Slide 1

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 2

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 3

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 4

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 5

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 6

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 7

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 8

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 9

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 10

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 11

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 12

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 13

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 14

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 15

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 16

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 17

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 18

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 19

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 20

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)


Slide 21

PESTEN OP SCHOOL

Katia Moerman VCLB-Ronse
Rik Prenen VCLB-Limburg
Maurits Wysmans KHLeuven

OMSCHRIJVING
“Gepest worden is herhaaldelijk en langdurig
blootstaan aan negatieve handelingen,verricht
door één of meerdere personen en gericht
tegen één of meerdere personen”

Gestoorde machtsverhouding;
het slachtoffer is niet in staat
zich te verdedigen.

PLAGEN EN PESTEN
PESTEN

PLAGEN
- Incidenteel
- Onschuldig
- Gelijke machtsverhouding
- Wisselend slachtoffer
- 1 tegen 1
- Tweerichtingsverkeer
- Geplaagde blijft in groep
- Weinig nadelige gevolgen
- Vlug vergeten

G
R
IJ
Z
E
Z
O
N
E

- Systematisch
- Met voorbedachten rade
- Ongelijke macht
- Hetzelfde slachtoffer
- Groep tegen individu
- Eénrichtingsverkeer
- Isolatie van slachtoffer
- Zware gevolgen
- Moeilijk herstel

PESTEN : Een gevarieerd palet
“Je wordt vooral gepest om kledij. Je moet
dure dingen dragen om erbij te horen. Ik
koop dan spullen die erop lijken, dat helpt
soms”

Ze hebben mijn
beste vriendin
afgepakt

“KOMAAN,
PAK HEM !!”

PESTEN EEN PROBLEEM ?
Duur !
Frequentie !
Intensiteit !
Slachtoffer lijdt !

Hoeveel jongeren pesten anderen ?
Nederland
Noorwegen
U.K.

B.O.
15-19%
7,4 %
11,5%

S.O.
16%
7,0%
6,3%

Vlaanderen

15,9%

12,3%

Hoeveel jongeren worden gepest ?
Nederland
Noorwegen
U.K.
Vlaanderen

B.O.

S.O.

19-23 %
11,6%
27,0%
23,0%

6%
5,4%
10,1%
15,2%

WAAR WORDT GEPEST ?

Op school (speelplaats)
Op weg van en naar school
Door klasgenoten
Door hogere klas

B.O.
77,5%
2,4%
53,1%
11,0%

S.O.
60,2%
5,1%
50,5%
14-18%

HOE WORDT GEPEST ?

Verbaal
Fysiek geweld
Stukmaken bezittingen
Uitsluitingen

Jongens
54,4%
22,8%
8,8%
10,5%

Meisjes
43,1%
20,2%
9,2%
22,0%

HOE REAGEREN LEERKRACHTEN ?

Klasgesprek
Straffen van de pester
Niets doen
Hulp vragen
Naar ouders/directie gaan
Gesprek met slachtoffer
Fout leggen bij slachtoffer

HOE REAGEREN DE OUDERS ?

Raad geven
Sussen
Naar directie/leerkracht

Enkel luisteren
Schuld bij slachtoffer
Verbaal verdedigen
Fysiek verdedigen
Hulp zoeken

HOE REAGEREN ANDERE KINDEREN ?

Vinden het vervelend
Vinden het een beetje vervelend
Kunnen pestkop niet uitstaan

Tonen begrip voor pestkop
Doen mee
Zouden misschien meedoen
Doen niet mee

HOE REAGEREN SLACHTOFFERS ?

Ba.O.

S.O.

Zwijgen tegen de leerkracht 60%

80%

Zwijgen tegen de ouders

46%

61%

NA DE CIJFERS…… DE VASTSTELLINGEN
Over pesten wordt relatief weinig gepraat
Ouders en leerkrachten weten het vaak niet
Leerlingen keuren het af maar doen vaak mee
Er wordt zeer weinig ingegrepen
Slachtoffers staan er vaak alleen voor
Groep lijdt onder dreigend en onveilig klimaat
Pesten gebeurt voornamelijk op school en door
leeftijdsgenoten

SLACHTOFFERS ENKELE KENMERKEN
- Angstig, stil, twijfelen, gevoelig
- Voorzichtig, sentimenteel
- Afkeer van geweld en confrontaties
- Negatief zelfbeeld
- Minder sociale vaardigheden, alleen
- Jongens vaak fysiek zwakker
- Hecht contact met de moeder
- Minder inzicht in groepsregels en -normen
- Angstig, onhandig en impulsief gedrag
- Concentratieproblemen
- Roepen irritatie op (A.D.H.D.)
- Soms (ongewild)provocerend gedrag
- Reageren te sterk op onschuldige storingen

PESTKOPPEN… ENKELE KENMERKEN

‘Ingebakken’ agressie tegen anderen
Positieve ingesteldheid t.o.v. geweld
Impulsief, regelovertredend gedrag
Behoefte aan dominantie
Gering inlevingsvermogen
Relatief positief zelfbeeld
Fysiek sterker

Misvatting : Pesten als camouflage

DE KENMERKEN…EEN SAMENVATTING

Agressief

Angstig

Fysiek sterk

Fysiek niet zo sterk

Positief t.o.v. geweld

Afkeer van geweld

Superioriteitsgevoel

Twijfel en onzekerheid

Sociaal onvaardig

Sociaal onhandig en
onvaardig

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van pesters...
Pestgedrag serieus nemen, niet tolereren
Consequent reageren op agressief gedrag
Confronteren met gevolgen voor de anderen en zichzelf
Vermijden van schuldgevoelens bij kind
Duidelijke afspraken, bewaken en sanctioneren (+ en -)
Gesprek met jongere gaande houden, geen ‘tegengeweld’
Controle op vriendengroep
Contact met de school, open communicatie
Samen leuke dingen doen, talenten stimuleren, club...

WAT KUNNEN OUDERS DOEN ?
Voor ouders van slachtoffers
- Signalen herkennen
- Pesterijen ernstig nemen
- Onmiddellijk contact met de school
- Positieve eigenschappen beklemtonen
- Vermijden van overbescherming
- Alternatieve reacties op pestsituaties bedenken
- Isolement doorbreken
- Bespreek gevolgen van hun gedrag
- Bespreek alternatieven, mogelijke oplossingen
- Geen schuldgevoelens aanpraten

ACTIE OP SCHOOL

Efficiënt ingrijpen bij pesterijen
Preventie van pestproblemen
Iedereen doet mee
Initiatieven op het niveau van:
- de school
- de klas
- het individu

ACTIE OP SCHOOLNIVEAU

Overleggroep - Cel Leerlingenbegeleiding
Opstellen gedragscode m.m.v. de jongeren
Verhogen van toezicht op speelplaats en ‘vrije momenten’
Organisatie van speeltijd, -plaats
Stoppen pestgedrag door incidentgesprekken
‘Kernleerkracht’
…..

ACTIE OP KLASNIVEAU

Inoefenen sociale vaardigheden (Leefsleutels, Mega-project…)
Stimuleren van groepswerk
Sociometrisch onderzoek
Aandacht voor positieve omgangsvormen (model)
Steunen van de middengroep
Situatiehantering (plaats in klas)

ACTIE OP NIVEAU VAN HET INDIVIDU
Ingrijpen bij incidenten en vermoedens
Stoppen incident
Verwijzen naar opvolging
Ondersteunende gesprekken met slachtoffers
Vermoedens verifiëren
Indien nodig: begeleidende gesprekken en/of
verdere hulp inschakelen(C.L.B.)
Herstelgesprekken met pesters
Wijzen op gedragscode
Afspreken van herstelcontract
Indien nodig begeleidende gesprekken en/of verdere hulp
inschakelen (C.L.B.)