Inne Metody Ilościowe ? Prognozowanie analogowe486 P entiumlip-91 lip-92 lip-93 lip-94 lip-95 lip-96 Metody heurystyczne czyli jak wykorzystać wiedzę ekspertów? Metoda delficka.
Download ReportTranscript Inne Metody Ilościowe ? Prognozowanie analogowe486 P entiumlip-91 lip-92 lip-93 lip-94 lip-95 lip-96 Metody heurystyczne czyli jak wykorzystać wiedzę ekspertów? Metoda delficka.
?
Inne Metody Ilościowe
Prognozowanie analogowe 400 300 600 500 200 100 0 lip-91 lip-92 lip-93 lip-94 lip-95 lip-96 286 386 486 Pentium
Metody heurystyczne
czyli jak wykorzystać wiedzę ekspertów?
Metoda delficka
Metoda delficka Opinie niezależnych i kompetentnych ekspertów Prognozowanie zjawisk nowych Liczba informacji o przyszłości niewielka Opinie dotyczą prawdopodobieństwa lub czasu zajścia przyszłych zdarzeń Prognoza - zgodny sąd ekspertów Reguła największego prawdopodobieństwa
Metoda delficka - założenia Niezależność opinii ekspertów Anonimowość wypowiadanych sądów Wieloetapowość postępowania Uzgadnianie i sumowanie opinii osób kompetentnych
Metoda delficka - wady Zaangażowanie dużego grona osób Długi czas trwania badania Brak możliwości bezpośredniej wymiany poglądów między uczestnikami Na ogół małe zaangażowanie ekspertów Trudności w określeniu wzajemnych powiązań Trudności w doborze ekspertów Trudności w budowie ankiety Zastosowanie do prognoz długookresowych => nieweryfikowalność
Metoda delficka Zdefiniowanie problemu Wybór grupy ekspertów Przygotowanie, przeprowadzenie, analiza ankiety Czy zgoda została osiągnięta? Tak Przedstawienie wyników Nie
Metoda delficka - zgoda Opracowanie ankiety-> miary zmienności, siły związku Wyniki ankiety + kolejna ankieta Ustalony max rozstęp kwartylowy D = |Q3 - Q1| <= D max If opinia eksperta poza Q1 lub Q3 => uzasadnienie Wyróżnienie ekstremistów „Rozmycie” odpowiedzi
Example Kiedy w Polsce wprowadzone zostanie Euro?
25 ekspertów D = |Q3 - Q1| = 2009-2008 = 1 rok 1 2 3 4 8 9 10 5 6 7 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 2007 2007 2007 2007 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2008 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2010 2010 2010 2011
Q1=2008 Me=2008 Q3=2009
Metoda delficka - zgoda skala nominalna
Współczynnik dyspersji względnej klasyfikacji
h
k k
1 1
j k
1
f j
2 0
h
1
k
- liczba kategorii
f j
-częstość występowania j-tej kategorii odpowiedzi w ogólnej liczbie wypowiedzi Zgoda =>
h
bliskie 0
Jaki będzie popyt na kredyty studenckie w roku 2008?
35 doradców % Bardzo duży Dość duży Duży Nieduży Żaden Razem 1 2 31 1 0 35
2,9% 5,7% 88,6% 2,9% 0,0% 100,0%
Metoda delficka – zgoda Skala nominalna
k=
5
h=
0,263 Jaki będzie popyt na kredyty studenckie w roku 2008?
35 doradców % Bardzo duży Dość duży 7 7
20,0% 20,0%
Duży Nieduży Żaden Razem 7 7 7 35
20,0% 20,0% 20,0% 100,0%
k=
5
h=
1,000
Metoda delficka - zgoda
Współczynnik konkordacji
skala porządkowa
n -
liczba ekspertów
k
- liczba kategorii odpowiedzi w pytaniu
x ij
- ranga nadana
j
-tej kategorii odpowiedzi przez
i
-tego eksperta
W
n
2 12 (
k
3
S
k
) 0
W
1
S
k j
1
n i
1
x ij
x
2
x
k
1
j n k
1 1
i x ij
Zgoda =>
W
bliskie 1 2
n
k
12
S
(
k
1 )
Metoda delficka – zgoda Skala porządkowa Jaki będzie wzrost sprzedaży po wprowadzeniu nowego produktu? 3 doradców Odpowiedzi Ekspert Suma rang
Łączne rangi
I II III
S =
do 5% 2 2 1 5
2
(5-7,5)^2 Wariant 5% 10% 3 4 3 10
3 6,25 6,25
10% 15% 15% i więcej 4 3 1 1 4 11 2 4
4 1 12,25 12,25
x śr =
7,5 37
n= k=
3 4
W=
0,822
7,4
Metoda wpływów krzyżowych
Metoda wpływów krzyżowych A B Zdarzenia rozłączne C
Metoda wpływów krzyżowych Zdarzenia łączne, interakcja A C B
Metoda wpływów krzyżowych Interakcja i całkowicie zawarte zdarzenia A C B
Metoda wpływów krzyżowych Metoda wzajemnych oddziaływań Ocena prawdopodobieństwa zajścia oraz terminu realizacji każdego ze zdarzeń Różna kolejność zdarzeń Cel: określenie przeciętnych prawdopodobieństw końcowych poszczególnych zdarzeń z uwzględnieniem skumulowanych wpływów wszystkich innych zdarzeń Kierunek, intensywność, opóźnienie Metoda delficka do uzyskania macierzy oddziaływań
Metoda scenariuszy
Metoda scenariuszy (H.Kahn 1967) Opis zdarzeń i wskazanie ich logicznego i spójnego następstwa w celu ustalenia, w jaki sposób rozwijać się będzie obiekt (system).
Zastosowanie
: do budowy długookresowych prognoz, gdy: - nie dysponuje się pełną wiedzą o prawidłowościach rozwojowych analizowanych zjawisk, - zjawiska nie poddają się sformalizowanemu opisowi, - zjawiska mają charakter jakościowy.
Budowa
1. Krok po kroku określenie hipotetycznych sytuacji, które mogą nastąpić.
2. Na każdym kroku pokazywanie, jakie istnieją warianty dla każdego zdarzenia, które mogą zapobiec, odwrócić lub ułatwić jego wystąpienie.
Scenariusz optymistyczny Zdarzenie zakłócające Teraźniejszość Scenariusz pesymistyczny Przyszłość
Scenariusz antycypacyjny
t-i t
Scenariusz
Badawczy Antycypacyjny Opisowy
Dane przyczyny, szukane efekty Dane efekty, szukane przyczyny
Normatywny
Dane środki, szukane cele Dane cele, szukane środki
Burza mózgów
Burza mózgów Rutyna, nawyki -> negatywny wpływ na efekty twórcze Pomysł -> bezpośrednia ocena -> odrzucenie Nierealny pomysł -> dopracowanie -> ocena Dwie fazy : tworzenia i oceniania pomysłów Przydatna w przypadku rozwiązania problemów niezbyt skomplikowanych
Burza mózgów - wymagania Nie krytykować Pobudza do tworzenia Sprzyja rozwiązaniom niekonwencjonalnym, oryginalnym, nowatorskim Stymulować jak największą liczbę pomysłów Zgłaszać wszystkie pomysły Łączyć i doskonalić pomysły Sugestie bez śledzenia i kolejki Prezentować pomysł jasno i zwięźle Wykorzystywać i rozwijać pomysły innych uczestników
Burza mózgów - przebieg
Przygotowanie
sprecyzowanie problemu zebranie informacji dobór ekspertów
Tworzenie
Zespół twórczy poszukiwanie pomysłów specjaliści różnych dziedzin
Ocenianie
Zespół oceniający analiza i ocena pomysłów opracowanie wariantu(-ów) rozwiązania specjaliści z badanego problemu
Literatura 1. M.Cieślak (red.)
Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania .
PWN’2001 2. A. Zeliaś, B.Pawełek, S.Wanat
Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania
PWN’2003 3. B.Radzikowska (red.)
Metody prognozowania. Zbiór zadań.
Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O.Langego we Wrocławiu ’2001 4. P.Dittmann
Metody prognozwania sprzedaży w przedsiębiorstwie,
Wydawnictwo AE im. O.Langego we Wrocławiu ‘98 5. K.Kolenda, M.Kolenda
Analiza i prognozowanie szeregów czasowych.
Agencja Wydawnicza Placet’99 6. K.Jajuga (red.)
Ekonometria. Metody i analiza problemów ekonomicznych
, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O.Langego we Wrocławiu ’99 7. J.Gajda
Prognozowanie i symulacja a decyzje gospodarcze ,
Wydawnictwo C.H. Beck 2001 8. W.Samuelson, S.Marks
Ekonomia menedżerska
, PWE’98