Transcript DOPİNG Dr. Sadun TEMOÇİN ADÜTF Fizyoloji AD Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD Aydın 2007

DOPİNG
Dr. Sadun TEMOÇİN
ADÜTF Fizyoloji AD
Dr. Mustafa ALTINIŞIK
ADÜTF Biyokimya AD
Aydın 2007
Sunum Planı
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Doping Nedir?
Yasaklı maddeler
Kullanımı kısıtlı maddeler
Kullanımı izinli olan maddeler
Yasaklı doping yöntemleri
Doping neden yasaklanmıştır?
Doping kontrolü nedir?
Doping Kontrol İstasyonu'nda neler olur?
Doping suçlarında cezalar
Doping Nedir?
Doping, "Uluslararası Olimpiyat Komitesi
(IOC) tarafından yasaklanmış madde
veya yöntemlerin sporcu tarafından
bilinçli veya bilinçsiz olarak kullanımı"
diye tanımlanmaktadır.
Yasaklı maddelerin sporcunun idrarında bulunması veya yasaklı
yöntemin kullanılması doping suçlarını oluşturur.
Yasaklı maddeler
IOC tarafından bildirilen yasaklı maddeler 5
ana grup altında toplanmaktadır:
1-Uyarıcılar (Amfetamin, efedrin v.b.)
2-Narkotik Analjezikler (Morfin v.b.)
3-Anabolik Ajanlar (Testosteron v.b.)
4-Diüretikler (Furosemid v.b)
5-Peptid hormonlar ve benzerleri
(Eritropoietin, büyüme hormonu, v.b.)
UYARICILAR, aktiviteyi arttıran ve yorgunluk
hissini azaltan maddelerdir.
Bu tip maddeler, sporcunun performansının
artmasına neden olan psikolojik ve fiziksel
uyarı sağladıkları için yasaktırlar.
Uyarıcıların, sinirlilik, kalp atışını
hızlandırması, kan basıncını yükseltmesi, su
kaybı ve dolaşım bozukluklarına neden
olması gibi bazı yan etkileri bulunmaktadır.
Uyarıcı kullanmanın fiziksel göstergeleri
olarak göz bebeğinin büyümesi, terlemenin
artması, sinirlilik, saldırganlık, elde titremeler,
kilo kaybı, hızlı kalp atışı ve yüksek kan
basıncı verilebilir.
Kafein, gösterdiği uyarıcı etki nedeniyle IOC
tarafından yasaklı madde olarak kabul edilmiştir.
Kafein miktarının idrarda 12 mikrogram/ml olması
normal kabul edilir; üzerinde olması sonucunda test
pozitif sayılmaktadır. Kahve, çay veya kola gibi
kafein içeren içeceklerin normal sınırlar içerisinde
kullanılmaları pozitif test sonucuna neden olmaz.
Ancak kafein tabletlerinin kullanılması, kafein
suppozituvarlarının uygulanması veya benzer
enjeksiyonlar pozitif bir test sonucuna neden
olacaktır.
Kokain, hem yasaklı bir doping maddesidir,
hem de ülkemiz sınırları içinde kullanımı yasa
dışıdır.
Çoğu öksürük ve nezle ilacı, yasaklı uyarıcı
maddeler taşımaktadır. Ancak bu tip
maddeler taşımayan ilaçlar da bulunmaktadır.
Konu mutlaka spor hekimine danışılarak
çözülmelidir.
NARKOTİK ANALJEZİKLER, morfin ve
morfinin kimyasal ve farmakolojik benzerleri
olup,
öncelikle
ağrı
kesici
olarak
kullanılmaktadır.
Ağrıyı hissetmemek için kullanılan
narkotiklerin pek çoğu solunum
depresyonuna neden olup, fiziksel ve
psikolojik bağımlılık gibi oldukça tehlikeli yan
etkileri bulunmaktadır.
Sporcu, bir rahatsızlıktan dolayı ağrı
kesiciye gereksinim duyarsa; hafif ya da
orta
derecedeki
ağrıların
tedavisinde
kullanılabilecek
çeşitli
doping
sınıfına
girmeyen ağrı kesiciler bulunmaktadır.
Sporcu, bu konuyu spor hekimine danışarak
çözebilir.
ANABOLİK AJANLAR, vücutta üretilen
doğal bir steroid olan testosteron hormonuna
benzer etkilere sahip sentetik maddelerdedir.
Doğal testosteron "anabolik" (kas yapıcı) ve
"androjenik" (erkeğe özgü hal ve davranış)
etki sağlar.
Atletik performansı arttırmak için anabolik
ajanları kullanmak, ciddi sağlık riskleri
taşımakta ve spor ahlakına ters düşmektedir.
Anabolik
ajanlar,
normal
hormon
fonksiyonunu etkiler, karaciğer hastalığı
riskini artırır, kan basıncını yükseltir, yüksek
yoğunluklu lipidlerin düzeyini yükselterek
kardiyovasküler olay riskinin artmasına neden
olur. Bu etkilerinin yanı sıra psikolojik etkileri
de bulunmaktadır.
Anabolik ajanların kadınlarda kullanımları
sonucu oluşan etkiler:
- Erkeksi karakterlerin oluşması
- Artan agresiflik, ruh halinde dalgalanmalar,
depresyon
- Anormal menstrual sikluslar ve
mensturasyonun fonksiyon görmesinin
baskılanması
- Yüz ve vücutta fazla tüylenme
- Klitorisin genişlemesi
- Sesin kalınlaşması
Anabolik ajanların erkeklerde kullanımları
sonucu oluşan etkiler:
- Akne
- Artan agresiflik, ruh halinde dalgalanmalar,
depresyon
- Testislerin boyutlarının küçülmesi
- Azalmış sperm üretimi
- Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında
azalma
- Göğüslerde büyüme
- Vaktinden evvel oluşan kellik
- Prostat bezinin genişlemesi
Anabolik ajanların büyüme çağındaki
çocuklarda kullanımının etkileri:
- Vücut ve yüzde oluşan akneler
- Kemiklerdeki kıkırdak dokusunun erken
sertleşmesi sonucu boyda uzamanın ve büyümenin
durması
DİÜRETİKLER, böbrek üzerinde etkili olan ve fazla
miktarlarda suyun vücuttan atılmasına neden olan
bir ilaç grubudur.
Bunlar genellikle sporcular tarafından, belirli ağırlık
sınıflarına girebilmek için (örneğin güreş, boks v.b)
geçici ağırlık kaybı ve diğer bileşikler ile ilaçların
vücuttan atılmalarını sağlayarak doping testlerinden
kaçmak amacıyla kullanılmaktadır.
Diüretikler, kullanımları sonucu ortaya
çıkabilecek sağlık risklerine ek olarak, idrar
numunelerinin seyreltilmesi veya daha düşük
ağırlık sınıflarında yarışmak amacıyla kilo
kaybında kullanılabildiği için yasaklanmıştır.
Ayrıca diüretiklerin kullanımı, hakça bir
yarışmada sporun ruhuna aykırı olduğu için
de yasaktır.
Diüretiklerin kullanımı, dehidratasyona, kas
zayıflamasına, kramplara, kan basıncının
düşmesine ve elektrolit dengesizliğiyle oluşan
kalp düzensizliklerine neden olabilir.
PEPTİD HORMONLAR VE BENZERLERİ,
büyüme, cinsel davranışlar, ağrıya karşı
duyarlık ve davranış gibi çeşitli bedensel
fonksiyonların uyarılmasında bir organdan
diğerine mesaj iletimi görevini yerine
getirmektedir.
Peptid hormonları; insan koryonik
gonadotropin (HCG), adreno kortikotropin
(ACTH), insan büyüme hormonu (HGH) ve
eritropoietin (EPO)dir. Benzerleri ise kimyasal
olarak üretilmiş doğal olarak vücutta oluşan
peptid hormonlar ile benzer etkileri bulunan
ilaçlardır
Erkeklerde HCG'nin verilmesi, vücuttaki androjenik
steroidlerin normal düzeylerinde artışa yol açar ve
bu, testosteronun verilmesiyle aynı etkiyi gösterir.
HCG'nin kullanımı, baş ağrısı, sinirlilik, depresyon,
yorgunluk ve jinekomastiye (erkeklerde meme
büyümesi) neden olabilir.
ACTH, sporcular tarafından vücutta doğal olarak
üretilen kortikosteroidlerin düzeylerini arttırmak ve
öfori sağlamak amacıyla kullanılır.
İnsan büyüme hormonu, metabolizma ve kas
yapımını etkileyen ve doğal olarak oluşan bir
maddedir.
Bununla birlikte bu ilacın kullanımı ile ilgili tehlikeli
yan etkileri bulunmaktadır. Aşırı HGH kullanımı,
deride kalınlaşma, kulaklar, el ve ayak
parmaklarında büyüme, iç organlarda genişleme,
kemik ve yüz hatlarının büyümesindeki bozulma ile
karakterize edilebilen akromegaliye neden olabilir.
HGH; diyabete, kalp ve tiroid hastalığına, menstrual
düzensizliklere, seksüel istek azalmasına,
iktidarsızlığa ve yaşam sürecinin kısalmasına neden
olabilir.
Eritropoietin hormonu (EPO) böbrekler tarafından
salınır ve kırmızı kan hücrelerinin üretimini uyarır.
EPO, bazı sporcular tarafından dayanıklılık
sporlarında, kırmızı kan hücrelerinin sayısını ve
buna bağlı olarak kaslara oksijen taşınımını
arttırdığı için kullanılmaktadır.
Enjekte edilebilen EPO'nu kullanımı, kan
pıhtılaşması, felç ve kalp hastalıkları riskinin artması
gibi ciddi sağlık riskleri taşımaktadır. Eğer aynı
iğneyi birden fazla sporcu kullanmışsa, sarılık
(hepatit) ve AIDS gibi enfeksiyon hastalıklarının
bulaşma riski vardır.
Kullanımı kısıtlı maddeler
IOC tarafından bildirilen ve sporcular
tarafından kullanımı kısıtlı olan
maddeler de vardır; bunlar 5 ana grup
altında toplanır:
1- Alkol
2- Marihuana
3- Lokal anestezikler
4- Kortikosteroidler
5- Beta-blokerler
Alkol, yasaklı olmamasına karşın
ulusal ve uluslararası federasyonların
isteği üzerine, örneğin eskrim ve
pentatlon gibi spor dallarında
sporcularda alkol düzeyi ölçülebilir.
Marihuana, IOC tarafından kısıtlı
kullanımı olan maddeler sınıfında olup,
Türkiye'de kullanımı kanuni açıdan
yasaktır. Bazı spor dallarında ulusal ve
uluslararası federasyonların isteği
üzerine kontrol edilebilir.
Lokal anestezikler, ancak aşağıdaki koşullar
yerine getirildiği zaman kullanılabilirler:
- Kokain dışında prokain, ksilokain, karbokain ve
benzer analjezikler kullanıldığında,
- Lokal enjeksiyon uygulandığında (i.v. enjeksiyona
izin verilmemektedir),
- Uygulanan ilaçların içinde epinefrin gibi
vazokonstriktörler bulunmadığı durumlarda,
- Tıbbi olarak kullanımı yazılı bir belge ile
kanıtlandığı durumlarda.
Kortikosteroidlerin kullanımı; yüzeysel (topikal)
uygulama (kulak, göz ve deri), solunum yolu ile
(inhalasyon) uygulanması (astım, allerjikrinit), lokal
ve eklem içine (intraartiküler) enjeksiyon dışında,
yasaklanmıştır.
Kortikosteroidlerin ağızdan, kas veya damar içine
enjeksiyon ile kullanımı izinli değildir. İzinli bazı
antienflamatuvar ilaçların isimleri ise Doping
Kontrol Merkezi'nden elde edilebilir.
Beta-blokerler,
kalp
hastalıklarında
kullanılan kan basıncını düşürüp kalp
atışlarını azaltan ilaçlardır. Bu ilaçlar, aynı
zamanda migren tedavisinde ve el
titremelerinin önüne geçilmesinde kullanılır.
Beta-blokerlerin, kalp atış hızını düşürerek
atıcılık ve okçuluk gibi spor dallarında kolun
sallanmaması ve parmakların titrememesi
için kullanılması hakça bir yarış kavramına
karşıdır.
Sporcunun
dayanıklılık
performansını
azaltıcı etkisinin yanı sıra, beta-blokerlerin
kullanılması sonucu kalp hastalıkları, astım,
depresyon, uykusuzluk ve cinsel problemler
ortaya çıkmaktadır.
Kullanımı izinli olan maddeler
Vitaminler ve mineraller yasaklı değildir.
Ancak bunları çok miktarda kullanan
sporcuların çıkabilecek sağlık problemlerine
dikkat etmeleri gerekmektedir.
Bazı bitkisel ürünler yasaklı maddeleri
içermektedir. Yasaklı maddeleri içeren bu
bitkiler (bazı bitki çayları gibi) yasaktır. Bu
nedenle genelde Uzak Doğu kökenli bitkisel
çayların kullanılmadan önce ne tip etken
madde içerdikleri kontrol edilmeli veya
Doping Kontrol Merkezi'ne sorulmalıdır.
Amino asitler yasaklı değildir.
Sporcular arasında en yaygın inançlardan
biriside
Protein
bakımından
zengin
yiyeceklerin (Özellikle hayvansal kaynaklı)
vücut kas kitlesinde artışa neden olacağıdır.
Diyetle alınan proteinler, kas kitlesinin
gelişimi için gerekli amino asitleri sağlarlar.
Sporcular almaları gereken proteinin vücut
ağırlıkları ve spor dalları ile orantılı olması
gerektiğini unutmamalıdırlar. Geniş vücut
kitlesine sahip olanların protein ihtiyaçları
daha fazla olacaktır.
Tedavi amaçlı kullanım ayrıcalığı (TAKA):
Sporcular herkes gibi bazı durumlarda
tedavi amacıyla ilaç kullanabilirler.
Tedavi amacıyla alınan ilaçlar içerisinde
yasaklı maddeler bulunabilir. Bu durumda
önceden uluslararası federasyonunuza ya
da dopingle mücadele kuruluşuna TAKA
(Therapeutic Use Exemption-TUE) için
başvurulur ve gerekli izin alınır.
Bu süreç, bir spor organizasyonundan 21
gün önce tamamlanmalıdır.
Yasaklı doping yöntemleri
IOC tarafından bildirilen yasaklı yöntemler 2
ana grup altında toplanır:
1- Kan dopingi
2- İdrarın farmakolojik, kimyasal ve fiziksel
olarak işlem görmesi.
Kan dopingi, kan ve kan ürünlerinin, kanın
oksijen taşıma kapasitesini ve dolayısıyla
aerobik atletik performansı arttırmak
amacıyla damardan verilmesi yöntemine
verilen isimdir. Kan dopingi için kullanılan
kan, sporcunun kendi kanı olabileceği gibi
başkasına da ait olabilir.
Atletik performansın arttırılması için
sporculara damardan kan verilmesi, spor
ahlakına aykırıdır.
Kan dopingi aynı zamanda tehlikeli sağlık
problemleri de oluşturmaktadır.
İdrarın farmakolojik, kimyasal ve fiziksel
olarak işlem görmesi; üzerinde doping
kontrolü yapılacak idrarın bütünlüğünü,
özelliğini bozmaya yönelik yöntem ve
maddelerin kullanımıdır.
İdrar söktürücü kullanma, sporcunun kendi
idrarı yerine sonda ile başkasının idrarını
verme,
idrarı
değiştirme,
idrarın
bütünlüğünü bozma, probenesid ve benzeri
maddelerle böbrekten doping maddesinin
idrarla atılışını önleme, bromantan ve
epitestosteron vererek testosteron ve
epitestosteron tayinini engelleme bu grup
içinde değerlendirilir.
doping ilaç kullanımının tarihçesi
Doping neden yasaklanmıştır?
Doping,
sporun temel prensiplerine aykırıdır;
sporcuların haksız avantajlar elde
etmelerine neden olur;
bazı doping maddeleri ve
yöntemlerinin sporcu üzerinde yan
etkileri olur.
Doping kontrolü nedir?
Doping kontrolü,
sporcuların seçimi;
idrar numunelerinin toplanması;
analizi;
sonuçların yorumlanması işlemlerini
içermektedir.
Doping kontrol analizleri halen daha çok idrar
örneklerinde yapılmaktadır.
Yakın bir gelecekte doping kontrol analizlerinin
daha geçerli ve kesin sonuç vermesi için, idrar
örnekleri yerine kan örneklerinin alınması ve bu
işlemin yaygınlaşması planlanmaktadır.
Doping kontrolü için sporcunun seçimi,
yarışmalarda veya çalışma kamplarında
yapılır.
Yarışma dışı doping numunesi alım işlemi,
yıl boyunca herhangi bir zamanda önceden
yapılan bir uyarı sonucunda veya hiç haber
vermeksizin yapılmaktadır.
Doping Kontrolleri Ulusal ve Uluslararası
Dopingle Mücadele Kuruluşları tarafından
organize edilmekte ve yönetilmektedir.
Dünyadaki Dopingle Mücadele çalışmaları Dünya
Anti-Doping Ajansı (World Anti-Doping Agency –
WADA) tarafından konulan kurallarla organize
edilmektedir.
WADA 1999 yılında kurulmuş ve 2003 yılı Mart
ayında Danimarka nın Kopenhag kentinde kabul
edilen Dünya Anti-Doping Kodu (World AntiDoping Code) uyarınca tüm dünyada dopingle
mücadelede etkin duruma gelmiştir.
Ulusal ve Uluslararası Dopingle Mücadele
Kuruluşları doping kontrollerini kabul edilen
uluslararası standartlara uygun yapmak
zorundadır. Bu standartlar Dünya Anti-Doping
Ajansı ve/veya Uluslararası Spor Federasyonları
tarafından yayınlanmaktadır.
Yarışma süresince veya bir takvime bağlı
sporcu çalışma kamplarında yürütülen
önceden programlanmış doping numunesi
alım işlemleri, “ilan edilmiş doping kontrolü”
olarak sınıflandırılır.
İlan edilmiş doping kontrolü için sporcular,
doping kontrolü için genel olarak aldıkları
derecelere göre veya ilgili kurulların
oluşturduğu bir protokol sonucunda
seçilmektedirler.
Seçilen sporcuya yarışma sonunda verilen
çağrı formu ilgili kişi tarafından imzalanıp
onunla Doping Kontrol İstasyonu'na kadar
birlikte gelmesi istenir. Bunun yapılmaması,
bir reddetme olarak rapor edilir ve bu davranış
dopingle ilgili bir suçtur.
İlan edilmemiş doping kontrolü
işlemlerinde; Bağımsız Doping Kontrol
Görevlileri sporcuyu arayarak 36 saat
içerisinde bir Doping Kontrol İstasyonu'nda
bulunmasını isteyebildiği gibi sporcunun
çalışma veya yarışma bölgesine giderek
kendisine duyuru formunu verebilir.
Doping Kontrol İstasyonu'nda
neler olur?
1- Kayıt
2- Toplama Kaplarının Seçimi
3- İdrar Numunesinin Verilmesi
4- Saklama Kaplarının Seçimi
5- İdrar Numunelerinin Bölünmesi
6- pH ve Yoğunluk Kontrolü
7- Kod Numarasının Yazılması
8- İdrar Numunelerinin Ambalajlanması
9- İmza Atma
10- Sporcuya Ait Kopyanın Alınması
Kayıt sırasında görevli, sporcuya adını sorar,
kimliğini kontrol eder ve son 10 gün içerisinde
kullandığı ilaçları, özel besin ve bitkisel
ürünleri ilgili forma kaydeder.
Sporcunun, aldığı tüm ilaçları bildirmesi,
kendisi için yararlıdır.
Burada bildirilecek ilaçlar, ceza durumunda
hafifletici nedenler olabilir.
Sporcu Doping Kontrol İstasyonu'na yanında birisini getirmeli; su, kola,
bira gibi ufak ve orijinal ambalajlarında çeşitli içecekleri bulundurmalıdır.
İdrar numunesi vermeye hazır olduğunda,
sporcudan
doping
numunesi
alım
istasyonunda bulunan toplama kaplarından bir
tanesini seçmesi istenir.
Sporcudan, bir görevlinin yakın gözetiminde
seçilen kap içerisine en az 100 ml olmak
üzere idrar vermesi istenir. Bu sırada
sporcunun diz altından göğüs üstüne kadar
soyunması gerekir.
İdrar numunesinin, sporcunun kendisi
tarafından ve doğru yöntemle verildiğinden
emin olunması için sporcunun görevli
tarafından yakından gözlenmesi
gerekmektedir.
Sporcu gerekli olan en az 100 ml idrarı verene kadar birkaç dakika ile
birkaç saat arasında beklenebilir.
Sporcudan, verilen idrar numunesini koymak
için 2 tane saklama kabını seçmesi istenir.
İdrar numunesi, seçilen "A" ve "B" şişelerine
sporcu tarafından paylaştırıldıktan sonra
şişelerin ağızları görevli tarafından kapatılıp
özel bir şekilde mühürlenir. Eğer numune
miktarı az ise "A" şişesine en az 50 ml olacak
şekilde idrar konulmalıdır.
Laboratuvarda yapılan analizlerde, "A" numunesinde bir veya daha çok
yasaklı madde bulunması halinde, sporcunun yanında yapılan "B"
şişesindeki numune analizi ile "A“ daki sonucun doğru olup olmadığı
kesinlik kazanır.
İdrar numunesi seçilen "A" ve "B" şişelerine
sporcu tarafından paylaştırıldıktan sonra idrar
toplama kabında kalan idrarın pH değeri
(asitlik derecesi) ve yoğunluğu, görevli
tarafından kontrol edilip, sonuçlar kaydedilir.
Görevli, numunelere ait kod numaralarını 2
ayrı etiket üzerine yazar ve etiketleri ait
olduğu şişe ve kaplar üzerine yapıştırır. Kod
numaraları daha sonra ilgili formlara da işlenir.
Görevli, idrar numunelerini taşıyan "A" ve "B"
şişelerinin ağızlarını özel olarak kapatıp,
şişeleri ait oldukları kaplar içine ayrı ayrı
yerleştirir. Özel bir kilit ile kilitlendikten sonra
kilit numaraları ilgili formlara işlenir.
Sporcudan, bütün işlemler tamamlandıktan
sonra doping numunesi alım işlemlerinin
kurallara uygun olarak yapıldığını belirtmek
için doping kontrol formunun ilgili yerini
imzalaması istenir.
İmzalanan doping kontrol formunun bir
kopyası sporcuya verilir. Bu kopya, sporcu
tarafından
saklanmalıdır.
İşlemleri
tamamlanan sporcu istasyonu terk eder.
Sporcular Doping Kontrol
İstasyonu'nu terk ettikten sonra
idrar numuneleri ne olur?
Toplanan idrar numuneleri, güvenlik altında,
IOC
tarafından
ruhsatlandırılmış
bir
laboratuvara
en
hız
yolla
gönderilir.
Laboratuvarda önce "A" numunesi analiz
edilir. "B" numunesi ise güvenli bir şekilde
saklanır.
Doping kontrol laboratuvarlarının sonuçlarının
geçerli olabilmesi için her yıl WADA – World AntiDoping Agency (Dünya Anti-Doping Ajansı)
tarafından kontrollerinin yapılarak onaylanmaları
(akredite edilmeleri) gereklidir.
Onaylanmamış laboratuvarlardan alınan doping
kontrol analiz sonuçlarıyla sporculara ceza vermek
yasal sorunlara neden olmaktadır. Bu nedenle
doping
kontrol
örnekleri,
onaylanmış
laboratuvarlarda analiz edilmektedir.
Günümüzde sayıları zaman içinde değişmekle
birlikte akredite edilmiş otuza yakın doping kontrol
laboratuvarı bulunmaktadır.
Ankara’da Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi
bünyesinde 1989 yılında kurulmuş bir doping kontrol
laboratuvarı bulunmaktadır. Laboratuvar 2003
yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından
onaylanmıştır.
Eğer "A" numunesi analizi pozitif sonuç
verdiyse; sonuç, ilgili federasyon tarafından
sporcuya bildirilir. "B" numunesinin açılması
ve analizinin istenilip istenilmediğini sorulur.
Sporcu, "A" numunesinin açıklanan sonucuna
itiraz edebilir. İkinci analiz, sporcunun ve
getireceği ilgili kişinin huzurunda "B"
numunesi üzerinden yürütülerek son karar
verilir.
"B" numunesi, "A"daki sonucu doğrulamak
amacıyla
analiz
edilir.
Sporcu,
"B"
numunesinin analizinde başından itibaren
bulunabilir. Eğer sporcu, herhangi bir nedenle
"B" numunesinin analizinde bulunamazsa,
bağlı olduğu federasyonun tayin edeceği kişi
ile de temsil edilebilir.
Eğer "B" numunesi sonuçları "A" numunesini
doğruluyorsa, bu durum sporcuya bildirilir.
Sporcu,
ilgili
yasa
ve
yönetmelikler
çerçevesinde cezalandırılır.
Eğer "B" numunesinin analizi sonucunda
herhangi bir yasaklı madde bulunmazsa test
negatif sayılır.
Doping pozitif test için yasaklı maddelerin idrar içindeki
derişimleri
Doping kontrol akış şeması
GSGM veya ilgili bağımsız federasyon,
doping analiz sonuçlarını ilgili kuruluşlara
(kamuoyuna) duyurmaya yetkilidir.
Doping suçlarında cezalar
Ulusal bağımlı ve bağımsız federasyonlar, kendi
kuralları içerisinde ve uluslararası kurallara uygun
bir şekilde, doping suçları saptanan sporculara
cezalarını verir.
Dopingle Mücadele Kurallarına aykırı davranan
sporculara ceza verme yetkisi
Ulusal ve Uluslararası Federasyonlardadır.
4 Şubat 1999’da İsviçre’nin Lozan kentinde,
"Sporda Doping Dünya Konferansı“nda
hazırlanan bildiride konu başlıkları:
1. Eğitim, dopingin önlenmesi ve sporcuların hakları
2. Dopingle Mücadelede Olimpik Hareket İlkeleri
3. Cezalar
4. Uluslararası Dopingle Mücadele Kurulu (Ajansı)
5. Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Uluslararası Spor
Federasyonları, Ulusal Olimpiyat Komitelerinin ve
Spor Yüksek Mahkemesi'nin Sorumlulukları
6. Olimpik Hareket ve kamu oyu ile olan işbirliği
Temel doping maddelerini veya yasaklanmış yöntemleri ilk
kez kullanan sporcular için uygulanacak en az ceza
sporcunun tüm yarışmalardan iki yıl süre ile men edilmesidir.
Ancak, özel ve ayrıcalıklı durumlarda Uluslararası Spor
Federasyonlarının ilgili kurullarınca ele alınmak üzere, ilk kez
doping kullanan sporcular için uygulanacak olan iki yıl
yarışmalardan men cezasında farklı uygulamalar yapılabilir.
Ek cezalar veya farklı ölçüm kriterleri ortaya konabilir.
Dopingle Mücadelede Olimpik Hareket İlkelerini zedeleyen ve
suçlu bulunan antrenör ve idarecilere çok daha büyük cezalar
uygulanabilir.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi her yılın ilk
aylarında hangi maddelerin ve yöntemlerin yasaklı
kapsamına girdiğini bildiren bir doping listesi
yayınlamaktadır. Genellikle bir önceki yılın listesine
eklemeler veya çıkarmalar yapılan bu listeler ilgili
Federasyonlara gönderilir.
WADA’nın her yıl yayınladığı yasaklı madde ve
yöntemler listesi o yılın 1 Ocak gününden 31 Aralık
gününe kadar geçerli olmaktadır.
Bu listede bulunan yasaklı madde ve yöntemlerin
tedavi amaçlarla bile olsa sporcular tarafından
kullanılması yasaktır.
Sporcular kullanacakları ilaçların yasaklı listesine
girip girmediğini bir hekime danışarak öğrenmek
zorundadırlar.
Listede yer alan yasaklı maddeleri kullandığı
saptanan sporcular dopingli sayılarak ceza alırlar.
WADA tarafınca yayınlanan
Sporcular Tarafından Kullanımı Yasak Olan
Maddeler ve Yöntemler Listesi
1 Ocak 2007
I-YARIŞMA VE YARIŞMA DIŞINDA KULLANIMI YASAK OLAN MADDE
SINIFLARI:
S1. Anabolik maddeler
S2. Hormonlar ile bunların benzerleri
S3. Beta-2-agonistler
S4. Anti-östrojenik aktivite gösteren maddeler
S5. Diüretik ve diğer siliciler
II-KULLANIMI YASAK OLAN YÖNTEMLER
M1. Oksijen transferini arttıranlar
M2. Kimyasal ve fiziksel uygulamalar
M3. Gen dopingi
III-YARIŞMADA KULLANIMI YASAK OLAN MADDE SINIFLARI
S1’den S5’e ve M1’den M3’e kadar olan kategorilere ek olarak:
S6. Uyarıcılar
S7. Narkotik analjezikler
S8. Kannabinoidler
IV-BAZI SPOR DALLARINDA KULLANIMI YASAK OLAN MADDE SINIFLARI
P1. Alkol
P2. Beta-blokerler
ÖZET
“Ben sporcunun
zeki, çevik ve aynı
zamanda
ahlaklısını severim.”
Kaynaklar:
http://www.guresdosyasi.com/doping.html (erişim, 23.10.2007)
http://www.geocities.com/sporda_doping/index.html (erişim, 23.10.2007)
http://www.tdkm.hacettepe.edu.tr/doping/index.html (erişim, 23.10.2007)
http://spor.hekimi.com (erişim, 16.11.2007)
Sunumu için,
Kadim Dost Sayın Sadun TEMOÇİN’e…