Thẻ và thanh toán bằng thẻ Trần Thanh Hải Vụ Thương mại Điện tử, Bộ Thương mại www.mot.gov.vn.
Download ReportTranscript Thẻ và thanh toán bằng thẻ Trần Thanh Hải Vụ Thương mại Điện tử, Bộ Thương mại www.mot.gov.vn.
Slide 1
Thẻ và thanh toán
bằng thẻ
Trần Thanh Hải
Vụ Thương mại Điện tử, Bộ Thương mại
www.mot.gov.vn
Slide 2
Thanh toán
Là khâu phải có trong bất cứ quy trình giao dịch
thương mại nào
Thời tiền sử: Thanh toán bằng đồ vật (hàng đổi
hàng)
Tiền - một phát minh lớn của loài người
Đóng vai trò thước đo giá trị hàng hóa
Là vật trao đổi rất tiện lợi
Vàng: một loại tiền đặc biệt
www.mot.gov.vn
2
Slide 3
Các phương tiện thanh toán khác
Nhược điểm của tiền mặt
Tiền giả, tiền xu, tiền cũ
Mất tiền là mất luôn
Là đối tượng của trộm cắp
Khối lượng vận chuyển lớn, rủi ro cao
Đổi tiền, tỷ giá
Séc
Thương phiếu: hối phiếu và lệnh phiếu
Ngân phiếu, kỳ phiếu, trái phiếu, cổ phiếu
Thẻ
www.mot.gov.vn
3
Slide 4
Các loại thẻ
Tín dụng
Nội địa: ABC Card (Saigon Co-op, Mai Linh)
Quốc tế: Visa, MasterCard, American Express, JCB,
Discover, Diners Club
Ghi nợ
Nội địa: Vietcombank Connect24, ACB e.Card, Thẻ đa
năng Đông Á, Techcombank FastAccess, Thẻ thanh
toán Sacombank
Quốc tế: Visa Electron, MasterCard Electronic
Thẻ nạp tiền trước
Incombank Cashcard
www.mot.gov.vn
4
Slide 5
Một số thuật ngữ
Credit limit / Line of credit: Hạn mức tín dụng
Sales slip: Hóa đơn bán hàng
Cash advance slip: Hóa đơn ứng tiền mặt
Annual fee: Phí thường niên
POS / Point of sale: Điểm chấp nhận thanh toán
PIN / Personal Identification Number: Số nhận
dạng cá nhân
Swipe: Quẹt, Tap: áp
Charge back: Đòi lại
www.mot.gov.vn
5
Slide 6
Thẻ tín dụng
Kết hợp của hai hệ thống: thanh toán và tín dụng
(đều do ngân hàng thực hiện)
Chủ thẻ vay tiền ngân hàng để tiêu dùng
Hình dạng
Tuân theo chuẩn ISO 7810
Kích thước: 55,245 x 85,725 mm
Bắt đầu sử dụng từ 1951
Bắt nguồn từ charge card của Diners Club năm 1950
www.mot.gov.vn
6
Slide 7
Thẻ tín dụng – Ưu điểm
Thuận tiện cho người tiêu dùng: xài trước, trả sau
Không phải mang theo tiền mặt
không tiền giả
không tiền xu
không phải đổi tiền khi ra nước ngoài
Cho phép mở thẻ phụ
Hai người tiêu chung, một người trả
Bố mẹ chuyển tiền cho con cái du học
Lợi nhuận cho tổ chức thanh toán và ngân hàng:
phí chuyển tiền, lãi suất tín dụng
www.mot.gov.vn
7
Slide 8
Thẻ tín dụng – Mặt trái
Lợi nhuận cao, thuận tiện nhiều đồng nghĩa với rủi
ro lớn
Tính an toàn thấp
Xã hội: Kích thích tâm lý tiêu dùng
Số nợ từ thẻ tín dụng ngày càng tăng
Từ 2001 số nợ của thanh niên tăng gấp 3 lần
www.mot.gov.vn
8
Slide 9
Thẻ tín dụng - Một số mẫu
www.mot.gov.vn
9
Slide 10
Quy trình thanh toán thẻ tín dụng
Ngân hàng A
Ghi có tài khoản
người bán
Ngân hàng B
Tổ chức
thanh toán
Người bán A
Gửi giấy đòi tiền
đến người mua
Ngân hàng C
Ngân hàng D
Người
mua B
www.mot.gov.vn
Người
mua C
Người
mua D
10
Slide 11
Thẻ ghi nợ (i)
Chủ thẻ tiêu tiền của chính mình
Ngân hàng là người giữ tiền và chi trả hộ
Thẻ trực tuyến (online): Đòi hỏi PIN
Thẻ ATM
Thẻ ngoại tuyến (offline): Sử dụng như thẻ tín
dụng
Cũng dùng để mua hàng qua mạng được
Một số nơi cho phép chọn cách thanh toán: ký hoặc
nhập PIN
Khi giao dịch có thể phát sinh một khoản phí nhỏ
www.mot.gov.vn
11
Slide 12
Thẻ ghi nợ - Một số mẫu
www.mot.gov.vn
12
Slide 13
Quy trình thanh toán thẻ ghi nợ
Ngân hàng A
Ghi có tài khoản
người bán
Ngân hàng B
Ghi nợ tài khoản
người mua
Ngân hàng C
Người bán A
Ngân hàng D
Người
mua B
www.mot.gov.vn
Người
mua C
Người
mua D
13
Slide 14
ATM làm được những gì?
Rút tiền
Chuyển khoản
Xem số dư
Mua cước di động trả trước
Thanh toán tiền điện, nước
(Đông Á / quận Gò Vấp,
Incombank / Bưu điện, Cấp
nước TP HCM)
Cả nước hiện có 500 máy
600.000 thẻ đã được phát hành
www.mot.gov.vn
14
Slide 15
Thẻ nạp tiền trước (i)
Stored-value card
Cashcard, e-cash, e-purse
Là thẻ vô danh
Không ghi tên
Không có PIN
Nạp tiền trước
Không có tài khoản ở ngân hàng
Có thể nạp lại nhiều lần
Thường giá trị không lớn
www.mot.gov.vn
15
Slide 16
Thẻ nạp tiền trước (ii)
Phân loại (?)
Trừ lùi trực tiếp (hệ thống đóng)
Trừ vào ngân hàng (hệ thống mở)
Sử dụng
Quẹt thẻ
Áp thẻ (sử dụng RFID)
Nhập số thẻ qua điện thoại
Ứng dụng
thẻ thanh toán
thẻ điện thoại công cộng
thẻ xe buýt (Singapore: EZLink)
www.mot.gov.vn
16
Slide 17
Quy trình thanh toán thẻ nạp trước
Ngân hàng A
Ghi có tài khoản
người bán
Ngân hàng B
Ngân hàng C
Người bán A
Ngân hàng D
Người
mua B
www.mot.gov.vn
Người
mua C
Người
mua D
17
Slide 18
Thẻ nạp tiền trước - Một số mẫu
www.mot.gov.vn
18
Slide 19
Chức năng chính của thẻ
Là chức năng thanh toán
Tận dụng hết ưu điểm của thẻ so với tiền mặt
Không phải chức năng rút tiền
Nếu vậy thì thẻ không hơn tiền mặt là bao mà có khi
còn bất tiện hơn
Cách làm hiện nay của các ngân hàng làm người
ta hiểu sai chức năng của thẻ
… và không khuyến khích người dùng mở thẻ
Trang bị ATM như một cái mốt của ngân hàng nếu
không bị coi là lạc hậu
www.mot.gov.vn
19
Slide 20
Các ngân hàng cần …
Phát triển thật nhiều điểm chấp nhận thanh toán
Siêu thị, nhà hàng, khách sạn, phòng vé, bưu điện, cơ
quan thuế, …
Chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với ATM
Lượng giao dịch lớn hơn => hiệu quả hơn
www.mot.gov.vn
20
Slide 21
Công ty chuyển mạch
Hub: kết nối các ngân hàng
Tránh lãng phí vì đầu tư trùng lặp
Gia tăng sức mạnh cho mỗi ngân hàng, đặc biệt là
các ngân hàng nhỏ
Kết nối tập trung với các tổ chức thẻ quốc tế
Rút tiền được từ mọi ATM trong hệ thống
Thanh toán chuyển khoản bằng ATM từ ngân
hàng này sang ngân hàng khác
www.mot.gov.vn
21
Slide 22
Các nhóm ngân hàng đã kết nối
BankNet
Agribank, BIDV, Incombank, ACB, EAB, Sacombank,
Sài Gòn Công thương, VDC
Ra mắt 9/8/2004
Dịch vụ chuyển mạch tài chính, bảo trì ATM, sản xuất và
gia công thẻ, kết nối thẻ quốc tế
VNBC: Sacombank, EAB
Vietcombank, Techcombank, Quân đội,
Habubank, Eximbank, Quốc tế, …
“3 năm nữa, tất cả các ngân hàng Việt Nam sẽ nối
mạng với nhau” – N. T. Tú Anh
www.mot.gov.vn
22
Slide 23
Lời khuyên cho những ai sắp mở thẻ
Khi các ngân hàng chưa liên thông:
Chọn ngân hàng có nhiều máy ATM
Chọn ngân hàng có nhiều điểm chấp nhận thanh toán
Khi các ngân hàng đã liên thông:
Rút tiền, thanh toán ở bất kỳ đâu, bằng loại thẻ nào
cũng được
Chọn ngân hàng có uy tín, tránh bị đổ bể
Chọn ngân hàng có lãi suất cho số dư trong tài khoản
cao hơn
Chọn ngân hàng không tính surcharge cho đại lý ->
khách hàng
www.mot.gov.vn
23
Slide 24
Chọn thẻ nào?
• Quốc tế?
• Nội địa?
www.mot.gov.vn
• Tín
dụng?
• Ghi nợ?
24
Thẻ và thanh toán
bằng thẻ
Trần Thanh Hải
Vụ Thương mại Điện tử, Bộ Thương mại
www.mot.gov.vn
Slide 2
Thanh toán
Là khâu phải có trong bất cứ quy trình giao dịch
thương mại nào
Thời tiền sử: Thanh toán bằng đồ vật (hàng đổi
hàng)
Tiền - một phát minh lớn của loài người
Đóng vai trò thước đo giá trị hàng hóa
Là vật trao đổi rất tiện lợi
Vàng: một loại tiền đặc biệt
www.mot.gov.vn
2
Slide 3
Các phương tiện thanh toán khác
Nhược điểm của tiền mặt
Tiền giả, tiền xu, tiền cũ
Mất tiền là mất luôn
Là đối tượng của trộm cắp
Khối lượng vận chuyển lớn, rủi ro cao
Đổi tiền, tỷ giá
Séc
Thương phiếu: hối phiếu và lệnh phiếu
Ngân phiếu, kỳ phiếu, trái phiếu, cổ phiếu
Thẻ
www.mot.gov.vn
3
Slide 4
Các loại thẻ
Tín dụng
Nội địa: ABC Card (Saigon Co-op, Mai Linh)
Quốc tế: Visa, MasterCard, American Express, JCB,
Discover, Diners Club
Ghi nợ
Nội địa: Vietcombank Connect24, ACB e.Card, Thẻ đa
năng Đông Á, Techcombank FastAccess, Thẻ thanh
toán Sacombank
Quốc tế: Visa Electron, MasterCard Electronic
Thẻ nạp tiền trước
Incombank Cashcard
www.mot.gov.vn
4
Slide 5
Một số thuật ngữ
Credit limit / Line of credit: Hạn mức tín dụng
Sales slip: Hóa đơn bán hàng
Cash advance slip: Hóa đơn ứng tiền mặt
Annual fee: Phí thường niên
POS / Point of sale: Điểm chấp nhận thanh toán
PIN / Personal Identification Number: Số nhận
dạng cá nhân
Swipe: Quẹt, Tap: áp
Charge back: Đòi lại
www.mot.gov.vn
5
Slide 6
Thẻ tín dụng
Kết hợp của hai hệ thống: thanh toán và tín dụng
(đều do ngân hàng thực hiện)
Chủ thẻ vay tiền ngân hàng để tiêu dùng
Hình dạng
Tuân theo chuẩn ISO 7810
Kích thước: 55,245 x 85,725 mm
Bắt đầu sử dụng từ 1951
Bắt nguồn từ charge card của Diners Club năm 1950
www.mot.gov.vn
6
Slide 7
Thẻ tín dụng – Ưu điểm
Thuận tiện cho người tiêu dùng: xài trước, trả sau
Không phải mang theo tiền mặt
không tiền giả
không tiền xu
không phải đổi tiền khi ra nước ngoài
Cho phép mở thẻ phụ
Hai người tiêu chung, một người trả
Bố mẹ chuyển tiền cho con cái du học
Lợi nhuận cho tổ chức thanh toán và ngân hàng:
phí chuyển tiền, lãi suất tín dụng
www.mot.gov.vn
7
Slide 8
Thẻ tín dụng – Mặt trái
Lợi nhuận cao, thuận tiện nhiều đồng nghĩa với rủi
ro lớn
Tính an toàn thấp
Xã hội: Kích thích tâm lý tiêu dùng
Số nợ từ thẻ tín dụng ngày càng tăng
Từ 2001 số nợ của thanh niên tăng gấp 3 lần
www.mot.gov.vn
8
Slide 9
Thẻ tín dụng - Một số mẫu
www.mot.gov.vn
9
Slide 10
Quy trình thanh toán thẻ tín dụng
Ngân hàng A
Ghi có tài khoản
người bán
Ngân hàng B
Tổ chức
thanh toán
Người bán A
Gửi giấy đòi tiền
đến người mua
Ngân hàng C
Ngân hàng D
Người
mua B
www.mot.gov.vn
Người
mua C
Người
mua D
10
Slide 11
Thẻ ghi nợ (i)
Chủ thẻ tiêu tiền của chính mình
Ngân hàng là người giữ tiền và chi trả hộ
Thẻ trực tuyến (online): Đòi hỏi PIN
Thẻ ATM
Thẻ ngoại tuyến (offline): Sử dụng như thẻ tín
dụng
Cũng dùng để mua hàng qua mạng được
Một số nơi cho phép chọn cách thanh toán: ký hoặc
nhập PIN
Khi giao dịch có thể phát sinh một khoản phí nhỏ
www.mot.gov.vn
11
Slide 12
Thẻ ghi nợ - Một số mẫu
www.mot.gov.vn
12
Slide 13
Quy trình thanh toán thẻ ghi nợ
Ngân hàng A
Ghi có tài khoản
người bán
Ngân hàng B
Ghi nợ tài khoản
người mua
Ngân hàng C
Người bán A
Ngân hàng D
Người
mua B
www.mot.gov.vn
Người
mua C
Người
mua D
13
Slide 14
ATM làm được những gì?
Rút tiền
Chuyển khoản
Xem số dư
Mua cước di động trả trước
Thanh toán tiền điện, nước
(Đông Á / quận Gò Vấp,
Incombank / Bưu điện, Cấp
nước TP HCM)
Cả nước hiện có 500 máy
600.000 thẻ đã được phát hành
www.mot.gov.vn
14
Slide 15
Thẻ nạp tiền trước (i)
Stored-value card
Cashcard, e-cash, e-purse
Là thẻ vô danh
Không ghi tên
Không có PIN
Nạp tiền trước
Không có tài khoản ở ngân hàng
Có thể nạp lại nhiều lần
Thường giá trị không lớn
www.mot.gov.vn
15
Slide 16
Thẻ nạp tiền trước (ii)
Phân loại (?)
Trừ lùi trực tiếp (hệ thống đóng)
Trừ vào ngân hàng (hệ thống mở)
Sử dụng
Quẹt thẻ
Áp thẻ (sử dụng RFID)
Nhập số thẻ qua điện thoại
Ứng dụng
thẻ thanh toán
thẻ điện thoại công cộng
thẻ xe buýt (Singapore: EZLink)
www.mot.gov.vn
16
Slide 17
Quy trình thanh toán thẻ nạp trước
Ngân hàng A
Ghi có tài khoản
người bán
Ngân hàng B
Ngân hàng C
Người bán A
Ngân hàng D
Người
mua B
www.mot.gov.vn
Người
mua C
Người
mua D
17
Slide 18
Thẻ nạp tiền trước - Một số mẫu
www.mot.gov.vn
18
Slide 19
Chức năng chính của thẻ
Là chức năng thanh toán
Tận dụng hết ưu điểm của thẻ so với tiền mặt
Không phải chức năng rút tiền
Nếu vậy thì thẻ không hơn tiền mặt là bao mà có khi
còn bất tiện hơn
Cách làm hiện nay của các ngân hàng làm người
ta hiểu sai chức năng của thẻ
… và không khuyến khích người dùng mở thẻ
Trang bị ATM như một cái mốt của ngân hàng nếu
không bị coi là lạc hậu
www.mot.gov.vn
19
Slide 20
Các ngân hàng cần …
Phát triển thật nhiều điểm chấp nhận thanh toán
Siêu thị, nhà hàng, khách sạn, phòng vé, bưu điện, cơ
quan thuế, …
Chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với ATM
Lượng giao dịch lớn hơn => hiệu quả hơn
www.mot.gov.vn
20
Slide 21
Công ty chuyển mạch
Hub: kết nối các ngân hàng
Tránh lãng phí vì đầu tư trùng lặp
Gia tăng sức mạnh cho mỗi ngân hàng, đặc biệt là
các ngân hàng nhỏ
Kết nối tập trung với các tổ chức thẻ quốc tế
Rút tiền được từ mọi ATM trong hệ thống
Thanh toán chuyển khoản bằng ATM từ ngân
hàng này sang ngân hàng khác
www.mot.gov.vn
21
Slide 22
Các nhóm ngân hàng đã kết nối
BankNet
Agribank, BIDV, Incombank, ACB, EAB, Sacombank,
Sài Gòn Công thương, VDC
Ra mắt 9/8/2004
Dịch vụ chuyển mạch tài chính, bảo trì ATM, sản xuất và
gia công thẻ, kết nối thẻ quốc tế
VNBC: Sacombank, EAB
Vietcombank, Techcombank, Quân đội,
Habubank, Eximbank, Quốc tế, …
“3 năm nữa, tất cả các ngân hàng Việt Nam sẽ nối
mạng với nhau” – N. T. Tú Anh
www.mot.gov.vn
22
Slide 23
Lời khuyên cho những ai sắp mở thẻ
Khi các ngân hàng chưa liên thông:
Chọn ngân hàng có nhiều máy ATM
Chọn ngân hàng có nhiều điểm chấp nhận thanh toán
Khi các ngân hàng đã liên thông:
Rút tiền, thanh toán ở bất kỳ đâu, bằng loại thẻ nào
cũng được
Chọn ngân hàng có uy tín, tránh bị đổ bể
Chọn ngân hàng có lãi suất cho số dư trong tài khoản
cao hơn
Chọn ngân hàng không tính surcharge cho đại lý ->
khách hàng
www.mot.gov.vn
23
Slide 24
Chọn thẻ nào?
• Quốc tế?
• Nội địa?
www.mot.gov.vn
• Tín
dụng?
• Ghi nợ?
24