Slide 1

‫دانشگاه علوم کشاورزی و‬
‫منابع طبیعی گرگان‬

‫سخنرانی ‪ 7‬خرداد ‪1394‬‬
‫از مجموعه کارگاه‌های برگزار شده در تور آموزش ی فرهنگی انجمن آبخیزداری ایران‬

‫سیستم پشتیبان تصمیم (‪) Decision Support System‬‬
‫سخنران‪ :‬احسان الوندی‬
‫‪ LOGO‬گرگان‬
‫خرداد ‪1394‬‬


Slide 2

‫ی‬
‫تصمیم گیر ‌‬
‫مسئله اساس ی تصمیمگیری انتخاب بهترین گزینه‬
‫از میان مجموعهای از گزینه هایی است که تحت‬
‫معیارهای غالبآ متضاد ارزیابی میشوند‪.‬‬

‫‪2‬‬


Slide 3

‫سیستم پشتیبانی تصمیم‬
‫سیستمهای پشتیبانی تصمیم یا (‪)DSS‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫سیستمهای تعاملی مبتنی بر کامپیوتر‬
‫جهت بهبود کیفیت تصمیمات‬
‫به کارکارگیری دادهها و مدلها‬
‫نه فقط یک راه حل بلکه چندین راه حل‬

‫پایگاه مدل‬

‫پایگاه داده‬

‫مدیریت پایگاه مدل‬

‫مدیریت پایگاه داده‬
‫رابط کاربر‬

‫‪3‬‬

‫کاربر‬


Slide 4

‫حوزه آبخیز‬
‫فیزیکی‬
‫اقتصادی‬
‫آنجایی که بین این ابعاد روابط متقابل و پیچیده ای وجود دارد‪ ،‬برای هماهنگ‬
‫سازی آنها رو‬
‫آبخیززه آبخیز ضرورت می یابد‪.‬‬
‫حوزهچه حو‬
‫سیاسییکرد مدیریت یکپار‬

‫اجتماعی‬
‫اکولوژی‬
‫‪4‬‬


Slide 5

‫سیستم پشتیبانی تصمیم برای مدیریت حوزه آبخیز‬
‫در راستای تحقق اهداف مدیریت یکپارچه آبخیزها معموال ذینفعان با گزینهها و‬
‫اطالعات مختلفی روبرو میشوند به نحوی که اغلب تصمیمگیری در این شرایط‬
‫برای آنها دشوار خواهد بود‪.‬‬

‫یکپاور بچهرنامه‪-‬‬
‫مدیریت‬
‫ذینفعان را در ف‬
‫مختلف‬
‫استفادهوهازهای‬
‫باید به نوعی گر‬
‫ایندمدیریت‬
‫تصمیمر در‬
‫پشتیبانی‬
‫سیستم‬
‫مدیریت حوزههای‬
‫کننده بر‬
‫تسهیلنظرات آنها‬
‫آبخیز‪ ،‬داد و از‬
‫آبخیز دخالت‬
‫شدناست‬
‫بهترایند‬
‫ای فر‬
‫این‬
‫ریزی حوزههایحوزه‬
‫آبخیز استفاده کرد‪.‬‬

‫‪5‬‬


Slide 6

‫هدف‬

‫توسعه سیستم پشتیبانی تصمیم به منظور تسهیل در فرایند تصمیمگیری گروه‪-‬‬
‫های مختلف ذینفعان آبخیز چهلچای استان گلستان در راستای مدیریت یکپارچه‬
‫ومشارکتی می باشد‪.‬‬

‫‪6‬‬


Slide 7

‫منطقه مورد مطالعه‬
‫چاي‬
‫چهلآبخیز‪:‬‬
‫حوزه‬
‫آبخیز‬
‫مشکالت‬
‫حوزه‬
‫‪ ‬تغییر کاربری اراض ی از جنگل به اراض ي‬
‫عرض شمالي‬
‫‪37ْ 13‬‬
‫‪ 36‬تا‬
‫‪‬اعيَدر‪ْ 59‬‬
‫زر‬
‫شيب زياد‬
‫هاي با‬
‫دامنه‬

‫‪ 55ْ 23َ ‬تا ‪ 55ْ 38‬طول شرقي‬
‫‪ ‬حساس بودن بعض ي از سازندهای زمین‬
‫کیلومتر مربع‬
‫‪256‬‬
‫مساحت‬
‫‪‬‬
‫شناس ی به فرسایش آبی‬
‫‪ ‬متوسط ط ط ططط بط ط ط ططار س ط ط ط ططاالنه ‪766/5‬‬
‫‪‬فشار چراي دام‬
‫میلیمتر‬
‫سوبدهيط ط طباال‬
‫‪‬‬
‫طط درج ط ط ططه ح ط ط طرارت س ط ط ططاالنه‬
‫‪‬ر متوس‬
‫جه سانتی گراد‬
‫‪15/4‬‬
‫خیزيدرباال‬
‫‪‬سیل‬
‫‪ ‬ک ط ط ط ط ط ط ط ط ط ط ططاربری عم ط ط ط ط ط ط ط ط ط ط ططده جنگ ط ط ط ط ط ط ط ط ط ط ططل‬
‫‪‬تخريب اكولوژيك‬
‫طبیعی(‪ )%59‬و زراعت(‪)%39‬‬
‫‪ ‬مشكل اشتغال و درآمد‬
‫‪7‬‬


Slide 8

‫مراحل تهیه سیستم پشتیبانی تصمیم برای آبخیز چهل چای‬
‫مدلهای‬
‫فیزیکی‪،‬‬
‫اجتماعی‪،‬‬
‫اقتصادی‪،‬‬
‫اکولوژیکی و‬
‫مدلهای تلفیق‬

‫مالکهای ارزیابی‪:‬‬
‫مدیریتی‪:‬‬
‫های‬
‫گزینه‬
‫اجتماعی‬
‫پذیرش‬
‫فرایند انتخاب‬
‫فرایند جمع‬
‫تراسبندی‬
‫شناسایی مشکالت‬
‫متغییر‬
‫های‬
‫هزینه‬
‫مورد‬
‫مدل های‬
‫آوری داده های‬
‫سودناخالصبرای تجزیه‬
‫احداث باغنیاز‬
‫مورد نیاز برای‬
‫ستری‌‬
‫اگروفا‬
‫انتخاب گزینه های مدیریتی‬
‫تحلیل دادهها‬
‫تفاعر روو‬
‫اناب‬
‫ار‬
‫ایجاد پایگاه‬
‫درختکاری‌ و معیارهای‬
‫داده ایی‬
‫فرسایش خاک‬
‫موثر ارزیابی‬
‫انتخاب مالک های ارزیابی‬
‫علوفه‬
‫کاروی‌زنی سطح‬
‫شاخص‬
‫پوشش گیاهی‬
‫این سیستم بر اساا اطالعاات و داده هاای‬
‫شاخص میانگین وزنی‬
‫موج ا ااود در ح ا ااوزه آبخی ا ااز چه ا اال چ ا ااای ال ا ااوار‬
‫مدیریت داده ها‬
‫سیستم‬
‫‪ ،Text‬بهن ا ا ا ازیر‬
‫مدل ا ها‬
‫لکهیر سیستم (مدیریت‬
‫اندازه ز‬
‫‪ )1391‬و‬
‫اودی (‬
‫اای (‪)1390‬‬
‫‪ ،)1389‬ب ا ا ا‬
‫تولید شده است‪.‬‬
‫گوهردوست (‪)1391‬‬
‫‪Text‬‬
‫واسط کاربر گرافیکی‬
‫پرسش‬

‫پاسخ‬

‫ذینفعان‬
‫‪8‬‬

‫نمودار‬‫‪-‬گزارش‬

‫اطالعات پایه‪،‬‬
‫نقشها‪ ،‬متن‪،‬‬
‫دادههای‬
‫(اقتصادی‪،‬‬
‫اجتماعی فیزیکی‪،‬‬
‫اکولوژیکی)‬


Slide 9

‫محیطهای مدلسازی سیستم پشتیبانی تصمیم در مدیریت منابع‬
‫محیطی‬

‫‪TIME‬‬

‫‪9‬‬

‫‪ICMS‬‬

‫‪GIS‬‬

‫‪SME‬‬


Slide 10

‫سیستم مدلسازی اجزای تعاملی(‪)ICMS‬‬
‫‪ ICMS ‬ی ااا پایگ اااه م اادل‪-‬‬
‫سااازی مبت اای باار کااام یوتر اساات‬
‫کا ا ااه با ا اارای‪ ،‬یک ارچا ا ااه سا ا ااازی و‬
‫اس ا ااتفاده از م ا اادله ا ااا توس ا ااعه‬
‫یافته است‪.‬‬
‫‪ ‬توس ا ااط بخ ا ااش س ا اارزمین و آب‬
‫موسسه تحقیقاتی ‪CSIRO‬‬
‫اسا ااترالیا تهیا ااه و عر ا ااه شا ااده‬
‫است‪.‬‬

‫‪10‬‬


Slide 11

‫توسعه سیستم پشتیبانی تصمیم برای آبخیز چهلچای در‬
‫محیط ‪ICMS‬‬
‫نرم افزار ‪ ICMS‬یک محیط مدلسازی ش یگرا است که قابلیت توسعه سریع و به اشتراک گذاری از‬
‫کد مدلها را دارا میباشد‪.‬‬

‫‪ICMS‬‬

‫کال ها‬
‫‪11‬‬

‫ش ی ها‬

‫مدل ها‬


Slide 12

‫کال ها و ویژگیهای ش یها در محیط ‪ICMS‬‬

‫تصمیم گیری‌‬

‫فعالیتهای مدیریتی‬

‫‪ICMS‬‬

‫مالکهای موثر ارزیابی‬
‫متغییرهای خارجی‬

‫و عیت‬

‫متغیر خارجی‬

‫‪12‬‬


Slide 13

‫فعالیتهای مدیریتی پیشنهادی‬

‫تصمیم گیری‌‬

‫تراسبندی‬

‫‪13‬‬

‫احداث باغ‬

‫علوفه کاری‌‬

‫درخت کاری‌‬

‫ی‬
‫اگروفارستر ‌‬


Slide 14

‫معیارهای موثر ارزیابی‬

‫و عیت‬

‫پذیرش اجتماعی‬

‫‪14‬‬

‫هزینه متغیر‬

‫درآمد ناخالص‬

‫ارتفاع رواناب‬

‫فرسایش خاک‬

‫شاخص وزنی‬
‫سطح پوشش‬
‫گیاهی‬

‫شاخص میانگین‬
‫وزنی اندازه لکه‬


Slide 15

‫متغیرهای خارجی‬

‫متغیر خارجی‬

‫دما‬
‫‪15‬‬

‫بارندگی‬

‫ق‬
‫تبخیر و تعر ‌‬


Slide 16

‫فضای مدلسازی و ایجاد پایگاه مدل در محیط ‪ ICMS‬برای‬
‫آبخیز چهلچای‬

‫تصمیم گیری‌‬

‫تا گزینه مدیریتی‬
‫فیزیکی‪،‬اقتصادی‪،‬اجتماعی‪ ،‬اکولوژی‬

‫و عیت‬

‫متغییر خارجی‬
‫‪16‬‬

‫انتخاب گره‬


Slide 17

‫فضای مدلسازی در محیط ‪ICMS‬‬

‫زبان ایطن فضطا یطک زبطان‬
‫داخلط ط ط ط ط ط ط ط ططی از زبط ط ط ط ط ط ط ط ططان ‪C‬‬
‫(‪ )MickL‬اسط ط ط ططت کط ط ط ططه‬
‫ای ط ط ططن زب ط ط ططان ب ط ط ططه وس ط ط ططیله‬
‫خیلططی از توابططع ‪ICMS‬‬
‫پشتیبانی میشود‪.‬‬

‫‪17‬‬


Slide 18

‫تجزیهوتحلیل دادهها وایجاد پایگاه دادهای برای سیستم‬
‫پشتیبانی تصمیم‬

‫جداول‬

‫نقشه‬
‫نمودار‬

‫پایگاه داده ها‬
‫متن‬

‫‪18‬‬

‫عکس‬


Slide 19

‫نمایی از قالب دادهها در محیط ‪ICMS‬‬

‫هر یطک از کطالسهطا موجطود‬
‫در سط ط ططامانه ش ط ط ططامل قال ط ط ططب‬
‫داده مرب ط ط ط ط ططو ب ط ط ط ط ططه خ ط ط ط ط ططود‬
‫اسططت‪ .‬داده هططا و اطالعططات‬
‫موج ططود در تحقی ططق ب ططارو‬
‫سیس ط ط ططتماتیک و م ط ط ططنظم در‬
‫بخش هطای مخطخش شطده‬
‫ب طرای آنهططا مططدیریت و طبقططه‬
‫بندی شده است‪.‬‬

‫‪19‬‬


Slide 20

‫ارتباط بین ش یها و انتقال اطالعات در محیط ‪ICMS‬‬

‫در مح ط ططیط ‪ICMS‬‬

‫رابطططهی بططین شط یهططا‬
‫ب ط ط ط ط ط ط ططا اس ط ط ط ط ط ط ططتفاده از‬
‫ربط ط ط طططهط ط ط ططا ط ط ط ططورت‬
‫مطیگیطرد‪ ،‬کطه باعط‬
‫انتقط ط ط ططال اطالعط ط ط ططات‬
‫بططین ش ط یهططا شططده‬
‫است‪.‬‬

‫‪20‬‬


Slide 21

‫تهیه واسط کاربر گرافیکی (‪ )GUI‬برای استفاده ذینفعان آبخیز‬
‫چهلچای‬
‫نمودار‬

‫بر گرافیکی ‌از مطالعات سعدالدین(‪ )2006‬که برای‬
‫نسخه اولیه این واسط کار ‌‬
‫مدل برای مدیریت شوری تهیه شده استفاده شده‬
‫استرالیا‬
‫آبخیز لیتل ری ‌و‬
‫‌‬
‫ح ‌وز‌ه‬
‫مديریت‬
‫است‪.‬‬
‫واسط کاربر‬
‫گرافیکی‬
‫مديریت‬
‫پايگاه داده‬

‫‪21‬‬

‫گزارش‬


Slide 22

‫کارکرد سیستم پشتیبان تصمیم تهیه شده و ارتباط بین بخشهای آن‬
‫درمحیط ‪ICMS‬‬

‫‪22‬‬


Slide 23

‫نمایی از واسط کاربر گرافیکی ‪ DSS‬آبخیز چهل چای‬

‫‪23‬‬


Slide 24

‫نمایی از صفحه اطالعات‪ ،‬واسط کاربر گرافیکی‪ DSS‬برای آبخیز چهل‬
‫چای‬

‫‪24‬‬


Slide 25

‫نمایی از صفحه نقشهها‪ ،‬واسط کاربرگرافیکی‪ DSS‬برای آبخیز چهل‬
‫چای‬

‫‪25‬‬


Slide 26

‫نمایی از صفحه ورودیها‪ ،‬واسط کاربر گرافیکی‪ DSS‬برای آبخیز چهل‬
‫چای‬

‫‪26‬‬


Slide 27

‫نمایی از صفحه سناریوها‪ ،‬واسط کاربر گرافیکی‪ DSS‬برای آبخیز چهل‬
‫چای‬

‫‪27‬‬


Slide 28

‫نمایی از صفحه خروجی‪ ،‬واسط کاربر گرافیکی‪ DSS‬برای آبخیز چهل‬
‫چای‬

‫‪28‬‬


Slide 29

‫نمایی از صفحه خروجی‪ ،‬واسط کاربر گرافیکی‪ DSS‬برای آبخیز چهل‬
‫چای‬

‫‪29‬‬


Slide 30

‫نمایی از صفحه خروجی‪ ،‬واسط کاربر گرافیکی‪ DSS‬برای آبخیز چهل‬
‫چای‬
‫در نهایت ذینفعان میتوانند از فحهی سناریو نسبت به انتخاب سایر گزینههای مدیریتی اقدام‬
‫نمایند و کلیه نتایج را با توجه به معیارهای مختلف ارزیابی مورد بررس ی و ارزیابی قرار دهند و با‬
‫توجه به نیازها‪ ،‬محدودیتها و اولویتهای مختلف به تصمیمگیری نهایی از نظر انتخاب گزینه‬
‫مدیریتی و سناریو برتر دست یابند‪.‬‬

‫‪30‬‬


Slide 31

‫سا‬

‫‪31‬‬

‫از توجه شما‬