunan gaz, buz
ve
kaya
parçalarından
oluşan halkalarla tanınır.
Gezegen sıcaklığı yaşamaya
izin
vermeyecek
kadar
düşüktür.
56 uydusu tespit edilmiştir.
7- URANÜS





Güneş sistemindeki üçüncü
büyük gezegendir.
Güneş’e yakınlığına göre
yedinci gezegendir.
Güneş’e uzaklığı 19,6 AB’dir.
Güneş
çevresindeki
yörüngesinde yuvarlanan bir
varil gibi yan yatmış olarak
döner.
Uranüs’ün 10 halkası, 5
büyük ve 22 küçük uydusu
tespit edilmiştir.
8- NEPTÜN







Güneş’e olan uzaklığına göre
sekizinci gezegendir.
Güneş sistemindeki son dev
gezegendir.
Güneş’e uzaklığı 30 AB’dir.
Açık yeşil renkte görünür.
Uranüs’ün ikizi gibidir.
13 uydusu tespit edilmiştir.
Halkası yoktur.
Çürütme Metni - 3’ü okuyunuz.
BELGESEL ZAMANI….