Transcript TI_w2

TECHNOLOGIE INFORMACYJNE
WYKŁAD 2
dr Marek Siłuszyk
CM w Siedlcach
 Czym są systemy operacyjne ?
 Przykłady systemów operacyjnych
 Linux konta Windows
 Możliwości Windowsa
 Foldery (katalogi) oraz Pliki
 Typy plików, rozszerzenia
 Ścieżka dostępu
 Wyszukiwanie,
 Znaki globalne
 Programy (Aplikacje)
 Podstawowe aplikacje systemu Windows
Komputer bez oprogramowania stanowi jedynie bezużyteczny
zbiór
części
elektronicznych
i
mechanicznych.
Oprogramowanie, które umożliwia sprawne używanie
komputera, może być podzielone na dwie kategorie:
1. programy systemowe, które organizują działanie komputera
2. programy użytkowe, które służą realizacji zadań zleconych
przez użytkownika.
Najbardziej podstawowym z grupy programów systemowych jest
system operacyjny, który kontroluje wszystkie zasoby
komputera i zapewnia bazowe usługi, za pomocą których mogą
być pisane i wykonywane wszelkie programy użytkowe.
System operacyjny jest pierwszym programem który się
uruchamia po włączeniu komputera i działa cały czas aż do
momentu zakończenia pracy.
Co to jest system operacyjny?
System operacyjny (operating system) - jest programem (zbiór
programów), który działa jako pośrednik między użytkownikiem
komputera a sprzętem komputerowym. Zadaniem systemu
operacyjnego jest tworzenie środowiska, w którym użytkownik
może wykonywać programy.
System operacyjny nadzoruje i koordynuje posługiwanie się
sprzętem przez różne programy użytkowe, które pracują na
zlecenie różnych użytkowników.
Dzięki systemom operacyjnym użytkownicy nie muszą
zaznajamiać się ze szczegółami działania różnorodnych
urządzeń przyłączanych do komputera.
Użytkownik
System
Operacyjny
komputer
Typy systemów operacyjnych i systemów plików:
•DOS – (Disk Operating System) - rodzina systemów
operacyjnych, często utożsamiana z najstarszym
systemem operacyjnym komputerów IBM-PC i zgodnych,
który powstał ok. 1980 roku.
•MacOS - system dla komputerów Macintosh firmy Apple
•OS/2- system operacyjny stworzony przez firmy IBM
•Linux, Unix
•MS-DOS, Windows 9x, ME, NT, 2000, XP
?
Linux
Windows
Linux jest to jądro będące podstawą jednej z wersji
uniksowych systemów operacyjnych.
Nazwa Linux jest też powszechnie używana do
określenia całego systemu opartego o to jądro
Linux to wielozadaniowy, wieloużytkowy, 32-bitowy system
operacyjny typu UNIX stworzony przez Linusa Torvaldsa. Pierwsza
wersja systemu ujrzała światło dzienne w sierpniu 1991 roku, od
tamtej pory system podlega licznym udoskonaleniom dokonywanym
przez ogromną grupę programistów mających dostęp do kodu
źródłowego systemu, który jest ogólnie dostępny i rozpowszechniany.
Dzięki temu jest powszechna możliwość bezpłatnego użytkowania
systemu i brania udziału w jego rozwoju. Jego kod źródłowy jak i sam
system jest więc bezpłatny i dostępny dla każdego bez żadnych
ograniczeń.
Najpopularniejsze dystrybucje Linuxa to:
1. RedHat,
Firmy komercyjne zarabiają, tworząc i
sprzedając tzw. dystrybucje Linuksa, czyli
S.u.S.E. Linux,
wersje instalacyjne, zawierające program, kod
SlackWare,
źródłowy oraz setki dodatkowych programów
użytkowych przystosowanych dla tego
Mandera,
Caldera OpenLinux, systemu zarówno shareware'owych jak i
freeware'owych. Cena obejmuje zebranie
Corel Linux.
wszystkich programów w całość, wytłoczenie
CD,
oraz
wydrukowanie
podręcznika
użytkownika.
Poszczególne
wersje
dystrybucyjne różnią się jakością dołączonej
dokumentacji, programem instalacyjnym oraz
ilością
i
aktualnością
dołączonego
oprogramowania (stąd różnica liczby płyt CDROM w poszczególnych dystrybucjach).
2. Debian,
3.
4.
5.
6.
7.
ZALETY:
• stabilność - przy korzystaniu ze stabilnego jądra nie sposób powiesić systemu
• bezpieczeństwo - stabilne jądra posiadają minimalną ilość błędów, a odkryte
błędy natomiast są poprawiane,
• małe wymagania sprzętowe - uruchomisz nawet na 386,
• wielodostępność - na jednym komputerze może pracować kilkaset
użytkowników nie wpływając na siebie wzajemnie
• wysoka konfigurowalność - właściwie każdy aspekt systemu można
dostosować...
• wydajność - we wszelkich porównaniach jest na wysokich miejscach...
• szybki rozwój - zmiany pojawiają się właściwie z tygodnia na tydzień
• sieciowość - nie muszę chyba wyjaśniać???
• skomplikowany - gdyby był prosty, to czy dawałby jakąś przyjemność??? :)
• ciekawy - małe rozwinięcie poprzedniego :)))
• OpenSource - jesteś programistą - możesz zajrzeć, sprawdzić, poprawić,
dodać...
• no.1 dla hakerów - wynika z poprzedniego... :)
• cena - 0 (słownie: ZERO!)
WADY:
• niedobór driverów - ciężko o sterowniki do windowsowego sprzętu
• skomplikowany - przedtem było to zaletą, a teraz wadą - jest zbyt trudny
dla leni...
• nie dla graczy - no tak... gier jest co najmniej sto razy mniej niż pod
Windowsem
• wymaga czasu... - cóż, jak nie masz czasu to nawet nie próbuj
instalować!
• trudności w konfiguracji - przy braku znajomości angielskiego i
umiejętności analitycznego myślenia :)
Windows to ogólna nazwa jednego z najbardziej znanych systemów
operacyjnych przeznaczonych na komputery klasy IBM PC. System ten,
opracowany i systematycznie ulepszany przez amerykańską firmę
komputerową Microsoft Corporation, na początku lat dziewięćdziesiątych,
zrewolucjonizował sposób komunikacji przeciętnych użytkowników z
komputerem, czyniąc go w pełni użytecznym narzędziem pracy i rozrywki
również na polu domowych zastosowań. Jego kolejne wersje
wykorzystując coraz to bardziej zaawansowane technologie, umożliwiają
intuicyjną i prostą obsługę zaawansowanych aplikacji i kontrolę
podłączonych do komputera urządzeń. Producent wraz z systemem
dostarcza użytkownikowi również podstawowe aplikacje tekstowe i
graficzne, oraz za dodatkową opłatą ściśle współpracujące z systemem
zaawansowane pakiety biurowe takie jak MS. Office czy MS. Works.
Microsoft Windows - (ang. "Okna" - w zamierzeniu
system z wyświetlanymi oknami) produkt firmy Microsoft,
w wersjach 1.0 - 3.11: nakładka na system operacyjny DOS
(oficjalnie wyłącznie na MS-DOS), następnie: oficjalnie
'pełnoprawny', samodzielny system operacyjny.
Historia Windows:
1985 - Windows 1.0 Systemy tej rodziny nadają się doskonale do domu,
1987 - Windows 2.0 dla osób początkujących i amatorów rozrywki.
1990 - Windows 3.0 Do biura bardziej odpowiednie są Windows NT.
1992 - Windows 3.1
1993 - Windows NT 3.1
1994 - Windows NT 3.11 Seria Windows 95/98/98SE/Me :
1994 - Windows NT 3.5 + wysoka wydajność w grach, filmach itp.
1995 - Windows 95 + niskie wymagania sprzętowe
1996 - Windows NT 4.0 + łatwa konfiguracja
1998 - Windows 98 - niestabilne działanie przy wadliwych aplikacjach
1999 - Windows 98 SE - występowanie błędów
2000 - Windows 2000 - niskie bezpieczeństwo
2000 - Windows Millennium - niewykorzystywanie systemu plików NTFS
2001 - Windows XP
2003 - Windows Server (NT 5.2)
2006 Windows Longhorn (NT 6.0)
2007 Windows Server Longhorn Server
2007 Windows Server R2 Longhorn Server R2
2010 Windows Server Blackcomb
Wygląd Pulpitu
Windows 98/2000 pozwala na dostosowanie pulpitu, tak aby funkcjonował
zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Po instalacji systemu na pulpicie pojawią
się ikony systemowe:
Trzema ikonami, które zawsze pojawiają się na naszym pulpicie i ich
usunięcie jest niemożliwe, są:
Mój komputer – jest to centrum sterowania plikami i katalogami oraz tutaj
można zmieniać ustawienia systemowe.
Następną ikoną systemową są Moje dokumenty. Jest to folder, w którym
domyślnie zachowywane są wszystkie dokumenty tworzone przez nas, jak i
ściągane z Internetu, czy kopiowane z dyskietek.
Ostatnią ikoną systemową jest Kosz. Jest to folder, do którego kopiowane są
wszystkie obiekty, które usunęliśmy. Aby opróżnić kosz, klikamy prawym
przyciskiem na jego ikonie, oraz wybieramy opcję
Jeżeli nie chcemy, aby usunięte elementy trafiały do kosza zaznaczamy je
oraz trzymając wciśnięty klawisz Shift wciskamy klawisz Delete
Co można zrobić za pomocą
Myszki?
•Wskazać obiekt
•Zaznaczyć [1 raz l.p.]
•Otworzyć [2 razy l.p.]
•Przenieść
•Menu kontekstowe [1 raz p.p.]
•Przewijać
•...
Można ustawić różne parametry
myszki np. myszkę dla leworęcznych
Czym różnią się te okienka ?
Wyróżniamy dwa rodzaje danych :
1. Pliki
2. Foldery (Katalogi)
Plik (ang. file), jest to nazwany ciąg danych (inaczej zbiór danych), o
skończonej długości, posiadający szereg atrybutów i stanowiący dla
systemu operacyjnego całość.
Folder - pojęcie, którym zastąpiono katalog, stosowane w nowszych
systemach operacyjnych bazujących na interfejsie graficznym, plik
interpretowany przez system plików jako lista odwołań do innych
plików.
PLIK to zbiór powiązanych informacji utworzony jednym
programem przechowywany pod daną nazwą na dysku.
Pliki posiadają atrybuty: A - do archiwizowania,
H – ukryty, R - tylko do czytania, S - systemowy,
Atrybuty plików:
• rozmiar
• nazwa
• data utworzenia, modyfikacji, ostatniego dostępu,
usunięcia itp.
• właściciel i grupa pliku
• prawa (zapisu, odczytu itd. - mogą być odmienne dla
różnych grup użytkowników)
• położenie, czyli wskaźnik do miejsca na urządzeniu, na
którym plik został zapisany (często tablica wskaźników)
• ...
Plik określony jest przez swoją nazwę oraz rozszerzenie
nazwa.rozszerzenie
Rozszerzenie to sposób oznaczania typu pliku za pomocą krótkiego
ciąg znaków, występującego po kropce. Stosowany najszerzej w
systemach typu DOS, gdzie rozszerzenie musiało mieć co najwyżej
3 znaki, przez co wiele dłuższych rozszerzeń występuje do dziś w 3literowych formach skróconych – .jpg zamiast .jpeg, czy– .htm
zamiast .html.
np.
dyplom.doc
kuba.jpg
calc.exe
bilans.xls
...
FOLDER (KATALOG) to wydzielony i nazwany obszar
pamięci na dysku utworzony dla porządkowania
plików.
W folderze mogą znajdować się foldery lub pliki
Nazwy katalogów głównych (partycje dysku) opisuje
się kolejnymi literami z dwukropkiem
np. A:, C:, D:, E:, F:
Dlaczego nie ma B: ?
Gdy „DOS” królował to:
• nazwa katalogu składała się z maksimum 8 znaków
nadanych przez użytkownika
• nazwa pliku składała się z maksimum 8 znaków
nadanych przez użytkownika rozdzielonych kropką
oraz 3 znaków przewidzianych na rozszerzenie
Jak to uporządkować, czyli pliki w katalogach ?
Wiemy już, że pliki (programy, dane) zapisujemy na
dysku w postaci zer i jedynek. Problemem, jak je
później odnaleźć, zajmuje się system operacyjny
komputera. I choć jest wiele różnych systemów
operacyjnych, opis dostępu do plików jest na
szczęście ujednolicony.
Podstawowym pojęciem jest folder (katalog,
directory), czyli teczka. W dodatku teczka niejako z
rozciągliwej gumy, dzięki czemu do folderu możemy
wkładać zarówno pliki, jak i inne foldery, do nich inne
foldery itd. Aby jednoznacznie zidentyfikować plik,
trzeba znać jego nazwę i lokalizację folderu, w którym
się znajduje. Dlatego w jednym folderze nie mogą
współistnieć dwa pliki o jednakowych nazwach.
FOLDERY (KATALOGI) mają postać drzewa, w
którym korzeniem jest katalog główny - katalog
systemowy = dysk.
Koncepcja hierarchiczna katalogu w formie drzewa
pozwala ustalać położenie pliku lub folderu poprzez
przemieszczanie się w strukturze drzewa od korzenia np.
C:\Documents and Settings\Administrator\Moje
dokumenty
Ścieżka dostępu bezwzględna określa położenie pliku lub
folderu w strukturze wychodząc od korzenia. Każdy
poziom katalogu jest oddzielony kreską ukośną
„ \ „ (backslush).
Ścieżka dostępu względna określa położenie pliku lub
folderu w zależności od katalogu bieżącego.
A teraz praktycznie ....
Ścieżka dostępu (path)
Jest to ciąg znaków określający położenie
pliku w strukturze katalogów. Najczęściej
ma postać listy katalogów odseparowanych
łamnikami
Utwórz następującą strukturę:
W folderze Układ Słoneczny tworzymy folder o nazwie Ziemia, w
nim foldery: Europa, Azja, Afryka. Następnie w katalogu (folderze)
Europa tworzymy foldery: Polska, Niemcy, Czechy. Dalej w katalogu
Azja tworzymy dwa foldery Korea i Japonia. Kolejnym krokiem
będzie utworzenie w katalogu Polska folderów: Mazowsze, Podlasie.
W katalogu Mazowsze tworzymy foldery Warszawa, Siedlce.
Jak coś znaleźć ...
Znaki globalne (Maski, Wzorce):
* zastępuje wszystkie znaki,
? zastępuje dokładnie 1 znak.
...
Korzystanie z symboli wieloznacznych
Symbol wieloznaczny to wprowadzany z
klawiatury znak, jak np. gwiazdka (*) lub znak
zapytania (?), który podczas wyszukiwania plików
lub folderów zastępuje jeden lub kilka
rzeczywistych znaków. Symboli wieloznacznych
używa się często zamiast jednego lub kilku
znaków, jeżeli nie zna się dokładnie wszystkich
znaków lub nie chce się wpisywać całej nazwy.
Co będą oznaczały maski ?
a* oznacza jakikolwiek plik/katalog zaczynający się od litery a
a? oznacza jakikolwiek plik/katalog o dwuznakowej nazwie zaczynającej się od a.
*.doc oznacza wszystkie pliki z Worda
*.* oznacz wszystkie pliki
???.exe oznacza wszystkie pliki wykonywalne
Aplikacja to rodzaj programu komputerowego. Termin nie jest
określony zbyt precyzyjnie, ale zazwyczaj oznacza program,
który ma bezpośredni kontakt z użytkownikiem i nie jest częścią
większego programu. Z technicznego punktu widzenia jest to
oprogramowanie korzystające z usług systemu operacyjnego.
Aplikacje to m.in. menedżery plików, oprogramowanie biurowe
(edytory,
arkusze
kalkulacyjne,
programy
magazynowo/finansowe) oraz gry.
W przeciwieństwie do wielu innych rodzajów oprogramowania,
takich jak systemy operacyjne, oprogramowanie serwerowe czy
naukowo-obliczeniowe, większość aplikacji przez długi czas była
udostępniana jedynie na zasadach ograniczonych, w szczególności
bez dostępu do kodu źródłowego i często za opłatą.
Oprogramowanie piszą programiści. Przykłady oprogramowania:
•Systemy operacyjne
•Oprogramowanie wbudowane w urządzenie (firmware)
• Edytor tekstu
•Arkusze kalkulacyjne
•Edytor wideo
•Edytor HTML
•Menedżer plików
•Program słownikowy
•Gry komputerowe
•Aplikacje sieciowe
•oprogramowanie obsługujące strony WWW
•Biblioteki
•Języki programowania
•wirus komputerowy
•...
Razem z systemem Windows mamy zainstalowane programy:
• WordPad
• Kalkulator
• Paint
•...
SPRZĄTANIE: Narzędzia systemowe
Usuwanie zbędnych plików
Jeżeli na komputerze działa system tak skomplikowany jak system
Windows 2000, użytkownik może nie zawsze wiedzieć, jakie jest znaczenie
niektórych plików na komputerze. Czasami system Windows 2000 korzysta z
plików do określonych operacji, a później przetrzymuje je w folderze
przeznaczonym dla plików tymczasowych. Na komputerze mogą też znajdować
się zainstalowane kiedyś składniki systemu Windows 2000, których już się nie
używa. Z wielu powodów, chociażby braku wolnego miejsca na dysku twardym,
może się okazać przydatne zmniejszenie liczby plików na dysku lub zwiększenie
ilości wolnego miejsca, jeżeli nie wyrządza to szkody żadnemu z programów.
SPRZĄTANIE: Narzędzia systemowe
Defragmentator dysków porządkuje pliki, programy i wolną przestrzeń na
dysku twardym komputera tak, aby programy działały sprawniej, a pliki
otwierały się szybciej. Defragmentator dysków nie ma wpływu na żadne
elementy widoczne na ekranie.
Tak, Tak mamy jeszcze . . . GRY 
Dziękuję za Uwagę
Zapraszam na następny Wykład
