Polski malarz Malarz Polski Polski malarz Polski malarz Malarz Polski Malarz Polski

JERZY DUDA GRACZ

„Maluję świat, który odchodzi, umiera, gdzie więcej jest snu, nie ma zdarzeń z dzieciństwa. Na moich obrazach drutów telefonicznych, kabli, anten satelitarnych, samochodów, wszystkiego, co zaprowadzi samolotów tego człowieka z powrotem na drzewo, jeżeli nadal będzie się tak intensywnie rozwijał pod tym względem.”

Jerzy Duda Gracz

Malarz Rysownik Publicysta Scenograf Pedagog

„Inspiracją dla mnie zawsze była Polska. Od ludzi do pejzażu.” Urodzony 20 marca 1941 w Częstochowie. Jako chłopiec uczęszczał do Państwowego Liceum Technik Plastycznych. W Grafiki filii późniejszych czasach studiował na wydziale krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie w 1968 nauki otrzymał dyplom. Po ukończeniu dostał pracę wykładowcy.

się W latach zachłanny 1966-2004 na oddawał malowanie …” się malarstwu.

„…im bardziej zbliżał się do kresu życia, tym bardziej stawał (Śląsk, 11/2005) Duda Gracz tworzył również scenografie teatralno - operowe dla Teatru Śląskiego, Teatru Witkacego w Zakopanem i teatrów krakowskich.

"Maluję świat umarły, świat niespełnionych marzeń, świat złożony ze strzępów pamięci, obrazów, starych fotografii, rozmów, tęsknoty, lęków, miłości, goryczy, złości i ciepła".

Od 1992 do 2001 wykładał w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. W późniejszych latach, aż do śmierci, pracował na stanowisku profesora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Zmarł na atak serca 5 listopada 2004, podczas wieczornej drzemki w trakcie pleneru malarskiego w Łagowie

.

Jerzy Duda-Gracz niemal całe życie spędził w Katowicach. Tu mieściła się jego pracownia, wykładał na Uniwersytecie Śląskim i Akademii Sztuk Pięknych. Został pochowany na katowickim cmentarzu przy ulicy Sienkiewicza.

"Urodziłem się w Częstochowie, mieszkam na Śląsku, maluję wyłącznie w Polsce, bo jestem człowiekiem chorym na Polskę.

Czuję się spadkobiercą tradycji i postaw moich Rodziców, Babek i będąc Dziadków. Cząstką polskiej kultury, obyczaju i wiary, też dziedzicem polskich grzechów: nieżyczliwości, prywaty, zawiści, obłudy i kompleksów" głupoty,

Częstochowa Katowice

„Cały czas maluję swoją obsesję, swoją chorobę. Ta moja cudownie nieuleczalna choroba to jest Polska". W swoim dorobku miał ponad 150 wystaw indywidualnych w kraju i za granicą. Jego prace „wnikliwego obserwatora” rzeczywistości, znajdują się w wielu muzeach polskich i zagranicznych, m.in.

w Muzeum Uffizi we Florencji, w Muzeum Watykańskim, Muzeum Puszkina w Moskwie, w Muzeum Miejskim w Gandawie.

NAJWAŻNIEJSZE WYSTAWY

           

W Polsce:

"Kultura Ludowa. Kultura Narodowa", Galeria Zachęta, Warszawa – 1978 "Polaków Portret Własny", Muzeum Narodowe, Kraków – 1979 "Malarstwo Polskie XX wieku", Muzeum Narodowe, Kraków – 1984 "Życie Ludzi – Los Ziemi", Galeria Zachęta, Warszawa – 1986 "Miasto i Ludzie w sztuce współczesnej", Muzeum Historii m. Kraków – 1999 "Osobni" Muzeum Śląskie, Katowice – 2000 "Chopinowi Jerzy Duda Gracz, Teatr Wielki Warszawa - 2005

Za granicą:

"Nowy Ruch Polonaise", Galeria Espace Cardin, Paryż – 1974 41 Międzynarodowe Biennale Sztuki, Wenecja – 1984 20 i 21 Międzynarodowe Targi Sztuki, Kolonia – 1986, 1987 Wystawa Światowa "EXPO'92" Sewilla – 1992 "Sztuka z Polski", Krefeld – 1998

CYKLE MALARSKIE

•

„El mole rachamim”, 1965-1992

•

„Sacrum profanum”, 1965-2004

•

„Motywy i Portrety Polskie”, 1968-1979

•

„Dedykacje”, 1971-2004

•

„Motywy, Tańce, Dialogi polskie”, 1980-1983

•

„Polska szkoła jazdy”, 1980-1985

•

„Obrazy Jurajskie”, 1984-1986

•

„Obrazy Arystokratyczno-Historyczne”, 1985-1991

•

"Pejzaże polskie” i „Obrazy Prowincjonalno-Gminne”, od 1986



Cykle grafik:

„Judaica”, 1965-1968 „Getto”, 1966-1969 „Szpital”, 1969-1970



Największe realizacje:

„Przemienienie" – plafon w kościele pw. Przemienienia Pańskiego, Toporów – 1995 „Golgota Jasnogórska", klasztor o.o. Paulinów, Częstochowa – 2000/2001

DZIEŁO ŻYCIA

Od 1999 do 2003 roku artysta pracował nad cyklem obrazów będących malarską interpretacją wszystkich dzieł ulubionego kompozytora Fryderyka Chopina.

Każdy z utworów posiada swój własny obraz. Wszystkie one, wg słów samego artysty, zostały namalowane po uprzednich głębokich studiach nad życiem i twórczością Chopina. Całość tworzy przedsięwzięcie artystyczne pt.

„Chopinowi” składające się z 313 dzieł obrazujących 295 utworów. Oto kilka z nich…

Pieśń nr 17 „Lecą liście z drzewa” es–moll op. 74

Polonez nr 2 c-mol op.40

.

Mazurek nr 4 b-moll op.24

CIEKAWOSTKI

Uchwałą Rady Miasta Katowice w 2007r.

nazwano jedną z ulic imieniem Jerzego Dudy Gracza. (ulica łącząca al. Roździeńskiego z ul. 1 Maja) tworzyli” „Miasto, które nie chce być graj dołkiem, musi hołubić twórców znanych na całym świecie, którzy w nim mieszkali i powiedział radny Katowic, dziennikarz kodawca.

Andrzej Zydorowicz, wnios-

Płaskorzeźbę upamiętniającą

CIEKAWOSTKI

Dudę Gracza odsłonięto w plenerowej na placu w Galerii Artystycznej śródmieściu Katowic.

Idea Galerii Artystycznej 2004 roku, postanowiły kiedy na Placu Grunwaldzkim zrodziła się w władze miasta wyremontowanym stworzyć miejsce do upamiętnienia związanych z Katowicami wrześniu, w artystów.

ramach Co roku wyróżniana jest w ten sposób inna postać. Uroczystość odbywa się we obchodów nadania Katowicom praw miejskich.

O upamiętnieniu w galerii postaci Dudy-Gracza zdecydowali w plebiscycie Wybierali mieszkańcy spośród 19 osób.

Katowic.

Na nich plenerową galerię składają się odlane w brązie umieszczono płaskorzeźby, ustawione na dwumetrowych cokołach, obłożonych granitowymi płytami. Na poświęcone artystom teksty.

CIEKAWOSTKI II LO im. M. Konopnickiej w Katowicach

1 września 2005r. – odsłonięcie tablicy pamiątkowej

Spotkanie Tadeusza Kijonki z w przyjaciółką Jerzego, pisarką Martą Fox Górnośląskim Towarzystwie Literackim, gdzie przechowywany i prezentowany jest „Parnas Śląski” Jerzego Dudy Gracza

Dudagraczomania

Fragment książki Marty Fox „Święta Rito od Rzeczy Niemożliwych”. Duda Gracz mówił, że jest w nim 95 kilogramów dziecka i on mi to dziecko odda, mogę z niego wykrzesać wszystko, bo się przede mną otworzy i powie, czego nikomu innemu nie powiedział. Chciałam napisać książkę… Zapaliłam się do pomysłu i chciałam zrobić to już, natychmiast wcielać go w życie, ale „już” było niemożliwe, bo Duda Gracz miał w planach Pocieszał mnie: - Nie bój się, nie umrę ci tak szybko.

Kłamał… Lwów, plener w Łagowie…, zawsze coś.

Na urodziny Marta Fox podarowała mu wiersz:

Paciorki szeptam

Jerzemu Dudzie Graczowi w hołdzie Mijam twoje pokusy o świcie dziwadła mgły i zmory dzieciństwa mijam zardzewiałe zegary błękitne zmierzchy i o aniołów przydrożnych się ocieram rutynowe ćwiczenia martyrologiczne wyczyniam o godzinę psa się potykam Faluje moja suknia krwista zgarniając pył pył drogi wyboistej osty zgarniając o wzgórze wisielców zahaczając Idę przez muzykę traw porannych w niedzielny wieczór wchodzę w lęki w cienie w ptaki spłoszone w twoje czoło jasne w twój cień złamany w spojrzenie deszczem wymyte Błądzę po zabawach dziecięcych po dniach minionych uczuciach spalonych paciorki szeptam rany solę bzami okładam kaprysy liryczne oswajam ze zdrad się spowiadam Znajduję kartkę zapisaną twoim głosem czułym obraz wyrzeźbiony ręką pewną z gorzkich myśli się rozbieram grymasy w lustrach przeganiam ziarna hoduję i jestem jeszcze jestem

W katowickiej Galerii BWA retrospektywa Jerzego Dudy Gracza - 2005 rok Wystawa przygotowana przez fundację CANSPERO

W katowickim Biurze Wystaw Artystycznych otwarto pierwszą retrospektywną wystawę prac Jerzego Dudy Gracza. Ekspozycja nosiła tytuł "Remanenty". Grafiki, rysunki i obrazy olejne ułożone zostały w cykle tematyczne Dom, Bestiarium, Zapiski Historyczne, Studium przemijania, Fascynacje, Sacrum Profanum, Choroba na Polskę. Okładka katalogu przedstawia dłonie artysty. Agata Duda Gracz córka artysty, a zarazem kurator wystawy - wyjaśniła, że zdaniem jej ojca, malarz to przede wszystkim warsztat, a sztuka to umiejętność tworzenia według reguł. Podkreśliła, że jej ojciec całe życie doskonalił swój warsztat i jego ręce były rękami geniusza. Prace Jerzego Dudy Gracza znajdują się w kolekcjach wielu polskich i zagranicznych muzeów i galerii oraz w zbiorach prywatnych..

„Ostatnia wielka wystawa indywidualna - to życiowy, chyba największy remanent jego życia - wystawa w rocznicę jego śmierci” – pisze Wiesława Konopielska w Śląsku (11/2005).

Muzeum Śląskie w Katowicach wystawa 22 lutego - 10 kwietnia 2005 roku.

JERZY DUDA GRACZ - PRO MEMORIA KOLEKCJA WROCŁAWSKA

Pierwsza w Katowicach Gracza niedawno pośmiertna wystawa prac Jerzego Dudy zmarłego wielkiego artysty i zasłużonego pedagoga.

Ekspozycja prezentowała ponad sto dzieł - głównie obrazy olejne uzupełnione o nieliczne grafiki. Wszystkie pochodziły z prywatnej kolekcji i etapy powstały w latach 1983-2003. Prace obejmują wszystkie twórczości, także ten ostatni, zwany umownie cyklem Chopinowskim, Wystawa to który był reprezentowany kilkoma obrazami.

hołd dla Artysty, który pozostawił po sobie olbrzymią spuściznę.

Muzeum Historii Katowic

WYSTAWA JERZEGO DUDY GRACZA „GĘBY” 21 września - 11 listopada 2007

„…moje obrazy są nieustającym, póki żyję, ciągiem autoportretów, które kształtuje teraźniejszość, […] utożsamiam się w nich z mędrkiem i z głupcem, z grubym i z chudym, z humanistą i z bydlakiem, z perłą i śmieciem, bo jestem tym wszystkim naraz, jak każdy, tyle że usiłuję to, co we mnie zmaterializować jakoś i uzewnętrznić.

„

Golgota jasnogórska. Jerzy Duda Gracz pomaga nieść krzyż Jezusowi „Ta Golgota zaczęła się malować najpierw w głowie, w sercu ponad 50 lat temu. Kiedy jako dziecko pytałem się sam siebie, co by było, gdyby Pan Jezus przyjechał na Jasną Górę, wszedł na wały i podczas jakiegoś nabożeństwa powiedział, że jest Synem Bożym.

Jako 9-letni obywatel PRL nie miałem już wtedy wątpliwości, że powtórzylibyśmy Mu Golgotę – tyle, że w polskim wydaniu... To tak pół żartem, pół serio. A zupełnie serio – potrzeba było właśnie tych 50 lat, czyli na tyle wydorośleć, lub się zestarzeć, lub zmądrzeć, żeby dojrzeć do wizji dziecka; zobaczyć ten problem z pozycji własnych doświadczeń życiowych, zawodo wych, artystycznych, teologicznych”.

Autoportret, 1982

„Autoportret "Ora et colabora" namalowany w stanie wojennym, który traktuje o wierności samemu sobie. Obraz ten wypowiada myśl, którą mój przyjaciel Wojciech Młynarski znakomicie sformował, mówiąc: "róbmy swoje". A więc módl się i pracuj, a ze względu na okoliczności, w jakich obraz powstał, nawet współpracuj, ale rób swoje. Oczywiście słono za to zapłacisz, bo włożą ci czapkę błazeńską na głowę lub czapkę pogardy zrobioną z Trybuny Robotniczej …

„

Postacie charakterystyczne dla twórczości pana Jerzego

„Młodzież …chcę uczyć normalności i wierności samemu sobie” (wywiad w katowickim studiu Persony, październik 1995)

K O N I E C

IIc Paweł Sielicki, Gimnazjum numer 22 z Oddziałami Integracyjnymi im. S. Staszica w Katowicach Nauczyciele: mgr Jolanta Wawoczny, mgr Olga Fałek-Zdebel http://pl.wikipedia.org

http://www.mhk.katowice.pl

http://www.kocham.tychy.pl

http://www.alfa.com.pl/slask http://www.muzeumslaskie.pl

http://www.jasnagora.com

Rozstrzygnięto Międzyszkolny Konkurs Regionalny „Śląsk - poznaj, bo warto”

organizowany przez Gimnazjum nr 14 w Katowicach 29 kwietnia 2008r.

autor pracy Paweł Nauczyciel opiekun-mgr Jolanta Wawoczny

ZAJĘLIŚMY 2 MIEJSCE

i pojechaliśmy na Plac Grunwaldzki…

Serdecznie dziękujemy za darowanie uczniom Gimnazjum nr 22 z Oddziałami Integracyjnymi im.

Stanisława Staszica książki „Gęby” Jerzy Duda-Gracz wydanej przez Muzeum Historii Katowic i Fundację Conspero z tekstem Natalii Kruszyny.

Proszę przyjąć pracę o Jerzym Dudzie-Graczu i wykorzystać jej zawartość w celach określonych Statutem Muzeum Historii Katowic.