Slide 1

Onderwijstijd vliegwiel voor
vernieuwing
Werksessies
Annemiek Staarman VO-raad


Slide 2

Programma
Plenair onderwijstijd en transitieplan
Bespreking in groepen
– Wat gaat u veranderen (welke kansen)
– Hoe ziet uw transitieplan er dan uit (model)
– Welke concrete stappen gaat u zetten

Plenair afsluiten


Slide 3

Inhoud









De kansen van de nieuwe wet
Schaap en hek
Onderwijsvernieuwing
FAQ nieuwe wet onderwijstijd
Het transitieplan
Voorbeelden / richting
Kansen
Tips en adviezen


Slide 4

De kansen van de nieuwe wet
 Vergeet de oude wet zo snel mogelijk:
– Er is geen beoordelingskader:
– Er zijn geen regels over wat wel/niet mag.
– De onderwijsinspectie komt geen uren tellen
 Gebruik de nieuwe wet voor onderwijsvernieuwing
– Er is wel een norm maar die is ruim en flexibel.
– Er zijn wel uitgangspunten over wat goed onderwijs is
– Er zijn afspraken over verantwoording


Slide 5

1 Schapen zijn dom en afhankelijk.
2. Geiten zijn slim en beweeglijk (fantasierijk!)
WEES EEN GEIT


Slide 6

Het hek is weg!
 De onderwijstijd wordt gemeten over de hele

schoolloopbaan in plaats van per schooljaar
 Het gaat erom dat leerlingen een programma

kunnen volgen i.p.v. moeten: dus maatwerk
 School bepaalt wat wel/niet onderwijstijd is,

niet de overheid.


Slide 7

Voorbeelden van kansen met
onderwijsvernieuwing
 Leerlingen die sneller kunnen en minder uren

nodig hebben (individueel)
 Groepen die sneller kunnen en minder uren

nodig hebben
 Vernieuwende vormen invoeren en zelf

bepalen hoeveel: digitaal, online, buiten school


Slide 8

Voorbeelden van kansen
zonder onderwijsvernieuwing
 Loopbaanoriëntatie en culturele activiteiten

tellen mee als onderwijstijd

 We gaan minder uren plannen, dus ook

voor docenten. Er komt tijd vrij

 We plannen in het ene jaar wat meer dan in

het andere jaar


Slide 9

Valkuil: waar staat het nieuwe hek?
Analyse enquête vraag naar onderwijstijd
 Wat valt er nu wel en niet onder onderwijstijd?
 Hoe kan ik gepersonaliseerd leren op een goede manier

verantwoorden binnen de wet op de onderwijstijd?
 Wat betekent het criterium dat het om
onderwijsactiviteiten gaat die verzorgd worden onder
verantwoordelijkheid van bekwaam personeel?
 Hoe gaan we om met de onderwijstijd bij versnelde
programma’s, zoals 5-jarig vwo?


Slide 10

Wat valt er wel/niet onder onderwijstijd?
Als u in het programma onderdelen heeft ingepland die te
maken hebben met het vervolgonderwijs dan mag u dat
meetellen.
 Als u opdrachten geeft die buiten de klas/school worden
uitgevoerd, dan mag u dat meetellen, bijvoorbeeld een
bedrijfsbezoek
 Als u geen klassikale instructie geeft maar de leerlingen
instrueert via flips of youtube dan mag u dat meetellen. Die
instructie mag ook van een ander zijn, als u het heeft
goedgekeurd.
 Als enkele leerlingen uit een cohort een versneld programma
volgen en daardoor het aantal uren niet haalt, dan is dat geen
probleem



Slide 11

Hoe gepersonaliseerd leren
verantwoorden?
Achtergrond van deze vraag is dat de verantwoording per cohort
moet worden aangegeven.


Binnen Vensters kunt u het lesprogramma per cohort opnemen. Bij
gepersonaliseerd leren zal de leertijd per leerling kunnen
wisselen. Geen probleem zolang er een “algemeen programma”
onder ligt als basis voor het gehele cohort.



In een ver doorgevoerd programma op individuele basis kan het
zijn dat een relatief groot deel van de leerlingen uit een cohort een
afwijkend programma volgt. Geen probleem, tenzij het betekent dat
deze leerlingen aanzienlijk minder uren onderwijstijd volgen. Dan is
het logisch dat u deze leerlingen extra activiteiten aanbiedt.


Slide 12

Wat is “onder verantwoordelijkheid van
bekwaam personeel”


U mag er van uit gaan dat al uw docenten onder dit criterium
vallen. Bekwaam en bevoegd zijn verschillende discussies.



“Onder verantwoordelijkheid van” is breder dan letterlijke
aanwezigheid docent. Het gaat om lessen die de leerlingen uitvoeren
in opdracht van een docent en waar ‘controle op de uitvoering’ bij
zit.



De uren/lessen hoeven niet per se op school plaats te vinden.



Mag bij gepersonaliseerd leren dus ook digitaal lesmateriaal dat thuis
wordt benut meegerekend worden met onderwijstijd? De grootste
vraag bij dit criterium is waarschijnlijk waar ‘huiswerk’ begint en
onderwijstijd eindigt, er is een grijs gebied.


Slide 13

Hoe om te gaan met bijvoorbeeld 5-jarig
vwo, 6 jarige havo, etc.
 De nieuwe wet geeft hier nog geen antwoord

op.
 Het ligt voor de hand te veronderstellen er voor

dit soort programma’s in dezelfde systematiek
gerekend kan worden en dat het, bijvoorbeeld bij
een 5-jarig vwo, er een jaar minder onderwijstijd
gerekend wordt.


Slide 14

Zijn er dan geen belemmeringen meer?
Jazeker wel:
 Buiten de wet onderwijstijd om zijn er regels

aan te wijzen die weer belemmerend werken
Wat noemt u?
–
–
–
–
–

Taakbeleid
Bevoegdheid docenten
Organisatie bij invoering gepersonaliseerd leren
Draagvlak in de organisatie bij vernieuwing
Het transitieplan


Slide 15

Transitieplan
 De bedoeling van het transitieplan is dat het

inzichtelijk wordt welke (structurele!)
veranderingen er plaats gaan vinden in de
onderwijsprogrammering en hoe dit ten goede
komt aan de werkdrukverlaging.

 (Def) Een transitie is een structurele

verandering die het resultaat is van op elkaar
inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen


Slide 16

In ieder geval:
 Werkgelegenheids





behoud
Lessentabel
Taakbeleid
Spreiding lesweken
Klassengrootte
Werkdruk

Voorbeeld:
 Onderwijstijd
 Lessentabel
 Taakbeleid / aantal

lessen per docent
 Indeling schooljaar
 Klassengrootte
 Overige


Slide 17

Waarom is dit zo lastig?


Verschillen per school; de ene school zal geen mogelijkheden
zien (willen), de andere school zal ingrijpend willen veranderen
(of heeft dat al gedaan).



Bij sommige scholen wordt het een langer durend proces
waarin de komende jaren gewerkt wordt aan
onderwijsvernieuwing die mogelijk wordt door de nieuwe wet.



De wet op de onderwijstijd helpt bij nieuwe programmering maar
onderwijsvernieuwing staat ook op zichzelf.


Slide 18

Uw eerste reacties
 Wij veranderen wel maar: houden geen geld

over, er vallen geen uren vrij (dus geen TP)
 Wij veranderen niets (dus geen TP)
 Wij kunnen het nog (nog) niet: Het

transitieplan komt te vroeg, het is een proces.


Slide 19

Drie modellen voor transitieplan?
1. Wij veranderen niets in de programmering
2. Wij veranderen wel iets in de
programmering maar niet groots:
– Er vallen geen middelen vrij
– Er vallen wel middelen vrij

3. Wij vernieuwen ons onderwijs


Slide 20

De richting die u aangeeft
De korte klap:
 Wij benoemen meer zaken dan nu als lestijd

 Wij willen onderwijsassistenten inzetten
 Wij willen minder lesuren voor docenten realiseren

 Wij overleggen nu met de verschillende geledingen over

wat we op korte termijn kunnen realiseren


Slide 21

Kans?
 Zie het transitieplan als kans voor het

aanpakken van kwaliteitsverbetering en van de
werkdruk
 Ga dus van ‘vrijkomen van middelen’ naar:

‘hoe werkdruk verlagen’


Slide 22

Hoe dan?
 Begin bij de veranderingen n.a.v. onderwijstijd
 Bespreek wat onder onderwijstijd valt (ruim nemen)

 Kijk waar de werkdruk vandaan komt
 Kijk waar ruimte zit in rooster/lessen

 Laat de zakjapanner thuis


Slide 23

Adviezen
Taakbeleid
 Laat docenten zelf kijken naar het taakbeleid
en daar wat over zeggen
 Vergelijk je school met landelijk beeld

 Bespreek wat het begrip les inhoudt en neem

dat ruim (zie onderwijstijd)


Slide 24

Adviezen
Werkdruk
 Laat docenten zelf kijken naar de werkdruk en

daar over adviseren
 Onderzoek de werkdruk, waar komt ie

vandaan, hoe zit het op andere scholen, wat is
de beleving


Slide 25

Tips
 Het is een proces, dus benader het als een proces
 Het is een gezamenlijk plan, dus doe het

gezamenlijk - Voorbeelden van commissies en
werkgroepen

 Kijk naar elkaars (gezamenlijke) belang en breng

dat samen:

– onderwijstijd gebruiken voor vernieuwing/kwaliteit
– onderwijstijd gebruiken voor werkdrukverlaging


Slide 26

Basis
 Gesprek tussen de schoolleiding en de MR

over de wijze waarop de school wil omgaan
met de nieuwe wet.

 - Het resultaat van - en de eventuele afspraken

uit dit gesprek worden vastgelegd in een
transitieplan.

 - Dit jaar: transitieplan 1.0, volgend jaar

(wellicht) 2.0


Slide 27

Vier vragen om te beantwoorden in een
gezamenlijk overleg
1.

Welke ambities heeft de school voor het (verkennen
van de mogelijkheden) voor onderwijsvernieuwing en
welke mogelijkheden kan de wet bieden?

2.

Wat is het tijdpad om die ambitie in de school verder
vorm te geven?

3.

Op welke wijze wordt dit tijdpad dit schooljaar én op
de langere termijn (schooljaar 2016-2017 en verder)
vormgegeven?

4.

Hoe worden ouders, leerlingen betrokken?


Slide 28

Bespreking
Bespreking in groepen
– Wat gaat u veranderen (welke kansen)
– Hoe ziet uw transitieplan er dan uit (model)
– Welke concrete stappen gaat u zetten

Modellen


Slide 29

Drie modellen voor transitieplan?
1. Wij veranderen niets in de programmering
2. Wij veranderen wel iets in de
programmering maar niet groots:
– Er vallen geen middelen vrij
– Er vallen wel middelen vrij

3. Wij vernieuwen ons onderwijs


Slide 30

Meer ?
 CNVO academie :
 https://www.cnvo.nl/academie.html
 [email protected] 030-7511785
 VO-magazine, special maatwerk mei 2015

met artikel onderwijstijd en transitieplan


Slide 31

Onderwijstijd vliegwiel voor
vernieuwing