Slide 1

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 2

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 3

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 4

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 5

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 6

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 7

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 8

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 9

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 10

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 11

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 12

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 13

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 14

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 15

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 16

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 17

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 18

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 19

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 20

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 21

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 22

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.


Slide 23

Wychowanie fizyczne
w szkole podstawowej
(nowa podstawa programowa)

Dr Eligiusz Madejski

Wychowanie fizyczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawowe założenia :
-

-

-

cztery godziny wychowania fizycznego tygodniowo,
zajęcia mogą prowadzić nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej
lub nauczyciele wychowania fizycznego,
zakres wymagań z wiadomości i umiejętności ustalono
oddzielnie dla ucznia kończącego klasę pierwszą oraz
kończącego klasę trzecią,
dalej obowiązuje ocena opisowa, lecz w klasie III ocena ta może
być uzupełniona stopniem szkolnym.

Podstawa programowa – klasy I - III
Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności
fizycznej dzieci i edukacja zdrowotna. Uczeń kończący
klasę pierwszą:
1)

2)

3)

uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną,
zgodnie z regułami;
potrafi:
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu i na odległość,
toczyć ją i kozłować,
b) pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne,
c) wykonywać ćwiczenia równoważne;
dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;

4)

wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia i że można im
zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe
odżywianie się, aktywność fizyczną, przestrzeganie higieny;
właściwie zachowuje się w sytuacji choroby;

5)

wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować
środków chemicznych (np. środków czystości, środków
ochrony roślin);

6)

wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji
i pomaga im.

Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się
stosownie do ich możliwości.

Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna. Uczeń
kończący klasę trzecią:
1)

2)

w zakresie sprawności fizycznej:
a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut,
b) umie wykonać próbę siły mięsni brzucha oraz próbę
gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
w zakresie treningu zdrowotnego:
a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń
oraz wykonuje przewrót w przód,
b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i
obunóż nad niskimi przeszkodami,
c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z
przyborem i na przyrządzie;

3)

w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i
prowadzi ją,
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad
poruszania się po drogach,
c) bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektując reguły i
podporządkowując się decyzjom sędziego,
d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i

radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości;

4)

w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży,
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie
się oraz aktywność fizyczna,
c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i
stosować środków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
d) dba o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy
stole,
e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie
zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi
zgodnie z ich przeznaczeniem,
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier
ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji
zagrożenia zdrowia lub życia.

Komentarz do podstawy programowej wf – I etap edukacji
Ad. I
Należy rozwijać umiejętności i wiadomości umożliwiające udział w
zabawach i grach ruchowych organizowanych w szkole oraz
podejmowanych w czasie spontanicznej aktywności fizycznej w czasie
wolnym. Warto prezentować również zabawy i gry ruchowe
dostosowane do warunków panujących na przydomowych
podwórkach i placach zabaw.
Ad. 1.a.
Marszobieg polega na pokonywaniu dystansu w dowolny sposób
(marszem, truchtem, biegiem) nieprzerwanie przez 15 minut bez
współzawodnictwa. Zalecany jest bieg z liderem, który ułatwia
dzieciom właściwe rozłożenie sił na dystansie. Przebyty dystans może
być wskazówką do oceny wydolności fizycznej dziecka. Zanim dziecko
weźmie udział w marszobiegu trwającym 15 minut, konieczne jest
przygotowanie go do tego zadania za pomocą krótszych, stopniowo
wydłużanych marszobiegów. Ze względu na monotonię takiej
aktywności, szczególnie istotne jest utrzymywanie ciągłej motywacji
do ukończenia marszobiegu. Należy również pamiętać, że każde
dziecko powinno mieć możliwość pokonania trasy marszobiegu w
indywidualnym tempie, dyktowanym własnymi możliwościami.

Ad. 1.b.
Wskazane próby sprawności łącznie z marszobiegiem umożliwiają
ocenę sprawności fizycznej. Wskazany jest taki dobór, aby
diagnozować zdolności motoryczne powiązane ze zdrowiem: gibkość
kręgosłupa oraz siłę i wytrzymałość mięśni brzucha. Wyniki oceny
zdolności motorycznych można odnosić do norm rozwojowych,
natomiast wszelkie porównania wyników między dziećmi są
dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla takiej sytuacji.
Wyniki prób sprawności powinny stanowić punkt wyjścia do
określania indywidualnych potrzeb ucznia w zakresie aktywności
fizycznej. Pomiaru sprawności należy dokonywać przynajmniej dwa
razy w ciągu roku szkolnego.
Ad. 2.a.
Uczeń powinien rozpoznawać i wykonywać w klasie pierwszej 6, w
drugiej 9, a w trzeciej 12 wybranych pozycji wyjściowych do ćwiczeń, z
proponowanych: postawa zasadnicza, stanie jednonóż, siad prosty,
siad rozkroczny, siad skrzyżny, siad skulony, klęk podparty, przysiad
podparty, podpór przodem, podpór tyłem, leżenie przodem, leżenie
tyłem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne. Ponadto uczeń powinien
umieć ustawić się w szeregu, dwuszeregu, rzędzie i kole.

Ad. 3.b.
Stwarzając uczniom możliwość udziału w rywalizacji, np. w ramach
zabaw i gier ruchowych należy oprócz naturalnej chęci zwycięstwa,
rozwijać motywacje i uczucie satysfakcji związane z faktem udziału w
aktywności fizycznej. W czasie rywalizacji należy eksponować
wszelkie przejawy zachowania zgodnego z podstawowymi normami
fair play, ze szczególnym uwzględnieniem podporządkowania się
decyzjom sędziego.
Ad. 4.a.
Wśród zabiegów higienicznych należy zwrócić szczególną uwagę na
te, które oddalają ryzyko utraty zdrowia, np. mycie rąk przed
jedzeniem i po skorzystaniu z toalety. Warto również na miarę
możliwości szkoły, upowszechniać wzorce praktyk higienicznych
bezpośrednio związanych z podejmowaniem aktywności fizycznej, np.:
przebieranie się do ćwiczeń oraz mycie całego ciała.

Wychowanie fizyczne w klasach IV-VI
Podstawowe założenia :
-

-

-

4 godz. wf tygodniowo, 2 godz. realizowane w systemie
klasowo-lekcyjnym i 2 godz. w systemie fakultatywnym, jako
zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne (obowiązkowe co do
udziału, jednak umożliwiające wybór treści);
szkoła w ramach obowiązkowego wychowania fizycznego
umożliwia uczniom uczestnictwo w fakultetach realizowanych
w formie zajęć pozalekcyjnych lub pozaszkolnych;
Szkoła organizuje fakultety o profilu:
- sportowym,
- rekreacyjno-zdrowotnym,
- tanecznym,
- turystycznym.

Fakultet sportowy;
umożliwia uprawianie dyscypliny sporu oraz udział w systemie
pozaszkolnej rywalizacji sportowej dzieci. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz
dyscyplin do wyboru. Udział w tym fakultecie może być
uzależniony od selekcji uwzględniającej predyspozycje ucznia
do uprawiania dyscypliny sportu.

Fakultet rekreacyjno-zdrowotny;
umożliwia aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi
lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej
rywalizacji sportowej dzieci. Realizacja tego fakultetu jest
nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej
aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością
wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Fakultet może
zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Szkoła
przedstawia uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom)
wykaz form aktywności fizycznej do wyboru, w tym zajęcia
kompensacyjno-korekcyjne. Udział w tym fakultecie, z
wyjątkiem zajęć kompensacyjno-korekcyjnych, nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów. W ramach tego fakultetu istnieje możliwość
organizacji zajęć dla dzieci z przeciwwskazaniami do
wykonywania niektórych ćwiczeń fizycznych.

Fakultet taneczny;
umożliwia udział w tanecznych formach aktywności fizycznej
połączonej z elementami wiedzy o muzyce. Fakultet może
obejmować jedną lub kilka form tańca. Szkoła przedstawia
uczniom i ich rodzicom (prawnym opiekunom) formy tańca do
wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być wynikiem selekcji
uwzględniającej sprawność i uzdolnienia uczniów.
Fakultet turystyczny;
umożliwia udział w aktywności fizycznej połączonej z
elementami krajoznawstwa i ekologii. Szkoła przedstawia
uczniom oraz ich rodzicom (prawnym opiekunom) wykaz form
turystyki do wyboru. Udział w tym fakultecie nie może być
wynikiem selekcji uwzględniającej sprawność i uzdolnienia
uczniów.

Podstawa programowa – klasy IV - VI

Cele kształcenia - wymagania ogólne
Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze
rekreacyjnym i sportowym ze zrozumieniem jej znaczenia dla
zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie,
wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności
fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności
fizycznej oraz praktykowanie zachowań prozdrowotnych.

Treści nauczania- wymagania szczegółowe
1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:
1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić
wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych i gibkość
dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.

2. Trening zdrowotny. Uczeń:
1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała,
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i
rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:
1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku
ruchu, prowadzenie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu,
podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki do kosza, rzut i
strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem
górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:
1) omawia sposoby postępowania w sytuacjach zagrożenia
zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych,
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w
górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym
nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności
od miejsca zajęć oraz warunków atmosferycznych.

5. Sport. Uczeń:
1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w
trakcie rywalizacji sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli
zawodnika, stosując zasady „czystej gry”: szacunku dla
rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się
decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:

1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w
dyskotece.

Komentarz do podstawy programowej wf – II etap edukacji
Ad 1.1.
Test Coopera jest próbą marszowo-biegową, co oznacza, że w jej
czasie dopuszczalny jest zarówno bieg jak i marsz. Wykonanie testu
Coopera musi być poprzedzone gruntownym przygotowywaniem do
niego, np. za pomocą kilkuminutowych, stopniowo wydłużanych
biegów. W miarę postępującej adaptacji do wysiłku, warto wydłużyć
pokonywany dystans powyżej czasu trwania testu Coopera. Ocenę
wydolności należy dokonywać przynajmniej dwa razy w ciągu roku
szkolnego. W czasie próby uczeń musi mieć zagwarantowane prawo
do indywidualnego tempa dostosowanego do własnych możliwości.
Przed przystąpieniem po raz kolejny do testu Coopera należy
przypomnieć uczniom ich wcześniejsze wyniki zachęcając do ich
poprawy. Nie należy natomiast zachęcać do rywalizacji między
uczniami.

Ad 1.2.
Rozwijanie umiejętności wyboru właściwych prób oceniających
zdolności motoryczne musi być połączone z rozwojem wiadomości na
temat sprawności fizycznej, w szczególności o sile, wytrzymałości
tlenowej oraz gibkości. Testowanie sprawności powinno być
prowadzone z rozwagą, życzliwością i dawać zadowolenie. Wyniki
testowania winny być odnoszone do norm rozwojowych i omawiane z
uczniami oraz rodzicami, natomiast wszelkie porównania wyników
między dziećmi są dopuszczalne jedynie w sytuacji ich aprobaty dla
takiej sytuacji. Jeśli używany jest jakiś system nagród związanych z
testowaniem, to winien on być motywujący dla wszystkich uczniów.
Pomiar sprawności nie powinien kojarzyć się uczniom z rywalizacją
między rówieśnikami. Niedopuszczalne jest formułowanie oceny z
wychowania fizycznego na podstawie wyników testów sprawności
fizycznej, w tym również postępu sprawności. W czasie takiej lekcji
ocenę z wychowania fizycznego można formułować na podstawie
poziomu i postępu wiadomości i umiejętności związanych z wyborem
przez ucznia prób sprawności.

Ad. 2.4.
Próba wielobojowa może składać się z biegu na 60 m, skoku w dal lub
wzwyż i rzutu piłką palantową. W klasie VI może również polegać na
udziale w Lekkoatletycznym Czwórboju (z przeliczeniem wyników na
punkty).

Ad. 2.6.
W układzie gimnastycznym uczeń powinien wykazać się
umiejętnością łączenia przewrotów w przód i w tył z innymi
ćwiczeniami kształtującymi i zwinnościowo-akrobatycznymi
uwzględnionymi przez nauczyciela w programie nauczania.
Ad. 3.2.
Nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych jest
podporządkowane możliwościom wykorzystania ich w
zabawach i grach w szkole i poza nią. Ocena umiejętności
ruchowych powinna być dokonywana przede wszystkim w
działaniu, najlepiej w trakcie zabaw lub gier. W czasie lekcji
warto prezentować również zabawy i gry ruchowe dostosowane
do warunków panujących na przydomowych podwórkach i
placach zabaw. Nauczyciel w czasie lekcji winien rozwijać
wiadomości i umiejętności związane z samodzielną organizacją
zabaw i gier ruchowych.