Transcript Wat is de rol van medicatie bij ADD? Vooroordelen, mythes en angsten 17 juni 2006,1e ADD ontmoetingsdag Almere Rob Pereira, kinderarts MCRZ locatie Zuiderziekenhuis,Rotterdam BoumanGGZ.

Wat is de rol van medicatie bij ADD?
Vooroordelen, mythes en angsten
17 juni 2006,1e ADD ontmoetingsdag Almere
Rob Pereira, kinderarts
MCRZ locatie Zuiderziekenhuis,Rotterdam
BoumanGGZ verslavingszorg Rotterdam
TNO Leiden
1
2
Hoofdsymptomen ADHD



Hyperactiviteit
Concentratiestoornissen
Impulsiviteit

Vroeg in het leven begonnen
Op meer dan 2 plaatsen
> ½ jaar

+ disfunctioneren


3
Hoofdsymptomen ADD
Eigenlijk hetzelfde als ADHD, maar…

Stil, onopvallend, afwezig, “dom”, dromerig, moe,
ongemotiveerd, laag tempo

Kan ook zijn: te laag of te hoog niveau, epilepsie
Geen storend gedrag in de klas
(te) late diagnose/ geen diagnose
Onderdiagnostiek bij allochtonen, vrouwen en verslaafden

Wordt niet aan gedacht, gebrek aan kennis

Taalbarrière

Hebben al andere “diagnose” : opvoedingsprobleem,
multiproblem gezin, borderline, depressie, verslaving
4
5
Geslachtsverschillen?


ADHD vroeger jongens : meisjes = 9:1
later
= 3:1


ADHD meer jongens
ADD meer meisjes

Totaal nu: 1:1, dus evenveel jongens als meisjes!

6
Glijdende schaal
meer ADD-achtig
afleidbaarheid
hyperactiviteit
impulsiviteit
Ontwikkeling symptomen van AD(H)D
Gedrags
problemen
peuter
leerprobleem
sociale problemen
faalangst/ negatief zelfbeeld
roken, politiecontacten
ongelukken
Adolescent
Schoolleeftijd
gedragsprobleem
leerprobleem
sociale problemen
negatief zelfbeeld
beroep, financieen
negatief zelfbeeld
relatieprobleem
ongelukken
verslaving
volwassene
jong volwassene/student
leerprobleem
beroep
faalangst
verslaving
ongelukken
7
8
Gaat AD(H)D over?
Patienten in remissie (%)
100
Syndromatische remissie
Symptomatische remissie
80
Functionele remissie
“DSM negatief”
60
6/9
4-5/9
40
Niet meer zo
goed te zien
20
Wel
disfunctie
0
<6
6-8
9-11
12-14
15-17
18-20
Biederman et al 2000
Clinical picture
Assessment
Differential diagnosis
Conclusions
9
Co-morbiditeit
Tics
Motorische
stoornis
Dyslexie
Oppositionele
gedragsstoornis
AD(H)D
alleen
Gedrags
stoornis
contactstoornis
Depressie
Angst
stoornis
10
Hoe kom je aan AD(H)D?
Hoe kom je er aan?

In 80% van een van je ouders


zelden beschadiging (vroeger MBD)

niet door slechte opvoeding

meebepalend is wel chaos thuis (ouders!)
drukke, snelle maatschappij, hoge eisen

kwetsbare kinderen lijden het meest
11
12
kan je wat meten of zien?
Woorden Stroop test = concentratietest
Normale controles
AD(H)D
13
14
Totale Hersenvolume
“ slimme kinderen hebben een dunnere hersenschors”
Volume (mL)
Control
ControleMales
mannen
Control vrouwen
Females
Controle
ADHDmannen
Males
ADHD
ADHDvrouwen
Females
ADHD
1100
a
1000
900
5
10
Castellanos. JAMA 2002; 288:1740-8
15
leeftijd
20
15
Kleine hersenen
Volume (mL)
controles
Controls
ADHD
135
125
115
5
10
Castellanos. JAMA 2002; 288:1740-8
15
leeftijd
20
16
Motoriek verbetert in puberteit
ml
11
10
9
5
10
leeftijd
15
20
behandeling

Psycho educatie

Medicatie

Coach, agendabeheer

gedragsinterventies
17
Behandeling AD(H)D








uitleg over ziekte
“Ritme, Rust, Reinheid, Regelmaat, Ritalin”
duidelijke boodschappen
structuur
grenzen
1 opdracht tegelijk, vergevingsgezindheid
directe beloning van goed gedrag
voeding?ω-3 vetzuren? conserveringsmiddelen?
suiker? kleurstoffen?
18
19
Wat gebeurt er in je hersenen?
bij “normale” personen
20
toevoerende zenuw
Synaps spleet
Dopamine transporter
Afvoerende zenuw
bij
21
ADHD
Toevoerende zenuw
Synaps spleet
Dopamine transporter
Afvoerende zenuw
22
bij ADHD met methylfenidaat
Toevoerende zenuw
Synapsspleet
Dopamine transporter
Afvoerende zenuw
Minimal brain dysfunction
methylfenidaat




23
belangrijk is voorlichting
kennis van werkingsmechanisme
ontmythologisering!
Dopamineverhogend zijn :cafeïne, Ritalin (en cocaïne,
nicotine en amfetamine: verslavend!)
 timing en dosis

zijn essentieel
Concerta (soms vergoed), samen met Ritalin mogelijk
Bijwerkingen





Wordt gebruikt sinds 1954 in Nederland
acuut: hoofdpijn, buikpijn, hartkloppingen, emotioneler, meer praten
minder eetlust, inslaapproblemen (melatoninebehandeling)
rebound: meer klachten als het is uitgewerkt
chronisch: zombie maar
dit mag niet voorkomen!

Pas op depressie en angst: andere behandeling

Ritalin is
niet verslavend, beschermt juist!
24
Bijwerkingen van het niet geven van Ritalin

achterstand op school, opleiding mislukt

faalangst

problemen sociaal: vriendjes, relaties

kans op vast werk neemt af

kans op verslaving neemt toe

kans op contact met justitie neemt toe
25
Wat kan er verbeteren met medicatie?








Concentratie,
chaos in hoofd
tijdsbesef, planning
motivatie
hyperactiviteit
impulsiviteit
sociaal gedrag, negatief zelfbeeld
(vriendjes, uitnodiging verjaardag)
26
Wat kan er verbeteren met medicatie?

leerbaarheid, tempo, motivatie

motoriek: voetballen, zwemmen, schrijven

schoolresultaten, niet

verslaving, craving, terugval

IQ
vergelijking: (lees)bril
27
28
Alcohol!
verslaving gevangenis
Zinloos
geweld
Geslachts
zelfmoord Blijven Teenager
poging
zitten
zangerschap ziekte
ontslag
29
Verkeers
overtreding
Te hard
rijden
Dronken
rijden
Rijbewijs
afgepakt
ongelukken
Nieuwe medicatie

Atomoxetine (Strattera)

Ongeveer even werkzaam als methylfenidaat?

1x per dag doseren, werkt meer als thermostaat

Op de markt voor kinderen tot 18 jaar

Meestal geen vergoeding, kosten 90€ per maand
30
Conclusies 1

Kennis van ADHD, maar ook van ADD is belangrijk

“Je begrijpt het pas als je het door hebt”

Medicatie is bij ruim 70% van de kinderen en bij veel
volwassenen essentieel

methylfenidaat is veilig in goede handen

meedenken kind en ouder moet, zelfstandig bijsturen,
finetuning

onderbehandeling is ernstig

overbehandeling is jammer: blijven opletten
31
Conclusies 2

het is niet eerlijk een kind naar school te sturen
“zonder bril”

“Je begrijpt het pas als je het door hebt”

ADHD is een handicap, komt vaak niet alleen

Denk ook aan ADHD bij verslaving, borderline en
depressie

Er dreigt tweedeling in de zorg door niet vergoeden
van de beste medicijnen
32
Adres Patiëntenverenigingen:
33
ADD: www.levente.nl
Voor kinderen: “Balans”
Voor volwassenen:
“Impuls”
Postbus 93
3720 AB Bilthoven
Tel: 030-225 50 50
e-mail: [email protected]
www.balansdigitaal.nl of www.impulsdigitaal.n
34

Vragen?