Slide 1

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 2

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 3

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 4

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 5

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 6

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 7

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 8

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 9

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 10

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 11

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 12

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 13

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 14

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 15

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 16

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 17

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.


Slide 18

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-9 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

ULUSLARARASI İKTİSAT
DERS-2 SLAYT GÖSTERİSİ
• Slaytların fotokopi veya elektronik ortamda
kopyalanması, her ne şekilde olursa olsun
çoğaltılması, bilgisayarlara veya CD vb.
depolama araçlarıyla çoğaltılması ve ticari
olarak kullanılması yasaktır.
• Dersi öğrenmek için sadece bu slaytların
kullanılması yetersizdir. Tavsiye edilen ek
kaynaklara başvurulması zorunludur.
Slaytlar derslerde anlatılan tüm konuları
kapsamamaktadır.

HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
• 1919-Eli Filip Heckscher
• 1933-Bertil Ohlin
• Dört alt teoriden oluşur:
1)H-O (Faktör Donanımı)Teorisi
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi
3)Gelir Dağılımı Teorisi
4)Rybczynski Teorisi

Eli Filip Heckscher
1879-1952

Bertil Ohlin
1899-1979

H-O TEORİSİNİN VARSAYIMLARI
• Sadece iki üretim faktörü vardır
• Ülkeler faktör zenginlikleri bakımından
farklıdır
• Mallar faktör yoğunlukları bakımından
farklıdır
• Üretim teknolojisi standarttır
• Ölçeğe göre sabit verimler geçerlidir
• Ülkelerin talep yapıları benzerdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
Televizyon

xJ

SERMAYE ZENGİNİ
varsayılan
Japonya’nın Dönüşüm
Eğrisi

Buğday Emek Yoğun
TV sermaye yoğun
Mal olduğu
varsayılmıştır

xT
EMEK ZENGİNİ
Varsayılan
Türkiye’nin
Dönüşüm Eğrisi

0

xJ

xT

Buğday

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
1)Faktör Miktarı Tanımı (Fiziki Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Miktarı

Türkiye’deki Sermaye Miktarı

Japonya’daki Emek Miktarı

Türkiye’deki Emek Miktarı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Sermaye Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise emek zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
2)Faktör Fiyatı Tanımı (Ekonomik Tanımlama)
Japonya sermaye zengini, Türkiye Emek Zengini öngörüsü yapılırsa
Japonya’daki Sermaye Fiyatı

Türkiye’deki Sermaye Fiyatı

Japonya’daki Emek Fiyatı

Türkiye’deki Emek Fiyatı

Bu formülasyona göre, eşitsizliğin büyük olan tarafındaki ülke
Emek Zengini, küçük olan taraftaki ülke ise Sermaye zenginidir.
Eşitlik olursa H-O Teorisi geçersizdir.

FAKTÖR ZENGİNLİĞİ KAVRAMI
• Ülkelerin Faktör Zenginliği 3 şekilde
tanımlanır:
3)Faktör Kullanımı Tanımı (Lancester Tanımı)
İhracat sektörlerinde yoğun kullanılan faktör bol faktördür.
İthal İkamesi sektörlerinde yoğun kullanılan faktör kıt faktördür.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Malların faktör yoğunlukları farklıdır.
Mallardan birisi emek yoğun tekniklerle,
diğeri ise sermaye yoğun tekniklerle
üretilmektedir.
Faktör yoğunluğu kavramını anlayabilmek için;
Üretim Fonksiyonu kavramını
Eş-ürün eğrilerini ve özelliklerini
Marjinal Teknik İkame Oranını
Eş maliyet doğrularını
Kısaca, üretici dengesi analizlerini iyi bilmek gerekir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Üretim Fonksiyonu:
Bir malın üretiminde kullanılan girdilerle, çıktılar arasındaki
ilişkidir

• Eş ürün Eğrisi:
Üreticiye aynı üretim düzeyini sağlayan farklı faktör
Bileşimlerinin geometrik yeridir

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş ürün Eğrilerinin Özellikleri:
Birbirini kesmezler
Bir eşürün eğrisi üzerindeki her nokta aynı üretim düzeyini verir
Sol yukarıdan sağ aşağıya doğru inerler
Yani negatif eğilimlidirler

Orjine göre dış bükeydirler.
Nedeni; MTİO’nın azalan bir seyir izlemesidir.
Orjinden İleriye gittikçe daha yüksek üretim düzeyini
ifade ederler.

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
Azaltılan Faktör Miktarı

Sermaye

MTİO=

∆S
=

Artırılan Faktör Miktarı

∆E

A

s1
∆S

Q3

B

s2

C
D

∆E

Q2
Q1


e1

e2

Emek

Eş Ürün Eğrileri

= Tan 

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
• Eş Maliyet Doğrusu
Sermaye

TM/Fs

Sermayenin
Emek cinsinden
Fiyatını
verir

A

β

Emeğin
Sermaye cinsinden
Fiyatını
verir



B
TM/Fe

Belirli bir bütçe ile
faktör fiyatları
veri iken
her iki faktörden
satın alınabilecek
bileşimlerin
geometrik yeridir.
Üzerindeki her
Noktada aynı
Harcama miktarı
vardır
Emek

FAKTÖR YOĞUNLUĞU KAVRAMI
TV üretiminde
Sermaye Yoğun
Teknoloji

Sermaye

Malların
Faktör Yoğunlukları
Farklı olmalıdır

A

β

DüTV

s1

QTV

Buğday Üretiminde
Emek Yoğun
Teknoloji

DüBuğ
QBuğ

s2

e1

e2

B

Emek

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
ANA FİKİR:
Bir ülke hangi
üretim faktörüne zengin olarak sahipse,
o üretim faktörünü Yoğun olarak kullanan
üretim dallarında uzmanlaşır
ve karşılaştırmalı
üstünlük elde eder.

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Artan Maliyet)
Televizyon

FİJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

β2
xJ
FİT
β1
t2
xT

DİJ

DİT

U1

t1

2
0

b2

xJ

b1

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

1
xT

Buğday

H-O FAKTÖR ZENGİNLİĞİ TEORİSİ
GEOMETRİK İSPAT (Sabit Maliyet)
Televizyon

xJ

Japonya
Sermaye zengini
Olduğu için
Sermayeyi yoğun
Kullanan
TV üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük elde eder.

FİJ
β2

xT
F
β1 İT
t2

DİJ

DİT

t1

Talep şartları benzer
varsayıldığı için
tek farksızlık eğrisi
çizilir

U1

1

2
0

Türkiye
emek zengini
olduğu için
emeği yoğun
kullanan
Buğday
Üretiminde
Karşılaştırmalı
Üstünlük
elde eder

b2

b1

xJ

xT

Buğday

GELECEK DERS
• Faktör Fiyatlarının Eşitliği Teorisi
• Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi
• Rybczynski Teorisi
• H-O Teorisinin Eksikleri
• H-O Teorisinin Gerçek Hayata Uygunluğu
• Alternatif Dış Ticaret Teorileri
İşlenecektir.