Nadzór dyrektora szkoły nad realizacją wskazań zawartych w orzeczeniach i opiniach poradni p-p oraz planowanie pracy z dzieckiem o specyficznych potrzebach edukacyjnych.
Download ReportTranscript Nadzór dyrektora szkoły nad realizacją wskazań zawartych w orzeczeniach i opiniach poradni p-p oraz planowanie pracy z dzieckiem o specyficznych potrzebach edukacyjnych.
Nadzór dyrektora szkoły nad realizacją wskazań zawartych w orzeczeniach i opiniach poradni p-p oraz planowanie pracy z dzieckiem o specyficznych potrzebach edukacyjnych. 1 Barbara Łaska st. wizytator Kuratorium Oświaty w Łodzi [email protected] 042 637 70 59 042 637 70 55 2 Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych nr 2 w Łodzi Dyrektor Jolanta Wojciechowska 3 Strona internetowa KO 4 Pytania Czas spotkania 2x90 min Kolejne spotkania 5 Nadzór pedagogiczny • działalność diagnostycznooceniająca • działalność wspomagająca Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. Nr 235, poz. 1703) 6 mail z dnia 2 kwietnia 2009 r. … chciałabym zadać pytanie, które bezpośrednio dotyczy mnie i mojego dziecka - ubiegłorocznego maturzysty. U mojego syna stwierdzono dysleksję rozwojową. … Sama tylko wiem, co przechodziłam przez całą edukację mojego dziecka - jego zniechęcenie, bunt, nerwowość, rzucanie książkami, czy też wykrzykiwanie, że jego koledzy nie muszą się tyle uczyć, a mają lepsze oceny, nie pomagali też nauczyciele (chociaż ja sama też jestem nauczycielką, tylko, że ja rozumiem co przeżywa takie dziecko), a w szkole średniej mój syn, kiedy powiedział, że ma dysleksję, usłyszał wręcz od jednej z pań profesor, że liceum jest dla normalnych dzieci, a jak ktoś jest upośledzony, to jego miejsce jest w szkole specjalnej (w opinii z poradni wpisano - rozwój intelektualny na poziomie bardzo wysokim). W dniu rozdania świadectw Mateusz powiedział mi, że wreszcie jest szczęśliwy … 7 „Wszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę – – są różni.” ------------------------------------------„Postawa dyrektora szkoły w znaczący sposób wpływa na postawę nauczycieli, pracowników, uczniów i rodziców” 8 Co jest potrzebne, aby skutecznie pełnić nadzór pedagogiczny? • Trzeba chcieć • Poświęcić czas • Posiadać wiedzę • Rozwijać empatię • Należy współpracować 9 Współpraca - z kim? z: • nauczycielami, • rodzicami, • poradnią psychologiczno-pedagogiczną, • kuratorium oświaty, • organem prowadzącym, • innymi dyrektorami (np. szk. specjalnych), • stowarzyszeniami, instytucjami działającymi na rzecz dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi oraz ośrodkami 10 doskonalenia nauczycieli. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2002 r. Nr 10, poz. 96, z 2003 r. Nr 146, poz. 1416, z 2004 r. Nr 66, poz. 606, z 2005 r. Nr 10, poz. 75 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 222) 11 § 14. 1. Nauczyciele prowadzący zajęcia w danym oddziale tworzą zespół, którego zadaniem jest w szczególności ustalenie zestawu programów nauczania dla danego oddziału oraz jego modyfikowanie w miarę potrzeb. 2. Dyrektor szkoły może tworzyć zespoły wychowawcze, zespoły przedmiotowe lub inne zespoły problemowo-zadaniowe. Pracą zespołu kieruje przewodniczący powoływany przez dyrektora szkoły, na wniosek zespołu. 12 Pytania diagnostyczne • Czy zespół nauczycieli uczących w danym oddziale omawia problemy dziecka posiadającego opinię lub orzeczenie? • Czy wypracowano zasady pracy z dzieckiem i współpracy między nauczycielamiobowiązujące wszystkich nauczycieli? • Czy ustalono sposób kontaktowania się z rodzicami? • Czy na spotkanie zespołu zaproszono psychologa/pedagoga z poradni p-p? 13 • Co ustalił zespół? …..? Aby radzić sobie z problemami, ważne jest: 1. 2. 3. diagnozowanie sytuacji szkolnej uczniów (rozwój, zainteresowania, zdolności, możliwości, trudności szkolne – w nauce, zachowaniu), analiza kontaktów rówieśniczych, monitorowanie sytuacji domowej uczniów . Stałe zainteresowanie nauczycieli, czyli poświęcanie uczniom czasu, w zakresie tych trzech sfer funkcjonowania poszczególnych uczniów pozwoli na szybką diagnozę ewentualnych problemów. Omawianie problemów uczniów w zespole nauczycieli uczących dziecko (lub w czasie spotkań Rady Pedagogicznej), pozwoli na ujednolicenie działań zmierzających do ich rozwiązania. 14 W czasie pracy Zespołu należy określić: • cel, do jakiego nauczyciele będą dążyć chcąc rozwiązać problem, • zadania, jakie w związku z ustalonym celem nauczyciele będą podejmować, • przewidywane efekty, jakie nauczyciele chcą uzyskać realizując zadania, • osobę, która będzie realizowała zadania i osobę, która będzie monitorowała (kontrolowała) jakość realizowanych zadań – np.: pedagoga, wychowawcę, wicedyrektora, dyrektora, • termin kolejnego spotkania, w celu analizy efektów i zaplanowania dalszych działań. 15 O kim będziemy mówić? W świetle przepisów prawa: • o dzieciach i młodzieży posiadających opinię poradni psychologicznopedagogicznej (publicznej lub niepublicznej), • o dzieciach i młodzieży posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46 17 § 2. Korzystanie z pomocy udzielanej przez poradnie jest dobrowolne i nieodpłatne. § 4 ust. 1. Poradnia wydaje opinie w sprawach: 4) dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom; 18 Art. 71b ust 3a ustawy oso Opinie w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, wydają również niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym niepubliczne specjalistyczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne założone zgodnie z art. 82 oraz zatrudniające pracowników posiadających kwalifikacje określone dla pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych. 19 Podstawowe terminy związane z opiniowaniem i orzecznictwem • Uczniowie o specyficznych trudnościach w uczniu się to uczniowie z dysleksją rozwojową (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia). • Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych to dzieci i młodzież niepełnosprawna lub niedostosowana społecznie, wymagająca stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy 20 Podstawowe terminy związane z opiniowaniem i orzecznictwem Zasoby dziecka potencjalne możliwości rozwojowe w zakresie rozwoju ruchowego, sprawności intelektualnej, procesów poznawczych, funkcji językowych, uczenia się, kształtowania osobowości (normy, postawy, system wartości, zachowanie). Odchylenia (opóźnienia) rozwojowe indywidualne opóźnienia rozwoju w stosunku do ustalonych norm, nie będące jednak zaburzeniami z uwagi na niewielkie nasilenie objawów, ograniczony zakres i czas trwania. (M. Bogdanowicz). 21 Podstawowe terminy związane z opiniowaniem i orzecznictwem Zaburzenia rozwojowe Klasa zaburzeń dziecięcych, charakteryzujących się poważnym zniekształceniem funkcjonowania społecznego, poznawczego, ruchowego i językowego, przypadki głębszego stopnia odchyleń od normy. Przypadki głębszego stopnia odchyleń od normy (M. Bogdanowicz) – rodzaj, rozległość, głębokość, dynamika, etiologa. Zaburzenia rozwoju rozpoznaje się w odniesieniu do norm rozwojowych. 22 Podstawowe terminy związane z opiniowaniem i orzecznictwem Dysfunkcja w szerokim i powszechnym rozumieniu: każde zakłócenie normalnego funkcjonowania narządu lub zachowania Deficyty rozwojowe „braki” w rozwoju somatycznym bądź określonych funkcji psychicznych. Dysharmonie rozwojowe – tzw. nieharmonijny rozwój. 23 § 4 ust. 2. Opinię wydaje się na pisemny wniosek rodziców dziecka. Na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka poradnia przekazuje kopię opinii do przedszkola, szkoły lub placówki, do której uczęszcza dziecko. 24 § 4 ust. 5. Opinia poradni zawiera: 1) oznaczenie poradni wydającej opinię, 2) dane ucznia, 3) stanowisko poradni w sprawie, której dotyczy opinia, oraz szczegółowe jego uzasadnienie, 4) wskazanie odpowiedniej formy pomocy, w szczególności pomocy psychologicznopedagogicznej udzielanej w przedszkolu, szkole lub placówce, stosownie do potrzeb, oraz szczegółowe uzasadnienie wskazanej formy pomocy. § 4 ust. 6. Opinię podpisuje dyrektor poradni. 25 Badanie • Wrzesień 2007 r. - teren objęty działaniem jednej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. • Badaniem objęci zostali dyrektorzy szkół oraz pedagodzy szkolni na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej. Łącznie reprezentowali oni 43 placówki (21 szkół podstawowych, 12 gimnazjów, 10 Zespołów Szkół Ponadgimnazjalnych) obejmujące 15 680 uczniów. 26 Czytelność opinii i orzeczeń. Użyteczność wskazań zawartych w opiniach i orzeczeniach. • • • • • - 2 : bardzo mała - 1 : mała 0 : nie mam zdania 1 : duża 2 : bardzo duża 27 Czytelność opinii i orzeczeń 28 Użyteczność wskazań zawartych w opiniach i orzeczeniach 29 ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 i Nr 130, poz. 906 oraz z 2008 r. Nr 3, poz. 9 i Nr 178, poz. 1097) 30 § 6. 1. Nauczyciel jest obowiązany, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, dostosować wymagania edukacyjne, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom. 31 § 6. 2. Dostosowanie wymagań edukacyjnych, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, następuje także na podstawie opinii niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym niepublicznej poradni specjalistycznej, o której mowa w art. 71b ust. 3b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. 32 § 6. 3. W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia może nastąpić na podstawie tego orzeczenia. 33 § 4. 1. Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o: 1) wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania; 34 Wymagania edukacyjne 1. 2. 3. 4. 5. Treści Metody Formy pracy Zasady Środki dydaktyczne 35 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. Nr 173, poz. 1072) 36 Rodzaje orzeczeń • orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz niedostosowanej społecznie, wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, 37 Art. 71b. ust. 1 uoso Kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież, o których mowa w art. 1 pkt 5 i 5a, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. 38 Art. 1 uoso System oświaty zapewnia w szczególności: 5) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami, 5a) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych, 39 Art. 71b. ust. 1 uoso Kształcenie specjalne może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i ośrodkach (SOS-W, SOW, OR-W, MOW, MOS) 40 Art. 71b ust 2 uoso W zależności od rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia upośledzenia umysłowego, dzieciom i młodzieży, o których mowa w ust. 1, organizuje się kształcenie i wychowanie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację i resocjalizację oraz zapewnia specjalistyczną pomoc i opiekę. 41 Art. 71b ust. 7 pkt 2 Minister właściwy ds. oświaty i wychowania określi w drodze rozporządzenia: warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży, o których mowa w ust. 1, w tym warunki przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów oraz ich formy, w przedszkolach i szkołach lub oddziałach specjalnych oraz w ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5, uwzględniając szczególne potrzeby psychofizyczne i edukacyjne tych dzieci i młodzieży; 42 Art. 71b ust. 7 pkt 3 Minister właściwy ds. oświaty i wychowania określi w drodze rozporządzenia; warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży, o których mowa w ust. 1, w tym warunki przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów oraz ich formy, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych oraz przedszkolach i szkołach lub oddziałach integracyjnych, uwzględniając w szczególności konieczność dostosowania programów nauczania oraz metod pracy do koncepcji programowej i organizacyjnej kształcenia w formach integracyjnych, a także zatrudnienie specjalistów dla jej realizacji. 43 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 166) 44 SZKOŁY specjalne organizuje się dla dzieci i młodzieży: • • • • • • • • • niesłyszących, słabo słyszących; niewidomych, słabo widzących; z niepełnosprawnością ruchową; z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym; z autyzmem; ze sprzężonymi niepełnosprawnościami; z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi (dotyczy szkół przyszpitalnych); niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem; z zaburzeniami zachowania, 45 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. (Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 167) 46 Rodzaje orzeczeń • orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej 47 Rodzaje orzeczeń • orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, 48 Pytania diagnostyczne • Czy indywidualne obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolnego lub indywidualne nauczanie jest realizowane przez nauczycieli zgodnie z organizacją dyrektora? (kwalifikacje) • Czy indywidualne obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolnego lub indywidualne nauczanie jest realizowane przez nauczycieli zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz.49 1086)? Pytania diagnostyczne • Czy nauczyciele realizują zajęcia zgodnie z planem? Czy zajęcia są często „przekładne-odwoływane”? • Czy realizowane są wszystkie zajęcia obowiązkowe? • Jak nauczyciele planują pracę z dzieckiem? • Czy nauczyciele występowali o zgodę dyrektora na odstąpienie od realizacji niektórych treści wynikających z podstawy programowej wychowania przedszkolnego lub treści nauczania objętych obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, stosownie do możliwości psychofizycznych dziecka/ucznia oraz warunków miejsca, w jakim jest realizowane IORPP lub NI? • Jak przebiega integracja dziecka/ucznia? • ……. ? 50 Wspieranie W przypadku ucznia szkoły ogólnodostępnej posiadającego jednocześnie orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania i orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego niezbędne jest umożliwienie nauczycielowi kontaktu ze specjalistami, np. w poradni p-p, w szkole specjalnej, w ośrodku doskonalenia nauczycieli, …. 51 Rodzaje orzeczeń • orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim 52 Rodzaje opinii - orzecznictwo • opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole (wydawane przez zespoły orzekające w publicznych poradniach p-p lub przez zespoły opiniujące działające w niepublicznych poradniach p-p) 53 Art. 64 ust. 1. uoso Podstawowymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły są: 1) obowiązkowe zajęcia edukacyjne; 2) dodatkowe zajęcia edukacyjne; 3) zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów mających trudności w nauce oraz inne zajęcia wspomagające rozwój dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi; 34 Rozporządzenie MENiS w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych 55 § 3 ust. 2 W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności, następujące zajęcia rewalidacyjne: 1) korekcyjne wad postawy, 2) korygujące wady mowy, 3) orientacji przestrzennej i poruszania się, 4) nauki języka migowego (…), 5) inne, wynikające z programów rewalidacji. 56 § 3 ust. 7 Dla uczniów niepełnosprawnych oraz uczniów szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich można przedłużyć okres nauki na każdym etapie edukacyjnym co najmniej o jeden rok, zwiększając proporcjonalnie liczbę godzin zajęć edukacyjnych. Decyzję o przedłużeniu uczniowi okresu nauki podejmuje dyrektor szkoły w uzgodnieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami) ucznia, nie później niż do końca lutego roku poprzedzającego ostatni rok nauki w danej szkole, na podstawie szczegółowej analizy osiągnięć edukacyjnych ucznia dokonanej przez radę pedagogiczną. 57 Pytania diagnostyczne • Jakie były cele pracy z uczniem? • Jakie są efekty pracy z uczniem? - w zakresie nauczanych przedmiotów - w zakresie kontaktów społecznych - w zakresie indywidualnej rewalidacji, resocjalizacji Ewaluacja indywidualnych programów edukacyjnych lub indywidualnych planów pracy z dzieckiem posiadającym orzeczenie 58 o potrzebie kształcenia specjalnego Kształcenie uczniów niepełnosprawnych jest prowadzone nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia: - 18 roku życia - w przypadku szkoły podstawowej; - 21 roku życia - w przypadku gimnazjum; - 24 roku życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej. 59 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. (Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 167) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 166) 60 Szkoły ogólnodostępne, integracyjne, specjalne zapewniają: • realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego; • odpowiednie warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne; • udzielanie pomocy rodzicom (prawnym opiekunom) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, w zakresie doskonalenia umiejętności niezbędnych we wspieraniu ich rozwoju; • integrację ze środowiskiem rówieśniczym; 61 Zadanie dyrektora – diagnoza w zakresie: • rodzaju niepełnosprawności, • zalecanych zajęć rewalidacyjnych, • zalecanych sposobów postępowania nauczycieli wobec ucznia, • specjalnych potrzeb eudkacyjnych ucznia warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, • zakresu pomocy rodzicom, • koniecznych działań integrujących ucznia ze środowiskiem, 62 • zakresu wsparcia dla nauczycieli. Szkoły ogólnodostępne, integracyjne zapewniają: • realizację programu nauczania i wychowania z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy; • zajęcia rewalidacyjne; 63 Szkoły specjalne zapewniają: • realizację programu wychowania przedszkolnego, programu nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki, odpowiednich dla danego rodzaju niepełnosprawności i stopnia upośledzenia umysłowego, z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy dydaktycznej i wychowawczej; • wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia dokonywaną na danym etapie edukacyjnym, nie rzadziej niż raz w roku, przez nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem, będącą podstawą opracowania i modyfikowania indywidualnego programu edukacyjnego • przygotowanie do samodzielności w życiu dorosłym. 64 § 5. 1. W przedszkolach i szkołach, o których mowa w § 1 pkt 2 i 3, zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w odpowiednich typach i rodzajach specjalnych przedszkoli i szkół oraz odpowiednich specjalistów, w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego. 65 § 1. Rozporządzenie określa warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, w: 1) przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych; 2) przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi; 66 3) przedszkolach i szkołach integracyjnych. Dotyczy szkół integracyjnych lub z oddziałami integracyjnymi Nauczyciele zatrudnieni dodatkowo, posiadający kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w odpowiednich typach i rodzajach specjalnych przedszkoli i szkół i specjaliści: 67 rozpoznają potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie; 68 współorganizują zajęcia edukacyjne i pracę wychowawczą w formach integracyjnych, w szczególności: 69 wspólnie z nauczycielami prowadzącymi zajęcia edukacyjne wybierają lub opracowują programy wychowania przedszkolnego i programy nauczania, 70 dostosowują realizację programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, 71 w zależności od indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wspólnie z nauczycielami prowadzącymi zajęcia edukacyjne, opracowują dla każdego ucznia i realizują indywidualne programy edukacyjne określające zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów oraz rodzaj zajęć rewalidacyjnych lub zajęć socjoterapeutycznych prowadzonych z uczniem, 72 Indywidualny program edukacyjny • Cele pracy z uczniem, wynikające z zapisów orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego i obserwacji funkcjonowania ucznia w szkole i środowisku: • Sposoby osiągania celów na poszczególnych zajęciach - zadania: Polski …………. Matematyka ………… Inne przedmioty …………… Rewalidacja indywidualna …………….. • Podpisy: nauczycieli i rodziców • Poziom osiągnięcia celów (ewaluacja): 73 uczestniczą w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli; 74 prowadzą zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne; udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne w doborze metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi oraz niedostosowanymi społecznie; 75 prowadzą lub organizują różnego rodzaju formy pomocy pedagogicznej i psychologicznej dla dziecka i jego rodziny. 76 Dotyczy szkół specjalnych lub z oddziałami specjalnymi § 5. Nauczyciele prowadzący zajęcia edukacyjne oraz nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne, we współpracy z rodzicami (prawnymi opiekunami) ucznia: 77 1) rozpoznają potrzeby rozwojowe i możliwości edukacyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie; 78 2) organizują i prowadzą zajęcia edukacyjne i pracę wychowawczą, w szczególności: a) wybierają lub opracowują programy wychowania przedszkolnego i programy nauczania, b) opracowują dla każdego ucznia i realizują indywidualne programy edukacyjne, uwzględniając dostosowanie realizacji programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki do indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży, c) przygotowują i prowadzą zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne; 79 3) prowadzą lub organizują różnego rodzaju formy pomocy psychologicznej i pedagogicznej dla dziecka i jego rodziny. 80 Pytania diagnostyczne • Kto ma dostęp do opinii lub orzeczenia? • Jaki jest poziom wiedzy nauczyciela o dziecku posiadającym opinię lub orzeczenie? • Jak przebiega rozwój ww. ucznia? Co wskazuje na rozwój? • Jak nauczyciel realizuje zalecenia poradni? • Jak nauczyciel zdiagnozował środowisko ucznia? • Jakie są wnioski z tej diagnozy? • Jak nauczyciel współpracuje z rodzicami ucznia? • Jak nauczyciel ocenia ucznia posiadającego opinię lub orzeczenie? 81 • Sposób zadawania pracy domowej? Pytania diagnostyczne • Z kim nauczyciel współpracuje? • Jak współpracuje z pedagogiem/psychologiem szkolnym? • Jak przebiega jego doskonalenie zawodowe? • Czy nauczyciel poprosił o pomoc pedagoga/psychologa szkolnego lub z poradni pp? Pomoc w zakresie własnej postawy wobec dziecka. Superwizja. • Jaką nauczyciel wychowania fizycznego posiada wiedzę o dzieciach z opiniami lub orzeczeniami? • …… 82 Pytania diagnostyczne • Jak nauczyciele prowadzący zajęcia specjalistyczne współpracują z rodzicami? • Jakie wytyczne do pracy z dzieckiem przekazują rodzicom? • Czy nauczyciele znają preferencje w uczeniu się dzieci posiadających opinię lub orzeczenie? • …… 83 Zadania dyrektora • Analiza dokumentacji pracy nauczycieli (wychowawcy, nauczycieli przedmiotów, psychologa/pedagoga). • Analiza wniosków z posiedzeń zespołu nauczycieli uczących w danym oddziale, w którym uczy się dziecko posiadające opinię lub orzeczenie. • Analiza udziału ucznia w zajęciach wyrównawczo-dydaktycznych lub specjalistycznych. 84 Zadania dyrektora • Określenie celów hospitacji nastawionych na kontrolę pracy nauczycieli z dzieckiem posiadającym opinię lub orzeczenie. Sposób realizacji zaleceń poradni. Stosowane formy, metody pracy, zakres udzielanego wsparcia? Efekty? • Formułowanie wniosków. • Organizowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli pod kątem podwyższania kompetencji w pracy z dzieckiem posiadającym opinię lub orzeczenie. • …… 85 Zadania dyrektora • Nawiązanie współpracy z poradnią p-p – ustalenie form pomocy uczniom posiadającym orzeczenie lub opinię, realizowanych w szkole lub w poradni. • Poznanie oferty poradni p-p. • Zgłoszenie poradni potrzeb szkoły. • Ustalenie zasad współpracy z poradnią. • Poddanie się superwizji. Kształtowanie umiejętności udzielania nauczycielom informacji zwrotnej. 86 • Nawiązanie współpracy z innymi placówkami. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 52, poz. 467 i Nr 212, poz. 1767) (SOS-W) 87 § 26. Specjalny ośrodek szkolnowychowawczy umożliwia: 1) udział w indywidualnych lub grupowych zajęciach specjalistycznych w zakresie terapii pedagogicznej, zajęciach rewalidacyjnych, usprawniających ruchowo, profilaktyki społecznej i resocjalizacji, przygotowujących dzieci i młodzież do samodzielności w życiu społecznym; 88 § 29. 3. Jeżeli specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy dysponuje wolnymi miejscami, za zgodą organu prowadzącego, na zajęcia, o których mowa w § 26, może być przyjęty wychowanek, na podstawie opinii publicznej poradni psychologicznopedagogicznej. 89 Art. 22 ust 2. ustawy oso Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi ponadto, w drodze rozporządzenia: 11) zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach i placówkach, które powinny tworzyć warunki dla zaspokajania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, w szczególności wspomagać rozwój uczniów i efektywność uczenia się; 90 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114) NIE DOTYCZY PORADNI P-P OPRÓCZ § 2 ust. 2 91 § 2. ust. 1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna polega w szczególności na: 1) diagnozowaniu środowiska ucznia; 2) rozpoznawaniu potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia i umożliwianiu ich zaspokojenia; 3) rozpoznawaniu przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych; (…) 92 5) organizowaniu różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej; (…) 10) wspieraniu nauczycieli i rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne ucznia; 93 11) udzielaniu nauczycielom pomocy w dostosowaniu wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych przez nich programów nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom; 12) wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych; 94 13) umożliwianiu rozwijania umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli; 14) podejmowaniu działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych. 95 § 2. ust 2 ww. rozporządzenia 2. Zadania, o których mowa w ust. 1, są realizowane we współpracy z: 1) rodzicami; 2) nauczycielami i innymi pracownikami przedszkola, szkoły lub placówki; 3) poradniami psychologicznopedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi; 4) innymi przedszkolami, szkołami i placówkami; 5) podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. 96 § 15 ust. 3 Do zadań pedagoga należy w szczególności: 1) rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych; 2) określanie form i sposobów udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb; 3) organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli; 97 4) podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach, w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli; 5) wspieranie działań wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach; 98 6) planowanie i koordynowanie zadań realizowanych przez szkołę na rzecz uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wyboru przez uczniów kierunku kształcenia i zawodu, w przypadku gdy w szkole nie jest zatrudniony doradca zawodowy; 7) działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. 99 § 15 ust 4 Do zadań psychologa należy w szczególności: 1) prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów, w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości oraz wspieranie mocnych stron ucznia; 2) diagnozowanie sytuacji wychowawczych w celu wspierania rozwoju ucznia, określenia odpowiednich form pomocy psychologicznopedagogicznej, w tym działań profilaktycznych, mediacyjnych i interwencyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli; 3) organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla 100 uczniów, rodziców i nauczycieli; 4) zapewnienie uczniom doradztwa w zakresie wyboru kierunku kształcenia i zawodu; 5) minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia; 6) wspieranie wychowawców klas oraz zespołów wychowawczych i innych zespołów problemowo-zadaniowych w działaniach wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach. 101 Zadania dyrektora • Zorganizowanie warsztatu pracy specjalistom zatrudnionym w szkole (np. narzędzia do diagnozy dla psychologa) • Określenie zadań pedagoga/psychologa szkolnego i szczegółowe zapoznanie z tymi zadaniami wszystkich nauczycieli. • Wspólne z pedagogiem/psychologiem planowanie jego pracy. Ustalenie zakresu zadań związanych z pomocą p-p w aspekcie pracy z uczniami, naczycielami i rodzicami dzieci posiadających OlubO. 102 Zadania dyrektora • Monitorowanie realizacji zadań przez pedagoga/psychologa szkolnego. • Nagradzanie nauczycieli za sukcesy w pracy z „trudnymi” uczniami i współpracę z innymi nauczycielami. • Umożliwienie specjalistom, pedagogom/psychologom zatrudnionym w szkole specjalistycznego doskonalenia. • Rada: W planowaniu nadzoru pedagogicznego w zakresie realizacji zaleceń poradni p-p proponuję stosować zasady „małych kroków” i konsekwencji. Czytelnie i realnie określać 103 wymagania wobec nauczycieli. § 3. Korzystanie z pomocy psychologicznopedagogicznej jest dobrowolne i nieodpłatne. 104 § 4. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole lub placówce może być udzielana na wniosek: 1) ucznia; 2) rodziców; 3) nauczyciela, w szczególności nauczyciela uczącego ucznia i nauczyciela prowadzącego zajęcia specjalistyczne, 4) pedagoga; 5) psychologa; 6) logopedy; 7) doradcy zawodowego; 8) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym105 poradni specjalistycznej. § 5. 2. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest organizowana w szczególności w formie: 1) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych; 2) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym; 3) klas wyrównawczych, z zastrzeżeniem ust. 3; 4) klas terapeutycznych, z zastrzeżeniem ust. 4; 5) zajęć psychoedukacyjnych dla uczniów; 6) zajęć psychoedukacyjnych dla rodziców; 7) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu; 8) porad dla uczniów; 9) porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli. 106 Punkty 2, 6 i 9 dotyczą przedszkola. § 5. 3. Klas wyrównawczych nie organizuje się w szkołach ponadgimnazjalnych i szkołach ponadpodstawowych oraz w szkołach specjalnych. § 5. 4. Klas terapeutycznych nie organizuje się w szkołach specjalnych. 107 § 5 ust. 6. Objęcie ucznia zajęciami dydaktycznowyrównawczymi, zajęciami specjalistycznymi, zajęciami psychoedukacyjnymi oraz nauką w klasie wyrównawczej lub klasie terapeutycznej wymaga zgody rodziców. 108 § 6. 1. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów, którzy mają znaczne trudności w uzyskaniu osiągnięć z zakresu określonych zajęć edukacyjnych, wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Zajęcia prowadzone są przez nauczyciela właściwych zajęć edukacyjnych. Liczba uczestników zajęć wynosi od 4 do 8 uczniów. § 6. 2. Za zgodą organu prowadzącego szkołę lub placówkę liczba uczestników zajęć dydaktycznowyrównawczych może być niższa od określonej w ust. 1. 109 § 7. 1. Zajęcia specjalistyczne: 1) korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów, u których stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające uzyskanie osiągnięć wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie terapii pedagogicznej; liczba uczestników zajęć wynosi od 2 do 5 110 uczniów; § 7. 2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego przedszkole, szkołę lub placówkę, zajęcia specjalistyczne mogą być prowadzone indywidualnie. 111 § 10. 1. Udział ucznia w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych, zajęciach specjalistycznych oraz nauka w klasach wyrównawczych i klasach terapeutycznych trwa do czasu zlikwidowania opóźnień w uzyskaniu osiągnięć edukacyjnych wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego lub złagodzenia bądź wyeliminowania zaburzeń stanowiących powód objęcia ucznia 112 daną formą pomocy. § 10. 2. O zakończeniu udzielania pomocy w formie określonej w ust. 1 decyduje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki na wniosek rodziców lub nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze lub zajęcia specjalistyczne, a w przypadku klas wyrównawczych i klas terapeutycznych - na wniosek wychowawcy klasy. 113 § 13. Porad dla uczniów, rodziców i nauczycieli oraz konsultacji dla rodziców i nauczycieli udzielają, w zależności od potrzeb, pedagog, psycholog, doradca zawodowy, nauczyciel posiadający przygotowanie w zakresie logopedii lub logopedii szkolnej oraz inni nauczyciele posiadający przygotowanie do prowadzenia zajęć specjalistycznych. 114 Uczeń posiadający opinię lub orzeczenie Szkoła - Dyrektor Planowanie Poznanie potrzeb uczniów z OlubO Powołanie zespołu nauczycieli Określenie zasad współpracy Określenie zadań specjalistów Rozpoznanie potrzeb n-li w zakresie doskonalenia Nawiązanie współpracy z poradnią p-p Określenie celów nadzoru Nadzór pedagogiczny Gromadzenie informacji o efektach pracy nauczycieli Hospitowanie Analiza dokumentacji Obserwacja zachowań uczniów Monitorowanie współpracy nauczycieli Wspieranie Wnioski 115 Dziękując za uwagę życzę wytrwałości. 116