Transcript Słowniki - Szkoła Podstawowa nr 1 w Opocznie

Autor prezentacji
Urszula Niemirska – Jędrasik, nauczyciel SP nr 1 w Opocznie



Słowniki – to źródła wiedzy w postaci zbioru
wyrazów zgromadzonych i opracowanych według
określonych zasad. Poszczególne rodzaje
słowników różnią się przeznaczeniem, zawartością
i układem artykułów hasłowych .
Zwykle wyróżnia się dwa rodzaje słowników :
- encyklopedyczne – wyjaśniające pojęcia
pozajęzykowe ;
- językowe – wyjaśniające wyrazy danego języka .
Układ haseł :
-alfabetyczny,
-gniazdowy (dodatkowo umieszczone są wyrazy
pokrewne ).

Zasadniczymi elementami artykułu
hasłowego większości słowników są
wyraz hasłowy i definicje znaczeń.
Ponadto artykuły hasłowe słowników w
zależności od ich rodzaju zawierają
informacje dotyczące np. wymowy,
pochodzenia wyrazów, form odmiany
oraz podaja przykłady użycia danego
słowa , związków frazeologicznych ,
przysłów .






Słownik języka polskiego – zbiór słów (haseł)
wraz z opisem ich znaczenia lub znaczeń,
zawiera typ odmiany słowa dla języków
fleksyjnych, etymologię i przykłady użycia
słowa dla każdego ze znaczeń (tzw.
konkordancję), np. buda :
«niewielki budynek z nietrwałych materiałów»
«ruchome nakrycie pojazdu»
pot. «duży, kryty samochód policyjny»
«o brzydkim lub niedbale wykonanym
budynku»
środ. «szkoła»
Słownik ortograficzny -zbiór słów (haseł)
bez opisu znaczeń, zawiera jedynie
poprawną odmianę i pisownię wyrazu.
Np.
 góra (wzniesienie; skrót: g.) górze, górę:
góra Ararat, góry Hindukusz; ale: Góry
Świętokrzyskie, Babia Góra, Góra
Kościuszki, Góra Świętej Anny, Góra
Oliwna

Słownik wyrazów bliskoznacznych
(synonimów)– zbiór haseł o tym samym
bądź podobnym znaczeniu. Np .
 pigułka: tabletka, drażetka, granulka,
kapsułka, pastylka, proszek.

Słownik frazeologiczny – w słowniku tym
można znaleźć informacje na temat
występowania danego słowa w związkach
frazeologicznych, znaczenie tych związków
oraz możliwość ich zastosowania. Np.
 Mrugnięcie: bez mrugnięcia okiem –
1. z niezmąconym spokojem, dzielnie : Lord
Hamilton, przekonany o swej niewinności,
bez mrugnięcia okiem przyjął niekorzystny
wyrok miejscowego sądu. 2. bez wahania:
Piotr bez mrugnięcia okiem podał
ekspedientce fałszywy banknot.

Słownik poprawnej polszczyzny
(ortofoniczny)– słownik ten informuje, jak
wymawiać, pisać i odmieniać wyrazy.
Np.
 pastel ( ten pastel, nie : ta pastela).

Słownik wyrazów obcych - zbiór słów
jakiegoś języka pochodzących
(przyjętych) z innych języków. Np.
 pajdokracja - rządy ludzi bardzo
młodych, niekompetentnych, pedag.
przecenianie potrzeb dzieci
wynikających z ich cech
indywidualnych, z jednoczesnym
pomniejszeniem stawianych im
wymagań.


Słownik interpunkcyjny – słownik zawiera
zasady przestankowania wraz z
przykładami ich zastosowania. Drugą
częścią słownika interpunkcyjnego jest
alfabetyczny zbiór wyrazów istotnych dla
interpunkcji, takich jak : spójnik, zaimek i
inne wyrazy łączące zdania i elementy
wypowiedzeń, wykrzykniki, wyrazy
dźwiękonaśladowcze oraz różne
wyrażenia i zwroty.

Słownik skrótów i skrótowców – słownik
zawiera stosowane w języku skróty i
skrótowce. Artykuł hasłowy informuje o
wymowie skrótu lub skrótowca, jego
odmianie, podaje znaczenie oraz
przykłady użycia.

Encyklopedia – kompendium ludzkiej wiedzy
zapisane w formie zbioru artykułów hasłowych,
złożonych z haseł (słów kluczowych) i tekstów je
objaśniających (zawierających informacje
dotyczące tych haseł). Hasła są ułożone w pewnym
logicznym porządku, zazwyczaj alfabetycznym, dzięki
czemu możliwe jest szybkie odnalezienie właściwej
informacji.

Encyklopedia może być powszechna, tj. starająca się
ująć całą ludzką wiedzę (np. Wielka encyklopedia
powszechna PWN) lub specjalistyczna z danej
dziedziny (np. Encyklopedia muzyczna PWM,
Encyklopedia Krakowa PWN)

Gen [gr. génos ‘ród’, ‘pochodzenie’,
‘gatunek’], jednostka dziedziczenia
decydująca o przekazywaniu potomstwu
poszczególnych cech organizmu; odcinek
łańcucha kwasu deoksyrybonukleinowego
(DNA) lub u niektórych wirusów
rybonukleinowego (RNA), w którym
kolejność ułożenia nukleotydów stanowi
informację genetyczną o zdolności
organizmu do syntezy określonych białek;
geny znajdują się w chromosomach i w
cytoplazmie.