Transcript Wykład 2 - Klasyfikacja związków nieorganicznych
Slide 1
CHEMIA OGÓLNA
Klasyfikacja związków nieorganicznych
Wojciech Solarski
Slide 2
Podręcznik: Chemia dla inżynierów, pr. zb. pod red.
J.Banaś, W.Solarski, ROZDZ. IV
Internet: E-Chemia dla inżynierów
www.chemia.odlew.agh.edu.pl
Slide 3
Klasyfikacja związków
nieorganicznych
METALI
TLENKI EnOm
WODOROTLENKI
KWASY
SOLE
NIEMETALI
Slide 4
TLENKI METALI MenOm
Wzór
Na2O
MgO
BaO
Al2O3
nazwa zalecana
tlenek sodu
tlenek magnezu
tlenek baru
tlenek glinu
nazwa tradycyjna
PbO
PbO2
FeO
Fe2O3
MnO
Mn2O3
SnO
SnO2
Cu2O
CuO
tlenek ołowiu(II)
tlenek ołowiu(IV)
tlenek żelaza(II)
tlenek żelaza(III)
tlenek manganu(II)
tlenek manganu(III)
tlenek cyny(II)
tlenek cyny(IV)
tlenek miedzi(I)
tlenek miedzi(II)
tlenek ołowiawy
tlenek ołowiowy
tlenek żelazawy
tlenek żelazowy
tlenek manganawy
tlenek manganowy
tlenek cynawy
tlenek cynowy
tlenek miedziawy
tlenek miedziowy
Fe 2 O
tlenek sodowy
tlenek magnezowy
tlenek barowy
tlenek glinowy
II
3
Slide 5
TLENKI METALI MenOm
Wzór
Na2O
MgO
BaO
Al2O3
nazwa zalecana
tlenek sodu
tlenek magnezu
tlenek baru
tlenek glinu
nazwa tradycyjna
PbO
PbO2
FeO
Fe2O3
MnO
Mn2O3
SnO
SnO2
Cu2O
CuO
tlenek ołowiu(II)
tlenek ołowiu(IV)
tlenek żelaza(II)
tlenek żelaza(III)
tlenek manganu(II)
tlenek manganu(III)
tlenek cyny(II)
tlenek cyny(IV)
tlenek miedzi(I)
tlenek miedzi(II)
tlenek ołowiawy
tlenek ołowiowy
tlenek żelazawy
tlenek żelazowy
tlenek manganawy
tlenek manganowy
tlenek cynawy
tlenek cynowy
tlenek miedziawy
tlenek miedziowy
Fe
tlenek sodowy
tlenek magnezowy
tlenek barowy
tlenek glinowy
III
2
O
II
3
Slide 6
SYNTEZA TLENKÓW METALI
2Mg + O2 = MgO
4Al + 3O2 = 2Al2O3
4Fe + 3O2 = 2Fe2O3
REAKCJE TLENKÓW METALI
K2O + H2O = 2KOH
MgO + H2O = Mg(OH)2
Fe2O3 + H2O = brak reakcji
Fe(OH)3
Slide 7
WODOROTLENKI.
Me(OH)n
Wzór
nazwa systematyczna
KOH
NaOH
Ca(OH)2
wodorotlenek potasu
wodorotlenek sodu
wodorotlenek wapnia
Sn(OH)2
Sn(OH)4
Fe(OH)2
Fe(OH)3
Co(OH)2
Co(OH)3
Ni(OH)2
Ni(OH)3
wodorotlenek cyny(II)
wodorotlenek cyny(IV)
wodorotlenek żelaza(II)
wodorotlenek żelaza(III)
wodorotlenek kobaltu(II)
wodorotlenek kobaltu(III)
wodorotlenek niklu(II)
wodorotlenek niklu(III)
nazwa tradycyjna
wodorotlenek potasowy
wodorotlenek sodowy
wodorotlenek wapniowy
wodorotlenek cynawy
wodorotlenek cynowy
wodorotlenek żelazawy
wodorotlenek żelazowy
wodorotlenek kobaltawy
wodorotlenek kobaltowy
wodorotlenek niklawy
wodorotlenek niklowy
Slide 8
TLENKI NIEMETALI
Wzór
P2O3
P2O5
N2O
NO
N2O3
NO2
N2O5
CO
CO2
SO2
SO3
I2O5
nazwa systematyczna
nazwa tradycyjna
tlenek fosforu(III),tritlenek difosforu trójtlenek fosforu
tlenek fosforu(V),pentatlenek difosforu pięciotlenek fosforu
tlenek azotu(I), tlenek diazotu
podtlenek azotu
tlenek azotu(II),tlenek azotu
tlenek azotu
tlenek azotu(III), tritlenek diazotu
trójtlenek azotu
tlenek azotu(IV),ditlenek azotu
dwutlenek azotu
tlenek azotu(V),pentatlenek diazotu pięciotlenek azotu
tlenek węgla(II), tlenek węgla
tlenek węgla
tlenek węgla(IV), ditlenek węgla
dwutlenek węgla
tlenek siarki(IV), ditlenek siarki
dwutlenek siarki
tlenek siarki(VI), tritlenek siarki
trójtlenek siarki
tlenek jodu(V), pentatlenek dijodu
pięciotlenek jodu
Slide 9
SYNTEZA TLENKÓW
C + O2 = CO2
4P + 5O2 = P4O10
N2 + O2 = 2NO
REAKCJE TLENKÓW
SO2 + H2O = H2SO3
P4O10 + 6H2O = 4H3PO4
SiO2 + H2O = brak reakcji Si(OH)4
CO + H2O = brak reakcji
Tlenek węgla nie tworzy kwasu ani zasady
Slide 10
KWASY
Hn R
Wzór
nazwa systematyczna
HCl
H2CO3
H2 S
kwas chlorowodorowy
kwas węglowy
kwas siarkowodorowy
HNO2
HNO3
HClO
HClO2
HClO3
HClO4
H2SO3
H2SO4
HMnO4
kwas azotowy(III)
kwas azotowy(V)
kwas chlorowy(I)
kwas chlorowy(III)
kwas chlorowy(V)
kwas chlorowy(VII)
kwas siarkowy(IV)
kwas siarkowy(VI)
kwas manganowy(VII)
nazwa tradycyjna
kwas solny
kwas węglowy
kwas siarkowodorowy
kwas azotawy
kwas azotowy
kwas podchlorawy
kwas chlorawy
kwas chlorowy
kwas nadchlorowy
kwas siarkawy
kwas siarkowy
kwas nadmanganianowy
Slide 11
SOLE MnRm
Me(OH)m + Hn R = Men Rm + 0,5(n+m)H2O
Ca(OH)2 + H2S = CaS + 2H2O
NAZEWNICTWO SOLI
BEZTLENOWYCH
Wzór
nazwa systematyczna
S2FClBrI-
siarczek
fluorek
chlorek
bromek
jodek
siarczek
CN-
cyjanek
cyjanek
nazwa tradycyjna
fluorek
chlorek
bromek
jodek
Slide 12
2NaOH + H2SO4 = Na2SO4 + 2H2O
NAZEWNICTWO SOLI TLENOWYCH
Wzór
CO32NO3NO2SO42SO32PO43CrO42Cr2O72MnO4MnO42-
nazwa systematyczna
węglan
azotan(V)
azotan(III)
siarczan(VI)
siarczan(IV)
ortofosforan(V)
chromian(VI)
dichromian(VI)
manganian(VII)
manganian(VI)
nazwa tradycyjna
węglan
azotan
azotyn
siarczan
siarczyn
fosforan
chromian
dwuchromian
nadmanganian
manganian
Slide 13
TWORZENIE SIĘ SOLI
Hn R + Me(OH)m = Men Rm + 0,5(n+m)H2O
H2SO3 + 2 NaOH = Na2SO3
Kwas siarkowy(IV)
Siarczan(IV) sodu
SO3
+
2 H 2O
Slide 14
III II
3 H2S + 2 Fe(OH)3 = Fe2S3 + 6 H2O
Kwas siarkowodorowy
Fe
Siarczek żelaza(III)
S
S
Fe
S
Slide 15
2 H3PO4 + 3 Ca(OH)2 = Ca3(PO4) 2 + 6 H2O
Kwas ortofosforowy(V)
ortofosforan(V) wapnia
II
III
Ca 3(PO4)2
Slide 16
WZORY STRUKTURALNE
hydrofilowa część
hydrofobowa część
Slide 17
NAZWY SOLI
Wzór
nazwa systematyczna
nazwa tradycyjna
CaCO3
węglan wapnia
węglan wapniowy
FeSO3
siarczan(IV) żelaza(II)
siarczyn żelazawy
Fe2(SO4)3
siarczan (VI) żelaza (III)
siarczan żelazowy
Na3 PO4
ortofosforan(V) sodu
fosforan sodowy
KNO2
azotan(III) potasu
azotyn potasowy
Ba(NO3)2
azotan(V) baru
azotan barowy
CuS
siarczek miedzi(II)
siarczek miedziowy
HgI2
jodek rtęci(II)
jodek rtęciowy
Ca(HCO3)2
wodorowęglan wapnia
kwaśny węglan wapniowy
(MgOH)2CO3
węglan hydroksomagnezu
zasadowy węglan
magnezowy
Slide 18
NAZWY SOLI
-ek – sól kwasu beztlenowego
-an – sól kwasu tlenowego
Slide 19
OTRZYMYWANIE SOLI
1. Reakcja zobojętniania
Cu(OH)2 + 2HCl = CuCl2 + 2H2O
2NH4OH + H2S = (NH4)2S + 2H2O
Slide 20
Reakcja zobojętniania
Miareczkowanie
Slide 21
Miareczkowanie
Slide 22
OTRZYMYWANIE SOLI
1. Reakcja zobojętniania
Cu(OH)2 + 2HCl = CuCl2 + 2H2O
2NH4OH + H2S = (NH4)2S + 2H2O
2. Reakcja kwasu z metalem
Fe + 2HCl = FeCl2 + H2
Zn + H2SO4 = ZnSO4 + H2
Au + 2HCl = nie zachodzi
Slide 23
3. Reakcja tlenku zasadowego z kwasem
CaO + 2HNO3 = Ca(NO3)2 + H2O
Na2O + H2CO3 = Na2CO3 + H2O
4. Reakcja wodorotlenku z tlenkiem
kwasowym
2NH4OH + CO2 = (NH4)2CO3 + H2O
2KOH + SO2 = K2SO3 + H2O
Slide 24
5. Reakcja tlenku zasadowego z tlenkiem
kwasowym
MgO + CO2 = MgCO3
K2O + SO3 = K2SO4
6. W reakcji metalu z niemetalem, np.:
Zn + S = ZnS
Ca + Br2 = CaBr2
Slide 25
Stopień utlenienia
Jest to dodatnia lub ujemna liczba będąca hipotetycznym ładunkiem
atomu, który istniałby, gdyby cząsteczka w skład, której wchodzi
atom zbudowana byłaby z jonów.
1. Stopień utlenienia atomu pierwiastka występującego w stanie wolnym
równy jest zeru.
2. Stopień utlenienia atomów pierwiastków o różnej elektroujemności
ustala się przypisując pierwiastkowi bardziej elektroujemnemu ładunek
ujemny, przy czym wartość tego ładunku jest równa ilości elektronów
wiążących.
3. Suma stopni utlenienia atomów w cząsteczce jest równa zeru, a w jonie
jest równa ładunkowi jonu.
4. Wodór w większości związków chemicznych występuje na +1 stopniu
utlenienia, a tlen na –2.
Slide 26
Stopień utlenienia
0
0
0
N2, Cl2, O2,
+1 -2 0
[H2O ]
+1 x
-2
H2 S O3
0
H2
Slide 27
Stopień utlenienia
0
0
0
0
N2, Cl2, O2,
H2
+1 -2 0
[H2O ]
+1
x -2
[H2 S O3]
2*(+1)+x+3(-2)=0
0
x=+4
Slide 28
Stopień utlenienia – wzór strukturalny
+1 +4 -2
[H2 S O3]
O
S
0
O
H
O
H
Slide 29
Stopień utlenienia – wzór strukturalny
+1 +6 -2
H2 S O4
Slide 30
Wzory strukturalne (kreskowe)
O
O
O
Al
Al
H
H
C
H
H
S
O
H
H
C
H
O
O
O
O
H
O
-
P
O
O
-
-
Slide 31
Wzory strukturalne (kreskowe)
H
O
H
O
P
O
H
O
Slide 32
Wzory strukturalne (elektronowe)
Slide 33
Wzory strukturalne (elektronowe)
Slide 34
Typy reakcji chemicznych
Reakcje syntezy
A + B = AB
2Mg + O2 --> 2MgO
S + O2 --> SO2
Reakcje analizy
AB = A + B
H2CO3 --> H2O + CO2
2KClO3 --> 2KCl + 3O2
2HgO --> 2Hg + O2
Slide 35
Typy reakcji chemicznych
Reakcje wymiany
AB + C --> AC + B
AB + CD --> AC + BD
Zn + H2SO4 = ZnSO4 + H2
Fe + CuSO4 = FeSO4 + Cu
CaCl2 + H2SO4 = CaSO4 + 2HCl
AgNO3 + NaCl = AgCl + NaNO3
Slide 36
Typy reakcji chemicznych
Reakcje redox
Zn + H2 SO4 = Zn SO4 + H2
Slide 37
Typy reakcji chemicznych
Reakcje redox
0
+1
+2
0
Zn + H2 SO4 = Zn SO4 + H2
Slide 38
Typy reakcji chemicznych
Reakcje redox
0
+1
+2
0
Zn + H2 SO4 = Zn SO4 + H2
Zn0 - 2e = Zn+2
utlenianie
2H+1 + 2e = H20
redukcja
Slide 39
Uzgadnianie reakcji redox
Kwas azotowy(V) + siarkowodór = siarka + tlenek azotu(II) + woda
+1 +5
-2
+1
-2
0
+2 -2
+1
-2
HNO3 + H2S = S + NO + H2O
S-2 - 2e = S0
*3
N+5 + 3e = N+2 *2
utlenianie
redukcja
2 HNO3 +3H2S =3S +2NO +4H2O
Slide 40
Obliczenia stechiometryczne
2Mg + O2 = 2MgO
2 atomy magnezu + 1 cząst. tlenu = 2 cząst. tlenku magnezu
2 * 24 j.m.at magnezu 1* 32 j.m.at. tlenu 2*(24 + 16) j.m.at. tlenku magnezu
1 mol =
23
6,02*10
2Mg + O2 = 2MgO
2 mole magnezu + 1 mol tlenu = 2 mole tlenku magnezu
2 *24 g magnezu + 32 g tlenu = 2 *40 g tlenku magnezu
Slide 41
Przykład obliczeń stechiometrycznych
Ile gramów kwasu siarkowego(VI) trzeba zużyć do
zobojętnienia 20 g wodorotlenku sodowego?
Rozwiązanie
1. Zapis i uzgodnienie reakcji chemicznej
H2SO4 + 2NaOH = Na2SO4 + 2H2O
2. Obliczenie stosunków masowych reagentów
(2*1+32+4*16)g H2SO4 x g H2SO4 x
98 * 20
80
2*(23+16+1) g NaOH
20 g NaOH
24 , 5
Potrzeba 24,5 g kwasu siarkowego(VI)
Slide 42
Przykład obliczeń stechiometrycznych
Jaka objętość wodoru (zmierzona w warunkach
normalnych) wydzieli się w reakcji 0,5 kg magnezu z
nadmiarem kwasu siarkowego?
Rozwiązanie
Warunki normalne: p=101325 Pa, T=273 K,
Objętość molowa gazu doskonałego w war. norm.
V0= 22,4 dm3
p0 * V0
T0
p 1 * V1
T1
Slide 43
Przykład obliczeń stechiometrycznych
Jaka objętość wodoru (zmierzona w warunkach
normalnych) wydzieli się w reakcji 0,5 kg magnezu z
nadmiarem kwasu siarkowego?
Rozwiązanie
Mg + H2SO4 = MgSO4 + H2
Mg = 24 g/mol, H2SO4 = 98 g/mol, MgSO4 = 120 g/mol, H2 = 2 g/mol
24 g Mg
- 22,4 dm3 H2
500 g Mg -
x
500 * 22 , 4
24
x dm3 H2
466 , 7
Powstanie 466,7 dm3 wodoru
CHEMIA OGÓLNA
Klasyfikacja związków nieorganicznych
Wojciech Solarski
Slide 2
Podręcznik: Chemia dla inżynierów, pr. zb. pod red.
J.Banaś, W.Solarski, ROZDZ. IV
Internet: E-Chemia dla inżynierów
www.chemia.odlew.agh.edu.pl
Slide 3
Klasyfikacja związków
nieorganicznych
METALI
TLENKI EnOm
WODOROTLENKI
KWASY
SOLE
NIEMETALI
Slide 4
TLENKI METALI MenOm
Wzór
Na2O
MgO
BaO
Al2O3
nazwa zalecana
tlenek sodu
tlenek magnezu
tlenek baru
tlenek glinu
nazwa tradycyjna
PbO
PbO2
FeO
Fe2O3
MnO
Mn2O3
SnO
SnO2
Cu2O
CuO
tlenek ołowiu(II)
tlenek ołowiu(IV)
tlenek żelaza(II)
tlenek żelaza(III)
tlenek manganu(II)
tlenek manganu(III)
tlenek cyny(II)
tlenek cyny(IV)
tlenek miedzi(I)
tlenek miedzi(II)
tlenek ołowiawy
tlenek ołowiowy
tlenek żelazawy
tlenek żelazowy
tlenek manganawy
tlenek manganowy
tlenek cynawy
tlenek cynowy
tlenek miedziawy
tlenek miedziowy
Fe 2 O
tlenek sodowy
tlenek magnezowy
tlenek barowy
tlenek glinowy
II
3
Slide 5
TLENKI METALI MenOm
Wzór
Na2O
MgO
BaO
Al2O3
nazwa zalecana
tlenek sodu
tlenek magnezu
tlenek baru
tlenek glinu
nazwa tradycyjna
PbO
PbO2
FeO
Fe2O3
MnO
Mn2O3
SnO
SnO2
Cu2O
CuO
tlenek ołowiu(II)
tlenek ołowiu(IV)
tlenek żelaza(II)
tlenek żelaza(III)
tlenek manganu(II)
tlenek manganu(III)
tlenek cyny(II)
tlenek cyny(IV)
tlenek miedzi(I)
tlenek miedzi(II)
tlenek ołowiawy
tlenek ołowiowy
tlenek żelazawy
tlenek żelazowy
tlenek manganawy
tlenek manganowy
tlenek cynawy
tlenek cynowy
tlenek miedziawy
tlenek miedziowy
Fe
tlenek sodowy
tlenek magnezowy
tlenek barowy
tlenek glinowy
III
2
O
II
3
Slide 6
SYNTEZA TLENKÓW METALI
2Mg + O2 = MgO
4Al + 3O2 = 2Al2O3
4Fe + 3O2 = 2Fe2O3
REAKCJE TLENKÓW METALI
K2O + H2O = 2KOH
MgO + H2O = Mg(OH)2
Fe2O3 + H2O = brak reakcji
Fe(OH)3
Slide 7
WODOROTLENKI.
Me(OH)n
Wzór
nazwa systematyczna
KOH
NaOH
Ca(OH)2
wodorotlenek potasu
wodorotlenek sodu
wodorotlenek wapnia
Sn(OH)2
Sn(OH)4
Fe(OH)2
Fe(OH)3
Co(OH)2
Co(OH)3
Ni(OH)2
Ni(OH)3
wodorotlenek cyny(II)
wodorotlenek cyny(IV)
wodorotlenek żelaza(II)
wodorotlenek żelaza(III)
wodorotlenek kobaltu(II)
wodorotlenek kobaltu(III)
wodorotlenek niklu(II)
wodorotlenek niklu(III)
nazwa tradycyjna
wodorotlenek potasowy
wodorotlenek sodowy
wodorotlenek wapniowy
wodorotlenek cynawy
wodorotlenek cynowy
wodorotlenek żelazawy
wodorotlenek żelazowy
wodorotlenek kobaltawy
wodorotlenek kobaltowy
wodorotlenek niklawy
wodorotlenek niklowy
Slide 8
TLENKI NIEMETALI
Wzór
P2O3
P2O5
N2O
NO
N2O3
NO2
N2O5
CO
CO2
SO2
SO3
I2O5
nazwa systematyczna
nazwa tradycyjna
tlenek fosforu(III),tritlenek difosforu trójtlenek fosforu
tlenek fosforu(V),pentatlenek difosforu pięciotlenek fosforu
tlenek azotu(I), tlenek diazotu
podtlenek azotu
tlenek azotu(II),tlenek azotu
tlenek azotu
tlenek azotu(III), tritlenek diazotu
trójtlenek azotu
tlenek azotu(IV),ditlenek azotu
dwutlenek azotu
tlenek azotu(V),pentatlenek diazotu pięciotlenek azotu
tlenek węgla(II), tlenek węgla
tlenek węgla
tlenek węgla(IV), ditlenek węgla
dwutlenek węgla
tlenek siarki(IV), ditlenek siarki
dwutlenek siarki
tlenek siarki(VI), tritlenek siarki
trójtlenek siarki
tlenek jodu(V), pentatlenek dijodu
pięciotlenek jodu
Slide 9
SYNTEZA TLENKÓW
C + O2 = CO2
4P + 5O2 = P4O10
N2 + O2 = 2NO
REAKCJE TLENKÓW
SO2 + H2O = H2SO3
P4O10 + 6H2O = 4H3PO4
SiO2 + H2O = brak reakcji Si(OH)4
CO + H2O = brak reakcji
Tlenek węgla nie tworzy kwasu ani zasady
Slide 10
KWASY
Hn R
Wzór
nazwa systematyczna
HCl
H2CO3
H2 S
kwas chlorowodorowy
kwas węglowy
kwas siarkowodorowy
HNO2
HNO3
HClO
HClO2
HClO3
HClO4
H2SO3
H2SO4
HMnO4
kwas azotowy(III)
kwas azotowy(V)
kwas chlorowy(I)
kwas chlorowy(III)
kwas chlorowy(V)
kwas chlorowy(VII)
kwas siarkowy(IV)
kwas siarkowy(VI)
kwas manganowy(VII)
nazwa tradycyjna
kwas solny
kwas węglowy
kwas siarkowodorowy
kwas azotawy
kwas azotowy
kwas podchlorawy
kwas chlorawy
kwas chlorowy
kwas nadchlorowy
kwas siarkawy
kwas siarkowy
kwas nadmanganianowy
Slide 11
SOLE MnRm
Me(OH)m + Hn R = Men Rm + 0,5(n+m)H2O
Ca(OH)2 + H2S = CaS + 2H2O
NAZEWNICTWO SOLI
BEZTLENOWYCH
Wzór
nazwa systematyczna
S2FClBrI-
siarczek
fluorek
chlorek
bromek
jodek
siarczek
CN-
cyjanek
cyjanek
nazwa tradycyjna
fluorek
chlorek
bromek
jodek
Slide 12
2NaOH + H2SO4 = Na2SO4 + 2H2O
NAZEWNICTWO SOLI TLENOWYCH
Wzór
CO32NO3NO2SO42SO32PO43CrO42Cr2O72MnO4MnO42-
nazwa systematyczna
węglan
azotan(V)
azotan(III)
siarczan(VI)
siarczan(IV)
ortofosforan(V)
chromian(VI)
dichromian(VI)
manganian(VII)
manganian(VI)
nazwa tradycyjna
węglan
azotan
azotyn
siarczan
siarczyn
fosforan
chromian
dwuchromian
nadmanganian
manganian
Slide 13
TWORZENIE SIĘ SOLI
Hn R + Me(OH)m = Men Rm + 0,5(n+m)H2O
H2SO3 + 2 NaOH = Na2SO3
Kwas siarkowy(IV)
Siarczan(IV) sodu
SO3
+
2 H 2O
Slide 14
III II
3 H2S + 2 Fe(OH)3 = Fe2S3 + 6 H2O
Kwas siarkowodorowy
Fe
Siarczek żelaza(III)
S
S
Fe
S
Slide 15
2 H3PO4 + 3 Ca(OH)2 = Ca3(PO4) 2 + 6 H2O
Kwas ortofosforowy(V)
ortofosforan(V) wapnia
II
III
Ca 3(PO4)2
Slide 16
WZORY STRUKTURALNE
hydrofilowa część
hydrofobowa część
Slide 17
NAZWY SOLI
Wzór
nazwa systematyczna
nazwa tradycyjna
CaCO3
węglan wapnia
węglan wapniowy
FeSO3
siarczan(IV) żelaza(II)
siarczyn żelazawy
Fe2(SO4)3
siarczan (VI) żelaza (III)
siarczan żelazowy
Na3 PO4
ortofosforan(V) sodu
fosforan sodowy
KNO2
azotan(III) potasu
azotyn potasowy
Ba(NO3)2
azotan(V) baru
azotan barowy
CuS
siarczek miedzi(II)
siarczek miedziowy
HgI2
jodek rtęci(II)
jodek rtęciowy
Ca(HCO3)2
wodorowęglan wapnia
kwaśny węglan wapniowy
(MgOH)2CO3
węglan hydroksomagnezu
zasadowy węglan
magnezowy
Slide 18
NAZWY SOLI
-ek – sól kwasu beztlenowego
-an – sól kwasu tlenowego
Slide 19
OTRZYMYWANIE SOLI
1. Reakcja zobojętniania
Cu(OH)2 + 2HCl = CuCl2 + 2H2O
2NH4OH + H2S = (NH4)2S + 2H2O
Slide 20
Reakcja zobojętniania
Miareczkowanie
Slide 21
Miareczkowanie
Slide 22
OTRZYMYWANIE SOLI
1. Reakcja zobojętniania
Cu(OH)2 + 2HCl = CuCl2 + 2H2O
2NH4OH + H2S = (NH4)2S + 2H2O
2. Reakcja kwasu z metalem
Fe + 2HCl = FeCl2 + H2
Zn + H2SO4 = ZnSO4 + H2
Au + 2HCl = nie zachodzi
Slide 23
3. Reakcja tlenku zasadowego z kwasem
CaO + 2HNO3 = Ca(NO3)2 + H2O
Na2O + H2CO3 = Na2CO3 + H2O
4. Reakcja wodorotlenku z tlenkiem
kwasowym
2NH4OH + CO2 = (NH4)2CO3 + H2O
2KOH + SO2 = K2SO3 + H2O
Slide 24
5. Reakcja tlenku zasadowego z tlenkiem
kwasowym
MgO + CO2 = MgCO3
K2O + SO3 = K2SO4
6. W reakcji metalu z niemetalem, np.:
Zn + S = ZnS
Ca + Br2 = CaBr2
Slide 25
Stopień utlenienia
Jest to dodatnia lub ujemna liczba będąca hipotetycznym ładunkiem
atomu, który istniałby, gdyby cząsteczka w skład, której wchodzi
atom zbudowana byłaby z jonów.
1. Stopień utlenienia atomu pierwiastka występującego w stanie wolnym
równy jest zeru.
2. Stopień utlenienia atomów pierwiastków o różnej elektroujemności
ustala się przypisując pierwiastkowi bardziej elektroujemnemu ładunek
ujemny, przy czym wartość tego ładunku jest równa ilości elektronów
wiążących.
3. Suma stopni utlenienia atomów w cząsteczce jest równa zeru, a w jonie
jest równa ładunkowi jonu.
4. Wodór w większości związków chemicznych występuje na +1 stopniu
utlenienia, a tlen na –2.
Slide 26
Stopień utlenienia
0
0
0
N2, Cl2, O2,
+1 -2 0
[H2O ]
+1 x
-2
H2 S O3
0
H2
Slide 27
Stopień utlenienia
0
0
0
0
N2, Cl2, O2,
H2
+1 -2 0
[H2O ]
+1
x -2
[H2 S O3]
2*(+1)+x+3(-2)=0
0
x=+4
Slide 28
Stopień utlenienia – wzór strukturalny
+1 +4 -2
[H2 S O3]
O
S
0
O
H
O
H
Slide 29
Stopień utlenienia – wzór strukturalny
+1 +6 -2
H2 S O4
Slide 30
Wzory strukturalne (kreskowe)
O
O
O
Al
Al
H
H
C
H
H
S
O
H
H
C
H
O
O
O
O
H
O
-
P
O
O
-
-
Slide 31
Wzory strukturalne (kreskowe)
H
O
H
O
P
O
H
O
Slide 32
Wzory strukturalne (elektronowe)
Slide 33
Wzory strukturalne (elektronowe)
Slide 34
Typy reakcji chemicznych
Reakcje syntezy
A + B = AB
2Mg + O2 --> 2MgO
S + O2 --> SO2
Reakcje analizy
AB = A + B
H2CO3 --> H2O + CO2
2KClO3 --> 2KCl + 3O2
2HgO --> 2Hg + O2
Slide 35
Typy reakcji chemicznych
Reakcje wymiany
AB + C --> AC + B
AB + CD --> AC + BD
Zn + H2SO4 = ZnSO4 + H2
Fe + CuSO4 = FeSO4 + Cu
CaCl2 + H2SO4 = CaSO4 + 2HCl
AgNO3 + NaCl = AgCl + NaNO3
Slide 36
Typy reakcji chemicznych
Reakcje redox
Zn + H2 SO4 = Zn SO4 + H2
Slide 37
Typy reakcji chemicznych
Reakcje redox
0
+1
+2
0
Zn + H2 SO4 = Zn SO4 + H2
Slide 38
Typy reakcji chemicznych
Reakcje redox
0
+1
+2
0
Zn + H2 SO4 = Zn SO4 + H2
Zn0 - 2e = Zn+2
utlenianie
2H+1 + 2e = H20
redukcja
Slide 39
Uzgadnianie reakcji redox
Kwas azotowy(V) + siarkowodór = siarka + tlenek azotu(II) + woda
+1 +5
-2
+1
-2
0
+2 -2
+1
-2
HNO3 + H2S = S + NO + H2O
S-2 - 2e = S0
*3
N+5 + 3e = N+2 *2
utlenianie
redukcja
2 HNO3 +3H2S =3S +2NO +4H2O
Slide 40
Obliczenia stechiometryczne
2Mg + O2 = 2MgO
2 atomy magnezu + 1 cząst. tlenu = 2 cząst. tlenku magnezu
2 * 24 j.m.at magnezu 1* 32 j.m.at. tlenu 2*(24 + 16) j.m.at. tlenku magnezu
1 mol =
23
6,02*10
2Mg + O2 = 2MgO
2 mole magnezu + 1 mol tlenu = 2 mole tlenku magnezu
2 *24 g magnezu + 32 g tlenu = 2 *40 g tlenku magnezu
Slide 41
Przykład obliczeń stechiometrycznych
Ile gramów kwasu siarkowego(VI) trzeba zużyć do
zobojętnienia 20 g wodorotlenku sodowego?
Rozwiązanie
1. Zapis i uzgodnienie reakcji chemicznej
H2SO4 + 2NaOH = Na2SO4 + 2H2O
2. Obliczenie stosunków masowych reagentów
(2*1+32+4*16)g H2SO4 x g H2SO4 x
98 * 20
80
2*(23+16+1) g NaOH
20 g NaOH
24 , 5
Potrzeba 24,5 g kwasu siarkowego(VI)
Slide 42
Przykład obliczeń stechiometrycznych
Jaka objętość wodoru (zmierzona w warunkach
normalnych) wydzieli się w reakcji 0,5 kg magnezu z
nadmiarem kwasu siarkowego?
Rozwiązanie
Warunki normalne: p=101325 Pa, T=273 K,
Objętość molowa gazu doskonałego w war. norm.
V0= 22,4 dm3
p0 * V0
T0
p 1 * V1
T1
Slide 43
Przykład obliczeń stechiometrycznych
Jaka objętość wodoru (zmierzona w warunkach
normalnych) wydzieli się w reakcji 0,5 kg magnezu z
nadmiarem kwasu siarkowego?
Rozwiązanie
Mg + H2SO4 = MgSO4 + H2
Mg = 24 g/mol, H2SO4 = 98 g/mol, MgSO4 = 120 g/mol, H2 = 2 g/mol
24 g Mg
- 22,4 dm3 H2
500 g Mg -
x
500 * 22 , 4
24
x dm3 H2
466 , 7
Powstanie 466,7 dm3 wodoru