Slide 1

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 2

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 3

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 4

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 5

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 6

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 7

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 8

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 9

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 10

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 11

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 12

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 13

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 14

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 15

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 16

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 17

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 18

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 19

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 20

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id


Slide 21

NA CO DYBIE W
WIELORYBIE CZUBEK
NOSA ESKIMOSA –
CZYLI KRÓTKO
O SZKODLIWOŚCI

PALENIA
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi
marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11
października Roku Pańskiego 1492, został
zaproszony do domów Indian Arawaków i
poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniu.
Niektórzy utrzymują jednak, iż to Chińczycy
jako pierwsi znali i uprawiali tytoń i to jeszcze
daleko przed odkryciem Ameryki przez
Krzysztofa Kolumba.
Brak jednak potwierdzających
ten fakt dowodów.
Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Tytoniowi nadawano rozmaite nazwy, jak
np. "nikotyna". Nazwę tę zaproponował
książę de Giuse, a pochodziła ona od
nazwiska francuskiego ambasadora w
Lizbonie Jeana Nicot, który jako pierwszy
rozwinął uprawę tytoniu w Portugalii i był
w dużej mierze odpowiedzialny za
wprowadzenie tej używki na dwór
królewski w Paryżu. I jakkolwiek
określenie "tytoń" przyjęło się do
powszechnego użytku i zdominowało
wszystkie pozostałe, tak nazwa
"Nicotiana" pozostała jako nazwa
rodzajowa samej rośliny (z rodziny
Solanaceae).

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było czyli
krótka historia tytoniu
Tytoń rosnący na plantacjach we Francji i
Hiszpanii to Nicotiana tabacum, pochodząca z
nasion z Brazylii i Meksyku. Pierwszą odmianą
rosnącą na plantacjach w Portugalii i Anglii była
natomiast Nicotiana rustica, wyhodowana z
nasion przywiezionych z Florydy.
Pierwotnie tytoń był palony w fajkach. Później
bardziej popularne stało się palenie go w
papierosach i cygarach. Pierwszym rodzajem
papierosów był tytoń nabijany do wydrążonych
lasek z trzciny lub kawałki liści tytoniowych
zwijane w kukurydziane łuski lub inne
"opakowania" z warzyw. Palenie tytoniu pod
postacią papierosów stało się bardzo
rozpowszechnione w XVIII wieku, a pierwsza
fabryka papierosów została założona w Hawanie
na Kubie w 1853.

Patryk Gacek kl. Id

Jak to z papierosem było
czyli krótka historia tytoniu
Dzisiejsze określenie "cygaro" (ang. cigar - cygaro,
cigarette - papierosy) prawdopodobnie pochodzi z
języka Majów od słowa "sik'ar", określającego właśnie
palenie tytoniu. Pierwotną postacią cygara było długie,
grube zawiniątko, składające się z liści tytoniu,
zwiniętych w wysuszone palmowe lub kukurydziane
duże liście. Taką to postać dzisiejszych cygar i
papierosów zobaczył Krzysztof Kolumb u Indian
Amerykańskich w 1492 roku.
Obecnie tytoń jest palony przez miliony ludzi na
całym świecie pod rozmaitymi postaciami. Najczęściej”
są to papierosy, cygara i fajki na tytoń.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1492
[11.X.] Krzysztof Kolumb odwiedził w czasie swej podróży
domy Indian Arawaków i został poczęstowany wysuszonymi
liśćmi tytoniowymi, zawiniętymi w większe palmowe liście.
• 1499 Amerigo Vespucci odnotował żucie liści tytoniowych na
jednej z wysp w pobliżu Wenezueli.
• 1545 Ślady palenia tytoniu przez Indian Iroquois,
zamieszkujących okolice w pobliżu dzisiejszego miasta
Montreal w Kanadzie.
• 1556 Tytoń po raz pierwszy staje się znany we Francji.
• 1558 Tytoń dociera do Brazylii i Portugalii.
• 1559 Tytoń trafia do Hiszpanii.
• 1560 Plantacje Nicotiana rustica w Afryce Centralnej.
• 1565 Tytoń trafia do Anglii.

Patryk Gacek kl. Id

Ważne daty tytoniowe
• 1600 Palenie i żucie tytoniu poznają mieszkańcy Włoch,
Niemiec, Norwegii, Szwecji, Rosji, Persji, Indii, Indochin,
Japonii, Chin i zachodniego wybrzeża Afryki.
• 1612 W Jamestown w Virginii, John Rolfe jako pierwszy
znany człowiek zakłada plantacje tytoniu w celach produkcji
eksportowej.
• 1631 Plantacje i produkcja tytoniu docierają do stanu
Maryland a stamtąd błyskawicznie na inne tereny.
• ok. 1650 Portugalczycy przenoszą plantacje tytoniu do Afryki
Południowej i innych krajów, a Hiszpanie przyczyniają się do
rozpowszechnienia go do Filipin, Gwatemali, innych państw
Ameryki Środkowej i Południowej oraz do Indii Zachodnich;
plantacje tytoniu powstają w Indonezji oraz obejmują nowe
obszary w Europie.
• 1900 Początek uprawy i produkcji tytoniu w Nowej Zelandii.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Aceton - rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów.
• Amoniak - stosowany w chłodnictwie, składnik nawozów
mineralnych.
• Arsen - stosowany także jako popularna trutka na szczury i
inne gryzonie.
• Benzopiren - związek o właściwościach rakotwórczych,
wykorzystywany w przemyśle chemicznym.
• Butan - gaz pędny, używany do wyrobu benzyny.
• Chlorek winylu - związek używany np. do produkcji plastiku.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie
nowotworów złośliwych u człowieka.
• Cyjanowodór - kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców
w komorach gazowych do masowego ludobójstwa.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• DDT - insektycyd polichorowy.
• Dibenzoakrydyna - używana przy produkcji
barwników. Posiada właściwości rakotwórcze.
• Dimetylonitrozoamina - związek wykorzystywany
w przemyśle chemicznym.
• Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego
oskrzela. Rzęski te oczyszczają wdychane przez
człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe
przed przenikaniem przez ich ściany substancji i
związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np.
wirusów.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Formaldehyd - związek stosowany m.in. do
konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
• Kadm - silnie trujący metal o właściwościach
rakotwórczych.
• Metanol - silne trujący związek chemiczny,
używany do produkcji benzyn silnikowych.
• Naftyloamina - wchodzi w skład barwników,
używanych w przemyśle drukarskim. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Nikotyna - działa obkurczająco na ściany naczyń
kwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych
zaopatrujących serce), zwiększa ciśnienie krwi, jest
odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie
akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a także
wpływa negatywnie na gen p53, który
powstrzymuje niekontrolowany rozwój komórek,
czyli powstawanie nowotworów.
• Piren - związek używany w syntezie organicznej.
• Polon - radioaktywny pierwiastek, odkryty przez
naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Posiada
właściwości rakotwórcze.

Patryk Gacek kl. Id

O co w dymie tytoniowym
chodzi, czyli jego skład
• Tlenek węgla (czad, CO) - zmniejszając zawartość
tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę
serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów
organizmu człowieka. Jest to związek będący
bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób w
czasie pożarów.
• Toluidyna - stosowana w syntezie chemicznej.
Posiada właściwości rakotwórcze.
• Uretan - związek o właściwościach rakotwórczych.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Pierwsza grupa obejmuje przyczyny
psychosocjologiczne, gdzie palenie tytoniu
jest postrzegane jako rodzaj czynności
ułatwiającej nawiązywanie kontaktu z innymi
osobami i pomagającej w przezwyciężeniu
dystansu oraz uznawane jako wspólna
towarzyska rozrywka.

Patryk Gacek kl. Id

Przyczyny „małego dymka”
Druga grupa to przyczyny farmakologiczne. Tytoń
bowiem, w zależności od okoliczności i predyspozycji
osobniczych może oddziaływać na nasz układ
nerwowy w sposób stymulujący bądź sedatywny, tzn.
uspokajający. Zdaniem wielu osób zapalenie np.
papierosa pozwala im bardziej się skoncentrować,
inni zaś uważają, że nałóg ten wyzwala u nich
uczucie relaksu i odprężenia.

Patryk Gacek kl. Id

Palenie – przerażające fakty
• 9 mln Polaków to nałogowi palacze.
• 57 proc. palaczy to mężczyźni.
• 54 proc. palaczy wypala
11-20 papierosów dziennie
• Co drugi palacz uważa, że
bardzo trudno jest rzucić palenie
bez pomocy lekarza lub
produktu wspomagającego.
• Ponad 70 proc. palaczy chce
rzucić palenie, a 68 proc. zrobiłoby
to od jutra - gdyby wierzyło w powodzenie.
• 80 proc. palaczy uważa, że nie powinno się palić przy
dzieciach ale robi to 15 proc.
• Przeciętny palacz rzucał palenie 7 razy.
• 90 proc. palaczy rzuca palenie za pomocą "silnej woli" - bez
wsparcia farmakologicznego.
Patryk Gacek kl. Id

Ile to kosztuje palacza
Wydatki na papierosy:
• W sumie Polacy wypalają 4,5 miliarda opakowań rocznie za
16 miliardów zł.
• Rocznie statystyczny palacz wypala 3000-3600 sztuk
papierosów.

•
•
•
•
•
•

Przeciętny palacz traci:
Po 6 miesiącach - 900 PLN - wieża hi-fi.
Po roku - 1.825 PLN - telewizor.
Po 2 latach - 3.650 PLN - wczasy
zagraniczne.
Po 3 latach - 5.475 PLN - nowe meble.
Po 10 latach - 18.250 - samochód miejski.
Po 20 latach - 36.500 PLN - domek letniskowy

Patryk Gacek kl. Id

A co zdrowie na to?
• Co roku na świecie
z powodu chorób
odtytoniowych
umiera 4 miliony palaczy.
• Codziennie na świecie
umiera 11 tys. palaczy.
• W Polsce 70 tys. palaczy
umiera rocznie z powodu chorób odtytoniowych.
• 50 proc. zgonów dotyczy osób w wieku 35-69.
• 60 proc. populacji palących zapadnie w ciągu 20
lat na choroby odtytoniowe.

Patryk Gacek kl. Id

Niemożliwe, a jednak - choroby
odtytoniowe w liczbach
• Przewlekłe Obturacyjne Choroby Płuc
- 1,5 mln chorych
• Choroba wieńcowa –
300 tys. chorych
• Astma oskrzelowa –
200 tys. chorych
• Udary mózgu - 150 tys. chorych
• Rak płuca - 32 tys. chorych
• Wcześniactwo - 30 tys. dzieci
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po 20 minutach
Tętno obniża się oraz ciśnienie tętnicze krwi powraca do
normy.
• Po 8 godzinach
Poziom tlenu we krwi wzrośnie, a tlenek węgla znika.
• Po 24 godzinach
Ryzyko ostrego zawału mięśnia sercowego znacznie się
zmniejsza.
• Po 48 godzinach
Zmysły smaku i węchu zaczynają działać normalnie.
• Po 2 - 12 tygodniach
Układ krążenia ulega wzmocnieniu, polepsza się kondycja
fizyczna.
• Po 1 - 9 miesiącach
Wydolność układu oddechowego poprawia się, ustępuje
kaszel, duszności, zmęczenie.
Patryk Gacek kl. Id

Korzyści z niepalenia
• Po roku
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
mięśnia sercowego zmniejsza się o połowę.
• Po 5 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca, jamy ustnej i
krtani, przełyku zmniejsza się o połowę; obniża się
ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
• Po 10 latach
Ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną
serca będzie podobne, jak u osoby która nigdy nie
paliła.
• Po 15 latach
Ryzyko zachorowania na raka płuca będzie
podobne, jak u osoby która nigdy nie paliła.
Patryk Gacek kl. Id

Dziękuję za uwagę

Patryk Gacek kl. Id