Transcript Pıhtılaşma faktörleri, kanın pıhtılaşması ve fibrinoliz Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya AD.

Pıhtılaşma faktörleri, kanın
pıhtılaşması ve fibrinoliz
Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK
ADÜ Tıp Fakültesi
Biyokimya AD
Hemostaz
Damar bütünlüğünün bozulmasına bağlı olarak
meydana gelen kanamanın durması
kan damarları
doku faktörleri
plazma faktörleri
trombositler birlikte görev görür
Hemostazın fazları
(basamakları)
•
•
•
•
Faz I: damarların kontraksiyonu
Faz II: trombosit tıkacı oluşması
Faz III: fibrin ağı (pıhtı) oluşması
Faz IV: fibrinoliz (fibrin ağının çözülmesi)
Hemostazın birinci fazı
• Hemostazın birinci fazı, kan akımını
azaltmak için, yaralanan damarın
kontraksiyonla daralmasıdır
Hemostazın ikinci fazı
• Hemostazın ikinci fazında yaralanma
yerinde gevşek bir trombosit tıkacı veya
beyaz trombüs oluşur
Hemostazın üçüncü fazı
(kan pıhtılaşması)
• kan pıhtılaşması, eritrositler ve fibrinden
zengin üçüncü tip bir trombüs olan kırmızı
trombüsün oluşmasıdır
Pıhtılaşma faktörleri
Factor
Prekallikrein
High molecular
weight kininogen
(HMWK)
I
Trivial Name(s)
Fletcher factor
contact activation cofactor;
Fitzgerald, Flaujeac Williams
factor
Fibrinogen
Pathway
Intrinsic
Intrinsic
Both
II
Prothrombin
Both
III
IV
Tissue Factor
Calcium
Proaccelerin, labile factor,
accelerator (Ac-) globulin
Extrinsic
Both
V
VI (Va)
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
Both
Stuart-Prower Factor
Plasma thromboplastin antecedent
(PTA)
Hageman Factor
Protransglutaminase, fibrin
stabilizing factor (FSF),
fibrinoligase
Contains N-term.
vitamin K-dependent
g-carboxyglutamate
(gla) segment
Protein cofactor
This is Va, redundant
to Factor V
Accelerin
Proconvertin, serum prothrombin
conversion accelerator (SPCA),
cothromboplastin
Antihemophiliac factor A,
antihemophilic globulin (AHG)
Christmas Factor, antihemophilic
factor B, plasma thromboplastin
component (PTC)
Characteristic
Extrinsic
Endopeptidase with
gla residues
Intrinsic
Protein cofactor
Intrinsic
Endopeptidase with
gla residues
Both
Endopeptidase with
gla residues
Intrinsic
Endopeptidase
Intrinsic
Endopeptidase
Both
Transpeptidase
Pıhtılaşmayı düzenleyici faktörler
von Willebrand
factor
associated with subendothelial connective tissue; serves as a brigde
between platelet glycoprotein GPIb/IX and collagen
activated to protein Ca by thrombin bound to thrombomodulin; then
Protein C
degrades factors VIIIa and Va
Protein S
acts as a cofactor of protein C; both proteins contain gla residues
protein on the surface of endothelial cells; binds thrombin, which then
Thrombomodulin
activates protein C
most important coagulation inhibitor, controls activities of thrombin, and
Antithrombin III
factors IXa, Xa, XIa and XIIa
Hemostazın dördüncü fazı
(fibrinoliz)
Fibrinojen
• elipsoid ya da çomak şeklinde
moleküllerden oluşmuş plazma proteini
Plazma fibrinojeninin normal değeri 200-400
mg/dL kadar
plazma fibrinojen düzeyinin
arttığı durumlar
•
•
•
•
•
•
doku hasarı
tifo hariç bütün enfeksiyonlar
gebelik ve menstruasyon dönemi
nefrozlar
kollajen doku hastalıkları
karsinomlarda
plazma fibrinojen düzeyinin
azaldığı durumlar
•
•
•
•
•
•
•
•
tifo
ağır hemoraji durumları
hemolitik hastalıklar
ciddi kaşektik hastalıklar
kloroform, fosfor, CCl4 ile zehirlenmeler
obstetrik komplikasyonlar
uygun olmayan kan transfüzyonları
şiddetli yanık halleri
Hemostazın I. ve II. Fazlarının
incelenmesi
• Kanama zamanı ölçümü
• Turnike testi
• Trombosit sayımı
Kanama zamanı
• Duke metodu ile ölçülen kanama zamanı,
normalde 1-3 dakika kadardır; nadiren 5
dakikalık değerlere rastlanır.
Kanama zamanının uzadığı durumlar:
trombositopenik purpura
tromboasteni
bazı enfeksiyon ve skorbüt hastalıkları
uzun süreli antikoagulan kullanımı
kronik böbrek yetmezliği
bazı bağ doku hastalıkları
safra yolları tıkanıklıkları
aspirin gibi ilaçların alındığı durumlar
Turnike testi
•
•
•
•
kadınlarda menstruasyon zamanı
vitamin C eksikliği
trombositopeni
kronik nefrit durumlarında pozitifdir
İntrinsik yol ve son ortak yoldaki
olayların işlerliğinin incelenmesi
• Pıhtılaşma zamanı tayini
• Aktiflenmiş parsiyel tromboplastin
zamanı (aPTT) tayini
Pıhtılaşma zamanı,
Lee-White metodu ile 5-10 dakika kadar;
lam metodu ile 3-7 dakika kadardır.
Pıhtılaşma zamanının uzadığı durumlar:
tıkanma sarılıkları
hemofili
İV heparin uygulama
kumarin türevlerinin kullanıldığı haller
Pıhtılaşma zamanının kısaldığı durumlar:
tifo
kanama sonrası
narkoz sonrası
oral kontraseptif kullanılması durumları
ekstrinsik yol ve son ortak
yoldaki olayların işlerliliğinin
incelenmesi
Protrombin zamanı (PT) tayini
Sağlıklı kişilerde protrombin zamanı 12-17 saniye
kadardır
Protrombin zamanının uzadığı durumlar:
• karaciğer hücrelerinde ağır harabiyet
• tıkanma sarılıkları
• vitamin K eksikliği
• heparin tedavisi
• oral antikoagulanların kullanılması
• aspirin kullanılması