Transcript plik pps
Slide 1
Populacyjny Program Profilaktyki
i Wczesnego Wykrywania
Raka Szyjki Macicy
w woj. pomorskim
Lek. Łukasz Balwicki
Slide 2
częstość raka szyjki macicy w Polsce
•
Zachorowalność w Polsce – 13,1/100 000 kobiet
(około 4000 kobiet rocznie)
•
Umieralność – 6,8/100 000 kobiet
(około 2000 kobiet rocznie)
•
Umieralność najwyższa w Europie wśród 17 krajów biorących
udział w badaniu Eurocare
Zatoński i wsp. Krajowy Rejestr Nowotwrów,2002
Slide 3
czynniki ryzyka raka szyjki macicy
•
Infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV
(typy wysokoonkogenne – 16, 18, 31, 45)
•
•
Duża liczba partnerów seksualnych
Wczesny wiek rozpoczęcia współżycia
•
Szczyt zachorowalności na raka inwazyjnego 45-55 r.ż, rzadko
przed 40 r.ż. Szczyt rozpoznań raka nieinwazyjnego – 35 r.ż.
•
•
•
Duża liczba porodów
Niski status społeczny i ekonomiczny
Palenie papierosów
•
•
•
Wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych
Zakażenie wirusem HIV, immunosupresja.
Stany zapalne narządów płciowych (rzęsistki, chlamydia, wirus
opryszczki)
Slide 4
profilaktyka raka szyjki macicy
PROFILAKTYKA
ROFILAKTYKA
PIERWOTNA
WTÓRNA
Zapobieganie zakażeniom HPV
badanie
- immunizacja
- zmniejszenie ekspozycji na HPV
SKRYNINGOWE
Slide 5
rak szyjki macicy
Jest unikalnym nowotworem do prowadzenia profilaktyki wtórnej
• szyjka macicy jest dostępna badaniom
• posiada dobrze opisane stany przedrakowe
• stany przedrakowe można łatwo wyleczyć
Slide 6
cytologia
Badanie cytologiczne pozwala na wykrycie zmian przedrakowych
lub raka szyjki macicy w stadium klinicznie bezobjawowym.
Badanie polega na pobraniu wymazu z części pochwowej szyjki
macicy oraz ocenie go pod mikroskopem.
50% kobiet chorujących na raka szyjki macicy nigdy nie miało
wykonanego wymazu cytologicznego
10% chorych nie miało wykonanego wymazu w ciągu ostatnich 5 lat
Każdego roku 30% kobiet z rakiem szyjki macicy jest błędnie
oceniana na podstawie fałszywie negatywnego wyniku wymazu
cytologicznego
Slide 7
cytologia
Slide 8
cel badania przesiewowego
•
Jest wykrycie choroby we wczesnym stadium
•
Obniżenie umieralności i chorobowości
•
Zmniejszenie skutków zdrowotnych, społecznych i finansowych
choroby
Slide 9
Skryning a zachorowalność
Slide 10
Ogólnopolski Program Profilaktyki
Raka Szyjki Macicy
•
Finansowany przez Ministerstwo Zdrowia, organizowany przez NFZ
•
Badanie wykonywane co 3 lata
•
Wiek kobiet 25 – 59 lat
•
Etap podstawowy – diagnostyczny – pogłębiony
•
Wystandaryzowana metoda pobierania cytologii – szczoteczka
Cervex – Brush
•
SIMP – System Informatyczny Monitorowania Profilaktyki
•
WOK i COK
•
Reklama społeczna
Slide 11
informacje podstawowe
•
2,2 mln mieszkańców woj.
pomorskiego
•
kobiety stanowią - ok. 51 %
społeczeństwa
•
kobiety w wieku 25-59 lat - ok.563
tyś.
•
woj. pomorskie - 5,9%
powierzchni kraju, 5,8% ludności
kraju
Slide 12
OBJĘCIE POPULACJI PROGRAMEM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY w %
Polska z podziałem na województwa (dane z 01.02.2008)
DOLNOŚLĄSKIE
13,72
KUJAWSKO-POMORSKIE
15,42
LUBELSKIE
17,92
LUBUSKIE
11,48
ŁÓDZKIE
16,85
MAŁOPOLSKIE
10,9
MAZOWIECKIE
11,48
OPOLSKIE
19,57
PODKARPACKIE
8,12
PODLASKIE
17,44
POMORSKIE
22,47
ŚLĄSKIE
12,8
ŚWIĘTOKRZYSKIE
11,22
WARMIŃSKO-MAZURSKIE
24,87
WIELKOPOLSKIE
6,61
ZACHODNIOPOMORSKIE
24,3
RAZEM
14,18
Slide 13
OBJĘCIE POPULACJI PROGRAMEM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY w %
woj. Pomorskie z podziałem na powiaty (dane z 01.02.2008)
BYTOWSKI
17,42
CHOJNICKI
33,76
CZŁUCHOWSKI
37,69
GDAŃSKI
20,08
KARTUSKI
27,85
KOŚCIERSKI
28,04
KWIDZYŃSKI
24,85
LĘBORSKI
6,75
MALBORSKI
18,66
NOWODWORSKI
18,66
PUCKI
24,39
SŁUPSKI
11,73
STAROGARDZKI
28,99
TCZEWSKI
14,25
WEJHEROWSKI
25,39
SZTUMSKI
17,47
GDAŃSK
24,24
GDYNIA
22,53
SŁUPSK
16,05
SOPOT
9,07
RAZEM
22,47
Slide 14
Wyniki dodatnie w 2007
Liczba badań, w których stwierdzono nieprawidłowe
komórki nabłonka płaskiego
nieprawidłowe komórki nabłonka płaskiego nieokreślonego
zaznaczenie (ASC – US)
nieprawidłowe komórki nabłonka płaskiego nie można
wykluczyć SIL (ASC- H)
1 029
425
70
LSIL – zmiany śródnabłonkowe stopnia niskiego
obejmujące koilocytozę (HPV) i możliwość CIN 1 (dysplazja
402
małego stopnia)
HSIL – zmiany śródnabłonkowe stopnia wysokiego mogące
odpowiadać CIN 2, CIN 3/ CIS (dysplazja średniego i
122
dużego stopnia)
-
rak płaskonabłonkowy
10
Slide 15
Wyniki dodatnie w 2007
Liczba badań, w których stwierdzono nieprawidłowe komórki
nabłonka gruczołowego
nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC): kanału
szyjki (endocerwikalne)
nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC):
endometrioidalne
nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC):
nieokreślone
nieprawidłowe komórki gruczołowe, prawdopodobnie nowotworowe:
endocerwikalne
nieprawidłowe komórki gruczołowe, prawdopodobnie nowotworowe:
endometrioidalne
67
44
3
13
6
0
gruczolakorak – adenocarcinoma endocervcale in situ (ACIS)
0
gruczolakorak – adenocarcinoma kanału szyjki
1
gruczolakorak – adenocarcinoma endometrioidalne
0
gruczolakorak – adenocarcinoma pozamaciczny
0
-
gruczolakorak – adenocarcinoma – inny
0
Slide 16
kontakt
Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Profilaktyki
i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Gdańsku
www.zdrowiekobiety.org
[email protected]
80 - 952 Gdańsk, ul. Dębinki 7
tel: +48 58 735 83 03, fax: +48 58 349 15 48
Wysyłka materiałów promocyjnych:
Michał Brzeziński
tel. 501 762 172
e-mail: [email protected]
Populacyjny Program Profilaktyki
i Wczesnego Wykrywania
Raka Szyjki Macicy
w woj. pomorskim
Lek. Łukasz Balwicki
Slide 2
częstość raka szyjki macicy w Polsce
•
Zachorowalność w Polsce – 13,1/100 000 kobiet
(około 4000 kobiet rocznie)
•
Umieralność – 6,8/100 000 kobiet
(około 2000 kobiet rocznie)
•
Umieralność najwyższa w Europie wśród 17 krajów biorących
udział w badaniu Eurocare
Zatoński i wsp. Krajowy Rejestr Nowotwrów,2002
Slide 3
czynniki ryzyka raka szyjki macicy
•
Infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV
(typy wysokoonkogenne – 16, 18, 31, 45)
•
•
Duża liczba partnerów seksualnych
Wczesny wiek rozpoczęcia współżycia
•
Szczyt zachorowalności na raka inwazyjnego 45-55 r.ż, rzadko
przed 40 r.ż. Szczyt rozpoznań raka nieinwazyjnego – 35 r.ż.
•
•
•
Duża liczba porodów
Niski status społeczny i ekonomiczny
Palenie papierosów
•
•
•
Wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych
Zakażenie wirusem HIV, immunosupresja.
Stany zapalne narządów płciowych (rzęsistki, chlamydia, wirus
opryszczki)
Slide 4
profilaktyka raka szyjki macicy
PROFILAKTYKA
ROFILAKTYKA
PIERWOTNA
WTÓRNA
Zapobieganie zakażeniom HPV
badanie
- immunizacja
- zmniejszenie ekspozycji na HPV
SKRYNINGOWE
Slide 5
rak szyjki macicy
Jest unikalnym nowotworem do prowadzenia profilaktyki wtórnej
• szyjka macicy jest dostępna badaniom
• posiada dobrze opisane stany przedrakowe
• stany przedrakowe można łatwo wyleczyć
Slide 6
cytologia
Badanie cytologiczne pozwala na wykrycie zmian przedrakowych
lub raka szyjki macicy w stadium klinicznie bezobjawowym.
Badanie polega na pobraniu wymazu z części pochwowej szyjki
macicy oraz ocenie go pod mikroskopem.
50% kobiet chorujących na raka szyjki macicy nigdy nie miało
wykonanego wymazu cytologicznego
10% chorych nie miało wykonanego wymazu w ciągu ostatnich 5 lat
Każdego roku 30% kobiet z rakiem szyjki macicy jest błędnie
oceniana na podstawie fałszywie negatywnego wyniku wymazu
cytologicznego
Slide 7
cytologia
Slide 8
cel badania przesiewowego
•
Jest wykrycie choroby we wczesnym stadium
•
Obniżenie umieralności i chorobowości
•
Zmniejszenie skutków zdrowotnych, społecznych i finansowych
choroby
Slide 9
Skryning a zachorowalność
Slide 10
Ogólnopolski Program Profilaktyki
Raka Szyjki Macicy
•
Finansowany przez Ministerstwo Zdrowia, organizowany przez NFZ
•
Badanie wykonywane co 3 lata
•
Wiek kobiet 25 – 59 lat
•
Etap podstawowy – diagnostyczny – pogłębiony
•
Wystandaryzowana metoda pobierania cytologii – szczoteczka
Cervex – Brush
•
SIMP – System Informatyczny Monitorowania Profilaktyki
•
WOK i COK
•
Reklama społeczna
Slide 11
informacje podstawowe
•
2,2 mln mieszkańców woj.
pomorskiego
•
kobiety stanowią - ok. 51 %
społeczeństwa
•
kobiety w wieku 25-59 lat - ok.563
tyś.
•
woj. pomorskie - 5,9%
powierzchni kraju, 5,8% ludności
kraju
Slide 12
OBJĘCIE POPULACJI PROGRAMEM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY w %
Polska z podziałem na województwa (dane z 01.02.2008)
DOLNOŚLĄSKIE
13,72
KUJAWSKO-POMORSKIE
15,42
LUBELSKIE
17,92
LUBUSKIE
11,48
ŁÓDZKIE
16,85
MAŁOPOLSKIE
10,9
MAZOWIECKIE
11,48
OPOLSKIE
19,57
PODKARPACKIE
8,12
PODLASKIE
17,44
POMORSKIE
22,47
ŚLĄSKIE
12,8
ŚWIĘTOKRZYSKIE
11,22
WARMIŃSKO-MAZURSKIE
24,87
WIELKOPOLSKIE
6,61
ZACHODNIOPOMORSKIE
24,3
RAZEM
14,18
Slide 13
OBJĘCIE POPULACJI PROGRAMEM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY w %
woj. Pomorskie z podziałem na powiaty (dane z 01.02.2008)
BYTOWSKI
17,42
CHOJNICKI
33,76
CZŁUCHOWSKI
37,69
GDAŃSKI
20,08
KARTUSKI
27,85
KOŚCIERSKI
28,04
KWIDZYŃSKI
24,85
LĘBORSKI
6,75
MALBORSKI
18,66
NOWODWORSKI
18,66
PUCKI
24,39
SŁUPSKI
11,73
STAROGARDZKI
28,99
TCZEWSKI
14,25
WEJHEROWSKI
25,39
SZTUMSKI
17,47
GDAŃSK
24,24
GDYNIA
22,53
SŁUPSK
16,05
SOPOT
9,07
RAZEM
22,47
Slide 14
Wyniki dodatnie w 2007
Liczba badań, w których stwierdzono nieprawidłowe
komórki nabłonka płaskiego
nieprawidłowe komórki nabłonka płaskiego nieokreślonego
zaznaczenie (ASC – US)
nieprawidłowe komórki nabłonka płaskiego nie można
wykluczyć SIL (ASC- H)
1 029
425
70
LSIL – zmiany śródnabłonkowe stopnia niskiego
obejmujące koilocytozę (HPV) i możliwość CIN 1 (dysplazja
402
małego stopnia)
HSIL – zmiany śródnabłonkowe stopnia wysokiego mogące
odpowiadać CIN 2, CIN 3/ CIS (dysplazja średniego i
122
dużego stopnia)
-
rak płaskonabłonkowy
10
Slide 15
Wyniki dodatnie w 2007
Liczba badań, w których stwierdzono nieprawidłowe komórki
nabłonka gruczołowego
nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC): kanału
szyjki (endocerwikalne)
nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC):
endometrioidalne
nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego o (AGC):
nieokreślone
nieprawidłowe komórki gruczołowe, prawdopodobnie nowotworowe:
endocerwikalne
nieprawidłowe komórki gruczołowe, prawdopodobnie nowotworowe:
endometrioidalne
67
44
3
13
6
0
gruczolakorak – adenocarcinoma endocervcale in situ (ACIS)
0
gruczolakorak – adenocarcinoma kanału szyjki
1
gruczolakorak – adenocarcinoma endometrioidalne
0
gruczolakorak – adenocarcinoma pozamaciczny
0
-
gruczolakorak – adenocarcinoma – inny
0
Slide 16
kontakt
Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Profilaktyki
i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Gdańsku
www.zdrowiekobiety.org
[email protected]
80 - 952 Gdańsk, ul. Dębinki 7
tel: +48 58 735 83 03, fax: +48 58 349 15 48
Wysyłka materiałów promocyjnych:
Michał Brzeziński
tel. 501 762 172
e-mail: [email protected]