Autor: Iwona Cyba Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656) Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78) Michał Sokolnicki (1760 - 1816) Ignacy Prądzyński (1792 - 1850) Józef Bem (1794
Download ReportTranscript Autor: Iwona Cyba Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656) Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78) Michał Sokolnicki (1760 - 1816) Ignacy Prądzyński (1792 - 1850) Józef Bem (1794
Slide 1
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 2
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 3
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 4
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 5
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 6
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 7
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 8
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 9
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 10
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 11
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 12
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 13
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 14
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 15
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 16
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 17
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 18
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 19
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 20
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 21
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 22
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 23
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 24
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 25
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 26
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 27
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 28
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 29
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 30
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 31
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 32
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 33
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 34
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 35
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 36
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 37
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 38
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 39
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 40
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 2
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 3
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 4
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 5
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 6
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 7
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 8
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 9
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 10
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 11
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 12
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 13
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 14
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 15
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 16
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 17
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 18
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 19
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 20
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 21
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 22
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 23
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 24
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 25
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 26
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 27
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 28
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 29
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 30
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 31
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 32
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 33
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 34
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 35
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 36
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 37
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 38
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 39
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne
Slide 40
Autor:
Iwona Cyba
Krzysztof Arciszewski (1592 - 1656)
Józef Naronowicz-Naroński (1610 - 78)
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
Józef Bem (1794 - 1850)
Henryk Marconi (1792 - 1863)
Kazimierz Stanisław Gzowski (1813 – 1898)
Rudolf Modrzejewski (1861 – 1940)
Stanisław Noakowski (1867 - 1928)
Gabriel Narutowicz (1865 - 1922)
Władysław Kluger (1849 - 1884)
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
Stanisław Kierbedź (1810 -1899)
Edmund Obiała
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
Getkant Fryderyk (?-1666)
Tadeusz Kościuszko (1746-1817)
Józef Bem (1794 - 1850)
Filip Girard (1775—1845)
Witold Zglenicki 1850-1904
Wacław Wolski (1865 – 1922)
Karol Adamiecki (1866 - 1933)
Michał Sędziwój 1566 – 1636
Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
Ignacy Domeyko (1802-1889)
Karol Bohdanowicz (1864-1947)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
Zbigniew Religa
Krzysztof Arciszewski (1592-1656)
zdolny inżynier i budowniczy
Przeprowadził wiele doniosłych reform
i udoskonaleń w dziedzinie artylerii,
fortyfikacji i budownictwa wojskowego.
Zbudował mostołodzie (pontony),
które miały służyć do przeprawy
przez Dniestr, Prut i Dunaj
- na wypadek wojny z Turcją.
Kierował pracami fortyfikacyjnymi i mostowymi pod Zborowem
(m.in. przeprawą przez rzekę Strypę).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Krzysztof_Arciszewski
http://www.greendevils.pl/polacy/arciszewski/arciszewski.html
Ignacy Prądzyński (1792 - 1850)
wybitny inżynier wojskowy
Autor m.in. projektu Kanału Augustowskiego,
od 1823 roku kierował budową zaprojektowanego przez siebie
Kanału Augustowskiego
Dzięki działaniu śluz i upustów linia wodna
pokonuje różnicę poziomów 54,04 m
(od stanowiska szczytowego do Biebrzy
-14,81 m i do Niemna -39,23 m).
http://www.augustowski.home.pl/turystyk/zabytki.htm
Józef Bem (1794 - 1850)
W 1827 roku Józef Bem podjął się zupełnie bezinteresownie
kierowania robotami przy przebudowie klasztoru
i kościoła ss. Karmelitanek trzewiczkowych we Lwowie
na potrzeby Ossolineum.
We Lwowie wydał podręcznik dla mechaników O machinach parowych.
Był autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet
Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających.
Wykładał teorię artylerii w szkole zimowej i przeprowadzał doświadczenia
nad racami kongrewskimi
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Bem
Michał Sokolnicki (1760 - 1816)
Zrealizował pierwszą pracę inżynierską,
polegająca na przekopaniu kanału
osuszającego bagnisty teren w jednym
zimowym sezonie,
wykorzystując fakt zamarznięcia gruntu.
W roku 1791 został wysłany do Saksonii dla przeprowadzenia
studiów w dziedzinie hydrografii i inżynierii wojskowej.
Wyniki przedstawił w 1792 r. w specjalnym raporcie Komisji Wojskowej,
która nagrodziła Sokolnickiego odezwą pochwalną i awansem na
podpułkownika inżynierów.
Zajmował się także budową fortyfikacji, stanowisk artylerii,
magazynów itp.
Zbudował pod Grodnem z tratw oryginalnej konstrukcji most
pływający w kształcie łuku zaklinowanego prądem rzeki Niemen
http://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Sokolnicki_%28genera%C5%82%29
Kazimierz Stanisław Gzowski 1813 - 1898
inżynier budowlany
W 1830 r. opuścił Polskę W Stanach
Zjednoczonych wdał się w budowanie kolei.
Od 1842 w zach. Kanadzie projektował i budował
drogi, linie kolejowe, porty, kanały, mosty.
Największą sławę przyniosło mu wybudowanie
w latach 1870—1873 mostu Międzynarodowego
o długości 1100 m przez rzekę Niagarę między
Kanadą a Stanami Zjednoczonymi
według projektu kanadyjskiego inżyniera E.P. Hannaforda.
Most był podzielony na trzy odcinki.
Jeden z odcinków mostu, Fort Erie miał 8 filarów, z których jeden
podtrzymywał przęsło obrotowe.
W 1901 r. most ten w skutek zwiększenia obciążeń kolejowych
przebudowano.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Stanis%C5%82aw_Gzowski
http://encyklopedia.wp.pl/sz_tresc.html?encid=1632157&szukajEnc=gzowski+kazimierz+stanis%
B3aw&enc_opis=1&score=&found=&szukane=&ticaid=44afd
Rudolf Modrzejewski 1861 - 1940
inżynier
budowniczy pionierskich mostów wiszących
Budował mosty każdego typu, niektóre z nich,
oglądane dziś budzą nie kłamany podziw dla
myśli i rozwiązania, jak na przyklad most
kratowy Mac Kinleya na rzece Missisipi.
W 1911 roku został doktorem inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
w 1922 roku został laureatem medalu Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
w 1929 - laureatem John Fritz Gold Medal - najwyższego amerykańskiego
odznaczenia w dziedzinie inżynierii .
W tym samym roku został też doktorem honoris causa Politechniki Lwowskiej.
http://www.polonialife.ca/polacy_modjeski.htm
Rudolf Modrzejewski -cd.
Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach kontynentu:
Missisipi, Missouri, Delaware, Ohio, Rzece Świętego Wawrzyńca, na
Wielkich Jeziorach i zatoce San Francisco (Trans-Bay Bridge) - w sumie
ponad 200 km mostów.
Najsłynniejsze jego konstrukcje:
1910 - Mc Kinley Bridge
1916 - Harahan Bridge w Memphis
1917 - Quebec w Kanadzie
1926 - Beniamin Franklin Bridge w Filadelfii
1929 - Ambassador Bridge w Detroit
1936 - Huey P. Long w Nowym Orleanie
oraz most na oregonskiej linii kolejowej wzniesiony nad skalistymi
urwiskami brzegow rzeki Crooked
http://www.nauka.gov.pl/mein/index.jsp?place=Lead08&news_cat_id=99&news_id=828&layout=2
&page=text
Józef Naronowicz-Naroński (ok. 1610 - 78)
matematyk, geodeta, kartograf i architekt.
Wykonywał mapy, które pozwalały na określenie zmian linii
brzegowej jezior, będących skutkiem gospodarczej działalności
człowieka.
Najważniejsze prace inżynierskie to:
•mapy dóbr Radziwiłłów.
•mapa Jeziora Drużno (maj 1659).
•mapy starostw i komornictw Prus Książęcych.
•mapy Zalewu Wiślanego i Zalewu Kurońskiego.
•projekt (1667) poprowadzenia kanałów łączących Wielkie Jeziora
Mazurskie, a także łączących rzeki Odejmę i Pregołę z Niemnem
•projekty budowy i przebudowy pałaców i zamków na terenie Prus
Książęcych
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Naronowicz-Naro%C5%84ski
Stanisław Noakowski (1867-1928)
architekt, malarz, rysownik
Jedną z niewielu jego realizacji
architektonicznych była kaplica,
gdzie umieszczono serce T.
Kościuszki w Rapperswilu
(Szwajcaria).
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Noakowski
Henryk Marconi (1792-1863)
architekt pochodzenia włoskiego
Ważniejsze dzieła:
• kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie - w stylu neorenesansowym
• kościół św. Anny w Wilanowie
• grobowiec St.Kostki Potockiego
w Wilanowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Henryk Marconi - cd
• gmach Dworca Wiedeńskiego
• Hotel Europejski - ul. Krakowskie Przedmieście
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie
• empirowa fontanna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Marconi
Gabriel Narutowicz (1865-1922)
inżynier hydrotechnik
profesor Politechniki w Zurychu
minister robót publicznych
• pionier elektryfikacji Szwajcarii
• najwybitniejszy europejski twórca elektrowni wodnych
• świetny znawcę zagadnień geologicznych
• kierował budową wielu hydroelektrowni w Europie Zachodniej m.in.
w Monthey, Mühleberg i Andelsbuch
•badał bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmował
prace w sprawie jej regulacji. Nadzorował prace nad budową
hydroelektrowni w Porąbce na Sole
•Po zakończeniu wojny współpracował w sprawie regulacji Wisły
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Narutowicz
http://www.prezydent.pl/x.node?id=412
Władysław Kluger (1849 - 1884)
inżynier i podróżnik
Działał w Peru, gdzie:
• wybudował wiele linii kolejowych, dróg, kanałów
• budował drogę przez Andy z Peru do Boliwii, która do dziś
jest jedynym traktem łączącym oba te państwa
• przeprowadził kanał irygacyjny, który umożliwił
sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie
• kierował wyprawą naukowo-badawczą w Andy Peruwiańskie
• wykładał w Szkole Budowy Dróg i Mostów w Limie
http://portalwiedzy.onet.pl/76636,haslo.html
Ernest Malinowski (1808 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Twórca linii kolejowej (Peru):
- odcinek Callao-Oroya najwyżej na świecie położoną linią kolejową
- linia ma 218 km długości
- w najwyższym punkcie wznosi się na 4769 m n.p.m.
Kolej transandyjską uznano za arcydzieło sztuki inżynierskiej.
Jej trasa w najwyższym punkcie osiąga wysokość 4768 m n.p.m. i biegnie w
tunelu o długości 1200 m. Jest to do dzisiaj nie pobity rekord wysokości
przeprowadzenia linii kolejowej.
Jego dokonania upamiętnia
pomnik na przełęczy Ticlio.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Malinowski
http://www.kolej.pl/serwis/reportaze/malinowski.php
Stanisław Kierbedź (1810 - 1899)
inżynier kolejowy i drogowy
Budowniczy wielkich mostów żelaznych, działający głównie w Rosji.
W latach 1844-1852 zaprojektował oraz zbudował pierwszy w Rosji
(na Newie w Petersburgu) stalowy most ruchomy.
Most miał sześć przęseł i niespełna pół kilometra długości, jako
konstrukcja nośna posłużyły stalowe kratownice o wysokości 9 m.
http://www.wynalazki.mt.com.pl/twor/kierbedz.html
Stanisław Kierbedź - cd
Zaprojektował również i zbudował pierwsze
na Litwie tunele kolejowe
(w Kownie oraz w Ponarach pod Wilnem)
Jako pierwszy w Polsce, użył kesonu w 1859 roku, jako fundamentu filarów
mostowych.
Zbudował pierwszy stały kratownicowy most żelazny na Wiśle w Warszawie
- ukończony w 1864 roku
(most Aleksandrowski, nazwany później
mostem Kierbedzia, na którego filarach
po II wojnie światowej wzniesiono
most Śląsko-Dąbrowski).
http://www.muratorplus.pl/biznes/wazne-wydarzenia/firmy-i-ludzie/dwa-mosty_-dwiehistorie,17302_31262.htm
Edmund Obiała
przebywający na emigracji polski architekt
Konstruktor największego i najnowocześniejszego
stadionu olimpijskiego w Sydney
– uznanego za ÓSMY CUD ŚWIATA
Przy budowie stadionu wykorzystano warunki naturalne, m.in. dobre
nasłonecznienie. Baterie słoneczne pozwalają otrzymać aż 600 kW energii
elektrycznej (odpowiada to mocy małej elektrowni). Do utrzymania zieleni i
czystości wystarczy woda deszczowa spływająca z dachu o łącznej
powierzchni 3.2 ha do czterech zbiorników o pojemności ponad 3 tys. m3.
Sam dach jest przezroczysty, co umożliwia doświetlenie światłem dziennym
każdego miejsca na trybunie.
http://stadiony.net/stadium.php?s=617
Kazimierz Siemienowicz (ok. 1600-1651)
inżynier wojskowy i artylerzysta
Specjalista w dziedzinie artylerii konwencjonalnej
i rakietowej, w tym rakiet wielostopniowych.
Rakieta zaprojektowana przez
Siemienowicza w książce Artis
Magnae Artilleriae pars prima
("Wielkiej sztuki artylerii część
pierwsza").
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Siemienowicz
Getkant Fryderyk (?-1666)
artylerzysta, inżynier wojskowy i kartograf
Dokonał wielu wynalazków, głównie z dziedziny artylerii; nazywany
„polskim Archimedesem”.
Skonstruowane przez niego wielkie moździerze rakietowe wkopane
w ziemię mogły wyrzucać wiązki do 70 granatów i całe kamienie
młyńskie
Autor wielu map, m.in. w 1637 wykonał mapę Zatoki Puckiej z
fortyfikacjami Władysławowa i Kazimierzowa.
W 1638 rozpoczął pracę nad atlasem Topographia practica
(obecnie w Krigsarkivet w Sztokholmie).
http://213.180.130.202/11561,,,,getkant_fryderyk,haslo.html
http://polskaflota.republika.pl/Ludzie%20morza.htm
Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
doskonały konstruktor i inżynier wojskowy
Uważano go za przedstawiciela nowoczesnej szkoły
fortyfikacji, która dużą wagę przykładała do odpowiedniego
wykorzystania warunków terenowych”
• 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne
właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami,
• był także głównym projektantem twierdzy West Point,
obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej.
„Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson”
http://www.eduskrypt.pl/art-57tadeusz_kosciuszko__konstruktor_i_inzynier_wojskowy.html
Józef Bem (1794 - 1850)
polski generał, artylerzysta
WYNALAZKI
• RAKIETA ODŁAMKOWA ZE STATECZNIKIEM TYPU DELTA
- Buduje wtedy model długiej na 140 cm rakiety z listwą
stabilizującą. W 1814 roku po doświadczeniach z rakietami
starszych typów konstruuje on stateczniki dla rakiety o kształcie
delta, (które używane są do dzisiaj).
• DZIAŁO DO MIOTANIA RAKIET
Dużym problemem była możliwość wycelowania w nieduży cel.
Znalazł rozwiązanie tego problemu tworząc specjalną „armatę” z
wystającym zamiast lufy szpikulcem, z której z względnie durzą
celnością można było odpalać pociski.
http://www.sciaga.pl/tekst/29914-30-jozef_bem_jako_polski_wynalazca
Ignacy Domeyko (1802 - 1889)
inżynier
Nazwisko związane z Ameryką
Południową, a przede wszystkim Chile.
• prowadził badania nad nowymi minerałami
• dzięki zainicjowanym w Chile licznym badaniom mineralogicznym i
geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy
• opracowanie podręczników mineralogii szeroko uwzględniających
wiadomości o minerałach Chile
• stworzył uniwersytecki zbiór minerałów liczący ponad 4000 okazów
• spośród nowych minerałów odkrytych przez Ignacego Domeykę,
przetrwały tylko trzy:
domeykit (Cu3As)
krohnkit (Na2Cu(SO4)2 2 H2O)
daubreeit BiO(Cl,OH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Domeyko
http://www.polonialife.ca/polacy_domeyko.htm
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/poczet/domeyko/domeyko.htm
Karol Bohdanowicz (1864 - 1947)
inżynier górnik, geolog, geograf i podróżnik
• pracując przy budowie kolei, jako geolog rozpoznawał budowę geologiczną,
zwłaszcza węgla kamiennego niezbędnego dla ówczesnych lokomotyw
• przy budowie kolei transsyberyjskiej brał udział w odkryciu dużych,
wydobywanych do dziś złóż węgla kamiennego i nefrytu
• pracował jako ekspert przy rozpoznaniu złóż ropy naftowej w północnej
Afryce, Francji i w Rumunii, w okolicach Baku i w Kazachstanie, a także w
Karpatach (Bitków, Borysław)
• opublikował opracowania złóż rudy cynku i ołowiu rejonie Olkusza
Jeden z pierwszych na świecie wysunął postulat
ochrony zasobów naturalnych Ziemi
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Bohdanowicz
Michał Sędziwój (1566 – 1636)
alchemik na dworze króla
Zygmunta III Wazy
Prażąc w zamkniętym naczyniu saletrę potasową,
z azotanem (III) potasu wydzielił tlen
Ten właśnie tlen, jaki wydzielił nazwał w swoich
„Dwunastu traktatach o kamieniu filozofów” (1604)
„duchem świata”
„lotną, niewidzialną saletrą filozofów”
„ukrytym w powietrzu pokarmem życia”
Wiedział więc, że wydzielony wskutek rozkładu saletry gaz jest zwykłym
składnikiem powietrza i że bez niego życie byłoby niemożliwe.
Na zamku wawelskim
jeszcze dziś
zwiedzającym pokazuje
się komnatę, gdzie
doświadczenia te były
przeprowadzane
Scenę ukazującą eksperymenty
Sędziwoja przedstawił Jan Matejko.
http://wiadomosci.polska.pl/kalendarz/kalendarium/article.htm?id=296105
Jędrzej Śniadecki (1768 - 1838)
pionier nowoczesnej chemii
Do fundamentalnych osiągnięć na polu nauki należy opracowanie
zrębów polskiej terminologii chemicznej oraz napisanie pierwszego
polskiego podręcznika chemii (Początki chemii).
Jego terminologia chemiczna, znacznie odbiegająca od ogólnie
przyjętej terminologii chemicznej na świecie do dzisiaj jest obecna w
nietypowych, polskich nazwach pierwiastków (wodór, węgiel, krzem,
siarka, kwasoród dla tlenu), które w innych europejskich językach
pochodzą bezpośrednio od ich nazw łacińskich
http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drzej_%C5%9Aniadecki
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier chemik, profesor elektro-chemii, wynalazca
Jako pierwszy zastosował metodę uzyskiwania z powietrza na
skalę przemysłową azotu, który był przeznaczony do produkcji
kwasu azotowego.
Został mianowany dyrektorem kombinatu związków azotowych
w Chorzowie (Stickstoffwerke/Azoty) opuszczonego przez niemiecki
personel.
Zakłady zostały krótkim czasie uruchomione, a po wprowadzeniu
udoskonaleń Mościckiego produkcja azotniaku i karbidu została
wielokrotnie powiększona i rozszerzona o amoniak, kwas azotowy,
azotan amonu, saletrzak i nitrofos - to całkowicie uniezależniło
Polskę w tym zakresie od importu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Mo%C5%9Bcicki
Filip Girard (1775 - 1845)
wynalazca
• w wieku 14 lat zaprojektował turbinę mającą wykorzystywać energię
fal morskich (w 1799 r. nawet ją opatentował)
• niewiele później kopiarkę do rzeźb i kondensator elektryczny (1791)
• ulepszył (wraz z bratem Fryderykiem) lampę olejną systemu
Arganda, wyposażył w matowy klosz - dostała się ona na pokoje
cesarski
• skonstruował silną lunetę achromatyczną
• przedstawił nowy sposób przyrządzania konserw mięsnych
• wprowadził pomysłowe ulepszenia do konstrukcji maszyny parowej
• pracował nad maszyną do produkcji kolb karabinowych
• skonstruował przyrząd do automatycznego notowania danych
• meteorologicznych dla obserwatorium astronomicznego
Filip Girard - cd
Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, po przeniesieniu
fabryki wyrobów lnianych do wsi Ruda Guzowska.
Był on m.in. wynalazcą maszyny do mechanicznego przędzenia lnu,
którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce.
Urządzenie to zrewolucjonizowało proces produkcji tkanin lnianych
Prowadził roboty hydrotechniczne zapewniające energię wodną dla
zakładów w Siełpi, przeprowadzał oczyszczenie i uspławnienie rzeki
Kamiennej.
Skonstruował turbinę wodną o mocy 4 KM.
http://jeybi.republika.pl/filip_girard.html
Witold Zglenicki (1850 – 1904)
inżynier
• zajmował się eksploatacją i modernizacją wielkich
pieców do wytopu żelaza
• opracował i podarował nafciarzom przyrząd do pomiarów
prostopadłości wiercenia otworów górniczych
• zaprojektował też urządzenie do podmorskich wierceń
i wydobycia ropy naftowej, stając się w tej dziedzinie
absolutnym światowym pionierem
• wyznaczył podmorskie działki naftowe, określając ich
zasobność oraz ustalił złoża naturalne na tym terenie
'' Polski Nobel ''
Dowiedziawszy się, że jest śmiertelnie chory, zapisuje większość
swojego majątku nauce polskiej, a część rosyjskiej, jako dowód
wdzięczności za wykształcenie zdobyte w Petersburgu.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Zglenicki
Wacław Wolski (1865 – 1922)
wiertnik
• wywiercił szyb "Hucuł", który stał się obfitym źródlem nafty
• on także założył pierwsza polska rafinerię w Pęczeniżynie.
Usprawniania:
• procesu wiertniczego - urządzenie wspomagające
dłuto wiertnicze w sztangi metalowe z łącznikiem
stożkowym - "polska kanadyjka "
• świder mimośrodowy, dzięki któremu średnica
wierconego otworu była znacznie większa
od średnicy samego wiertła.
http://www.polonialife.ca/polacy_wolski.htm
Karol Adamiecki (1866-1933)
inżynier metalurg
Szef oddziału walcowni Zakładów Hutniczych Hartmana w Ługańsku.
Tam usprawnił proces walcowania blach grubych, obniżając przy tym
koszt ich wytwarzania.
Jako dyrektor w Towarzystwie Akcyjnym Ceramicznym „Korwinów“
k/Częstochowy dokonał istotnych usprawnień:
• procesu suszenia wyrobów ceramicznych
• przekonstruował prasy, znacznie podnosząc ich wydajność
• zbilansował wykorzystanie ciepła w urządzeniach cegielni, także
doprowadzając do zmniejszenia strat i wydatków ciepła.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Adamiecki
Stefan Drzewiecki (1844-1938)
inżynier lotnictwa, łodzi podwodnych
Nagrodzonych na Wystawie Powszechnej w Wiedniu (1873):
specjalnego cyrkla do wykreślania przekrojów stożkowych
oraz parabolicznego regulatora silników parowych.
• skonstruował "dromograf" - przyrząd automatycznie
kreślący drogę statku na mapie
• zajął się konstruowaniem okrętów podwodnych, stale je
udoskonalając i wyposażając w nowoczesne urządzenia
• konstruował okręty podwodne o napędzie elektrycznym
W 1896 został laureatem pierwszej nagrody
w konkursie ministerstwa marynarki za
projekt nowoczesnego okrętu podwodnego.
http://www.op.osw.pl/op/mysl_fantazja/?aid=19
Stefan Drzewiecki – cd.
Był pierwszym, który zastosował
peryskop w łodzi podwodnej.
Zajmował się również lotnictwem
Był pierwszym naukowcem, który stwierdził, że możliwy jest
lot maszyny cięższej od powietrza.
• skonstruował płatowiec Canard, wyposażony w tylne śmigło
i samoczynne urządzenia stabilizacyjne
• z jego inicjatywy powstały w Paryżu
pierwsze tunele aerodynamiczne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stefan_Drzewiecki
Kazimierz Prószyński (1875—1945)
wynalazca i konstruktor pionierskich
aparatów kinematograficznych
• w 1894 zbudował aparat do zdjęć i projekcji filmów, tzw. Pleograf
• w 1898 doskonalszy od niego biopleograf
• zrealizował liczne filmy krótkometrażowe
• w roku 1909 zbudował projektor filmowy dający
obraz na ekranie bez drgań i migotania światła
•w 1910 pierwszą ręczną kamerę filmową (aeroskop)
• w roku 1907 opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu
filmowego używając jej w wynalazku noszącym nazwę kinofon
oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych
• zbudował pierwszą w historii maszynę używaną do wyświetlania
publicznie reklam na ulicy lub ścianach wieżowców
Wynalazkiem Jego był telefot
- pozwalający przesyłać obraz na odległość.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Pr%C3%B3szy%C5%84ski
Ignacy Mościcki (1867 - 1946)
inżynier, profesor elektro-chemii, wynalazca
Położył wielkie zasługi w dziedzinie elektrotechniki
- technika wysokich napięć i ochrona przepięciowa.
• wykrył wyładowania powierzchniowe i opublikował prace z
dziedziny wytrzymałości dielektryków na przebicie
• opracował wysokonapięciowe kondensatory produkowane we
Fryburgu przez ok. 20 lat pod nazwą kondensatorów Mościckiego
• Produkował również opracowane przez siebie baterie wysokiego
napięcia zasilające te kondensatory, np. baterię kondensatorową na
100 kV zainstalowaną na wieży Eiffia (1907).
http://www.sciaga.pl/tekst/17448-18-ignacy_moscicki_1867_1946
Zbigniew Religa ur. w 1938 r.
polski kardiochirurg
twórca polskiej szkoły transplantologii serca
Jest autorem lub współautorem 136 prac naukowych
oraz autorem kilku patentów.
Jest inicjatorem akcji skonstruowania w pełni implantowalnej
protezy serca (szerzej znane jako polskie sztuczne serce).
W roku 1991 stworzył
prototyp sztucznego serca i zastawki biologicznej.
Był pierwszy w Polsce wykonując zabiegi leczenia przewlekłej zatorowości
płucnej/1990/, przeszczepy płuc i serca/1986/, wszczepienie sztucznego serca /1989/
i sztucznej komory serca /1986/.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Zbigniew_Religa#Osi.C4.85gni.C4.99cia_medyczne