Transcript Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και
Slide 1
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
50 έτη Ελληνική Επιτροπή Μεγάλων Φραγμάτων
Επετειακή Εκδήλωση, 7 Μαΐου 2015
Περιβαλλοντική αδειοδότηση
μεγάλων φραγμάτων
Επαμεινώνδας Τολέρης, Διευθυντής ΔΙΠΑ/ΥΠΑΠΕΝ
Αλέξανδρος Κουλίδης, στέλεχος ΔΙΠΑ/ΥΠΑΠΕΝ
Slide 2
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος
• Περιβάλλον: Οικότοπος κοινωνιών – θεμέλιο ευημερίας
• Η βασική αναγκαιότητα προστασίας του περιβάλλοντος
είναι βαθιά ανθρωποκεντρική
• Περιβάλλον + Οικονομία + Κοινωνία = Αειφόρος Ανάπτυξη
• Αειφόρος ανάπτυξη: βασική προτεραιότητα σε όλα τα
θεμελιώδη θεσμικά κείμενα
• Όταν το περιβάλλον λαμβάνεται εκ των προτέρων υπόψη,
εισάγονται ανάλογες και ισόρροπες πρόνοιες στο
σχεδιασμό, επιτυγχάνοντας αποτελεσματική αντιμετώπιση
των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
2
Slide 3
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Βασικά χαρακτηριστικά
• Εξισορροπητική διαδικασία, με στόχο την ενσωμάτωση
της περιβαλλοντικής διάστασης στον αναπτυξιακό
σχεδιασμό.
• Ειδική ad hoc εφαρμογή για κάθε έργο ή
δραστηριότητα, όχι προδιαγεγραμμένες συνταγές.
• Η συλλογική φύση των περιβαλλοντικών αγαθών, η
«συνιδιοκτησία» του περιβάλλοντος, απαιτεί μια
ευρεία, ανοικτή διαδικασία λήψης απόφασης, μετά από
δημόσια διαβούλευση
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
3
Slide 4
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Βασική δομή
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
4
Slide 5
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Βασικοί «παίκτες»
Φορείς έργων
Δημόσια Διοίκηση
Αυτοδιοίκηση
7 Μαΐου 2015
Επιστήμονες
περιβάλλοντος
Πολίτες και φορείς
συλλογικής
εκπροσώπησης
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
5
Slide 6
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Σύνοψη της διαδικασίας
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
6
Slide 7
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Εξέλιξη νομικού πλαισίου: Ευρωπαϊκή Ένωση
• Πρώτη εφαρμογή: Οδηγία 85/337
– σημαντικό εύρος έργων και δραστηριοτήτων
– εκ των προτέρων εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (υποχρεωτική ή μετά από
screening)
– συμμετοχή κοινού, αναλυτική και πλήρης ΜΠΕ, διασυνοριακή εκτίμηση
• Εκτενής τροποποίηση: Οδηγία 97/11
– εφαρμογή σε περισσότερα είδη έργων, αύξηση έργων με υποχρεωτική ΕΠΕ
– νέες διαδικασίες και νέα κριτήρια screening, εναρμόνιση με σύμβαση Espoo
• Μικρές προσαρμογές: Οδηγίες 2003/35 και 2009/31
– εναρμόνιση συμμετοχής κοινού με σύμβαση Arhus, ΕΠΕ για αποθήκευση CO2 σε
γεωλογικούς σχηματισμούς
• Κωδικοποίηση: Οδηγία 2011/92
– ενιαίο νομικό κείμενο αρχικής Οδηγίας και τροποποιήσεών της, διευκρινίσεις
αμφισημιών
• Σημαντική τροποποίηση: Οδηγία 2014/52
– Ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο έως 16-5-2017
– Πολλές από τις απαιτήσεις έχουν ήδη υιοθετηθεί με το ν.4014/2011
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
7
Slide 8
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Εξέλιξη νομικού πλαισίου: Ελλάδα
• Έναρξη: ν.1650/86
– Πρωτοποριακή ρύθμιση ευρύτερων θεμάτων προστασίας του
περιβάλλοντος
– Αδειοδότηση σε δύο στάδια (ΠΧ και ΕΠΟ)
– Αυστηρή εναρμόνιση με την Οδηγία 85/337
• Τροποποίηση: ν.3010/2002
– Εναρμόνιση με την τροποποίηση της Οδηγίας ΕΠΕ, πλήρως
αλλά πιο προσαρμοσμένα στις εδώ συνθήκες
– Εισαγωγή screening (υποκατηγορία 3)
• Αναμόρφωση: ν.4014/2011
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
8
Slide 9
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης με ν.4014/2011:
Βασικές αλλαγές
(1/2)
• Απλοποίηση
–
–
–
–
από δύο στάδια σε ένα (συν ένα προαιρετικό)
από 3-5 υπουργικές υπογραφές σε μία
από περιβαλλοντική έκθεση για κάθε μικρό έργο σε ΠΠΔ
απλουστεύσεις στη διαδικασία γνωμοδοτήσεων
• Αποκέντρωση: περισσότερα έργα/δραστηριότητες
– υπ’ ευθύνη Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για ΕΠΟ
– υπ’ ευθύνη Περιφερειών για ΠΠΔ
• Ψηφιοποίηση:
– διαδικτυακή δημοσιοποίηση απόφασης ΕΠΟ
– επικείμενο ηλεκτρονικό περιβαλλοντικό μητρώο
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
9
Slide 10
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης με ν.4014/2011:
Βασικές αλλαγές
(2/2)
• Αντικειμενικό screening στις βιομηχανικές δραστηριότητες
• Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για έργα εντός περιοχών Natura 2000
– διακριτή εφαρμογή «δέουσας εκτίμησης» της Οδηγίας Οικοτόπων
– οριοθέτηση σε ακεραιότητα και συνεκτικότητα
μέσω στόχων διατήρησης
• Ενοποίηση ΕΠΟ με άλλες άδειες
– έγκριση επέμβασης σε δασικές εκτάσεις
– διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων
– η ενοποίηση αφορά και τις ΠΠΔ
• Λειτουργικές βελτιώσεις (τροποποιήσεις, συνοδά έργα, υφιστάμενα
έργα χωρίς ΕΠΟ, Δι.Π.Α., Κε.Σ.Π.Α. κ.ά.)
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
10
Slide 11
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης με ν.4014/2011:
Σημαντικές πτυχές και νέες διαδικασίες
– Νέο περιεχόμενο περιβαλλοντικών μελετών
– Εστίαση στα ουσιαστικά σκέλη της περιβαλλοντικής πληροφορίας
– Κοινός κορμός, εξειδικεύσεις ανά ομάδα έργων ή ανά διαδικασία, διατήρηση
συνεκτικότητας και ισορροπημένων απαιτήσεων
• Νέα διαδικασία και νέα δημόσια διαβούλευση
– Τυποποίηση, λεπτομερέστερη περιγραφή βημάτων και ενεργειών,
νέες προθεσμίες
– Μέριμνα για επαρκή δημοσιοποίηση και χρόνο διατύπωσης απόψεων
– Τυποποίηση γνωμοδοτήσεων, προοπτική για ψηφιακή διακίνηση
• Νέο περιεχόμενο απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων
–
–
–
–
Ακριβείς, εφικτοί, δεσμευτικοί και ελέγξιμοι περιβαλλοντικοί όροι
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο, τις χρήσεις γης, τις οριακές τιμές κ.ά.
Θεματική διάκριση μέτρων
Ενοποίηση με έγκριση επέμβασης και άδειες αποβλήτων
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
11
Slide 12
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (2000/60/ΕΚ, «ΟΠΥ»)
δημιούργησε νέο καθεστώς στη διαχείριση υδατικών
πόρων, με τα εξής κύρια χαρακτηριστικά:
– Διαχείριση υδατικών πόρων σε επίπεδο περιοχής λεκάνης απορροής
ποταμού.
– Επίτευξη συγκεκριμένων ποιοτικών στόχων που συνδέονται με την
οικολογική κατάσταση των νερών (βιολογικοί δείκτες).
– Διατήρηση των επιφανειακών υδατικών συστημάτων στη «φυσική»
τους κατάσταση.
• Εισήχθη η έννοια της οικολογικής σημασίας των υδάτων
προβλέποντας περιβαλλοντικό κόστος χρήσης, αλλά και
θεσπίζοντας οικολογικούς στόχους ποιότητας.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
12
Slide 13
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Περιβαλλοντικοί στόχοι (άρθρο 4§1 ΟΠΥ), για όλες τις
κατηγορίες υδάτων:
– για τα επιφανειακά ύδατα: πρόληψη υποβάθμισής τους,
αναβάθμιση και αποκατάστασή τους με σκοπό την επίτευξη της
καλής κατάστασης
– για τα υπόγεια ύδατα πρόληψη ή περιορισμός διοχέτευσης ρύπων,
αναστροφή σημαντικών και έμμονων ανοδικών τάσεων
συγκέντρωσης οποιουδήποτε ρύπου από ανθρώπινη δραστηριότητα,
διασφάλιση ισορροπίας μεταξύ άντλησης και ανατροφοδότησης, με
στόχο την επίτευξη καλής κατάστασης
• Καλή κατάσταση
– Στα επιφανειακά ύδατα καλή οικολογική και χημική κατάσταση.
– Στα υπόγεια ύδατα καλή ποσοτική και χημική κατάσταση
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
13
Slide 14
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Υπό το πρίσμα της ΟΠΥ τα μεγάλα φράγματα έχουν ως αποτέλεσμα τη
δημιουργία «Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων Υδατικών Σωμάτων» (ΙΤΥΣ)
• Περιβαλλοντικός στόχος της ΟΠΥ για τα ΙΤΥΣ: καλό οικολογικό δυναμικό
– βιολογικά ποιοτικά στοιχεία με ελαφρές μόνο αλλαγές εν σχέση με το πλέον συγκρίσιμο
τύπο συστήματος επιφανειακών υδάτων,
– υδρομορφολογικές συνθήκες που επιτρέπουν την επίτευξη των βιολογικών ποιοτικών
στοιχείων,
– φυσικοχημικά στοιχεία (θερμοκρασία, pH, συγκεντρώσεις θρεπτικών) που εξασφαλίζουν
τη λειτουργία του οικοσυστήματος και την επίτευξη των βιολογικών ποιοτικών στοιχείων,
– συνθετικοί και μη ρύποι εντός ορίων.
• Η ανάπτυξη νέων φραγμάτων υπό το πρίσμα της ΟΠΥ συνιστά τροποποίηση
της φυσικής κατάστασης των επηρεαζόμενων υδατικών σωμάτων. Για το λόγο
αυτό, εφαρμόζονται οι εξαιρέσεις του άρθρου 4§7 βάσει αναλυτικής
τεκμηρίωσης, καθώς και τήρηση άρθρου 4§8-9.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
14
Slide 15
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Τεκμηρίωση εφαρμογής άρθρου 4§7 ΟΠΥ
– Λήψη όλων των πρακτικώς εφικτών μέτρων για το μετριασμό των αρνητικών
επιπτώσεων στην κατάσταση του υδατικού συστήματος.
– Αναλυτική αιτιολόγηση τροποποίησης στο σχέδιο διαχείρισης λεκάνης
απορροής ποταμού. Δεν είναι δυνατή η κατασκευή νέων φραγμάτων αν
αυτά δεν εντάσσονται στο εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης.
– Υπαγόρευση των λόγων τροποποίησης επιτακτικά από δημόσιο συμφέρον
ή/και υπερκάλυψη του οφέλους για το περιβάλλον και την κοινωνία από την
επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της ΟΠΥ από τα οφέλη της
τροποποίησης για την υγεία των ανθρώπων, για τη διαφύλαξη της
ασφάλειάς τους ή για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
– Οι ευεργετικοί στόχοι που εξυπηρετεί η τροποποίηση δεν μπορούν για
τεχνικούς λόγους ή λόγω υπέρμετρου κόστους, να επιτευχθούν με άλλα
μέσα που συνιστούν πολύ καλύτερη περιβαλλοντική επιλογή.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
15
Slide 16
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Επιπλέον (άρθρο 4, §8-9 ΟΠΥ), πρέπει να διασφαλίζεται ότι η
τροποποίηση της φυσικής κατάστασης του υδατικού σώματος (δηλαδή
το φράγμα) βάσει του άρθρου 4§7 ΟΠΥ:
– Δεν αποκλείει μονίμως ή δεν υπονομεύει την επίτευξη των στόχων της ΟΠΥ σε
άλλα υδατικά συστήματα της ίδιας περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού και
είναι σύμφωνη με την εφαρμογή άλλων κοινοτικών περιβαλλοντικών
νομοθετημάτων.
– Εγγυάται τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο προστασίας με την ισχύουσα ενωσιακή
νομοθεσία, δηλαδή δεν οδηγεί σε παραβίαση άλλης Οδηγίας, όπως π.χ. αυτές
που αφορούν σε προστασία φυσικών περιοχών, σε προστασία από ρύπανση
κ.λπ.
• Ο τρόπος και οι μεθοδολογικές απαιτήσεις τεκμηρίωσης και ελέγχου
τήρησης των παραπάνω δεν προδιαγράφονται στην ΟΠΥ, αλλά
υπάρχουν επιμέρους κατευθύνσεις σε αρκετά guidance documents. Σε
κάθε περίπτωση, ο ρόλος της περιβαλλοντικής αδειοδότησης είναι
κομβικός.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
16
Slide 17
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερα οφέλη των φραγμάτων
• Καθαρή ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια
– Μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου
– Οικονομικότερο κόστος ενέργειας – τόνωση ανταγωνιστικότητας
– Περιορισμός ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις περιοχές λιγνιτικών μονάδων
• Ύδρευση – θεμελιώδης ανάγκη αστικών συγκροτημάτων
• Άρδευση
– Αύξηση πρωτογενούς εγχώριας παραγωγής – μείωση εισαγωγών αγροτικών προϊόντων
– Συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη και τη διατήρηση τοπικών θέσεων εργασίας στον
αγροτικό τομέα και τη συνδεόμενη με αυτόν τοπική οικονομία
•
•
•
•
Αποτροπή πλημμυρών
Μείωση επιπτώσεων ξηρασίας
Συμβολή στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Δημιουργία νέων οικοσυστημάτων και συντήρηση οικοσυστημικών
λειτουργιών και υπηρεσιών
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
17
Slide 18
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
• Φράγμα – ταμιευτήρας
– Το ποτάμιο οικοσύστημα μετατρέπεται σε λιμναίο.
– Η αλλαγή των οικολογικών συνθηκών επιδρά σημαντικά στη χλωρίδα και
στην πανίδα. Κάποια είδη ευνοούνται, αλλά επιβαρύνονται. Οι μεταβολές
αυτές εντοπίζονται τόσο στην άμεση περιοχή του ταμιευτήρα όσο και στην
ευρύτερη.
– Κατακλύζονται μεγάλες εκτάσεις, συνήθως δασικών οικοσυστημάτων, αλλά
ενδεχομένως και χώρων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ιστορικής μνήμης ή
τοπιογραφικής αξίας.
– Αλλάζουν οι χρήσεις γης σε όλη τη λεκάνη κατάκλυσης, ακυρώνονται οι
υφιστάμενες χρήσεις του ποταμού.
– Είναι σημαντικές οι πιθανότητες επίδρασης στο μικροκλίμα και στη
σεισμικότητα.
– Εμφανίζονται κίνδυνοι από θραύση.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
18
Slide 19
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
• Κατάντη ροή
– Αλλαγή στην ένταση, στη χρονική κατανομή και στη φυσικοχημεία
της ροής.
– Αλλαγή δίαιτας ποταμού εκτεταμένες μεταβολές στην τοπική
υδρολογία και στη μεταφορά φερτών υλών. Μειώνεται η
στερεομεταφορά στην εκβολή, αυξάνονται οι επικαθίσεις ιζημάτων
κατά μήκος της κοίτης, λόγω μειωμένης ορμής.
– Επιδράσεις στην ιχθυοπανίδα, την πανίδα και τη χλωρίδα. Ιδιαίτερη
προσοχή απαιτείται όταν επηρεάζονται προστατευόμενα είδη φυτών,
ζώων ή πουλιών ή/και οικότοποί τους
• Κατασκευή
– Αυξημένη απαίτηση σε γαιώδη και αδρανή υλικά
– Ανάγκη διευθέτησης υποδομών στην επηρεαζόμενη περιοχή
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
19
Slide 20
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερα μέτρα αντιμετώπισης
• Σχεδιασμός στη λογική της πολλαπλής σκοπιμότητας
(ύδρευση, άρδευση, ενέργεια, περιβάλλον)
• Επαρκής και κατάλληλη οικολογική παροχή
– Επαρκής ροή σε όλες τις εποχές, λαμβάνοντας υπόψη τη διατήρηση των κατάντη
οικοσυστημάτων, την ιχθυοπανίδα και τις άλλες χρήσεις του νερού
– Χρονική διακύμανση κατά το δυνατόν όμοια με τη φυσική ροή
• Ιχθυοπανίδα
– Εξασφάλιση ελεύθερης επικοινωνίας
– Αποφυγή εμπλουτισμού ταμιευτήρα με αλλόχθονα - σε ορισμένες περιπτώσεις
εμπλουτισμός με αυτόχθονα στα κατάντη
• Διαχείριση υλικών κατασκευής
– Επιλογή περιβαλλοντικά κατάλληλων θέσεων για δανειοθαλάμους.
Προτεραιότητα σε θέσεις εντός της λεκάνης κατάκλυσης.
– Απόθεση πλεοναζόντων με περιβαλλοντικά συμβατό τρόπο.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
20
Slide 21
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερα μέτρα αντιμετώπισης
• Περιορισμός επιπτώσεων κατασκευής
– Διελεύσεις οχημάτων εκτός οικισμών
– Θέσεις εργοταξίων – ορθή διαχείριση αποβλήτων κατασκευής
• Ορθή διαχείριση φερτών
– Αναλυτικοί υπολογισμοί διαστασιολόγησης αναβαθμών συγκράτησης
φερτών
– Διάθεση φυτικών υπολειμμάτων ως υλικό οργανικού εμπλουτισμού
– Διάθεση αδρανών προς αξιοποίηση ή/και για αναπλήρωση
στερεομεταφοράς στα κατάντη
• Παρακολούθηση
– Χημική και οικολογική κατάσταση υδάτων στον ταμιευτήρα και στα κατάντη
– Ιχθυοπανίδα
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
21
Slide 22
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
50 έτη Ελληνική Επιτροπή Μεγάλων Φραγμάτων
Επετειακή Εκδήλωση, 7 Μαΐου 2015
Περιβαλλοντική αδειοδότηση
μεγάλων φραγμάτων
Επαμεινώνδας Τολέρης, Διευθυντής ΔΙΠΑ/ΥΠΑΠΕΝ
Αλέξανδρος Κουλίδης, στέλεχος ΔΙΠΑ/ΥΠΑΠΕΝ
Slide 2
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος
• Περιβάλλον: Οικότοπος κοινωνιών – θεμέλιο ευημερίας
• Η βασική αναγκαιότητα προστασίας του περιβάλλοντος
είναι βαθιά ανθρωποκεντρική
• Περιβάλλον + Οικονομία + Κοινωνία = Αειφόρος Ανάπτυξη
• Αειφόρος ανάπτυξη: βασική προτεραιότητα σε όλα τα
θεμελιώδη θεσμικά κείμενα
• Όταν το περιβάλλον λαμβάνεται εκ των προτέρων υπόψη,
εισάγονται ανάλογες και ισόρροπες πρόνοιες στο
σχεδιασμό, επιτυγχάνοντας αποτελεσματική αντιμετώπιση
των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
2
Slide 3
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Βασικά χαρακτηριστικά
• Εξισορροπητική διαδικασία, με στόχο την ενσωμάτωση
της περιβαλλοντικής διάστασης στον αναπτυξιακό
σχεδιασμό.
• Ειδική ad hoc εφαρμογή για κάθε έργο ή
δραστηριότητα, όχι προδιαγεγραμμένες συνταγές.
• Η συλλογική φύση των περιβαλλοντικών αγαθών, η
«συνιδιοκτησία» του περιβάλλοντος, απαιτεί μια
ευρεία, ανοικτή διαδικασία λήψης απόφασης, μετά από
δημόσια διαβούλευση
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
3
Slide 4
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Βασική δομή
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
4
Slide 5
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Βασικοί «παίκτες»
Φορείς έργων
Δημόσια Διοίκηση
Αυτοδιοίκηση
7 Μαΐου 2015
Επιστήμονες
περιβάλλοντος
Πολίτες και φορείς
συλλογικής
εκπροσώπησης
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
5
Slide 6
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Περιβαλλοντική αδειοδότηση: Σύνοψη της διαδικασίας
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
6
Slide 7
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Εξέλιξη νομικού πλαισίου: Ευρωπαϊκή Ένωση
• Πρώτη εφαρμογή: Οδηγία 85/337
– σημαντικό εύρος έργων και δραστηριοτήτων
– εκ των προτέρων εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (υποχρεωτική ή μετά από
screening)
– συμμετοχή κοινού, αναλυτική και πλήρης ΜΠΕ, διασυνοριακή εκτίμηση
• Εκτενής τροποποίηση: Οδηγία 97/11
– εφαρμογή σε περισσότερα είδη έργων, αύξηση έργων με υποχρεωτική ΕΠΕ
– νέες διαδικασίες και νέα κριτήρια screening, εναρμόνιση με σύμβαση Espoo
• Μικρές προσαρμογές: Οδηγίες 2003/35 και 2009/31
– εναρμόνιση συμμετοχής κοινού με σύμβαση Arhus, ΕΠΕ για αποθήκευση CO2 σε
γεωλογικούς σχηματισμούς
• Κωδικοποίηση: Οδηγία 2011/92
– ενιαίο νομικό κείμενο αρχικής Οδηγίας και τροποποιήσεών της, διευκρινίσεις
αμφισημιών
• Σημαντική τροποποίηση: Οδηγία 2014/52
– Ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο έως 16-5-2017
– Πολλές από τις απαιτήσεις έχουν ήδη υιοθετηθεί με το ν.4014/2011
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
7
Slide 8
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Εξέλιξη νομικού πλαισίου: Ελλάδα
• Έναρξη: ν.1650/86
– Πρωτοποριακή ρύθμιση ευρύτερων θεμάτων προστασίας του
περιβάλλοντος
– Αδειοδότηση σε δύο στάδια (ΠΧ και ΕΠΟ)
– Αυστηρή εναρμόνιση με την Οδηγία 85/337
• Τροποποίηση: ν.3010/2002
– Εναρμόνιση με την τροποποίηση της Οδηγίας ΕΠΕ, πλήρως
αλλά πιο προσαρμοσμένα στις εδώ συνθήκες
– Εισαγωγή screening (υποκατηγορία 3)
• Αναμόρφωση: ν.4014/2011
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
8
Slide 9
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης με ν.4014/2011:
Βασικές αλλαγές
(1/2)
• Απλοποίηση
–
–
–
–
από δύο στάδια σε ένα (συν ένα προαιρετικό)
από 3-5 υπουργικές υπογραφές σε μία
από περιβαλλοντική έκθεση για κάθε μικρό έργο σε ΠΠΔ
απλουστεύσεις στη διαδικασία γνωμοδοτήσεων
• Αποκέντρωση: περισσότερα έργα/δραστηριότητες
– υπ’ ευθύνη Αποκεντρωμένων Διοικήσεων για ΕΠΟ
– υπ’ ευθύνη Περιφερειών για ΠΠΔ
• Ψηφιοποίηση:
– διαδικτυακή δημοσιοποίηση απόφασης ΕΠΟ
– επικείμενο ηλεκτρονικό περιβαλλοντικό μητρώο
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
9
Slide 10
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης με ν.4014/2011:
Βασικές αλλαγές
(2/2)
• Αντικειμενικό screening στις βιομηχανικές δραστηριότητες
• Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για έργα εντός περιοχών Natura 2000
– διακριτή εφαρμογή «δέουσας εκτίμησης» της Οδηγίας Οικοτόπων
– οριοθέτηση σε ακεραιότητα και συνεκτικότητα
μέσω στόχων διατήρησης
• Ενοποίηση ΕΠΟ με άλλες άδειες
– έγκριση επέμβασης σε δασικές εκτάσεις
– διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων
– η ενοποίηση αφορά και τις ΠΠΔ
• Λειτουργικές βελτιώσεις (τροποποιήσεις, συνοδά έργα, υφιστάμενα
έργα χωρίς ΕΠΟ, Δι.Π.Α., Κε.Σ.Π.Α. κ.ά.)
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
10
Slide 11
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου περιβαλλοντικής αδειοδότησης με ν.4014/2011:
Σημαντικές πτυχές και νέες διαδικασίες
– Νέο περιεχόμενο περιβαλλοντικών μελετών
– Εστίαση στα ουσιαστικά σκέλη της περιβαλλοντικής πληροφορίας
– Κοινός κορμός, εξειδικεύσεις ανά ομάδα έργων ή ανά διαδικασία, διατήρηση
συνεκτικότητας και ισορροπημένων απαιτήσεων
• Νέα διαδικασία και νέα δημόσια διαβούλευση
– Τυποποίηση, λεπτομερέστερη περιγραφή βημάτων και ενεργειών,
νέες προθεσμίες
– Μέριμνα για επαρκή δημοσιοποίηση και χρόνο διατύπωσης απόψεων
– Τυποποίηση γνωμοδοτήσεων, προοπτική για ψηφιακή διακίνηση
• Νέο περιεχόμενο απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων
–
–
–
–
Ακριβείς, εφικτοί, δεσμευτικοί και ελέγξιμοι περιβαλλοντικοί όροι
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο, τις χρήσεις γης, τις οριακές τιμές κ.ά.
Θεματική διάκριση μέτρων
Ενοποίηση με έγκριση επέμβασης και άδειες αποβλήτων
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
11
Slide 12
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (2000/60/ΕΚ, «ΟΠΥ»)
δημιούργησε νέο καθεστώς στη διαχείριση υδατικών
πόρων, με τα εξής κύρια χαρακτηριστικά:
– Διαχείριση υδατικών πόρων σε επίπεδο περιοχής λεκάνης απορροής
ποταμού.
– Επίτευξη συγκεκριμένων ποιοτικών στόχων που συνδέονται με την
οικολογική κατάσταση των νερών (βιολογικοί δείκτες).
– Διατήρηση των επιφανειακών υδατικών συστημάτων στη «φυσική»
τους κατάσταση.
• Εισήχθη η έννοια της οικολογικής σημασίας των υδάτων
προβλέποντας περιβαλλοντικό κόστος χρήσης, αλλά και
θεσπίζοντας οικολογικούς στόχους ποιότητας.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
12
Slide 13
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Περιβαλλοντικοί στόχοι (άρθρο 4§1 ΟΠΥ), για όλες τις
κατηγορίες υδάτων:
– για τα επιφανειακά ύδατα: πρόληψη υποβάθμισής τους,
αναβάθμιση και αποκατάστασή τους με σκοπό την επίτευξη της
καλής κατάστασης
– για τα υπόγεια ύδατα πρόληψη ή περιορισμός διοχέτευσης ρύπων,
αναστροφή σημαντικών και έμμονων ανοδικών τάσεων
συγκέντρωσης οποιουδήποτε ρύπου από ανθρώπινη δραστηριότητα,
διασφάλιση ισορροπίας μεταξύ άντλησης και ανατροφοδότησης, με
στόχο την επίτευξη καλής κατάστασης
• Καλή κατάσταση
– Στα επιφανειακά ύδατα καλή οικολογική και χημική κατάσταση.
– Στα υπόγεια ύδατα καλή ποσοτική και χημική κατάσταση
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
13
Slide 14
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Υπό το πρίσμα της ΟΠΥ τα μεγάλα φράγματα έχουν ως αποτέλεσμα τη
δημιουργία «Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων Υδατικών Σωμάτων» (ΙΤΥΣ)
• Περιβαλλοντικός στόχος της ΟΠΥ για τα ΙΤΥΣ: καλό οικολογικό δυναμικό
– βιολογικά ποιοτικά στοιχεία με ελαφρές μόνο αλλαγές εν σχέση με το πλέον συγκρίσιμο
τύπο συστήματος επιφανειακών υδάτων,
– υδρομορφολογικές συνθήκες που επιτρέπουν την επίτευξη των βιολογικών ποιοτικών
στοιχείων,
– φυσικοχημικά στοιχεία (θερμοκρασία, pH, συγκεντρώσεις θρεπτικών) που εξασφαλίζουν
τη λειτουργία του οικοσυστήματος και την επίτευξη των βιολογικών ποιοτικών στοιχείων,
– συνθετικοί και μη ρύποι εντός ορίων.
• Η ανάπτυξη νέων φραγμάτων υπό το πρίσμα της ΟΠΥ συνιστά τροποποίηση
της φυσικής κατάστασης των επηρεαζόμενων υδατικών σωμάτων. Για το λόγο
αυτό, εφαρμόζονται οι εξαιρέσεις του άρθρου 4§7 βάσει αναλυτικής
τεκμηρίωσης, καθώς και τήρηση άρθρου 4§8-9.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
14
Slide 15
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Τεκμηρίωση εφαρμογής άρθρου 4§7 ΟΠΥ
– Λήψη όλων των πρακτικώς εφικτών μέτρων για το μετριασμό των αρνητικών
επιπτώσεων στην κατάσταση του υδατικού συστήματος.
– Αναλυτική αιτιολόγηση τροποποίησης στο σχέδιο διαχείρισης λεκάνης
απορροής ποταμού. Δεν είναι δυνατή η κατασκευή νέων φραγμάτων αν
αυτά δεν εντάσσονται στο εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης.
– Υπαγόρευση των λόγων τροποποίησης επιτακτικά από δημόσιο συμφέρον
ή/και υπερκάλυψη του οφέλους για το περιβάλλον και την κοινωνία από την
επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της ΟΠΥ από τα οφέλη της
τροποποίησης για την υγεία των ανθρώπων, για τη διαφύλαξη της
ασφάλειάς τους ή για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
– Οι ευεργετικοί στόχοι που εξυπηρετεί η τροποποίηση δεν μπορούν για
τεχνικούς λόγους ή λόγω υπέρμετρου κόστους, να επιτευχθούν με άλλα
μέσα που συνιστούν πολύ καλύτερη περιβαλλοντική επιλογή.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
15
Slide 16
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα
• Επιπλέον (άρθρο 4, §8-9 ΟΠΥ), πρέπει να διασφαλίζεται ότι η
τροποποίηση της φυσικής κατάστασης του υδατικού σώματος (δηλαδή
το φράγμα) βάσει του άρθρου 4§7 ΟΠΥ:
– Δεν αποκλείει μονίμως ή δεν υπονομεύει την επίτευξη των στόχων της ΟΠΥ σε
άλλα υδατικά συστήματα της ίδιας περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού και
είναι σύμφωνη με την εφαρμογή άλλων κοινοτικών περιβαλλοντικών
νομοθετημάτων.
– Εγγυάται τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο προστασίας με την ισχύουσα ενωσιακή
νομοθεσία, δηλαδή δεν οδηγεί σε παραβίαση άλλης Οδηγίας, όπως π.χ. αυτές
που αφορούν σε προστασία φυσικών περιοχών, σε προστασία από ρύπανση
κ.λπ.
• Ο τρόπος και οι μεθοδολογικές απαιτήσεις τεκμηρίωσης και ελέγχου
τήρησης των παραπάνω δεν προδιαγράφονται στην ΟΠΥ, αλλά
υπάρχουν επιμέρους κατευθύνσεις σε αρκετά guidance documents. Σε
κάθε περίπτωση, ο ρόλος της περιβαλλοντικής αδειοδότησης είναι
κομβικός.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
16
Slide 17
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερα οφέλη των φραγμάτων
• Καθαρή ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια
– Μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου
– Οικονομικότερο κόστος ενέργειας – τόνωση ανταγωνιστικότητας
– Περιορισμός ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις περιοχές λιγνιτικών μονάδων
• Ύδρευση – θεμελιώδης ανάγκη αστικών συγκροτημάτων
• Άρδευση
– Αύξηση πρωτογενούς εγχώριας παραγωγής – μείωση εισαγωγών αγροτικών προϊόντων
– Συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη και τη διατήρηση τοπικών θέσεων εργασίας στον
αγροτικό τομέα και τη συνδεόμενη με αυτόν τοπική οικονομία
•
•
•
•
Αποτροπή πλημμυρών
Μείωση επιπτώσεων ξηρασίας
Συμβολή στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
Δημιουργία νέων οικοσυστημάτων και συντήρηση οικοσυστημικών
λειτουργιών και υπηρεσιών
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
17
Slide 18
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
• Φράγμα – ταμιευτήρας
– Το ποτάμιο οικοσύστημα μετατρέπεται σε λιμναίο.
– Η αλλαγή των οικολογικών συνθηκών επιδρά σημαντικά στη χλωρίδα και
στην πανίδα. Κάποια είδη ευνοούνται, αλλά επιβαρύνονται. Οι μεταβολές
αυτές εντοπίζονται τόσο στην άμεση περιοχή του ταμιευτήρα όσο και στην
ευρύτερη.
– Κατακλύζονται μεγάλες εκτάσεις, συνήθως δασικών οικοσυστημάτων, αλλά
ενδεχομένως και χώρων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ιστορικής μνήμης ή
τοπιογραφικής αξίας.
– Αλλάζουν οι χρήσεις γης σε όλη τη λεκάνη κατάκλυσης, ακυρώνονται οι
υφιστάμενες χρήσεις του ποταμού.
– Είναι σημαντικές οι πιθανότητες επίδρασης στο μικροκλίμα και στη
σεισμικότητα.
– Εμφανίζονται κίνδυνοι από θραύση.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
18
Slide 19
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
• Κατάντη ροή
– Αλλαγή στην ένταση, στη χρονική κατανομή και στη φυσικοχημεία
της ροής.
– Αλλαγή δίαιτας ποταμού εκτεταμένες μεταβολές στην τοπική
υδρολογία και στη μεταφορά φερτών υλών. Μειώνεται η
στερεομεταφορά στην εκβολή, αυξάνονται οι επικαθίσεις ιζημάτων
κατά μήκος της κοίτης, λόγω μειωμένης ορμής.
– Επιδράσεις στην ιχθυοπανίδα, την πανίδα και τη χλωρίδα. Ιδιαίτερη
προσοχή απαιτείται όταν επηρεάζονται προστατευόμενα είδη φυτών,
ζώων ή πουλιών ή/και οικότοποί τους
• Κατασκευή
– Αυξημένη απαίτηση σε γαιώδη και αδρανή υλικά
– Ανάγκη διευθέτησης υποδομών στην επηρεαζόμενη περιοχή
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
19
Slide 20
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερα μέτρα αντιμετώπισης
• Σχεδιασμός στη λογική της πολλαπλής σκοπιμότητας
(ύδρευση, άρδευση, ενέργεια, περιβάλλον)
• Επαρκής και κατάλληλη οικολογική παροχή
– Επαρκής ροή σε όλες τις εποχές, λαμβάνοντας υπόψη τη διατήρηση των κατάντη
οικοσυστημάτων, την ιχθυοπανίδα και τις άλλες χρήσεις του νερού
– Χρονική διακύμανση κατά το δυνατόν όμοια με τη φυσική ροή
• Ιχθυοπανίδα
– Εξασφάλιση ελεύθερης επικοινωνίας
– Αποφυγή εμπλουτισμού ταμιευτήρα με αλλόχθονα - σε ορισμένες περιπτώσεις
εμπλουτισμός με αυτόχθονα στα κατάντη
• Διαχείριση υλικών κατασκευής
– Επιλογή περιβαλλοντικά κατάλληλων θέσεων για δανειοθαλάμους.
Προτεραιότητα σε θέσεις εντός της λεκάνης κατάκλυσης.
– Απόθεση πλεοναζόντων με περιβαλλοντικά συμβατό τρόπο.
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
20
Slide 21
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Σημαντικά ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης μεγάλων φραγμάτων:
Κυριότερα μέτρα αντιμετώπισης
• Περιορισμός επιπτώσεων κατασκευής
– Διελεύσεις οχημάτων εκτός οικισμών
– Θέσεις εργοταξίων – ορθή διαχείριση αποβλήτων κατασκευής
• Ορθή διαχείριση φερτών
– Αναλυτικοί υπολογισμοί διαστασιολόγησης αναβαθμών συγκράτησης
φερτών
– Διάθεση φυτικών υπολειμμάτων ως υλικό οργανικού εμπλουτισμού
– Διάθεση αδρανών προς αξιοποίηση ή/και για αναπλήρωση
στερεομεταφοράς στα κατάντη
• Παρακολούθηση
– Χημική και οικολογική κατάσταση υδάτων στον ταμιευτήρα και στα κατάντη
– Ιχθυοπανίδα
7 Μαΐου 2015
Επ. Τολέρης & Αλ. Κουλίδης – Περιβαλλοντική αδειοδότηση μεγάλων φραγμάτων
21
Slide 22
Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης
Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας