MEŞRUTİYET DÖNEMİ OSMANLI HUKUKU Meclisin kabul etmiş olduğu kanunlara karşı, padişah 1876 Anayasası’nda Meşrutiyet yanlılarının çalışmaları sonucu 1908’de meşrutiyet Osmanlı Devleti, meşrutiyet yönetimine kanunuesasiyi ilan ederek geçti. olduğu gibi mutlak vetoyönetimi yetkisine sahip değildi. Devlet yeniden yapılandırıldı. yönetimine ikinci kez geçildi. Türkkanunuesaside tarihinde ilk defa anayasal sisteme geçildi. XIX.
Download ReportTranscript MEŞRUTİYET DÖNEMİ OSMANLI HUKUKU Meclisin kabul etmiş olduğu kanunlara karşı, padişah 1876 Anayasası’nda Meşrutiyet yanlılarının çalışmaları sonucu 1908’de meşrutiyet Osmanlı Devleti, meşrutiyet yönetimine kanunuesasiyi ilan ederek geçti. olduğu gibi mutlak vetoyönetimi yetkisine sahip değildi. Devlet yeniden yapılandırıldı. yönetimine ikinci kez geçildi. Türkkanunuesaside tarihinde ilk defa anayasal sisteme geçildi. XIX.
MEŞRUTİYET DÖNEMİ OSMANLI HUKUKU Meclisin kabul etmiş olduğu kanunlara karşı, padişah 1876 Anayasası’nda Meşrutiyet yanlılarının çalışmaları sonucu 1908’de meşrutiyet Osmanlı Devleti, meşrutiyet yönetimine kanunuesasiyi ilan ederek geçti. olduğu gibi mutlak vetoyönetimi yetkisine sahip değildi. Devlet yeniden yapılandırıldı. yönetimine ikinci kez geçildi. Türkkanunuesaside tarihinde ilk defa anayasal sisteme geçildi. XIX. yüzyılın itibaren adli alanda düzenlemeler başlarından 1909’da bazı değişiklikler yapıldı. yapılmasına Buna göre halkın seçtiği temsilcilerden oluşan parlamento, padişahın Osmanlı Devleti’nin geleneksel yasama, yürütme veokullaşma yargı rağmen nitelikli eleman ihtiyacını karşılamayı amaçlayan geç yetkilerinden bir kısmına ortak oldu. kuruluş, görev ve yetkilerinde önemli değişmeler oldu. başlamıştı. organlarının I. Meşrutiyet yönetimine 1878'de padişah tarafından son verildi. Hak özgürlüklerin sınırları genişletildi. ve Kanunuesasi ile vatandaşların temel hak ve çözmek özgürlükleri anayasal Adliye teşkilatında yaşanan nitelikli eleman sıkıntısını amacıyla Padişahın mutlak otoritesi sınırlandırıldı. güvence altına alındı. 1875’te “Galatasaray Sultanisi”nin bir şubesi olarak “Mekteb-i Hukuk-i Yeni anayasa padişah, anayasayı uygulayacağına, hazırlanan Kanun önünde eşitlik,ile kamu hizmetine girme, basın özgürlüğü ve Sultani” kuruldu. mülkiyet hakkı Osmanlı tebaasına tanınan temel hak ve özgürlüklerin devletin ve milletin haklarını koruyacağına yemin edecekti. Bu okulun kapatılmasından sonra, 1880’de adıylabir yeni bir başlıcalarıydı. 1909’da kanunuesaside yasama Mekteb-i organının Hukuk oluşumunda Meşrutiyet Döneminde hukuk alanında atılan en önemli adımlardan biri de okul açıldı. değişiklik yapılmadı. Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye’nin hazırlanmasıdır. Günümüzdeki İstanbul Üniversitesine başlıçıkarma Hukuk yetkisi Fakültesinin Padişahtan izin almadan kanun kazanantemelini 1868-1878 yılları arasında Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki ilmî bir parlamento, devletin en Batı güçlü organıbağlı hâline geldi.hâkim oluşturan bu okulun kuruluş amacı hukukunu bilen veMecelle, avukat heyet tarafından, İslam hukukuna kalınarak hazırlanan Mebuslar Meclisi padişahın izniniyılları almaksızın kanun teklifi şeri mahkemelerde 1877-1926 arasında hukuki kaynak olarak yetiştirmekti. getirebilecekti. kullanılmıştır. Adli teşkilatlanmada eğitim almış uzman kişiler yetiştirilmişse de mezun Bu kanun, modern konuları (şahıs, aile veçıkmış, miras) içermektedir. Böylece yasama, padişahın tekelinden milletin öğrenci sayısının azlığından dolayı tam olarak ihtiyacı karşılayamamıştır. Mecelle, adliyede hukuk birliğinin temelini de atmıştır. temsilcilerinden oluşan meclisin görevleri arasına girmişti. CUMHURİYET DÖNEMİ HUKUKU Yasal Büyük Millet Meclisinin açılması Millî Mücadele’nin düzenlemelerin yalnız millet iradesine dayandırılması başarıya aynı zamanda Cumhuriyet Döneminde yapılacak yeni kanunlarla tüm BMM’nin, Millî Mücadele’nin temelini birlikte hukuk inkılabının başladığının birtüm delilidir. Atatürk, Batılılaşmayı ilkeleriyle ulaşması açısından son derece önemliydi. vatandaşların kanun önünde sağlanması ve diğer Çünkü BMM’nin açılışı, saltanat veeşitliğinin hilafetin konumlarının oluşturacağı ve buna yönelik kararlar BMM’nin 24 Nisan 1920 tarihli toplantısında Mustafa Kemal Paşa, sistemli da kalkınma ve aydınlanmanın bir aracı sorgulanmasına Cumhuriyet ilan edildiğinde 1921’de kabul edilen Teşkilat-ı inkılapların güvence altına alınması amaçlanmıştır. neden olmuştur. alacağını belirterek BMMmedeni başvurulacak tek BMM’nin açılışına yaptığı konuşmada Mondros Mütarekesi’nden olarak görmüştür. Bu amaçla Avrupa ülkelerinin kanunları Esasiye Kanunu bulunuyordu. Mutlak biçimde millete aityürürlükte olan egemenlik ilkesininincelendikten padişahlık vesonra hilafet kadar kiMedeni süreci değerlendirdi. yetkili makam kılındı. İsviçre Kanunu, Borçlar birlikte tercüme edilip kurumlarıyla bağdaşmaması ileride Kanunu yapılacak hukuk inkılabının en devletin Bukanun, nedenle diğer alanlarda olduğu gibi hukuk Bu TBMM’nin varlığını yasalileolan hâle getirmek ve yeni Türk milletinin yüzyıllardır özenle koruduğu bağımsızlığının devamı düzenlenerek yürürlüğe basamağını teşkil girdi. etmiştir. önemli Türk milletinin varlık yokluk olan alanındaki çalışmalara da mücadelesi ayrı bir önem vermiştir. dayandığı temel ilkeleri belirlemek amacı ile ilan edilmişti. 1921 Anayasası’nda hâkimiyetin kayıtsız şartsız Türk milletinevar ait Medeni Kanun’la evlenme, boşanma, miras gibi konularda olan için İstanbul’un işgaliyle ortaya çıkan hukuki durumun acele Millî Mücadele Döneminde bile kararların Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra ilk olduğu 23 maddelik kısa bir belirtti. kanun olan Teşkilatı Esasiye, Osmanlıdan ifade edilmiştir. eşitsizlik giderilmiştir. düzeltilmesi gerektiğini Mecliste alınarak gerçekleştirilmesi, kanun Yasama, yürütme ve yargı yetkilerinin halk adına TBMM tarafından hukuki düzenlemeler “var olan hukuk düzeninin Kişinin hak ve özgürlükleri güvence altına alınmış, kişinin devlete devralınan kanunuesasiyi de yürürlükten kaldırmamıştı. Millet egemenliğine ara verilmesinin düşmanların hedeflerine kullanılacağı ve belirtilmiştir. “Türkiye Devleti’nin TBMM tarafından idare gücünün üstünlüğüne dikkat edildiğini karşı olan ödevleri yeniden düzenlenmiştir. yenilenmesi” amacına yöneliktir. olunduğu” Cumhuriyetin ilanı ve halifeliğin kaldırılmasından sonra yeni ulaşmalarını kolaylaştıracağını söyledi. göstermektedir. Ayrıca resmî nikâhla kurulan modern aile yapısı hedeflenmiştir. Bu nedenle 1923 yılında Adalet Bakanlığı Bu nedenle milletin haklarını korumak ve idari boşluğu devletin ihtiyaçlarını karşılanacak bir anayasanın yapılması Böylece, egemenliğin Osmanlı hanedanından TBMM ye hukukendoldurmak geçtiği Kadın ve erkek bütün vatandaşlar medeni ülkelerin vatandaşlarıyla ifade BMM’nin 23 Nisan 1920’de açılması, yeni bir edilmiştir. yürürlükteki kanunların amacıyla gerektiğini İşte, anayasal durum veve hukukumuzun neden gerekmiştir. aynı haklara“... kavuşmuş, yeni yenilenmesi mahkemeler barolar kurulmuştur. Lozan Antlaşması’ndan önce dolayısıyla, saltanatın yanında kaldırılması, egemenliğinher millete Türk Devleti’nin kurulmasının olduğu bu ile zorunluluk millî egemenliğin şeyden komisyonlar kurmuş, Batılı kanunlar incelenmiş ve Cumhuriyet birlikte Türk 1924’te kadını, ekonomik özgürlüğüne, siyasi geçmesi, Bu sebeple 20 Nisan Cumhuriyet Döneminin ilk anayasası Cumhuriyetin ilanıyla demokratik bir devlet sisteminin “egemenliğin sadece Türk milletine ait önce sağlanması için Büyük Meclisimiz olağanüstü yetki ile haklarına pekihtiyaçlarına çok Avrupa ülkesinden dahayeni önce kavuşturularak ülkemizin uyarlanarak kanunla kabul edildi. Anayasası, kanunuesasiyi yürürlükten benimsenmesi ve1924 hilafetin kaldırılarak teokratik yapıya son demokratiknun katılım ve kanun önünde sağlanmıştır. toplanmıştır.” sözleriyle ifade etti. eşitlik olduğu” da göstergesidir. verilmesiyle hukuk inkılabının ön hazırlıkları tamamlanmıştır. oluşturulmuştur. kaldırmıştır. Anayasalarda Yasama, Yürütme ve Laik Yargı Hukuk Sistemine Geçiş Hukuk Alanında Yenilikler