Slide 1

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 2

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 3

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 4

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 5

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 6

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 7

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 8

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 9

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 10

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 11

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 12

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 13

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 14

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”


Slide 15

TAJEMNICE KOSMOSU
Klaudia Gugulska kl. Va

Kosmos

Panuje pogląd, że Wszechświat powstał wskutek potężnej eksplozji, tzw.
Wielkiego Wybuchu, przed około 10-15 miliardów lat. Cała istniejąca materia
powstała w ułamek sekundy w nieskończenie małej przestrzeni, rozpraszając
się we wszystkich kierunkach z niewiarygodnie wielką prędkością. W miarę
rozszerzania się Wszechświata, wyrzucona w przestrzeń materia, rozgrzana
pierwotnie do bardzo wysokich temperatur, zaczęła stygnąć. Podczas jej
schładzania powstały cząstki elementarne, które łączyły się, tworząc protony i
neutrony. Dokonywała się także synteza atomów wodoru i tlenu. Współczesny
wszechświat składa się większości tych pierwiastków. Wszechświat rozszerza
się nadal, jednakże pewnego dnia może zwolnić bieg i znieruchomieć poczym
zacznie się kurczyć w ostateczną wielką Kontrakcję.

W gąszczu gwiazd
Gwiazdy to ciała niebieskie. Pozostają one względem siebie nieruchome,
jednak my nie zawsze widzimy je w tym samym miejscu. Ponieważ Ziemia
obraca się wokół własnej osi oraz wokół słońca, wydaje się że gwiazdy
zmieniają położenie na niebie zależnie od pory nocy i pory roku. Jak je
odnaleźć? Bardzo dawno temu ludzie połączyli gwiazdy umownymi liniami i
stworzyli GWIAZDOZBIORY. Niebo przypomina książkę z obrazkami, pełną
fantastycznych stworzeń.

Zegar na niebie
Gwiazda Polarna jest jedyną gwiazdą, która wydaje się tkwić
nieruchomo ponad naszymi głowami, ponieważ leży dokładnie na osi
Ziemi.
Zawsze wskazuje północ.
Wydaje się, że wszystkie gwiazdy kręcą się wokół niej. Przez tysiące lat
Gwiazda Polarna wskazywała drogę wędrowcom. Nocą żeglarze
ustalali kurs właśnie dzięki niej oraz niektórym gwiazdozbiorom, jak
Wielka Niedźwiedzica. Ta ostatnia w ciągu doby wykonuje pełny obrót
wokół Gwiazdy Polarnej, jej położenie na niebie pozwala więc w nocy
określić godzinę.

Nasz sąsiad księżyc
Księżyc jest ciałem niebieskim rozświetlającym nasze noce.
Krąży wokół Ziemi i towarzyszy jej w drodze wokół Słońca. Obiegając
Ziemię, obraca się jednocześnie wokół własnej osi, pokazując się nam
zawsze z tej samej strony.
Jednak, widziany z Ziemi, co noc zmienia swój kształt. Są to fazy.
Dlaczego zmienia kształt?
Gdyby Księżyc świecił własnym blaskiem, zawsze widzielibyśmy
świetlistą kulę. Ponieważ jednak Księżyc tylko odbija światło słoneczne i
obraca się wokół Ziemi, każdej nocy jest oświetlony inaczej.

Człowiek na księżycu

Dawniej ludzie mogli oglądać księżyc tylko gołym okiem. Dopiero obserwując
go przez lunetę, lepiej poznali jego powierzchnię.
Ciemniejszym plamom nadawali poetyckie nazwy, jak „Ocean Burz” czy
„Morze Spokoju”. W rzeczywistości nie są to jednak morza, lecz pokryte lawą
równiny.
Ludzie dostrzegli też jaśniejsze połacie poprzecinane łańcuchami górskimi i
podziurawione kraterami. Później zapragnęli poznać niewidoczną stronę
księżyca. Radziecki statek kosmiczny sfotografował ją w 1959 roku. Wreszcie
ogromna rakieta, Saturn 5, Wyniosła w przestrzeń pojazd zdolny do
wylądowania na księżycu, lądownik księżycowy Apollo I.
ludzie wylądowali na naszym satelicie: 21 lipca 1969 roku, o godzinie 3.56
polskiego czasu.

Słońce, nasza gwiazda
Słońce uformowało się z mgławicy, gigantycznego obłoku pyłu i gazu.
Jak wszystkie gwiazdy, jest ogromną, bardzo gorącą kulą gazową,
świecącą własnym światłem , w której wnętrzu bez przerwy zachodzi
przemiana wodoru w hel.
Słońce wydziela niewiarygodne ilości energii. Przeżyło już połowę swojego
życia, a jego rezerwy pozwolą mu świecić jeszcze przez pięć miliardów lat.

Towarzysze Słońca
Już starożytni dostrzegali na niebie błędnych wędrowców, którzy, z nocy
na noc, zmieniają swoje położenie w stosunku do gwiazd, zbliżają się do
nich, zatrzymują się, a następnie cofają. Nazywali ich gwiazdami
wędrownymi lub planetami.
Planety są ciałami niebieskimi, które krążą wokół gwiazd takich jak
Słońce, same jednak nie świecą.
Nasza Ziemia jest trzecią planetą od Słońca.
W skład naszego Układu Słonecznego wchodzi gwiazda, czyli Słońce,
dziewięć planet, tysiące odłamków skalnych, czyli planetoid, oraz lodowe
bloki, komety. Wszystkie te ciała w swoim rytmie, krążą wokół słońca.

Czy Marsjanie istnieją?

Mars, Wenus i Merkury, podobnie jak Ziemia, mają stałą skorupę.
Przez długi czas chętnie wyobrażano sobie, że na Marsie mieszkają
jakieś żywe istoty.
Gdy statki kosmiczne „Viking” wysłane na Marsa w 1976 roku,
zbadały tamtejszą glebę, kamienistą pustynię, nie odnalazły żadnych
śladów życia.
Wiadomo jednak, że przed milionami lat na planecie płynęła woda.

Planety z gazu i lodu
Bardzo odległe od Słońca Jowisz, Saturn, Uran i Neptun są lekkimi,
kolorowymi bańkami!
Nie mają twardej skorupy tak jak Ziemia i trzy inne planety, są kulami
gazowymi.
Dlaczego mają tak piękne barwy?
Z powodu oblekającej je grubej warstwy chmur wzburzonych gwałtownymi
wiatrami. Planety te są otoczone wirującymi wokół nich pierścieniami,
utworzonymi z pyłu i kamieni pokrytych lodem.
Pierścień Saturna, najpiękniejszy z nich, można obserwować przez
teleskop.
Te planety mają swoje księżyce: Jowisz ma ich co najmniej 16, a Saturn
aż 20! Pluton, maleńka bryła lodu i skał, ma tylko 1 księżyc, Charona.

Kosmiczni wędrowcy
Niektóre ciała niebieskie niespodziewanie
pojawiają się na niebie i równie nagle znikają.
Są to komety i meteoroidy.
Kometa jest krążącą wokół słońca bryłą skał i
lodu. Gdy zbliża się do słońca, jej ogon,
utworzony z gazu i pyłu, odbija promienie
słoneczne.W tedy dopiero możemy ją zobaczyć.
Później znika na wiele lat.
Meteoroid jest kamieniem z kosmosu, który z
ogromną prędkością wpada w atmosferę. W
zetknięciu z powietrzem spala się,
pozostawiając świetlistą smugę – meteor ten,
zwany jest spadającą gwiazdą.

Kolebka gwiazd

Pośród gwiazd znajdują się też ogromne chmury gazu i pyłu, ciemne lub
świecące. Są to mgławice.
Niektóre świecą, ponieważ oświetlają je ukryte za nimi bardzo gorące gwiazdy.
Ich barwa zależy od wchodzących w ich skład gazów. Te, których nie oświetlają
gwiazdy, pozostają ciemne i przesłaniają inne ciała niebieskie.
Niebo zmienia się: w mgławicach jedne gwiazdy rodzą się, inne umierają. Życie
gwiazd to bezustanna przemiana wodoru w hel.

Czy wiesz?
PŁYWY MORSKIE

SŁOŃCE OBRACA SIĘ

Księżyc znajduje się tak
blisko nas, że jego
masa przyciąga wody
oceanów, powodując
pływy.

Wokół własnej osi obraca
się w ciągu prawie 28 dni.

Woda podnosi się i
opada, w miarę jak
Księżyc okrąża Ziemię.

W towarzystwie Ziemi
obiega także naszą
galaktykę, od swoich
narodzin okrążyło ją 23
razy.

Czy wiesz?
Szybka planeta
Najbliższy słońca Merkury wiruje bardzo szybko: pełny obrót trwa 88
dni.

Deszcz ognia
W niektóre sierpniowe i grudniowe noce można zaobserwować prawdziwy
deszcz spadających gwiazd, ponieważ Ziemia przechodzi wówczas przez
rój meteorów. Są to pozostałości po wybuchu komety.

Bibliografia
Diane Costa de Beauregard, Catherine de Sairigne-Bon
„Niebo nad nami”