Transcript Coöperatie en innovatie in de voedselketen Lia van Wesenbeeck Stichting Onderzoek Wereldvoedselvoorziening van de Vrije Universiteit Introductie SOW-VU  Stichting verbonden aan VU ◦ Opgericht in 1977,

Coöperatie en innovatie in de
voedselketen
Lia van Wesenbeeck
Stichting Onderzoek Wereldvoedselvoorziening van
de Vrije Universiteit
Introductie SOW-VU
 Stichting verbonden aan VU
◦ Opgericht in 1977, na in 1972 gestarte wereldvoedselstudie voor Club van Rome
 Doelstelling:
◦ Onderzoek naar oorzaken van armoede en honger
◦ Formuleren en evalueren van beleid mbt voedsel, landbouw en ontwikkeling om
armoede en honger te verminderen
 Multidisciplinaire, kwantitatieve aanpak vanuit
◦
◦
◦
◦
◦
Economie
Bodemkunde en hydrologie
Agronomie en ecologie
Voedingskunde
Wiskunde, statistiek en systeem analyse
 Werkwijze
◦ Fundamenteel onderzoek als essentiële achtergrond voor toegepast werk
SOW-VU: sinds 1977 werkzaam wereldwijd:
afgeronde en lopende projecten
Voormalig Oostblok: planning
decentralisatie landbouw
Ukraine: rurale studie
Midden-oosten:
armoedesurveys
water
management
West Afrika:
Voedselzekerheid
Ghana:
gewasverzekeringen
Burkina Faso:
tomatenketen
Benin:
Water management
Bilateral projecten
Regionale projecten
Internationale studies
Caucasus:
armoedesurveys
Water
management
EU:
Hervorming
GLB
Senegal:
Gevolgen
Bodemerosi
e
Nigeria:
lange
termijn
planning
Sub-Sahara Afrika:
effecten
klimaatverandering
Ethiopië:
erosie, WTO,
nomadische
trekroutes
Afar regio
Sub-Sahara
Afrika:
redenen voor
het falen van
de Groene
Revolutie
China:
transitie
landbouw
Thailand en
Indonesie
Bangladesh en India:
planning
Mozambique:
ondersteuning bij
analyse armoede
cijfers
Keten, coöperatie, innovatie
 Voedselketen
◦
◦
◦
◦
Groot aantal consumenten
Beperkt aantal distributeurs/handelaren
Groot aantal producenten
Nationaal, regionaal, internationaal
 Coöperatie
◦ Kleine spelers, dus samenwerking geboden
 Gemeenschappelijk optreden (kennisvragen, onderhandelen)
 Proces van samenwerken zelf
 Innovatie
◦
◦
◦
◦
◦
Technisch (verwerking)
Technisch-biologisch (veredeling)
Procesbeheersing (verpakking, transport, opslag, distributie)
Financiering
Breder kader (inbedding)
Rol van kennis(instellingen)
 Netwerk van langdurige contacten
◦ Complementair aan netwerk van ambassades
◦ Van cruciaal belang hierbij – vooral voor sociale
wetenschappers – is het vermijden van elke schijn van
beinvloeding door bedrijfsleven, overheid of politiek
 “Backoffice” functie voor het beantwoorden van
kennisvragen die individuele ondernemer in de keten
overstijgen
◦ Vragen op sectorniveau
◦ Gemeenschappelijke knelpunten
 Vanuit ontwikkelingsperspectief
◦ Bijdragen aan certificering van activiteiten
Voorbeeld 1: Tomaten in West Africa
Tomatenketen Burkina Faso – Ghana
•Kleine producenten
•Consumenten in urbane centra Ghana
•Ontwikkeling horticultuur speerpunt Burkina
•Vragen:
•Hoe kan toegevoegde waarde toenemen?
•Welke zijn de obstakels voor het bereiken
van de markt van Accra?
•Wat zijn marges voor investeringen?
•Partner: landbouwkundig instituut INERA
• Methode
•Surveys
•Analyse van keten structuur
•Inbrengen informatie in formeel kader
•Pilot project
•Klein beginnen met elkaar
•Opbouwen relatie
Voorbeeld II: appels: China – EU
• Appels belangrijk exportproduct (in hoeveelheden)
van China – EU
• Vragen:
– Wat is de scope voor betere samenwerking EU-China
– Wat zijn knelpunten voor de sector / wat zijn kansen voor EU
• Methode:
– Surveys in appel regio Shandong
– Analyse van institutionele omgeving
– Analyse van wereldmarkt
• Uitkomsten:
– MKB appelproducenten goed geïntegreerd in keten, erg innovatief op
meerdere vlakken
– Maar te weinig marge op kwaliteit bij EU consumenten
– Nog onvoldoende organisatie van producenten: scope om te leren van Nl
• Kenmerken op meta-niveau
– Project was onderdeel van groot EU 6e kader onderzoeksprogramma
– Partners in dit project: LEI, CCAP
– Langdurig karakter van programma:
• Betrouwbare persoonlijke contacten
• Inzicht in Chinese culturele en economische context
Tot slot
 Groei en ontwikkeling resultaat van eigen acties
◦ China, Brazilië, India,..
 Maar:
◦ Vergeet niet enorme invloed van bestaande (publieke)
kennis op ontwikkeling




Recht
Accounting
Samenwerking en overlegprocessen
Naast technische innovaties
◦ Dus: duidelijke rol voor wetenschap – ook in bredere
zin dan alleen technische ondersteuning - als lid van
trio (of kwartet)