Transcript Ruột non Có thể có 2-3 mức nước hơi Ruột già Bình thường không
Slide 1
TẮC RUỘT
Bs Lê Hùng
Slide 2
Những yếu tố cần đánh giá
Hơi trong ống tiêu hoá
Hơi tự do
Mô mềm
Hình ảnh cản quang
Slide 3
Hơi bình thường
Dạ dày
Luôn luôn có
Ruột non
Có thể có 2-3 quai ruột không chướng hơi
Đường kính bình thường của ruột non = 2.5 cm
Ruột già
Hầu như luôn có hơi trong đại tràng xích-ma và
trực tràng
Slide 4
Hơi trong dạ
dày
Hơi trong
một vài quai
ruột non
Hơi trong
đại tràng
xích-ma,
trực tràng
Hơi bình thường
Slide 5
Mức nước hơi bình thường
Dạ dày
Luôn luôn có (trừ phim chụp ngữa)
Ruột non
Có thể có 2-3 mức nước hơi
Ruột già
Bình thường không có
Slide 6
Luôn có mực
nước hơi
trong dạ dày
Có một vài
mức nước
hơi trong
ruột non
Phim chụp bụng đứng
Slide 7
Ruột non-ruột già
Ruột già
Ở ngoại vi
Các nếp niêm mạc không bắt
cầu từ bờ này sang bờ bên kia
Ruột non
Ở trung tâm
Các nếp niêm mạc bắt cầu từ
bờ này sang bờ bên kia
Đường kính tối đa: 5 cm
Slide 8
Các tư thế chụp phim
trong tắc ruột
Ngữa
Sấp (cassette để dưới bụng) hay trực
tràng bên (nằm sấp, cassette để ở phía
bên)
Đứng hay nghiêng trái
Ngực (đứng hay nằm)
Slide 9
Tư thế ngữa
Mục đích nhằm đánh
giá
Sự phân bố hơi
Hình ảnh đóng vôi
Mô mềm
Tư thế khác có giá trị
tương đương –
không có
Slide 10
Tư thế sấp
Mục đích nhằm đánh giá
Hơi trong bóng trực tràng
Hơi trong đại tràng lên hay
đại tràng xuống
Tư thế khác có giá trị
tương đương –trực tràng
bên
Slide 11
Tư thế đứng
Mục đích nhằm đánh
giá
Hơi tự do
Mức nước hơi
Tư thế khác có giá trị
tương đương –
nghiêng trái
Slide 12
Ngực thẳng
Mục đích nhằm đánh giá
Hơi tự do
Viêm đáy phổi
Tràn dịch màng phổi
Tư thế khác có giá trị
tương đương –ngực nằm
(không phát hiện hơi tự
do)
Slide 13
Hơi bất thường
Liệt ruột
Khu trú (quai ruột “canh gác”)
Toàn thể
Tắc ruột
Tắc ruột non (TRN)
Tắc ruột già (TRG)
Slide 14
Liệt ruột
khu trú
Hơi trong
Hơi ruột non
xích-ma,
trực tràng
Có
2-3 quai ruột dãn
Hơi ruột
già
Có
Nhiều quai ruột dãn
Có hơi
trong xíchma, trực
tràng
Dãn
Tắc ruột
non (TRN)
Không
Nhiều quai ruột dãn
Không
Tắc ruột già
(TRG)
Không
Không, trừ trường
hợp van hồi-manh
tràng hở
Dãn to
Liệt ruột
toàn thể
Slide 15
Những điểm chính
trong chẩn đoán liệt ruột khu trú
Một hay hai quai ruột dãn và cố định
Hơi vẫn có trong đại tràng xích-ma,
trực tràng
Slide 16
Ngữa
Sấp
Quai ruột “canh gác” cố định (không thay đổi vị trí
trên các tư thế phim chụp khác nhau)
Slide 17
Quai ruột canh gác
Viêm túi mật
Viêm tuỵ cấp
Loét DD-TT
Viêm ruột thừa
Viêm túi thừa
Sỏi niệu quản
Slide 18
Liệt ruột khu trú
có thể bị chẩn đoán nhầm với tắc ruột non
Thái độ chẩn đoán
Dựa vào lâm sàng
Theo dõi
Slide 19
Những điểm chính
trong chẩn đoán liệt ruột toàn thể
RN, RG chướng hơi đến trực tràng
Mức nước hơi có thể có
BN trong giai đoạn hậu phẫu vùng
bụng?
Slide 20
Ngữa
Liệt ruột toàn thể
Đứng
Slide 21
Dữ kiện lâm sàng
hướng về chẩn đoán liệt ruột
BN có phải ở giai đoạn ngay sau phẫu
thuật vùng bụng?
BN có hội chứng viêm phúc mạc?
BN có sử dụng các loại thuốc làm giảm
co thắt ruột?
Âm ruột có giảm hay mất?
Nếu không, không phải là liệt ruột
Slide 22
Những điểm chính
trong chẩn đoán tắc ruột non
Các quai ruột non dãn
Các quai ruột non “chiến đấu” (trên siêu
âm)
Rất ít hơi hay không có hơi trong ruột
già (đặc biệt ở trực tràng)
Chià khoá: ruột non dãn với tỉ lệ không
thích hợp
Slide 23
Tắc ruột non (TRN)
Slide 24
Tắc ruột non
Nguyên nhân
Dây dính
Thoát vị*
Xoắn ruột
Sỏi mật*
Lồng ruột
*Nguyên nhân có thể được phát hiện trên phim
bụng không sửa soạn
Slide 25
Tắc ruột non BN đến sớm
có thể bị chẩn đoán nhầm với liệt ruột khu trú
Thái độ chẩn đoán
Dựa vào lâm sàng
Theo dõi
Slide 26
Những điểm chính
trong chẩn đoán tắc ruột già
Ruột già dãn đến vị trí tắc nghẽn
Không hay có rất ít hơi trong đại
tràng xích-ma, trực tràng
Không hay có rất ít hơi trong ruột
non, nếu…
Van hồi-manh tràng không bị hở
Slide 27
Supine
Prone
Tắc ruột già (TRG)
Slide 28
Tắc ruột già
Nguyên nhân
U bướu
Xoắn ruột
Thoát vị
Viêm túi thừa
Lồng ruột
Slide 29
Tắc ruột già
Khi van hồi-manh tràng bị hở
Dịch phân sẽ trào ngược vào ruột
non
Làm cho hình ảnh giống như tắc
ruột non
Để loại trừ: chụp X-quang đại tràng
hay theo dõi diễn tiến
Slide 30
Ngữa
Ung thư đại tràng xích-ma gây tắc đại
tràng, van hồi-manh tràng hở
Sấp
Slide 31
Hơi trong
xích-ma,
trực tràng
Hơi ruột non
Hơi ruột
già
Liệt ruột
khu trú
Có
2-3 quai ruột dãn
Liệt ruột
toàn thể
Có
Nhiều quai ruột dãn
Có hơi
trong xíchma, trực
tràng
Dãn
Tắc ruột
non (TRN)
Không
Nhiều quai ruột dãn
Không
Tắc ruột già
(TRG)
Không
Không, trừ trường
hợp van hồi-manh
tràng hở
Dãn to
Slide 32
Những trường hợp đặc biệt
Slide 33
Slide 34
Hơi
trong
đường
mật
TRN
Sỏi mật
Tắc ruột do sỏi mật
Slide 35
Liệt ruột sau mổ bắt con
Slide 36
Xoắn đại tràng xích-ma
Slide 37
Nhồi máu mạc treo
Slide 38
Hơi bất thường
Liệt ruột
Khu trú (quai ruột “canh gác”)
Toàn thể
Tắc ruột
Tắc ruột non (TRN)
Tắc ruột già (TRG)
Slide 39
Các điểm quan trọng
Quan sát hơi trong xích-ma trực tràng trước tiên
Nhận định các quai ruột dãn to nhất là ruột non
hay ruột già?
Quai ruột canh gác là 1-2 quai ruột non dãn
Liệt ruột toàn thể luôn xảy ra trong giai đoạn
ngay sau phẫu thuật bụng
Luôn luôn so sánh triệu chứng âm sàng với hình
ảnh X-quang
Slide 40
Nhận diện hơi bất thường
Click để tiến tới
Click để lui
Slide 41
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 42
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 43
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 44
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 45
Đúng
Có nhiều quai ruột non
dãn và chướng hơi. Có
rất ít hơi trong đại tràng.
Hình ảnh mức nước hơi
không được quan sát
thấy chứng tỏ phim chụp
tư thế nằm. BN này có
tiền căn phẫu thuật vùng
bụng, vì thế được chẩn
đoán tắc ruột non do
dính
Slide 46
Đúng
Đại tràng dãn to đến
góc lách. Không có
hơi trong trực tràng
và ruột non. BN bị
ung thư đại tràng góc
lách gây tắc đại
tràng.
Slide 47
Đúng
Có một vài quai ruột dãn nhẹ
ở hố chậu trái. Các quai này
cố định. Đây là các quai ruột
canh gác. Dựa vào vị trí, có
thể chẩn đoán viêm túi thừa
đại tràng (xích-ma). BN này bị
viêm ruột thừa cấp. Điều này
chứng tỏ vị trí quai canh gác
có thể không tương quan với
vị trí viêm nhiễm trong
khoang bụng
Slide 48
Đúng
RN và RG đều dãn. Có hơi
trong trực tràng. BN này
mới vừa được phẫu thuật
bụng. Âm ruột vắng mặt.
Đây là liệt ruột toàn thể
Slide 49
Sai!
Hãy xem lại một lần nữa
Click vào nút
và xem lại
một lần nữa
Slide 50
Chúc mừng !
Bạn đã hoàn tất
Bạn hiểu
thế nào là
tắc ruột
Để xem lại từ đầu, click vào đây
TẮC RUỘT
Bs Lê Hùng
Slide 2
Những yếu tố cần đánh giá
Hơi trong ống tiêu hoá
Hơi tự do
Mô mềm
Hình ảnh cản quang
Slide 3
Hơi bình thường
Dạ dày
Luôn luôn có
Ruột non
Có thể có 2-3 quai ruột không chướng hơi
Đường kính bình thường của ruột non = 2.5 cm
Ruột già
Hầu như luôn có hơi trong đại tràng xích-ma và
trực tràng
Slide 4
Hơi trong dạ
dày
Hơi trong
một vài quai
ruột non
Hơi trong
đại tràng
xích-ma,
trực tràng
Hơi bình thường
Slide 5
Mức nước hơi bình thường
Dạ dày
Luôn luôn có (trừ phim chụp ngữa)
Ruột non
Có thể có 2-3 mức nước hơi
Ruột già
Bình thường không có
Slide 6
Luôn có mực
nước hơi
trong dạ dày
Có một vài
mức nước
hơi trong
ruột non
Phim chụp bụng đứng
Slide 7
Ruột non-ruột già
Ruột già
Ở ngoại vi
Các nếp niêm mạc không bắt
cầu từ bờ này sang bờ bên kia
Ruột non
Ở trung tâm
Các nếp niêm mạc bắt cầu từ
bờ này sang bờ bên kia
Đường kính tối đa: 5 cm
Slide 8
Các tư thế chụp phim
trong tắc ruột
Ngữa
Sấp (cassette để dưới bụng) hay trực
tràng bên (nằm sấp, cassette để ở phía
bên)
Đứng hay nghiêng trái
Ngực (đứng hay nằm)
Slide 9
Tư thế ngữa
Mục đích nhằm đánh
giá
Sự phân bố hơi
Hình ảnh đóng vôi
Mô mềm
Tư thế khác có giá trị
tương đương –
không có
Slide 10
Tư thế sấp
Mục đích nhằm đánh giá
Hơi trong bóng trực tràng
Hơi trong đại tràng lên hay
đại tràng xuống
Tư thế khác có giá trị
tương đương –trực tràng
bên
Slide 11
Tư thế đứng
Mục đích nhằm đánh
giá
Hơi tự do
Mức nước hơi
Tư thế khác có giá trị
tương đương –
nghiêng trái
Slide 12
Ngực thẳng
Mục đích nhằm đánh giá
Hơi tự do
Viêm đáy phổi
Tràn dịch màng phổi
Tư thế khác có giá trị
tương đương –ngực nằm
(không phát hiện hơi tự
do)
Slide 13
Hơi bất thường
Liệt ruột
Khu trú (quai ruột “canh gác”)
Toàn thể
Tắc ruột
Tắc ruột non (TRN)
Tắc ruột già (TRG)
Slide 14
Liệt ruột
khu trú
Hơi trong
Hơi ruột non
xích-ma,
trực tràng
Có
2-3 quai ruột dãn
Hơi ruột
già
Có
Nhiều quai ruột dãn
Có hơi
trong xíchma, trực
tràng
Dãn
Tắc ruột
non (TRN)
Không
Nhiều quai ruột dãn
Không
Tắc ruột già
(TRG)
Không
Không, trừ trường
hợp van hồi-manh
tràng hở
Dãn to
Liệt ruột
toàn thể
Slide 15
Những điểm chính
trong chẩn đoán liệt ruột khu trú
Một hay hai quai ruột dãn và cố định
Hơi vẫn có trong đại tràng xích-ma,
trực tràng
Slide 16
Ngữa
Sấp
Quai ruột “canh gác” cố định (không thay đổi vị trí
trên các tư thế phim chụp khác nhau)
Slide 17
Quai ruột canh gác
Viêm túi mật
Viêm tuỵ cấp
Loét DD-TT
Viêm ruột thừa
Viêm túi thừa
Sỏi niệu quản
Slide 18
Liệt ruột khu trú
có thể bị chẩn đoán nhầm với tắc ruột non
Thái độ chẩn đoán
Dựa vào lâm sàng
Theo dõi
Slide 19
Những điểm chính
trong chẩn đoán liệt ruột toàn thể
RN, RG chướng hơi đến trực tràng
Mức nước hơi có thể có
BN trong giai đoạn hậu phẫu vùng
bụng?
Slide 20
Ngữa
Liệt ruột toàn thể
Đứng
Slide 21
Dữ kiện lâm sàng
hướng về chẩn đoán liệt ruột
BN có phải ở giai đoạn ngay sau phẫu
thuật vùng bụng?
BN có hội chứng viêm phúc mạc?
BN có sử dụng các loại thuốc làm giảm
co thắt ruột?
Âm ruột có giảm hay mất?
Nếu không, không phải là liệt ruột
Slide 22
Những điểm chính
trong chẩn đoán tắc ruột non
Các quai ruột non dãn
Các quai ruột non “chiến đấu” (trên siêu
âm)
Rất ít hơi hay không có hơi trong ruột
già (đặc biệt ở trực tràng)
Chià khoá: ruột non dãn với tỉ lệ không
thích hợp
Slide 23
Tắc ruột non (TRN)
Slide 24
Tắc ruột non
Nguyên nhân
Dây dính
Thoát vị*
Xoắn ruột
Sỏi mật*
Lồng ruột
*Nguyên nhân có thể được phát hiện trên phim
bụng không sửa soạn
Slide 25
Tắc ruột non BN đến sớm
có thể bị chẩn đoán nhầm với liệt ruột khu trú
Thái độ chẩn đoán
Dựa vào lâm sàng
Theo dõi
Slide 26
Những điểm chính
trong chẩn đoán tắc ruột già
Ruột già dãn đến vị trí tắc nghẽn
Không hay có rất ít hơi trong đại
tràng xích-ma, trực tràng
Không hay có rất ít hơi trong ruột
non, nếu…
Van hồi-manh tràng không bị hở
Slide 27
Supine
Prone
Tắc ruột già (TRG)
Slide 28
Tắc ruột già
Nguyên nhân
U bướu
Xoắn ruột
Thoát vị
Viêm túi thừa
Lồng ruột
Slide 29
Tắc ruột già
Khi van hồi-manh tràng bị hở
Dịch phân sẽ trào ngược vào ruột
non
Làm cho hình ảnh giống như tắc
ruột non
Để loại trừ: chụp X-quang đại tràng
hay theo dõi diễn tiến
Slide 30
Ngữa
Ung thư đại tràng xích-ma gây tắc đại
tràng, van hồi-manh tràng hở
Sấp
Slide 31
Hơi trong
xích-ma,
trực tràng
Hơi ruột non
Hơi ruột
già
Liệt ruột
khu trú
Có
2-3 quai ruột dãn
Liệt ruột
toàn thể
Có
Nhiều quai ruột dãn
Có hơi
trong xíchma, trực
tràng
Dãn
Tắc ruột
non (TRN)
Không
Nhiều quai ruột dãn
Không
Tắc ruột già
(TRG)
Không
Không, trừ trường
hợp van hồi-manh
tràng hở
Dãn to
Slide 32
Những trường hợp đặc biệt
Slide 33
Slide 34
Hơi
trong
đường
mật
TRN
Sỏi mật
Tắc ruột do sỏi mật
Slide 35
Liệt ruột sau mổ bắt con
Slide 36
Xoắn đại tràng xích-ma
Slide 37
Nhồi máu mạc treo
Slide 38
Hơi bất thường
Liệt ruột
Khu trú (quai ruột “canh gác”)
Toàn thể
Tắc ruột
Tắc ruột non (TRN)
Tắc ruột già (TRG)
Slide 39
Các điểm quan trọng
Quan sát hơi trong xích-ma trực tràng trước tiên
Nhận định các quai ruột dãn to nhất là ruột non
hay ruột già?
Quai ruột canh gác là 1-2 quai ruột non dãn
Liệt ruột toàn thể luôn xảy ra trong giai đoạn
ngay sau phẫu thuật bụng
Luôn luôn so sánh triệu chứng âm sàng với hình
ảnh X-quang
Slide 40
Nhận diện hơi bất thường
Click để tiến tới
Click để lui
Slide 41
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 42
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 43
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 44
Dấu hiệu bất thường nào hiện diện trên phim này?
Liệt ruột khu trú
Liệt ruột toàn thể
Tắc ruột non
Tắc ruột già
Slide 45
Đúng
Có nhiều quai ruột non
dãn và chướng hơi. Có
rất ít hơi trong đại tràng.
Hình ảnh mức nước hơi
không được quan sát
thấy chứng tỏ phim chụp
tư thế nằm. BN này có
tiền căn phẫu thuật vùng
bụng, vì thế được chẩn
đoán tắc ruột non do
dính
Slide 46
Đúng
Đại tràng dãn to đến
góc lách. Không có
hơi trong trực tràng
và ruột non. BN bị
ung thư đại tràng góc
lách gây tắc đại
tràng.
Slide 47
Đúng
Có một vài quai ruột dãn nhẹ
ở hố chậu trái. Các quai này
cố định. Đây là các quai ruột
canh gác. Dựa vào vị trí, có
thể chẩn đoán viêm túi thừa
đại tràng (xích-ma). BN này bị
viêm ruột thừa cấp. Điều này
chứng tỏ vị trí quai canh gác
có thể không tương quan với
vị trí viêm nhiễm trong
khoang bụng
Slide 48
Đúng
RN và RG đều dãn. Có hơi
trong trực tràng. BN này
mới vừa được phẫu thuật
bụng. Âm ruột vắng mặt.
Đây là liệt ruột toàn thể
Slide 49
Sai!
Hãy xem lại một lần nữa
Click vào nút
và xem lại
một lần nữa
Slide 50
Chúc mừng !
Bạn đã hoàn tất
Bạn hiểu
thế nào là
tắc ruột
Để xem lại từ đầu, click vào đây