Welkom 19 februari 2014 Welkom… Werken aan: Interlevensbeschouwelijkheid Hoe de dialoog aangaan met andere levensbeschouwingen: godsdiensten en nietconfessionele zedenleer. Uitdrukken dat dialoog constructief kan zijn! Toren van Babel/babbel… Opdracht tijdens middagpauze Van.
Download ReportTranscript Welkom 19 februari 2014 Welkom… Werken aan: Interlevensbeschouwelijkheid Hoe de dialoog aangaan met andere levensbeschouwingen: godsdiensten en nietconfessionele zedenleer. Uitdrukken dat dialoog constructief kan zijn! Toren van Babel/babbel… Opdracht tijdens middagpauze Van.
Slide 1
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 2
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 3
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 4
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 5
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 6
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 7
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 8
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 9
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 10
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 11
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 12
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 13
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 14
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 15
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 16
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 17
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 18
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 19
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 20
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 21
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 22
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 23
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 24
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 25
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 26
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 27
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 28
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 29
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 30
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 31
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 32
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 33
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 34
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 35
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 36
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 2
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 3
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 4
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 5
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 6
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 7
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 8
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 9
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 10
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 11
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 12
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 13
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 14
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 15
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 16
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 17
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 18
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 19
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 20
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 21
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 22
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 23
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 24
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 25
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 26
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 27
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 28
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 29
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 30
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 31
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 32
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 33
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 34
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 35
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
Slide 36
Welkom
19 februari 2014
Welkom…
Werken aan:
Interlevensbeschouwelijkheid
Hoe de dialoog aangaan met
andere levensbeschouwingen:
godsdiensten en nietconfessionele zedenleer.
Uitdrukken dat dialoog
constructief kan zijn!
Toren van Babel/babbel…
Opdracht tijdens middagpauze
Van Babel naar Babbel
Blokje bij binnenkomen
Kleuren en vormen
Samen bouwen tot één toren…
waar symbolisch de eigenheid en
het verschil worden samen
gelegd tot een toren van
ontmoeting en babbel…
Merk op: 14.00 u. – 15.30 u.
interlevenbeschouwelijke competenties
ontstaan / voorgeschiedenis
waarom?
inhoudelijk
en straks?
voorgeschiedenis ILBC
Onderwijsspiegel 2004-2005
ruime bevraging bij leerlingen
resultaat: kennis leidt tot tolerantie
respect voor levensbeschouwelijke identiteit
vanuit eigen identiteit anderen ontmoeten
Visietekst september 2006
leraren LBV worden gevraagd schoolprojecten
rond respect voor anderen te ontwikkelen
voorgeschiedenis ILBC
Memorandum Vlaamse regering 2009:
minister Smet:
"Met het oog op de realisatie van een gezamenlijk
aanbod 'levensbeschouwing' naast de huidige
keuzemogelijkheden binnen het officieel onderwijs,
maken we de samenwerking mogelijk tussen de
aanbieders van de verschillende
levensbeschouwelijke vakken.“
Erkende instanties en vereniging LBV:
voorstel tot project aan de Minister van
Onderwijs en uitwerking van competenties voor
interlevensbeschouwelijke dialoog en
samenwerking op school.
en daarnaast…
vele bedenkingen vanuit de maatschappij…
mensen liggen niet meer wakker van godsdienst
jongeren vragen er niet naar
‘shoppen’ is de boodschap
iedereen moet zich verantwoorden… LBV niet…
Patrick Loobuyck
LBV (godsdiensten/niet-confessionele
zedenleer) vervangen door vak LEF
(levensbeschouwing – ethiek – filosofie)
zeker in de 3de graad.
en daarnaast…
GO! wil in de derde graad 1u LBV en 1 u
LEF… sinds de competenties… 1u interlevensbeschouwelijke module
Jean-Jacques De Gucht wetsvoorstel om
LBV te reduceren tot 1u LBV en 1u
vergelijkende godsdienstwetenschap
Groen! een eenheidsvak
‘levensbeschouwing, burgerschap en
filosofie’ & ‘facultatief voor lessen in een
specifieke godsdienst of levensbeschouwing
kunnen kiezen’.
en daarnaast…
Open VLD… blijft vragen stellen in het
parlement over de kostprijs van LBV in het
onderwijs.
Caroline Gennez… kinderen blijven langer
op school en er komen keuzevakken: sport –
LBV – cultuur – muziek,…
overzicht op THOMAS
http://www.kuleuven.be/thomas/page/poli
tieke-standpunten/
competenties
uitgewerkt door de commissie levensbeschouwelijke vakken
goedgekeurd door erkende instanties & vereniging
(inrichtende machten van de levensbeschouwelijke vakken)
plechtige ondertekening van het engagement in het
Vlaams Parlement met Smet en Peumans
voorstel - uitgangspunten
Start vanuit eigen levensbeschouwelijke identiteit of het
vak waarin men les volgt… voor ons r.-k. godsdienst
Respect voor identiteit maakt dialoog mogelijk
Tolerantie onmogelijk door wegduwen verschillen
Maatschappelijke taak van de school: school als
oefenplaats voor de maatschappij
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog (ILD) en interlevensbeschouwelijk samenleven (ILS)
Ik en mijn levensbeschouwing
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
1. de levensbeschouwelijke kenmerken van de eigen ontwikkelende
identiteit.
2. de eigenheid van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
3. de interne pluraliteit van de levensbeschouwing waarin hij/zij les volgt.
vaardigheden en attitudes
De leerling
4. verwoordt open en bedachtzaam gedachten, gevoelens, ervaringen en normen
en waarden vanuit de eigen levensbeschouwing.
5. gaat respectvol en open om met de eigenheid van de eigen levensbeschouwing.
6. gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen de eigen
levensbeschouwing.
7. ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief gebaseerd op beleving van
de eigen levensbeschouwing.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de ander
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
8. de eigenheid van andere levensbeschouwingen.
9. de eigenheid van een levensbeschouwing zoals een bevoorrechte getuige
of een relevante vertegenwoordiger van een levensbeschouwing ze
voorstelt.
10. gelijkenissen en verschillen tussen levensbeschouwingen.
11. de interne pluraliteit in verschillende levensbeschouwingen.
vaardigheden en attitudes
De leerling
12. herkent en benoemt de levensbeschouwelijke kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf en anderen.
13. respecteert het bestaan van levensbeschouwingen.
14. luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een andere levensbeschouwing.
15. verplaatst zich in het levensbeschouwelijk perspectief van anderen.
16. is constructief kritisch over eigen en andere levensbeschouwingen.
17. gaat respectvol en open om met de eigenheid van andere
levensbeschouwingen.
Ik, mijn levensbeschouwing en de samenleving
kennis
De leerling ontdekt en verwoordt
18. de verschillen tussen stereotyperingen over een levensbeschouwing en de
binnenkant van een levensbeschouwing.
19. moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
20. de rol van levensbeschouwingen voor zichzelf en de samenleving.
vaardigheden en attitudes
De leerling
21. onderscheidt levensbeschouwelijke-stereotypering van levensbeschouwelijkeidentiteit.
22. gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS.
23. oefent ILD en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor het leven in de realiteit
van een multilevensbeschouwelijke samenleving.
24. herkent afspraken en regels nodig voor interlevensbeschouwelijk samenleven
en past deze toe.
Inleidend
Competenties interlevensbeschouwelijke dialoog
en interlevensbeschouwelijk samenleven
Competentie
24 competenties op 12 jaar (LO en SO)
= bril ≠ thema
Kennis – vaardigheden en attitudes
ILB-dialoog: open – gezonde interesse &
nieuwsgierigheid – ontmoeting – realisme – geen
relativisme
ILB-samenleven: maatschappelijke relevantie
Inleidend
Twee kolommen – Drie terreinen
Kennis – vaardigheden & attitudes
Ik en mijn LB
Ik, mijn LB en de LB van de ander
Ik, mijn LB en de samenleving
Te onderscheiden, niet te scheiden
vandaag: insteek vanuit de pluraliteit
Ik en mijn levensbeschouwing
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
Nieuwsgierigheid - verwondering – taal
1.
De LB kenmerken van de eigen ontwikkelende identiteit.
~ leeftijdsfase - respecteren diffuse - waarderen zoekende
2.
De eigenheid van de LB waarin hij/zij les volgt.
Aanbieden referentiepunt, ‘wrijfpaal’
3.
De interne pluraliteit van de LB waarin zij/hij les volgt
Belangrijke opstap
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – De leerling…
4.
5.
6.
7.
Verwoordt open en bedachtzaam gedachten,
gevoelens, ervaringen, normen en waarden vanuit de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van de
eigen LB.
Gaat respectvol en open om met de diversiteit binnen
de eigen LB.
Ontwikkelt een positief zelfbeeld en neemt initiatief
gebaseerd op de beleving van de eigen LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en deze van de
ander
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
8.
De eigenheid van andere LB.
Ontmoeting - realisme
9.
10.
De eigenheid van een LB zoals een bevoorrechte
getuige of een relevante vertegenwoordiger van een LB
ze voorstelt.
Gelijkenissen en verschillen tussen LB.
↔ on-verschil-ligheid
11.
De interne pluraliteit in verschillende LB.
Openstaan voor betekenis van verschillen
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Herkent en benoemt de LB kleuring van gedachten,
gevoelens, ervaringen, waarden en normen bij zichzelf
en de anderen.
Respecteert het bestaan van LB.
Luistert empathisch naar leeftijdsgenoten met een
andere LB.
Verplaatst zich in het LB perspectief van anderen.
Is constructief kritisch over eigen en andere LB.
Gaat respectvol en open om met de eigenheid van
andere LB.
Ik, mijn levensbeschouwing en de
samenleving
KENNIS - De ll ontdekt en verwoordt…
18.
19.
20.
De verschillen tussen stereotyperingen over een LB en de
binnenkant van een LB
Moeilijkheden en kansen voor ILD en ILS
De rol van LB voor zichzelf en de samenleving
VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES – de leerling…
21.
22.
23.
24.
Onderscheidt levensbeschouwelijke stereotypering van
levensbeschouwelijke identiteit.
Gaat constructief om met moeilijkheden en kansen voor
ILD en ILS
Oefent ILS en ILS als noodzakelijke vaardigheid voor
het leven in de realiteit van een
multilevensbeschouwelijke samenleving
Herkent afspraken en regels nodig voor het
interlevensbeschouwelijke samenleven en past deze toe.
Doel
werken aan een tolerantere maatschappij
één element oplichten (dialoog) als maatschappelijk
relevant gegeven
erkennen van de waarde van de pluraliteit
dialoog met de ander, laat ook nadenken over zichzelf
toekomst
officieel onderwijs: info vorig schooljaar voor leerkrachten
en dit jaar experimenteren en info aan directies
katholiek onderwijs: info aan directies en aan leerkrachten
per scholengemeenschap in de komende maanden
‘van de orde van het leerplan’ – komt in de nieuwe uitgave
van het leerplan
dubbel doel:
een bril om naar de eigen lessen te kijken
een project uitwerken van maximaal 6 uren
http://ilbc-op-school.weebly.com/
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe (geboren in 1949)
moeder van twee zoons
geeft voordrachten en vormingen op het gebied van conflict transformatie en
geweldloze conflicthantering, verzorgt ook bemiddelingen
auteur van verscheidene boeken en heel wat artikels, die vertaald zijn in verschillende
talen
medeoprichtster en voorzitster van De Vuurbloem vzw (Centrum voor Geweldloosheid
in Omgang en Conflicthantering) in Brugge (België)
gastdocent in universiteiten in België, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, de VS,
Rusland
werkt met een grote verscheidenheid van groepen :
o rond opvoeding (met kinderen, adolescenten, ouders, leerkrachten, opvoeders)
o op het niveau van volwassenen onder elkaar (relaties in het gezin, collega’s op het
werk, met gedetineerden, met politieagenten)
werkt ook rond conflicten op het inter-etnisch niveau, zoals in de Kaukasus, in Kosovo,
in Rwanda, in Oost-Congo, in Senegal
werkt regelmatig samen met de Quakers, Pax Christi en Caritas, de OVSE
(Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), de Raad van Europa en de
VN
dialoog in evenwaardigheid
Dr. Pat Patfoort - antropologe
- eerder geneigd tot discussie dan tot dialoog…
-
wortel en mechanismen van geweld – ook in dialoog met
anderen
model van geweld
geweldloosheid
model van evenwaardigheid
informeel…
maaltijd tot 13u30
bouwproject ‘toren van babbel’
13u30 dessert
14u00 terug in de grote zaal
pluraliteit in alle levensbeschouwingen
Doel van deze middag…
• visie op kwaad en vergeving
• mini-referaten
• 4 x 20 minuten
• proeven van de interne pluraliteit van
elke levensbeschouwing
we verwelkomen
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst
pluraliteit – kwaad/vergeving
oproepen van kwaad… vijf jaar geleden
we gaan niet in op het fragment… Alleen kwaad ‘op zijn
scherpst’ stellen om dan te luisteren naar ‘vergeving’ in zijn
meest plurale betekenis.
we luisteren naar…
Nebosja Hinic
Orthodoxe
godsdienst
Ahmed Azzouz
Islamitische
godsdienst
Sonja Eggerickx
Niet-confessionele
zedenleer
Dick Wursten
Protestantsevangelische
godsdienst