Transcript Bielany w Kalejdoskopie Historii AKCJA OSJAN LOTNISKO BIELAŃSKIE Mapa Lotniska Bielańskiego W 1934 r.

Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
LOTNISKO BIELAŃSKIE
Mapa Lotniska Bielańskiego
W 1934 r. zapadła decyzja o likwidacji lotniska
mokotowskiego, w jego miejsce miały powstać trzy
inne: lotnisko sportowe na Bielanach, wojskowe
na Okęciu i komunikacyjne na Gocławiu.
Do budowy lotniska bielańskiego przystąpiono
w roku 1938. W 1939 r. wytyczone było pole
wzlotów, jednak bez zbudowania budynków.
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
LOTNISKO BIELAŃSKIE
Widok na Bielany i fragment lotniska z
lotu ptaka
W czasie II wojny światowej lotnisko zostało zajęte
i znacznie rozbudowane przez Niemców. W roku
1944 stacjonowały tu cztery eskadry rozpoznawcze
Luftwaffe. Znajdowała się tutaj także tymczasowa
baza dla tranzytowych lotów transportowych,
służących do uzupełnienia stanów i sprzętu
z frontu wschodniego. Pod lotnisko zajęto ogromny
teren pomiędzy Wawrzyszewem, Gacią (Radiowo),
Placówką, Młocinami i Bielanami.
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
LOTNISKO BIELAŃSKIE
Niezwykłym wydarzeniem była katastrofa
niemieckiego Junkersa, który spadł na dom przy
ul. Zuga 6. Stało się to już po wybuchu wojny
niemiecko-radzieckiej.
Fragment niemieckiego „Junkresa”
wbitego w dom przy ul. Zuga 6
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Kierownictwo Dywersji (Kedyw) KG AK
Płk Emil Fieldorf ps. „Nil”
22 stycznia 1943, w celu koordynowania działalności
sabotażowo-dywersyjnej i partyzanckiej, powołano
Kierownictwo Dywersji (Kedyw) KG AK. Na jego czele
stanął płk Emil Fieldorf ps. „Nil”. W jego skład weszły:
Związek Odwetu, Wachlarz, Tajna Organizacja
Wojskowa oraz grupy bojowe Szarych Szeregów.
W skład Kierownictwa Dywersji wchodziły: biuro
studiów oraz referaty – operacyjny, szkoleniowy,
wywiadu, łączności, produkcji konspiracyjnej,
sabotażu kolejowego, przemysłowego,
telekomunikacyjnego, chemicznego i
bakteriologicznego.
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Kierownictwo Dywersji (Kedyw) KG AK
Zadania Kedywu
Dla Kedywu KG rozkaz nr 84 przewidywał następujące zadania:
 planowanie akcji dywersyjnych i sabotażowych w skali ogólnej oraz opracowywanie
wytycznych dla Okręgów
 kontrola Kedywu w Okręgach
 kierowanie akcją Oddziałów Dyspozycyjnych Kedywu KG AK
 studia nad metodami i sposobami organizowania akcji dywersyjnych, sabotażowych i
partyzanckich, opracowywanie oraz wydawanie wytycznych i instrukcji
 szkolenie dowódców zespołów i patroli dywersyjnych oraz instruktorów technicznych dla
potrzeb okręgów
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Kierownictwo Dywersji (Kedyw) KG AK
Zadania Kedywu
Dla Kedywu KG rozkaz nr 84 przewidywał następujące zadania:
 badanie i opiniowanie materiałów, sprzętu i pomysłów w zakresie akcji sabotażowodywersyjnej
 centralna produkcja środków walki sabotażowo-dywersyjnej
 zaopatrywanie Okręgów w środki walki – w miarę posiadanych zasobów
 nadzór nad odcinkiem pracy tych organizacji społecznych, których zadaniem jest
współdziałanie w walce czynnej oraz udzielanie im pomocy w zakresie wyszkolenia i
zaopatrzenia materiałowego
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Kryptonim „Osjan”
Ataku na lotnisko bielańskie dokonał oddział Kedywu o
kryptonimie „Osjan”.
Główni wykonawcy akcji; od lewej:
"Oliwa", "Jodła" (Mieczysław Horoch) i
"Fredro" (Zbigniew Horodyński)
Kryptonim Osjan pochodzi od pełnej nazwy: Oddziały
Specjalne Jan (Jan to pseudonim dowódcy Jana Kajusa
Andrzejewskiego). Żołnierze oddziału działali podczas
okupacji hitlerowskiej: uczestniczyli m.in. w Akcji
Wilanów i Pawiak. Oddział wchodził wtedy w skład
Związku Odwetu.
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Dowódca oddziału
Jan Kajus Andrzejewski ps. "Jan", "Jan Ż", "Jan Żelechowski"
(ur. 20 stycznia 1913 w Villmanstrand (obecnie Lappeenranta)
w Finlandii], zm. 31 sierpnia 1944 w Warszawie) – harcmistrz,
podpułkownik, uczestnik powstania warszawskiego, dowódca
pułku Oddziału Dyspozycyjnego "Broda" Kedywu.
Jan Kajus Andrzejewski
ps. "Jan"
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Dowódca oddziału
Jan Kajus Andrzejewski
ps. "Jan"
Od 1922 mieszkał w Polsce. Absolwent Szkoły Podchorążych
Piechoty i Szkoły Podchorążych Inżynierii. Uczestnik kampanii
wrześniowej 1939, walczył także Obronie Warszawy. Działał
w zbrojnym podziemiu od zakończenia wojny obronnej:
początkowo w Służbie Zwycięstwu Polski, Związku Odwetu,
następnie w Oddziale "Osjan" i ostatecznie w Brygadzie
Dywersji "Broda 53" Armii Krajowej. Był wykładowcą na tajnej
Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola". Podczas
okupacji hitlerowskiej używał przybranego nazwiska
Jan Zawada.
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Twórca planu akcji
Aleksander Wąsowicz ps. „Spad”
Data urodzenia: 1918-02-14.
Pozycja: zastępca dowódcy kompanii.
Aleksander Wąsowicz ps.
„Spad”
Od 1940 r. do 1944 r. pracował jako kierownik administracyjny
prywatnego biura handlowego w Warszawie. W konspiracji
od marca 1943 roku - Kedyw Komendy Głównej Armii Krajowej
- Oddział Dyspozycyjny "Motor-30" - "Sztuka-80" - Brygada
Dywersyjna "Broda 53" - kompania (Oddział Specjalny)
"Sawicz" (OS "Sawicz").
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
LOTNISKO BIELAŃSKIE
Wiosną 1944 r. dowodzący Oddziałem Specjalnym "Jana" kpt. "Jan"
(Jan Kajus Andrzejewski) nakazał przeprowadzenie akcji "Bielany",
polegającej na zniszczeniu trzysilnikowych samolotów
transportowych Junkers Ju-52, stacjonujących na lotnisku polowym
na Bielanach. Rozpoznanie terenu i opracowanie planu akcji zlecił
dwóm podchorążym z OS "Sawicz": sierż. pchor. "Spadowi" oraz
sierż. pchor. "Oliwie" (Jerzemu Zaufallowi), a ostateczny plan akcji
był syntezą obu projektów. Dowodzenie całością akcji otrzymał jako
zadanie na stopień oficerski sierż. pchor. "Spad", jego zastępcą
został "Oliwa", a obserwatorem z ramienia Kedywu KG AK został
kpt. "Jan".
Lotnisko Bielańskie na
kolorowej mapie
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
LOTNISKO BIELAŃSKIE
W nocy z 3 na 4 maja 1944 r. atak na lotnisku
bielańskim przeprowadził oddział specjalny
AK „Osjan” kpt. Jana Andrzejewskiego ps. „Jan”.
Miejsce akcji
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
LOTNISKO BIELAŃSKIE
Po wybuchu powstania „Grupa Kampinos” AK
w dniach 1 i 2 sierpnia 1944 r. przeprowadziła
kolejne ataki na lotnisko, ale nie były one udane
z uwagi na znaczną przewagę wojsk niemieckich.
Lotniska nie udało się opanować, ale straty zadane
przez partyzantów uniemożliwiły wykorzystanie
lotniska przeciw Warszawie.
Pożar lotniska tuż po akcji
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
LOTNISKO BIELAŃSKIE
Miejsce upamiętnienia…
Ostatecznie lotnisko
zlikwidowano na początku lat 50.
XX wieku – jego teren
zagospodarowano użytkami
rolnymi, głównie pastwiskami.
Obecnie na tym terenie znajdują
się osiedla Wrzeciono i
Wawrzyszew.
… poległych żołnierzy A.K.
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Bibliografia
Przy tworzeniu prezentacji wykorzystano materiały między innymi z:
•
•
•
•
•
•
•
•
wrzeciono.bloog.pl
pl.wikipedia.org/wiki/Lotnisko_Młociny
wawrzyszew.waw.pl/posty/959
patrzacwjednastrone.blogspot.com/2012/07/atak-na-lotnisko-ktrorego-juz-nie-ma.html
info-pc.home.pl/Whatfor/baza/obwod_II.htm
panorama.varsovia.pl/varsovia/index.php-frame=main&mapa=0&item=801&top=12.htm
jodla.org/historia/27-puk-uanow/puszcza-kampinowska
handball.abcsquash.pl/warszawa/?title=Lotnisko_Młociny
www.ZS10.pl
Bielany w Kalejdoskopie Historii
AKCJA OSJAN
Autorzy
Piotr Baranowski
Artur Jadczak
Mateusz Peszko
Zespół Szkół Nr 10 im. Stanisława Staszica
ul. W. Perzyńskiego 10
01-883 Warszawa
www.ZS10.pl
Pod egidą p. prof. Mariusza Śmigasiewicza
www.ZS10.pl