Transcript Systemy operacyjne - teoria i ćwiczenia
Slide 1
Technologie
informacyjne
Systemy operacyjne
Slide 2
Definicja systemu operacyjnego.
System operacyjny (angielskie operating system, OS) jest
programem, który działa jako pośrednik między
użytkownikiem komputera a sprzętem komputerowym.
Zadaniem systemu operacyjnego jest stworzenie
bezpiecznego i niezawodnego środowiska, w którym
użytkownik może wykonywać swoje programy w sposób
wygodny i wydajny.
Cechy wyróżniające ten rodzaj oprogramowania:
duża złożoność (80 tys. jednostek funkcjonalności i więcej);
systemy operacyjne są sterowane przerwaniami (zdarzeniami);
system operacyjny rozpoczyna działanie jako pierwszy program w
komputerze i nie zaprzestaje działania aż do wyłączenia komputera.
Slide 3
Części składowe systemu
operacyjnego.
Użytkownik
kompilatory
Użytkownik
Użytkownik
edytor testu syst. bazy danych
PROGRAMY UŻYTKOWE
SYSTEM OPERACYJNY
SPRZĘT KOMPUTEROWY
…
…
Użytkownik
gry
Slide 4
System operacyjny – jedna z czterech
części systemu komputerowego.
Sprzęt
System
operacyjny
dostarcza podstawowych
zasobów systemowych
(procesor, pamięć
operacyjna, pamięć masowa,
urządzenia wejścia /
wyjścia).
koordynuje i steruje
wykorzystaniem zasobów
sprzętowych przez różne
programy użytkowe oraz
różnych użytkowników.
Programy
użytkowe
Użytkownicy
definiują sposoby, na które
zasoby systemu są
wykorzystywane do
rozwiązywania konkretnych
zadań, na użytek
konkretnych użytkowników
(kompilatory, bazy danych,
aplikacje biurowe, gry itp.).
ludzie, maszyny, inne
komputery (czasem
użytkownicy abstrakcyjni,
np. program - serwer WWW
może być uruchamiany "na
konto" użytkownika, który
nie jest określoną osobą).
Slide 5
Co „siedzi” w systemie.
Slide 6
Rozwój systemów operacyjnych.
1-szy etap –
2-gi etap –
TRADYCYJNY
WSADOWY
tryb pracy:
tryb pracy:
•przetwarzanie danych
tylko jednego, aktywnego
programu.
•odczytywanie informacji o
kolejnym zadaniu,
•przygotowanie komputera
do wykonania kolejnego
zadania,
•sprawdzenie, czy kolejne
zadanie zostało
zakończone,
•przejście do następnego
zadania.
3-ci etap –
4-ty etap –
WIELOPROGRAMOWY
WIELODOSTĘPOWY
•dopuszcza rozpoczęcie
wykonania innego zadania
przed zupełnym
zakończeniem
wykonywania danego
zadania.
•obsługa transmisji
informacji między
terminalami a jednostką
centralną,
•obsługa wymiany
informacji między stacjami
użytkowymi,
•weryfikacja użytkowników.
tryb pracy:
tryb pracy:
Slide 7
Współczesny system operacyjny
(OS Operating System).
Zadania.
Kryteria użyteczności.
Cechy.
Klasyfikacja.
Slide 8
Podstawowe zadania przypisywane OS.
Zarządzanie procesami.
Zarządzanie pamięcią operacyjną.
Zarządzanie pamięcią masową.
Zarządzanie plikami.
Zarządzanie urządzeniami wejścia / wyjścia.
Ochrona zasobów.
Obsługa sieci.
Interfejs użytkownika (np. interpreter komend,
środowisko graficzne);
Dodatkowe funkcje.
Slide 9
Zarządzanie procesami.
System operacyjny, zarządzając procesami wykonuje następujące operacje:
tworzy i usuwa procesy,
zwiesza i wznawia wykonywanie procesu,
dostarcza mechanizmów do synchronizacji procesów i komunikacji między
procesami.
Uzyskanie procesora
Nowy
proces
Gotowy do
wykonania
Wykonany
Zakończenie
Niszczony
Wywłaszczenie z procesora
Uzyskanie zasobu
Uśpiony
Niezaspokojone
zadanie zasobu
Graf stanów procesu
Slide 10
Zarządzanie pamięcią operacyjną.
Pamięć operacyjna (ulotna ang. volatile) jest z reguły pamięcią RAM,
której zawartość zanika po wyłączeniu zasilania lub w wyniku awarii
systemu.
System operacyjny, zarządzając pamięcią operacyjną, wykonuje
następujące operacje:
rejestruje, które bloki pamięci są aktualnie zajmowane i przez
kogo;
podejmuje decyzje, który proces można załadować w momencie
zwolnienia jakiejś przestrzeni pamięci;
alokuje (przydziela) i dealokuje (zwalnia) boki pamięci zależnie od
potrzeb.
Slide 11
Zarządzanie pamięcią masową.
Typową funkcją pamięci masowej jest trwałe zapisywanie danych
obrabianych wcześniej w pamięci operacyjnej. Z tego względu spotyka się
angielskie określenie secondary storage system - system archiwizacji
(backup) dla pamięci operacyjnej (primary storage). Takie podejście do roli
pamięci masowej stanowi jednak obecnie już zbyt daleko idące
uproszczenie.
System operacyjny, zarządzając pamięcią masową wykonuje następujące
operacje:
zarządza wolną przestrzenią (wolnymi blokami alokacji);
przydziela przestrzeń (bloków alokacji) plikom;
planuje i realizuje operacje dyskowe.
Slide 12
Zarządzanie plikami.
Plik jest pewnym zbiorem informacji, zdefiniowanym przez swego
twórcę. W typowej sytuacji pliki mogą zawierać zarówno programy
(teksty źródłowe, kody binarne) lub dane (w różnych formatach,
zdefiniowanych przez konkretne aplikacje lub stanowiących bardziej
ogólne standardy).
System operacyjny, zarządzając plikami wykonuje następujące
operacje:
tworzy i usuwa pliki;
tworzy i usuwa katalogi;
dostarcza podstawowe funkcje umożliwiające
manipulowanie plikami oraz katalogami;
odwzorowuje pliki w przestrzeni pamięci masowej (blokach
alokacji);
zapisuje pliki w pamięci masowej.
Slide 13
Zarządzanie urządzeniami wejścia / wyjścia.
A1
Pu 1
A2
Pu 2
Pu 3
PROCESY
API 1
API 2
1
2
3
4
S1
S2
S3
Zs 1
Zs 2
Zs 3
Zs 4
S1
S2
S3
S4
U1
U2
U3
U4
JĄDRO
SPRZĘT
Architektura
wejście/wyjścia
A – aplikacje
Pu – procesy usługowe
API – moduły odpowiedzialne
za wyższe funkcje
1…4 – urządzenia logiczne
S – sterowniki
Zs – zasoby sprzętu
U - urządzenia
System wejścia / wyjścia
składa się z:
buforów urządzeń;
interfejsów pomiędzy
sprzętem a systemem
sterowników;
programowych sterowników
dla poszczególnych urządzeń.
Slide 14
Obsługa sieci (systemy rozproszone).
Grupa procesorów, które nie współdzielą pamięci ani zegara
systemowego, są zaś połączone ze sobą za pośrednictwem sieci
komunikacyjnej może być określona nazwą systemu
rozproszonego.
Użytkownik takiego systemu może mieć zorganizowany dostęp
do różnych jego zasobów, zlokalizowanych w różnych węzłach
sieci (serwerach zasobów). Konta użytkowników mogą być
zakładane i zarządzane:
oddzielnie na każdym komputerze,
scentralizowane zarządzanie zasobami całej sieci, np.
system domen w Windows-NT lub NDS w NetWare,
systemy zachowujące się jak jedna, wirtualna maszyna
(superkomputery).
Slide 15
Ochrona zasobów.
Pojęcie ochrony zasobów dotyczy wszystkich mechanizmów
sterujących dostępem do zasobów systemowych oraz
użytkowników systemu.
System ochrony musi spełniać następujące funkcje:
rozróżniać autoryzowane i nieautoryzowane próby
wykorzystania zasobów;
reagować na próby wymuszenia niedozwolonego
użycia zasobów;
dostarczać środków do wymuszenia przestrzegania
zasad użytkowania zasobów.
Slide 16
Interfejs użytkownika.
Niezależnie od przyjętego sposobu realizacji interfejs użytkownika
musi zapewniać użytkownikowi (w szczególności administratorowi)
możliwość komunikacji z systemem w zakresie:
tworzenia procesów i zarządzania procesami;
dostępu do urządzeń wejścia/wyjścia;
dostępu do pamięci masowej i zarządzania jednostkami
pamięci masowej;
wykorzystywania pamięci operacyjnej i zarządzania pamięcią;
dostępu do systemu plików;
sterowania ochroną zasobów;
konfigurowania i używania sieci.
Slide 17
Dodatkowe funkcje systemu
operacyjnego.
współdzielenie zasobów, czyli przydzielanie jednego zasobu
grupie użytkowników lub procesów pracujących jednocześnie;
księgowanie (ang. journaling, accounting), czyli śledzenie i
zapisywanie dodatkowych informacji na temat wykorzystywania
zasobów przez poszczególnych użytkowników i/lub procesy,
prowadzenie statystyk, naliczanie opłat za korzystanie z
zasobów, zapewnienie możliwości cofnięcia niedokończonych
transakcji itp.;
zabezpieczenia, czyli środki pozwalające utrzymać zasoby
systemu pod kontrolą jego administratorów, nie dopuścić do
używania ich bez zgody właściciela lub w niezgodnie z jego wolą.
Slide 18
Cechy systemów operacyjnych.
Wielozadaniowość (wieloprocesowość) – możliwość wykonywania "jednocześnie"
kilka procesów, otrzymywana poprzez tzw. scheduler czyli algorytm kolejkujący i
porządkujący procesy, które mają być wykonane. każdy proces jest wykonywany
jakiś kwant czasu, a później czeka "w uśpieniu" (oczywiście z uwzględnieniem
różnych priorytetów).
Wielowątkowość możliwość wykonywania w ramach jednego procesu kilka
wątków lub jednostek wykonawczych. Nowe wątki to kolejne ciągi instrukcji
wykonywane oddzielnie. Wszystkie wątki tego samego procesu współdzielą kod
programu i dane. W systemach nie wspierających wielowątkowości pojęcie procesu i
wątku utożsamiają się.
systemy wielozadaniowe :UNIX, 32-bitowe systemy z rodziny Microsoft Windows, Mac
OS i jego następca Mac OS X, AmigaOS, BeOS,
nie są systemami wielozadaniowymi: DOS), CP/M.
systemy wielowątkowe: BeOS, Microsoft Windows 95, Windows NT, niektóre z rodziny
Unix.
Wielobieżność (ang. reentrant) to takie, w którym może pracować kilka procesów
jednocześnie w trybie jądra (zapewne potrzebując jakiś funkcji systemowych).
Skalowalność (ang. scalability) jest to cecha systemów komputerowych,
polegająca na zdolności do dalszej rozbudowy, ale także miniaturyzacji systemu.
Slide 19
Kryteria użyteczności OS.
Łatwość instalacji i użytkowania systemu.
Koegzystencja z innymi systemami tzn., możliwość czytania i zapisywania
danych na partycjach innych systemów oraz współpraca i wymiana danych
pomiędzy komputerami w sieci lokalnej i Internecie.
Zgodność sprzętowa tzn., możliwość instalacji na konkretnym komputerze
utrudnia czasem brak odpowiednich sterowników do określonych urządzeń.
Wymiana danych tzn., możliwość czytania i wymiany dokumentów między
różnymi aplikacjami przystosowanymi do różnych systemów.
Przystosowanie do pracy w Internecie tzn., możliwości i wygoda w
przeglądaniu witryn, wymiany protokołów Internetowych itp.
Cena.
Ilość aplikacji działającej na danym systemie tzn., nawet najlepiej działający
system będzie niewiele wart, jeśli nie będzie posiadał bogatego
oprogramowania przystosowanego na swoją platformę.
Lokalizacja (możliwość porozumiewania się z systemem w narodowym
języku).
Slide 20
Klasyfikacja systemów operacyjnych.
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem
rozróżniamy:
Systemy tekstowe - pierwsze wersje DOSu, Unix
Systemy graficzne - Windows, MacOS i inne
Pod względem architektury, systemy operacyjne
dzielimy na:
Monolityczne
Warstwowe
Klient serwer
Systemy równoległe
Systemy rozproszone
Slide 21
Mechanizm działania OS –
przerwania.
Przerwanie (ang. interrupt) - zdarzenie sygnalizowane przez sprzęt lub
oprogramowanie za pomocą specjalnego sygnału.
Najważniejsze cechy i funkcje przerwań:
Obsługa przerwania polega na przekazaniu sterowania do odpowiedniej procedury systemowej,
której adres pobierany jest zwykle z systemowej tablicy adresów (wektora przerwań).
Adres przerwanego programu musi być zapamiętany, po ukończeniu obsługi przerwania system z
reguły przekazuje sterowanie z powrotem pod ten adres.
W trakcie obsługi danego przerwania najczęściej blokuje się możliwość przyjęcia następnych
przerwań (sprzętowych), aby nie dopuścić do zagnieżdżenia.
Przerwania mogą być także generowane programowo przez użytkownika, odpowiednim rozkazem
procesora. Takie przerwania często nazywa się pułapkami (ang. trap). Możliwe jest także
generowanie przerwań przez sam procesor (np. po wystąpieniu błędu), przerwania takie nazywane
są często wyjątkami (ang. exception).
Przerwania dzielą się na trzy grupy:
sprzętowe - generowane przez urządzenia komputera takie jak klawiatura, czy dysk;
wyjątkowe - generowane gdy wystąpi błąd w samym programie;
programowe - generowane gdy wykonywany program potrzebuje skorzystać z dodatkowej usługi.
Slide 22
Koncepcja maszyny wirtualnej.
Maszyna wirtualna (ang. virtual machine, VM) to ogólna nazwa dla programów tworzących
środowisko uruchomieniowe dla innych programów. Maszyna wirtualna kontroluje wszystkie
odwołania uruchamianego programu bezpośrednio do sprzętu lub systemu operacyjnego i zapewnia
ich obsługę. Dzięki temu program uruchomiony na maszynie wirtualnej "myśli", że działa na
rzeczywistym sprzęcie, podczas gdy w istocie pracuje na sprzęcie wirtualnym, "udawanym" przez
odpowiednie oprogramowanie (maszynę wirtualną).
Slide 23
Wady i zalety
koncepcji wirtualnej maszyny.
Bardzo dobra ochrona zasobów systemowych, wynikająca z
dokładnego odizolowania każdej wirtualnej maszyny od innych
wirtualnych maszyn. Z drugiej strony wyklucza to jawne współdzielenie
zasobów.
Bardzo dobre środowisko do badań rozwojowych nad systemami
operacyjnymi. Pozwala eksperymentować na dobrze wyizolowanej,
wirtualnej maszynie zamiast na maszynie fizycznej, co nie zakłóca
normalnej pracy całego systemu i nie uzależnia badacza od
szczegółów sprzętowych.
Trudności implementacyjne, wynikające z konieczności dokładnego
powielania każdej z instancji maszyny wirtualnej (duża zajętość
zasobów fizycznych).
Slide 24
Systemy operacyjne.
Microsoft Windows,
Dystrybucja Linuxa,
Unix.
Slide 25
Microsoft Windows – historia.
Slide 26
Linux – historia.
W 1991 roku, fiński programista, Linus Torvalds
informuje o hobbystycznym tworzeniu przez siebie
niedużego, wolnego systemu operacyjnego,
przeznaczonego dla procesorów z rodzin i386, oraz
i486.
Użycie w większości oprogramowania GNU do
stworzenia pełnego systemu operacyjnego czyli
shella, kompilatora, bibliotek, itp.., co jednak w
przypadku niektórych komponentów systemu
Linus Torvalds,
wymagało poważnych zmian, niekiedy finansowanych
twórca jądra Linuksa
przez Projekt GNU, niekiedy dokonanych już
wcześniej przez Linusa Torvaldsa.
Dużo pracy wymagało także zintegrowanie systemu
do postaci dystrybucji, które umożliwiały
zainstalowanie go w stosunkowo prosty sposób.
Jednymi z pierwszych były opublikowany 16 lipca
1993 Slackware Linux, czy założony miesiąc później
Debian, nazywający siebie GNU/Linux.
Slide 27
Unix – historia.
Slide 28
Wymagania sprzętowe.
WINDOWS XP
LINUX
UNIX
Intel 386 SX
(tryb tekstowy)
Pentium 166 MMX
(tryb graficzny)
Intel 386 SX
(tryb tekstowy)
Pentium 166 MMX
(tryb graficzny)
128MB
32 MB
32 MB
Obszar na dysku
twardym
1,5 GB
2 MB (tryb tekstowy)
500 – 624 MB
(tryb graficzny)
2 MB (tryb tekstowy)
500 – 624 MB
(tryb graficzny)
Inne napędy
CDROM, dyskietka
CDROM, dyskietka
CDROM, dyskietka
monitor
800 * 600
640 *480
640 *480
Karta graficzna
SVGA 4 MB
1 MB
1 MB
inne
USB, PS/2, SCSI, SD-R/W,
Audio
-
-
Procesor
Pamięć RAM
Pentium III 500 MHz
Slide 29
Porównanie właściwości.
Windows
Linux
Wielozadaniowość (1)
+
+
Instalacja i konfiguracja (0.5)
+
-
Cena( 1)
-
+
Środowisko graficzne (0.7)
+
-
Stabilność działania (0.9)
-
+
Platformy sprzętowe (0.5)
-
+
Wymagania sprzętowe
-
+
Sieć (0.8)
-
+
Gry (0.6)
+
-
Otwartość systemu (0.4)
-
+
Dokumentacja i obsługa systemu (0.3)
+
_
Pomoc techniczna (.2)
+
-
Dostępność kodu źródłowego (0,5)
-
+
Bezpieczeństwo (wirusy, zawieszenia) (0,8)
-
+
Wykorzystanie zasobów (pamięci) (0,7)
-
+
Sterowniki (0.8)
+
-
Slide 30
MS-DOS.
DOS (ang. Disk Operating System), dyskowy system
operacyjny.
Najistotniejsze informacje:
System DOS pracuje w trybie tekstowym, bądź w trybie graficznym.
DOS jest systemem jednozadaniowym i jednoużytkownikowym.
Nie był tworzony z myślą o pracy w sieci, nie ma wbudowanych mechanizmów
zarządzania pamięcią ani ochrony pamięci.
Narzuca ograniczenia nazw plików (długość - 8 znaków nazwy właściwej + 3
znaki rozszerzenia) dopuszcza jedynie litery, cyfry, i kilka znaków nieliterowych,
m.in. "_", "$" i "!".
Stosuje specyfikacje:
"*" – zastępuje ciąg znaków (*.dat – wszystkie pliki z rozszerzeniem dat),
"?" – zastępuje dowolny znak (?a*.* - wszystkie pliki z "a" jako drugi znak).
Slide 31
Ważniejsze polecenia systemu DOS.
Polecenia systemu DOS dzielimy na:
wewnętrzne:
A: C: - polecenie zmiany napędu bieżącego,
VER - wyświetlenie na ekranie wersji systemu operacyjnego
TIME - wyświetlenie na ekranie aktualnej godziny z możliwością jej zmiany
VOL - wyświetlenie na ekranie nazwy bieżącego dysku
DIR- wyświetlenie listy plików i podkatalogów danego katalogu
→
→
MD - tworzenie katalogu
CD - zmiana katalogu bieżącego
→
→
DIR/p - pokazuje listę plików w kolejnych ekranach
DIR/w - lista wyświetlana jest na ekranie w 5 kolumnach
CD\ - powoduje przejście do katalogu głównego
CD.. - powoduje przejście do katalogu nadrzędnego względem katalogu bieżącego
RD - usuwanie katalogu
zewnętrzne:
TREE – wyświetlenie drzewa katalogów
DELTREE – usuwanie katalogu wraz z plikami
UNDELETE – przywrócenie usuniętych wcześniej plików
FORMAT A:(C:) – formatowanie dyskietki znajdującej się w napędzie a:, lub
dysku twardego oznaczonego literką C:
FDISK – polecenie pozwalające “przejść” do edycji partycji na dysku twardym
(dla bardziej zawansowanych)
Slide 32
Demonstracja operacji na
plikach – DOS.
PODKAT2
plik1.dat
PODKAT1
KAT1
Ścieżka dostępu do plik1.dat:
C:\KAT1\PODKAT1\plik1.dat
Ścieżka dostępu do plik2.dat:
C:\KAT2\plik2.dat
Kopiowanie plik1.dat z PODKAT1 do KAT2:
copy C:\KAT1\PODKAT1\plik1.dat C:\KAT2
Usuwanie PODKAT2:
rd C:\KAT2\PODKAT2
KAT2
plik2.dat
C
Slide 33
Zestawienie komend DOS i UNIX.
DOS comand
UNIX system
what it does
cd
cd
cls
clear
copy
cp, tar
date
date, cal
del
rm
delete a file
dir
ls
show a file
edlin
ed, ex, vi
line editor
fc
diff, diff3, cmp
find
grep
format
format
format a disk
mkdir
mkdir
make a directory
more
more
display output one screen at a time
print
lp
print files in the background
ren
mv
rename a file
rmdir
rmdir
sort
sort
type
cat, more
display a text file
xcopy
tar
copy directories
change directories
clear the screen
copy files
display the system date and time
compare two files
find text within a file
remove an empty directory
sort data
Slide 34
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 1:
Uruchom system operacyjny Windows a następnie
przejdź do trybu MS-DOS.
Sprawdź datę i godzinę w komputerze. Jeśli są
nieprawidłowe, dokonaj korekty.
Wyświetl informacje o wersji systemu operacyjnego,
którego używasz.
Wyświetl informacje o stanie pamięci dysku
systemowego.
Usuń informacje znajdujące się na ekranie monitora.
Slide 35
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 2:
Utwórz katalog ROK.
W nim utwórz cztery podkatalogi o nazwach pór roku.
W katalogu WIOSNA utwórz trzy podkatalogi o
nazwach wiosennych miesięcy.
Analogicznie powtórz operację dla wszystkich pór
roku.
W odpowiednich miesiącach utwórz pliki z datą
Twoich imienin i urodzin (z rozszerzeniem dat – np.
30lipiec.dat).
Slide 36
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 3:
Skopiuj plik imieninowy do podkatalogu
WIOSNA bez zmiany nazwy.
Skopiuj swoje urodziny do katalogu innego
miesiąca zmieniając adekwatnie nazwę do
daty.
Slide 37
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 4:
Jednym poleceniem przejdź do katalogu
Jesień.
Wyświetl jego zawartość.
Jednym poleceniem przejdź do katalogu Luty.
Usuń ten katalog.
Jednym poleceniem przejdź do katalogu
głównego.
Wyświetl drzewko katalogów.
Slide 38
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 5:
Jaka jest ścieżka dostępu do katalogu LATO?
Jaka jest ścieżka dostępu do katalogu
PAŹDŹIERNIK?
Jaka jest ścieżka dostępu do pliku
urodzinowego?
Slide 39
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 1 -Podstawowe operacje myszą:
Na pulpicie odszukaj ikonę Kosza,
Zaznacz ją / odznacz ją,
Otwórz folder Kosz / zamknij folder Kosz,
Przeciągnij ikonę Kosz na środek pulpitu / przeciągnij
ikonę Kosz na poprzednie miejsce,
Wyświetl dostępne opcje związane w Koszem (menu
kontekstowe).
Slide 40
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 2 - Operacje na oknach:
uruchom program Notatnik (Start > Programy > Akcesoria >
Notatnik),
kliknij na pasek tytułu i nie puszczając przycisku myszy przesuń
okno w inne miejsce
kliknij na ikonę:
by zamknąć okno
by maksymalizować okno
by przywrócić poprzedni rozmiar okna
kliknij na ikonę by zminimalizować okno
(zauważ że jest ono
wciąż otwarte na pasku na dole ekranu), przywrócić je,
kliknij w prawy dolny róg okna (które nie jest zmaksymalizowane)
i trzymając klawisz myszy zmień rozmiar okna
Slide 41
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 3 - Działania na plikach i folderach:
Załóż dwa foldery na pulpicie,
Nazwij jeden swoim imieniem a drugi nazwiskiem,
Wyświetl zawartość foldera IMIĘ,
Utwórz w nim kilka podfolderów,
Zaznacz jeden dowolny plik (jednokrotne
kliknięcie),
Zaznacz zakres plików od-do (klawisz Shift),
Zaznacz kilka wybranych plików (klawisz CTRL).
Slide 42
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 4 - Działania na plikach i folderach
– kopiowanie i przenoszenie plików:
Kopiowanie przy pomocy schowka (Kopiuj/Wklej) – wybrany folder z
folderu IMIĘ skopiuj do folderu NAZWISKO,
Przenoszenie przy pomocy schowka (Wytnij/Wklej) - wybrany folder z
folderu IMIĘ przenieś do Folderu NAZWISKO,
Kopiowanie techniką Drag & Drop („przeciągnij i upuść” + Crtl) –
powtórz powyższą operację,
Przenoszenie techniką Drag & Drop („przeciągnij i upuść”) – powtórz
powyższą operację.
Slide 43
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 5 -Działania na plikach i folderach
– wyszukiwanie plików:
wybierz Start > Znajdź > Pliki lub Foldery...
w oknie podaj parametry (nazwę lub część pliku,
określ dysk/folder w którym szukamy, inne
zaawansowane opcje),
wyszukaj na dysku C: wszystkie pliki na literę ‘w’,
wszystkie pliki zawierające ciąg znaków ‘win’,
wszystkie pliki o rozszerzeniu ‘bat’.
Slide 44
Ćwiczenia – Linux.
Ćwiczenie 1:
Utwórz katalog IMIĘ.
Stwórz w katalogu strukturę katalogów, do których
dostęp przedstawiają następujące ścieżki
bezwzględne:
/mnt/floppy/LINUX/WINDOWS
/mnt/floppy/LINUX/DOS/DOS
/mnt/floppy/DOS/WINDOWS
/mnt/floppy/WINDOWS,
Slide 45
Ćwiczenia – Linux.
Ćwiczeni 2:
W katalogu do którego prowadzi ścieżka bezwzględna
/mnt/floppy/LINUX/DOS stwórz plik tekstowy o
nazwie MOJE.DANE i w jego treści wpisz swoje imię i
nazwisko oraz numer grupy,
Utworzony w pkt.3 plik skopiuj do katalogu do
którego dostęp opisuje ścieżka bezwzględna
/mnt/floppy/LINUX zmieniając mu jednocześnie
nazwę na ZALICZENIE.TXT
Technologie
informacyjne
Systemy operacyjne
Slide 2
Definicja systemu operacyjnego.
System operacyjny (angielskie operating system, OS) jest
programem, który działa jako pośrednik między
użytkownikiem komputera a sprzętem komputerowym.
Zadaniem systemu operacyjnego jest stworzenie
bezpiecznego i niezawodnego środowiska, w którym
użytkownik może wykonywać swoje programy w sposób
wygodny i wydajny.
Cechy wyróżniające ten rodzaj oprogramowania:
duża złożoność (80 tys. jednostek funkcjonalności i więcej);
systemy operacyjne są sterowane przerwaniami (zdarzeniami);
system operacyjny rozpoczyna działanie jako pierwszy program w
komputerze i nie zaprzestaje działania aż do wyłączenia komputera.
Slide 3
Części składowe systemu
operacyjnego.
Użytkownik
kompilatory
Użytkownik
Użytkownik
edytor testu syst. bazy danych
PROGRAMY UŻYTKOWE
SYSTEM OPERACYJNY
SPRZĘT KOMPUTEROWY
…
…
Użytkownik
gry
Slide 4
System operacyjny – jedna z czterech
części systemu komputerowego.
Sprzęt
System
operacyjny
dostarcza podstawowych
zasobów systemowych
(procesor, pamięć
operacyjna, pamięć masowa,
urządzenia wejścia /
wyjścia).
koordynuje i steruje
wykorzystaniem zasobów
sprzętowych przez różne
programy użytkowe oraz
różnych użytkowników.
Programy
użytkowe
Użytkownicy
definiują sposoby, na które
zasoby systemu są
wykorzystywane do
rozwiązywania konkretnych
zadań, na użytek
konkretnych użytkowników
(kompilatory, bazy danych,
aplikacje biurowe, gry itp.).
ludzie, maszyny, inne
komputery (czasem
użytkownicy abstrakcyjni,
np. program - serwer WWW
może być uruchamiany "na
konto" użytkownika, który
nie jest określoną osobą).
Slide 5
Co „siedzi” w systemie.
Slide 6
Rozwój systemów operacyjnych.
1-szy etap –
2-gi etap –
TRADYCYJNY
WSADOWY
tryb pracy:
tryb pracy:
•przetwarzanie danych
tylko jednego, aktywnego
programu.
•odczytywanie informacji o
kolejnym zadaniu,
•przygotowanie komputera
do wykonania kolejnego
zadania,
•sprawdzenie, czy kolejne
zadanie zostało
zakończone,
•przejście do następnego
zadania.
3-ci etap –
4-ty etap –
WIELOPROGRAMOWY
WIELODOSTĘPOWY
•dopuszcza rozpoczęcie
wykonania innego zadania
przed zupełnym
zakończeniem
wykonywania danego
zadania.
•obsługa transmisji
informacji między
terminalami a jednostką
centralną,
•obsługa wymiany
informacji między stacjami
użytkowymi,
•weryfikacja użytkowników.
tryb pracy:
tryb pracy:
Slide 7
Współczesny system operacyjny
(OS Operating System).
Zadania.
Kryteria użyteczności.
Cechy.
Klasyfikacja.
Slide 8
Podstawowe zadania przypisywane OS.
Zarządzanie procesami.
Zarządzanie pamięcią operacyjną.
Zarządzanie pamięcią masową.
Zarządzanie plikami.
Zarządzanie urządzeniami wejścia / wyjścia.
Ochrona zasobów.
Obsługa sieci.
Interfejs użytkownika (np. interpreter komend,
środowisko graficzne);
Dodatkowe funkcje.
Slide 9
Zarządzanie procesami.
System operacyjny, zarządzając procesami wykonuje następujące operacje:
tworzy i usuwa procesy,
zwiesza i wznawia wykonywanie procesu,
dostarcza mechanizmów do synchronizacji procesów i komunikacji między
procesami.
Uzyskanie procesora
Nowy
proces
Gotowy do
wykonania
Wykonany
Zakończenie
Niszczony
Wywłaszczenie z procesora
Uzyskanie zasobu
Uśpiony
Niezaspokojone
zadanie zasobu
Graf stanów procesu
Slide 10
Zarządzanie pamięcią operacyjną.
Pamięć operacyjna (ulotna ang. volatile) jest z reguły pamięcią RAM,
której zawartość zanika po wyłączeniu zasilania lub w wyniku awarii
systemu.
System operacyjny, zarządzając pamięcią operacyjną, wykonuje
następujące operacje:
rejestruje, które bloki pamięci są aktualnie zajmowane i przez
kogo;
podejmuje decyzje, który proces można załadować w momencie
zwolnienia jakiejś przestrzeni pamięci;
alokuje (przydziela) i dealokuje (zwalnia) boki pamięci zależnie od
potrzeb.
Slide 11
Zarządzanie pamięcią masową.
Typową funkcją pamięci masowej jest trwałe zapisywanie danych
obrabianych wcześniej w pamięci operacyjnej. Z tego względu spotyka się
angielskie określenie secondary storage system - system archiwizacji
(backup) dla pamięci operacyjnej (primary storage). Takie podejście do roli
pamięci masowej stanowi jednak obecnie już zbyt daleko idące
uproszczenie.
System operacyjny, zarządzając pamięcią masową wykonuje następujące
operacje:
zarządza wolną przestrzenią (wolnymi blokami alokacji);
przydziela przestrzeń (bloków alokacji) plikom;
planuje i realizuje operacje dyskowe.
Slide 12
Zarządzanie plikami.
Plik jest pewnym zbiorem informacji, zdefiniowanym przez swego
twórcę. W typowej sytuacji pliki mogą zawierać zarówno programy
(teksty źródłowe, kody binarne) lub dane (w różnych formatach,
zdefiniowanych przez konkretne aplikacje lub stanowiących bardziej
ogólne standardy).
System operacyjny, zarządzając plikami wykonuje następujące
operacje:
tworzy i usuwa pliki;
tworzy i usuwa katalogi;
dostarcza podstawowe funkcje umożliwiające
manipulowanie plikami oraz katalogami;
odwzorowuje pliki w przestrzeni pamięci masowej (blokach
alokacji);
zapisuje pliki w pamięci masowej.
Slide 13
Zarządzanie urządzeniami wejścia / wyjścia.
A1
Pu 1
A2
Pu 2
Pu 3
PROCESY
API 1
API 2
1
2
3
4
S1
S2
S3
Zs 1
Zs 2
Zs 3
Zs 4
S1
S2
S3
S4
U1
U2
U3
U4
JĄDRO
SPRZĘT
Architektura
wejście/wyjścia
A – aplikacje
Pu – procesy usługowe
API – moduły odpowiedzialne
za wyższe funkcje
1…4 – urządzenia logiczne
S – sterowniki
Zs – zasoby sprzętu
U - urządzenia
System wejścia / wyjścia
składa się z:
buforów urządzeń;
interfejsów pomiędzy
sprzętem a systemem
sterowników;
programowych sterowników
dla poszczególnych urządzeń.
Slide 14
Obsługa sieci (systemy rozproszone).
Grupa procesorów, które nie współdzielą pamięci ani zegara
systemowego, są zaś połączone ze sobą za pośrednictwem sieci
komunikacyjnej może być określona nazwą systemu
rozproszonego.
Użytkownik takiego systemu może mieć zorganizowany dostęp
do różnych jego zasobów, zlokalizowanych w różnych węzłach
sieci (serwerach zasobów). Konta użytkowników mogą być
zakładane i zarządzane:
oddzielnie na każdym komputerze,
scentralizowane zarządzanie zasobami całej sieci, np.
system domen w Windows-NT lub NDS w NetWare,
systemy zachowujące się jak jedna, wirtualna maszyna
(superkomputery).
Slide 15
Ochrona zasobów.
Pojęcie ochrony zasobów dotyczy wszystkich mechanizmów
sterujących dostępem do zasobów systemowych oraz
użytkowników systemu.
System ochrony musi spełniać następujące funkcje:
rozróżniać autoryzowane i nieautoryzowane próby
wykorzystania zasobów;
reagować na próby wymuszenia niedozwolonego
użycia zasobów;
dostarczać środków do wymuszenia przestrzegania
zasad użytkowania zasobów.
Slide 16
Interfejs użytkownika.
Niezależnie od przyjętego sposobu realizacji interfejs użytkownika
musi zapewniać użytkownikowi (w szczególności administratorowi)
możliwość komunikacji z systemem w zakresie:
tworzenia procesów i zarządzania procesami;
dostępu do urządzeń wejścia/wyjścia;
dostępu do pamięci masowej i zarządzania jednostkami
pamięci masowej;
wykorzystywania pamięci operacyjnej i zarządzania pamięcią;
dostępu do systemu plików;
sterowania ochroną zasobów;
konfigurowania i używania sieci.
Slide 17
Dodatkowe funkcje systemu
operacyjnego.
współdzielenie zasobów, czyli przydzielanie jednego zasobu
grupie użytkowników lub procesów pracujących jednocześnie;
księgowanie (ang. journaling, accounting), czyli śledzenie i
zapisywanie dodatkowych informacji na temat wykorzystywania
zasobów przez poszczególnych użytkowników i/lub procesy,
prowadzenie statystyk, naliczanie opłat za korzystanie z
zasobów, zapewnienie możliwości cofnięcia niedokończonych
transakcji itp.;
zabezpieczenia, czyli środki pozwalające utrzymać zasoby
systemu pod kontrolą jego administratorów, nie dopuścić do
używania ich bez zgody właściciela lub w niezgodnie z jego wolą.
Slide 18
Cechy systemów operacyjnych.
Wielozadaniowość (wieloprocesowość) – możliwość wykonywania "jednocześnie"
kilka procesów, otrzymywana poprzez tzw. scheduler czyli algorytm kolejkujący i
porządkujący procesy, które mają być wykonane. każdy proces jest wykonywany
jakiś kwant czasu, a później czeka "w uśpieniu" (oczywiście z uwzględnieniem
różnych priorytetów).
Wielowątkowość możliwość wykonywania w ramach jednego procesu kilka
wątków lub jednostek wykonawczych. Nowe wątki to kolejne ciągi instrukcji
wykonywane oddzielnie. Wszystkie wątki tego samego procesu współdzielą kod
programu i dane. W systemach nie wspierających wielowątkowości pojęcie procesu i
wątku utożsamiają się.
systemy wielozadaniowe :UNIX, 32-bitowe systemy z rodziny Microsoft Windows, Mac
OS i jego następca Mac OS X, AmigaOS, BeOS,
nie są systemami wielozadaniowymi: DOS), CP/M.
systemy wielowątkowe: BeOS, Microsoft Windows 95, Windows NT, niektóre z rodziny
Unix.
Wielobieżność (ang. reentrant) to takie, w którym może pracować kilka procesów
jednocześnie w trybie jądra (zapewne potrzebując jakiś funkcji systemowych).
Skalowalność (ang. scalability) jest to cecha systemów komputerowych,
polegająca na zdolności do dalszej rozbudowy, ale także miniaturyzacji systemu.
Slide 19
Kryteria użyteczności OS.
Łatwość instalacji i użytkowania systemu.
Koegzystencja z innymi systemami tzn., możliwość czytania i zapisywania
danych na partycjach innych systemów oraz współpraca i wymiana danych
pomiędzy komputerami w sieci lokalnej i Internecie.
Zgodność sprzętowa tzn., możliwość instalacji na konkretnym komputerze
utrudnia czasem brak odpowiednich sterowników do określonych urządzeń.
Wymiana danych tzn., możliwość czytania i wymiany dokumentów między
różnymi aplikacjami przystosowanymi do różnych systemów.
Przystosowanie do pracy w Internecie tzn., możliwości i wygoda w
przeglądaniu witryn, wymiany protokołów Internetowych itp.
Cena.
Ilość aplikacji działającej na danym systemie tzn., nawet najlepiej działający
system będzie niewiele wart, jeśli nie będzie posiadał bogatego
oprogramowania przystosowanego na swoją platformę.
Lokalizacja (możliwość porozumiewania się z systemem w narodowym
języku).
Slide 20
Klasyfikacja systemów operacyjnych.
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem
rozróżniamy:
Systemy tekstowe - pierwsze wersje DOSu, Unix
Systemy graficzne - Windows, MacOS i inne
Pod względem architektury, systemy operacyjne
dzielimy na:
Monolityczne
Warstwowe
Klient serwer
Systemy równoległe
Systemy rozproszone
Slide 21
Mechanizm działania OS –
przerwania.
Przerwanie (ang. interrupt) - zdarzenie sygnalizowane przez sprzęt lub
oprogramowanie za pomocą specjalnego sygnału.
Najważniejsze cechy i funkcje przerwań:
Obsługa przerwania polega na przekazaniu sterowania do odpowiedniej procedury systemowej,
której adres pobierany jest zwykle z systemowej tablicy adresów (wektora przerwań).
Adres przerwanego programu musi być zapamiętany, po ukończeniu obsługi przerwania system z
reguły przekazuje sterowanie z powrotem pod ten adres.
W trakcie obsługi danego przerwania najczęściej blokuje się możliwość przyjęcia następnych
przerwań (sprzętowych), aby nie dopuścić do zagnieżdżenia.
Przerwania mogą być także generowane programowo przez użytkownika, odpowiednim rozkazem
procesora. Takie przerwania często nazywa się pułapkami (ang. trap). Możliwe jest także
generowanie przerwań przez sam procesor (np. po wystąpieniu błędu), przerwania takie nazywane
są często wyjątkami (ang. exception).
Przerwania dzielą się na trzy grupy:
sprzętowe - generowane przez urządzenia komputera takie jak klawiatura, czy dysk;
wyjątkowe - generowane gdy wystąpi błąd w samym programie;
programowe - generowane gdy wykonywany program potrzebuje skorzystać z dodatkowej usługi.
Slide 22
Koncepcja maszyny wirtualnej.
Maszyna wirtualna (ang. virtual machine, VM) to ogólna nazwa dla programów tworzących
środowisko uruchomieniowe dla innych programów. Maszyna wirtualna kontroluje wszystkie
odwołania uruchamianego programu bezpośrednio do sprzętu lub systemu operacyjnego i zapewnia
ich obsługę. Dzięki temu program uruchomiony na maszynie wirtualnej "myśli", że działa na
rzeczywistym sprzęcie, podczas gdy w istocie pracuje na sprzęcie wirtualnym, "udawanym" przez
odpowiednie oprogramowanie (maszynę wirtualną).
Slide 23
Wady i zalety
koncepcji wirtualnej maszyny.
Bardzo dobra ochrona zasobów systemowych, wynikająca z
dokładnego odizolowania każdej wirtualnej maszyny od innych
wirtualnych maszyn. Z drugiej strony wyklucza to jawne współdzielenie
zasobów.
Bardzo dobre środowisko do badań rozwojowych nad systemami
operacyjnymi. Pozwala eksperymentować na dobrze wyizolowanej,
wirtualnej maszynie zamiast na maszynie fizycznej, co nie zakłóca
normalnej pracy całego systemu i nie uzależnia badacza od
szczegółów sprzętowych.
Trudności implementacyjne, wynikające z konieczności dokładnego
powielania każdej z instancji maszyny wirtualnej (duża zajętość
zasobów fizycznych).
Slide 24
Systemy operacyjne.
Microsoft Windows,
Dystrybucja Linuxa,
Unix.
Slide 25
Microsoft Windows – historia.
Slide 26
Linux – historia.
W 1991 roku, fiński programista, Linus Torvalds
informuje o hobbystycznym tworzeniu przez siebie
niedużego, wolnego systemu operacyjnego,
przeznaczonego dla procesorów z rodzin i386, oraz
i486.
Użycie w większości oprogramowania GNU do
stworzenia pełnego systemu operacyjnego czyli
shella, kompilatora, bibliotek, itp.., co jednak w
przypadku niektórych komponentów systemu
Linus Torvalds,
wymagało poważnych zmian, niekiedy finansowanych
twórca jądra Linuksa
przez Projekt GNU, niekiedy dokonanych już
wcześniej przez Linusa Torvaldsa.
Dużo pracy wymagało także zintegrowanie systemu
do postaci dystrybucji, które umożliwiały
zainstalowanie go w stosunkowo prosty sposób.
Jednymi z pierwszych były opublikowany 16 lipca
1993 Slackware Linux, czy założony miesiąc później
Debian, nazywający siebie GNU/Linux.
Slide 27
Unix – historia.
Slide 28
Wymagania sprzętowe.
WINDOWS XP
LINUX
UNIX
Intel 386 SX
(tryb tekstowy)
Pentium 166 MMX
(tryb graficzny)
Intel 386 SX
(tryb tekstowy)
Pentium 166 MMX
(tryb graficzny)
128MB
32 MB
32 MB
Obszar na dysku
twardym
1,5 GB
2 MB (tryb tekstowy)
500 – 624 MB
(tryb graficzny)
2 MB (tryb tekstowy)
500 – 624 MB
(tryb graficzny)
Inne napędy
CDROM, dyskietka
CDROM, dyskietka
CDROM, dyskietka
monitor
800 * 600
640 *480
640 *480
Karta graficzna
SVGA 4 MB
1 MB
1 MB
inne
USB, PS/2, SCSI, SD-R/W,
Audio
-
-
Procesor
Pamięć RAM
Pentium III 500 MHz
Slide 29
Porównanie właściwości.
Windows
Linux
Wielozadaniowość (1)
+
+
Instalacja i konfiguracja (0.5)
+
-
Cena( 1)
-
+
Środowisko graficzne (0.7)
+
-
Stabilność działania (0.9)
-
+
Platformy sprzętowe (0.5)
-
+
Wymagania sprzętowe
-
+
Sieć (0.8)
-
+
Gry (0.6)
+
-
Otwartość systemu (0.4)
-
+
Dokumentacja i obsługa systemu (0.3)
+
_
Pomoc techniczna (.2)
+
-
Dostępność kodu źródłowego (0,5)
-
+
Bezpieczeństwo (wirusy, zawieszenia) (0,8)
-
+
Wykorzystanie zasobów (pamięci) (0,7)
-
+
Sterowniki (0.8)
+
-
Slide 30
MS-DOS.
DOS (ang. Disk Operating System), dyskowy system
operacyjny.
Najistotniejsze informacje:
System DOS pracuje w trybie tekstowym, bądź w trybie graficznym.
DOS jest systemem jednozadaniowym i jednoużytkownikowym.
Nie był tworzony z myślą o pracy w sieci, nie ma wbudowanych mechanizmów
zarządzania pamięcią ani ochrony pamięci.
Narzuca ograniczenia nazw plików (długość - 8 znaków nazwy właściwej + 3
znaki rozszerzenia) dopuszcza jedynie litery, cyfry, i kilka znaków nieliterowych,
m.in. "_", "$" i "!".
Stosuje specyfikacje:
"*" – zastępuje ciąg znaków (*.dat – wszystkie pliki z rozszerzeniem dat),
"?" – zastępuje dowolny znak (?a*.* - wszystkie pliki z "a" jako drugi znak).
Slide 31
Ważniejsze polecenia systemu DOS.
Polecenia systemu DOS dzielimy na:
wewnętrzne:
A: C: - polecenie zmiany napędu bieżącego,
VER - wyświetlenie na ekranie wersji systemu operacyjnego
TIME - wyświetlenie na ekranie aktualnej godziny z możliwością jej zmiany
VOL - wyświetlenie na ekranie nazwy bieżącego dysku
DIR- wyświetlenie listy plików i podkatalogów danego katalogu
→
→
MD - tworzenie katalogu
CD - zmiana katalogu bieżącego
→
→
DIR/p - pokazuje listę plików w kolejnych ekranach
DIR/w - lista wyświetlana jest na ekranie w 5 kolumnach
CD\ - powoduje przejście do katalogu głównego
CD.. - powoduje przejście do katalogu nadrzędnego względem katalogu bieżącego
RD - usuwanie katalogu
zewnętrzne:
TREE – wyświetlenie drzewa katalogów
DELTREE – usuwanie katalogu wraz z plikami
UNDELETE – przywrócenie usuniętych wcześniej plików
FORMAT A:(C:) – formatowanie dyskietki znajdującej się w napędzie a:, lub
dysku twardego oznaczonego literką C:
FDISK – polecenie pozwalające “przejść” do edycji partycji na dysku twardym
(dla bardziej zawansowanych)
Slide 32
Demonstracja operacji na
plikach – DOS.
PODKAT2
plik1.dat
PODKAT1
KAT1
Ścieżka dostępu do plik1.dat:
C:\KAT1\PODKAT1\plik1.dat
Ścieżka dostępu do plik2.dat:
C:\KAT2\plik2.dat
Kopiowanie plik1.dat z PODKAT1 do KAT2:
copy C:\KAT1\PODKAT1\plik1.dat C:\KAT2
Usuwanie PODKAT2:
rd C:\KAT2\PODKAT2
KAT2
plik2.dat
C
Slide 33
Zestawienie komend DOS i UNIX.
DOS comand
UNIX system
what it does
cd
cd
cls
clear
copy
cp, tar
date
date, cal
del
rm
delete a file
dir
ls
show a file
edlin
ed, ex, vi
line editor
fc
diff, diff3, cmp
find
grep
format
format
format a disk
mkdir
mkdir
make a directory
more
more
display output one screen at a time
lp
print files in the background
ren
mv
rename a file
rmdir
rmdir
sort
sort
type
cat, more
display a text file
xcopy
tar
copy directories
change directories
clear the screen
copy files
display the system date and time
compare two files
find text within a file
remove an empty directory
sort data
Slide 34
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 1:
Uruchom system operacyjny Windows a następnie
przejdź do trybu MS-DOS.
Sprawdź datę i godzinę w komputerze. Jeśli są
nieprawidłowe, dokonaj korekty.
Wyświetl informacje o wersji systemu operacyjnego,
którego używasz.
Wyświetl informacje o stanie pamięci dysku
systemowego.
Usuń informacje znajdujące się na ekranie monitora.
Slide 35
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 2:
Utwórz katalog ROK.
W nim utwórz cztery podkatalogi o nazwach pór roku.
W katalogu WIOSNA utwórz trzy podkatalogi o
nazwach wiosennych miesięcy.
Analogicznie powtórz operację dla wszystkich pór
roku.
W odpowiednich miesiącach utwórz pliki z datą
Twoich imienin i urodzin (z rozszerzeniem dat – np.
30lipiec.dat).
Slide 36
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 3:
Skopiuj plik imieninowy do podkatalogu
WIOSNA bez zmiany nazwy.
Skopiuj swoje urodziny do katalogu innego
miesiąca zmieniając adekwatnie nazwę do
daty.
Slide 37
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 4:
Jednym poleceniem przejdź do katalogu
Jesień.
Wyświetl jego zawartość.
Jednym poleceniem przejdź do katalogu Luty.
Usuń ten katalog.
Jednym poleceniem przejdź do katalogu
głównego.
Wyświetl drzewko katalogów.
Slide 38
Ćwiczenia – DOS.
Ćwiczenie 5:
Jaka jest ścieżka dostępu do katalogu LATO?
Jaka jest ścieżka dostępu do katalogu
PAŹDŹIERNIK?
Jaka jest ścieżka dostępu do pliku
urodzinowego?
Slide 39
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 1 -Podstawowe operacje myszą:
Na pulpicie odszukaj ikonę Kosza,
Zaznacz ją / odznacz ją,
Otwórz folder Kosz / zamknij folder Kosz,
Przeciągnij ikonę Kosz na środek pulpitu / przeciągnij
ikonę Kosz na poprzednie miejsce,
Wyświetl dostępne opcje związane w Koszem (menu
kontekstowe).
Slide 40
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 2 - Operacje na oknach:
uruchom program Notatnik (Start > Programy > Akcesoria >
Notatnik),
kliknij na pasek tytułu i nie puszczając przycisku myszy przesuń
okno w inne miejsce
kliknij na ikonę:
by zamknąć okno
by maksymalizować okno
by przywrócić poprzedni rozmiar okna
kliknij na ikonę by zminimalizować okno
(zauważ że jest ono
wciąż otwarte na pasku na dole ekranu), przywrócić je,
kliknij w prawy dolny róg okna (które nie jest zmaksymalizowane)
i trzymając klawisz myszy zmień rozmiar okna
Slide 41
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 3 - Działania na plikach i folderach:
Załóż dwa foldery na pulpicie,
Nazwij jeden swoim imieniem a drugi nazwiskiem,
Wyświetl zawartość foldera IMIĘ,
Utwórz w nim kilka podfolderów,
Zaznacz jeden dowolny plik (jednokrotne
kliknięcie),
Zaznacz zakres plików od-do (klawisz Shift),
Zaznacz kilka wybranych plików (klawisz CTRL).
Slide 42
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 4 - Działania na plikach i folderach
– kopiowanie i przenoszenie plików:
Kopiowanie przy pomocy schowka (Kopiuj/Wklej) – wybrany folder z
folderu IMIĘ skopiuj do folderu NAZWISKO,
Przenoszenie przy pomocy schowka (Wytnij/Wklej) - wybrany folder z
folderu IMIĘ przenieś do Folderu NAZWISKO,
Kopiowanie techniką Drag & Drop („przeciągnij i upuść” + Crtl) –
powtórz powyższą operację,
Przenoszenie techniką Drag & Drop („przeciągnij i upuść”) – powtórz
powyższą operację.
Slide 43
Ćwiczenia – Windows.
Ćwiczenie 5 -Działania na plikach i folderach
– wyszukiwanie plików:
wybierz Start > Znajdź > Pliki lub Foldery...
w oknie podaj parametry (nazwę lub część pliku,
określ dysk/folder w którym szukamy, inne
zaawansowane opcje),
wyszukaj na dysku C: wszystkie pliki na literę ‘w’,
wszystkie pliki zawierające ciąg znaków ‘win’,
wszystkie pliki o rozszerzeniu ‘bat’.
Slide 44
Ćwiczenia – Linux.
Ćwiczenie 1:
Utwórz katalog IMIĘ.
Stwórz w katalogu strukturę katalogów, do których
dostęp przedstawiają następujące ścieżki
bezwzględne:
/mnt/floppy/LINUX/WINDOWS
/mnt/floppy/LINUX/DOS/DOS
/mnt/floppy/DOS/WINDOWS
/mnt/floppy/WINDOWS,
Slide 45
Ćwiczenia – Linux.
Ćwiczeni 2:
W katalogu do którego prowadzi ścieżka bezwzględna
/mnt/floppy/LINUX/DOS stwórz plik tekstowy o
nazwie MOJE.DANE i w jego treści wpisz swoje imię i
nazwisko oraz numer grupy,
Utworzony w pkt.3 plik skopiuj do katalogu do
którego dostęp opisuje ścieżka bezwzględna
/mnt/floppy/LINUX zmieniając mu jednocześnie
nazwę na ZALICZENIE.TXT