Transcript MIŁOŚĆ, SZMARAGD I … ŚLĄSK Nauczanie regionalne a wychowanie patriotyczne na przykładzie Gimnazjum nr 3 im.

MIŁOŚĆ, SZMARAGD I … ŚLĄSK
Nauczanie regionalne
a wychowanie patriotyczne
na przykładzie Gimnazjum nr 3
im. Noblistów Polskich w Gliwicach
NAUCZANIE REGIONALNE
A WYCHOWANIE
PATRIOTYCZNE W NOWEJ PODSTAWIE PROGRAMOWEJ
DLA GIMNAZJUM
Przedmiot
Język polski
Podstawa programowa
Treści nauczania i umiejętności:
uczeń
• rozpoznaje cechy kultury i języka swojego regionu;
• ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi
wartości (…)np. patriotyzm, tolerancja, piękno, a także
rozpoznaje ich obecność w życiu oraz w literaturze i innych
sztukach;
• omawia (…) ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np.
miłość, przyjaźń, śmierć, lęk, nadzieja, wiara religijna,
samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność…;
• dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych,
narodowych (…), kulturowych i w ich kontekście kształtuje
swoją tożsamość;
• operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych
(…) np. region i Polska.
Język obcy
• posługuje
się
zasobem
środków
językowych
w zakresie następujących tematów:
człowiek, dom, praca, życie rodzinne i towarzyskie,
żywienie, turystyka, kultura, sport, technika, świat
przyrody, ojczyzna, międzykulturowość.
Muzyka
• określa i rozróżnia podstawowe gatunki muzyki,
łącznie z etniczną;
• charakteryzuje wybrane tańce różnych narodów;
• zna instytucje kultury muzycznej;
• gra lub śpiewa (…) pieśni historyczne, patriotyczne,
ludowe;
• rozpoznaje w utworach rytmy polskich tańców
narodowych.
Plastyka
• określa swoją tożsamość, mając poczucie związku(…)
z tradycją narodową, uczestniczy w życiu kulturalnym;
• rozpoznaje wybrane dzieła architektury i sztuk
plastycznych należące do polskiego i europejskiego
dziedzictwa kultury.
Historia
• poznaje historię począwszy od najdawniejszych dziejów
człowieka po przemiany cywilizacyjne w drugiej połowie
XX w.
Wiedza o
• wyjaśnia, jak tworzą się podziały w społeczeństwie, np.
społeczeństwie na „swoich” i „obcych”;
• charakteryzuje wybrane warstwy społeczne, grupy
zawodowe;
• przestawia wybrany problem społeczny występujący
w miejscowości, w której mieszka i sposoby jego
rozwiązania;
• przedstawia cechy dobrego obywatela;
• wyjaśnia, co dla niego oznacza być Polakiem;
• wyjaśnia, co łączy człowieka z wielką i małą
ojczyzną i analizuje te więzi na własnym przykładzie;
• wyjaśnia, czym dla niego jest patriotyzm;
• wyszukuje informacje o możliwościach zatrudnienia na
lokalnym, regionalnym itd. rynku pracy.
Geografia
• charakteryzuje położenie własnego regionu;
• rozpoznaje główne rodzaje skał występujących we
własnym regionie;
• charakteryzuje
gęstość
zaludnienia,
strukturę
zatrudnienia, aktualne problemy rynku pracy, miasta,
rynek usług w zamieszkałym regionie i w Polsce;
• proponuje działania na rzecz ochrony środowiska we
własnym regionie;
• opisuje walory turystyczne, przyrodnicze, kulturowe
wybranego regionu.
Biologia
• dokonuje obserwacji w terenie pospolitych gatunków
roślin i zwierząt.
NAUCZANIE REGIONALNE A WYCHOWANIE PATRIOTYCZNE
W GIMNAZJUM NR 3 IM. NOBLISTÓW POLSKICH
W GLIWICACH
W nowej podstawie programowej wielokrotnie pojawiają
się słowa – klucze dla omawianego
tematu.
Podkreślają one niezwykle znaczące miejsce edukacji
regionalnej i patriotycznej we współczesnej szkole.
Charakteryzuje ją interprzedmiotowość.
Stanowi także oś programu wychowawczego.
Jednak, aby wykształcić u uczniów pożądane pozytywne
postawy-patriotycznej identyfikacji regionalnej, aby
wyzwolić mocną i autentyczną więź z małą i wielką
ojczyzną, zadania szkoły wynikające z realizacji
podstawy
programowej,
należy
dodatkowo
zharmonizować, zintensyfikować i uatrakcyjnić.
Można prowadzić je na przykład w ramach:
 innowacji,
 kół przedmiotowych,
 programów i projektów edukacyjnych,
 wycieczek edukacyjnych, turystyczno-krajoznawczych,
klasowych i szkolnych,
 współpracy międzynarodowej,
 innych okazjonalnych działań.
Ponadto, zgodnie z wiedzą psychologiczną, działania te,
by były efektywne, powinny zawierać:
element poznawczy;
element uczuciowo-motywacyjny;
element behawioralny.
Muszą więc oddziaływać na umysł, emocje i wolę
ucznia.
INNOWACJE
Klasa turystyczno-sportowa
opracowanie Ekotrasy Gliwice - Zielone Miasto:
Opracowanie folderu i zamieszczenie go na stronie UM
w zakładce Turystyka;
Oprowadzenie przez uczniów-przewodników szlakiem Ekotrasy
przedstawicieli gliwickich szkół;
Zredagowanie drugiego numeru ,,Małego Misia” - dodatku dla
młodych czytelników Miejskiego Serwisu Informacyjnego.
Klasa z rozszerzonym programem nauczania
przedmiotów ścisłych
opracowanie edukacyjnej gry planszowej o Gliwicach w wersji:
polsko-, niemiecko- i anglojęzycznej oraz jej praktyczne
wykorzystanie, m. in. podczas wymian zagranicznych.
KOŁA POZALEKCYJNE
wybrane przykłady
Koło historyczne
opieka nad Pomnikiem- Czołgiem
Coroczne uroczystości w Dniu Zwycięstwa;
Żywe lekcje historii z udziałem kombatantów;
Nawiązanie trwałej współpracy ze środowiskiem kombatantów – np. udział
w uroczystościach wojskowych w Żaganiu, w odsłonięciu zrekonstruowanego grobu
śp. płk pil. Romana Florera;
Systematyczny udział i występy okolicznościowe uczniów w uroczystościach
rocznicowych związanych z Marszem Śmierci na Cmentarzu Centralnym
w Gliwicach;
Udział szkoły w Ogólnopolskim Programie „Katyń … ocalić od zapomnienia” –
posadzenie Dębu Pamięci.
Koło fotograficzne
Wystawa „Gliwickie podwórka”;
Wystawa ,,Gliwice zimą”;
Albumy „Gliwickie nekropolie”;
Wystawa „Śladami secesji - od Gliwic po Wiedeń”.
Koło biologiczne
Współpraca z jednym z liceów w ramach innowacji;
Założenie Miniogrodu Botanicznego przy szkole;
Wycieczki edukacyjne, np. do Lasu Dąbrowa;
Lekcje przyrody i warsztaty w Śląskim Ogrodzie Botanicznym (Mikołów – Mokre);
zwiedzanie ogrodów botanicznych w Krakowie i we Wrocławiu.
PROGRAMY I PROJEKTY
wybrane przykłady
Kocham Kraków. Z Gliwic do Krakowa.
Secesja w Gliwicach, Bielsku-Białej, Krakowie, Pradze, Wiedniu
– zwiedzanie połączone z dokumentowaniem; warsztaty- prace
nad własnym witrażem, plener malarski; zwiedzanie wystaw
i muzeów; udział w wykładach (np. w BWA w Bielsku- Białej
i w Muzeum Witraży w Krakowie);
Wielokulturowość Gliwic- kultura żydowska: historia naszego
miasta, zabytki Gliwic, synagogi i kirkut na Kazimierzu w
Krakowie, udział w spektaklach teatralnych (np.„Aj waj czyli
historie z cynamonem” w Teatrze Stu i „Skrzypek na dachu”
w Teatrze Bagatela); kresowiacy - wycieczka do Lwowa; kultura
romska- pokaz tańca, udział w wieczorze romskim; Gliwice
przedwojenne w fotografii – Gliwice dziś (spacerem przez
miasto).
Systematyczny udział grupy uczniów w projekcie Muzeum
w Gliwicach „Patrzę, widzę, rozumiem” i lekcjach muzealnych;
Spotkania w szkole ze znanymi gliwiczaninami/Ślązakami – np.
z panem Henrykiem Wańkiem, z panią Beatą Rybotycką
(warsztaty teatralne), z panią Jolantą Wnuk – historykiem
sztuki z Muzeum w Gliwicach (wykład o secesyjnych
gliwickich witrażach), z twórcami witraży ze Zbrosławic;
Utworzenie panteonu kultury śląskiej – galeria postaci.
Projekt „Bryły w architekturze Gliwic”
łączący wiadomości z matematyki i znajomość gliwickiej
architektury.
Projekt „Moje miasto – moje Gliwice” 2008/2009
„Gliwice nieznane” 2009/2010
film o naszym mieście widzianym oczyma nastolatka
(inicjatywa naszej szkoły).
Program CEO „Aktywni z natury”
zapoznanie z zabytkami przyrody
w Gliwicach, opracowanie wspomnianej ekotrasy,
zwiedzanie oczyszczalni ścieków, powstanie projektu
Miniogrodu Botanicznego.
Program „Szkoła bez przemocy”
wolontariat na rzecz gliwickiego hospicjum i schroniska
dla zwierząt.







WYCIECZKI EDUKACYJNE I TURYSTYCZNOKRAJOZNAWCZE
Radiostacja w Gliwicach;
Muzeum Chleba w Radzionkowie;
Kopalnie węgla Guido w Zabrzu i srebra w Tarnowskich
Górach;
Opactwo w Rudach Raciborskich;
Góra św. Anny;
Nasi zasłużeni przodkowie – nekropolie w Gliwicach,
Katowicach, Wrocławiu, Krakowie, Warszawie, Lwowie, Paryżu;
Ośrodki kultury – udział w spektaklach, koncertach,
wystawach/zwiedzanie:
Teatr
Muzyczny
w
Gliwicach,
Filharmonia w Katowicach, Opera Śląska w Bytomiu, Teatr im.
Wyspiańskiego, Teatr Rozrywki w Chorzowie, Centrum
Scenografii w Katowicach, Radio Katowice – warsztaty
dziennikarskie, Biblioteka Śląska, Muzeum Archidiecezjalne
przy Katedrze Chrystusa Króla w Katowicach, Teatr Banialuka
w Bielsku-Białej (spektakle i warsztaty) oraz salon
wystawienniczy BWA również w Bielsku-Białej, muzea
w Krakowie, Wrocławiu, Warszawie oraz w zwiedzanych przez
uczniów europejskich stolicach.
WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA
Opracowanie
harmonogramu
wizyty
zagranicznych gości (np. w ramach Comeniusa,
wakacji dla polskich dzieci z Białorusi)wyszukiwanie informacji;
 Oprowadzanie gości z zagranicy po Gliwicach
(uczniowie w roli przewodników), wspólne
wycieczki po regionie;
 Przygotowanie
prezentacji
multimedialnych
o szkole, mieście i regionie; promocja Gliwic;
 Przeprowadzenie
sondy ulicznej dotyczącej
znajomości Gliwic przez mieszkańców Bawarii.

INNE DZIAŁANIA SZKOŁY
Wybrane przykłady
 Zorganizowanie
wieczoru
poezji
Tadeusza
Różewicza związanego z Gliwicami;
 Występ uczniów na gliwickim Rynku z okazji
Świąt Bożego Narodzenia - m. in. pokaz
przygotowywania śląskich świątecznych potraw;
 Konkurs gwary śląskiej;
 Konkurs o twórczości Eichendorffa;
 Twórczość Horsta Bienka – konkurs czytelniczy;
 Prezentacja śląskich noblistów;
 Organizowanie festynów dla szkolnej społeczności
i mieszkańców dzielnicy;
 Stosowanie logo szkoły i strony internetowej
w kolorach województwa śląskiego.
Kilka uwag o naszej pracy…
 Edukację
regionalną rozpoczynamy od najbliższego
uczniowi środowiska, stopniowo horyzont rozszerzając
o
rzeczywistość
narodową,
państwową,
nawet
międzynarodową.
 Planując zajęcia, uwzględniamy element behawioralny.
Nauczyciel dyskretnie organizuje pracę, działa uczeń.
Odczuwamy satysfakcję, gdy uczniowie sami inicjują
działania
społeczne,
intelektualne,
kulturalne
i samorządowe.
 Podejmujemy takie działania, by pomóc wychowankom
wydobywać wielorakie wartości tkwiące w regionie,
z uwzględnieniem wartości narodowych i ogólnoludzkich,
by w oparciu o nie mogli budować własną hierarchię.
 Zawsze stawiamy na jakość naszych działań, która
gwarantuje zainteresowanie uczniów i ich udział
w zajęciach nawet w piątkowe popołudnia i soboty.
Zamierzone efekty podejmowanych działań:
 Budzenie ciekawości poznawczej.
 Przyrost wiedzy ogólnej i wiedzy o własnym regionie
(z uwzględnieniem elementu geograficznego, społecznego
i kulturowego), pogłębienie umiejętności kluczowych.
 Ukształtowanie tożsamości pluralistycznej – świadomość
zakorzenienia w bliskiej sobie społeczności, kulturze
i terytorium oraz rozumienie i szanowanie odmienności
innych (tolerancja, empatia).
 Poczucie współuczestnictwa i współtworzenia.
 Duma z dorobku i osiągnięć rodaków. Wychowanie
w duchu patriotyzmu.
 Przygotowanie młodego pokolenia do życia w zbiorowości
regionalnej.
 Świadomość
własnej wartości i pewności siebie
jako Ślązaka – Polaka –Europejczyka.
MIŁOŚĆ, SZMARAGD I…ŚLĄSK
XVII-wieczny
wrocławski
poeta
Henryk
Muhlpfort
nazwał
Śląsk
„szmaragdem
Europy”. Kamień ten jest tym piękniejszy
i cenniejszy, im więcej ma domieszek.
Śląsk bogactwo i urodę zyskał dzięki swej
wielokulturowości, a edukacja regionalna –
w naturalny sposób związana
z edukacją
patriotyczną – jest tym skuteczniejsza, im więcej
różnorodnych elementów posiada, podobnie jak ów
szlachetny szmaragd…
„PRZECIEŻ KAŻDY Z NAS NOSI W SOBIE DZIEDZICTWODZIEDZICTWO, NA KTÓRE PRACOWAŁY POKOLENIA.
CAŁE STULECIA ZDOBYCZY I NIESZCZĘŚĆ, TRIUMFU
I KLĘSK STANOWIĄ DZIEDZICTWO, KTÓRE ZAPUSZCZA
GŁĘBOKO KORZENIE I CZERPIE NOWE TKANKI OD
KAŻDEGO Z NAS. NIE MOŻEMY BEZ NIEGO ŻYĆ. TO
NASZA DUSZA. TYM WŁAŚNIE DZIEDZICTWEM,
NAZYWANYM ROZMAICIE - OJCZYZNĄ LUB NARODEM
ŻYJEMY.”
JAN PAWEŁ II
KRAKÓW, 3 MAJA 1978
–
Gimnazjum nr 3 im. Noblistów Polskich
ul. Jasnogórska 15 – 17
44 – 100 Gliwice
www.gim3-gliwice.oswiata.org.pl
[email protected]