Transcript Faustyna Kiełbowicz Natalia Demczyna kl.Ib Kleszcze Kleszcze występują w różnych siedliskach ekologicznych we wszystkich strefach klimatycznych, nawet w zlodowaciałych częściach Himalajów.

Faustyna Kiełbowicz
Natalia Demczyna
kl.Ib
Kleszcze
Kleszcze występują w różnych
siedliskach ekologicznych we
wszystkich strefach
klimatycznych, nawet w
zlodowaciałych częściach
Himalajów. W faunie światowej
znanych jest ponad 850 gatunków
kleszczy. Na terenie Polski
wykryto 25 gatunków, z których 20
występuje stale, zaś pozostałe
pięć jest zawlekanych przez ptaki
i inne zwierzęta z różnych, nieraz
odległych regionów. Jednak
największe znaczenie medyczne i
weterynaryjne mają w naszym
kraju: obrzeżek gołębi, kleszcz
pospolity, kleszcz psi,
i kleszcz łąkowy.
Kleszcze
Ixodida
Systematyka
Domena
eukarionty
Królestwo
zwierzęta
Typ
stawonogi
Podtyp
szczękoczułkowce
Gromada
pajęczaki
Podgromada
roztocze
Nadrząd
Parasitiformes
Rząd
kleszcze
Samica kleszcza
składająca jaja.
W badaniach
laboratoryjnych
udowodniono, że nawet bez
żerowania kleszcze mogą
przeżyć 6 lat. Szacuje się,
że 10–15 % tych
pajęczaków zakażonych jest
m.in. wirusem
kleszczowego zapalenia
mózgu i krętkami boreliozy.
Samica co rok składa ok. 3
tys. jaj i przekazuje
potomstwu zakaźne wirusy i
krętki.
Cykl rozwojowy i rozmiary kleszcza
Dorosłe samice są długości 3–4 mm, natomiast samce —
2,5 mm. Każde stadium rozwojowe kleszcza, tzn. larwa, nimfa i
imago (czyli forma dojrzała), musi raz wyssać krew kręgowca,
aby móc się dalej rozwijać. Cykl rozwojowy jednego pokolenia
kleszczy trwa średnio 2 lata. Wzrost temperatury powoduje
wzrost aktywności kleszczy, która rozpoczyna się na przełomie
marca i kwietnia, a trwa do października/listopada.
larwa, nimfa, samiec, samica, najedzona samica
Rodzaje kleszczy
Znanych jest ponad osiemset gatunków kleszczy na całym
świecie. W Polsce żyje ponad 20 gatunków. Najpopularniejsze w
naszym kraju to :
Kleszcz pospolity ( Ixodes ricinus)
Kleszcz psi ( Rhipicephalus sanguineus)
Kleszcz łąkowy ( Dermacentor reticulates)
Obrzeżek gołębi (Argas reflexus)
Rejony kraju o bardzo licznej populacji kleszczy.
Kleszcz pospolity jest najczęstszym gatunkiem kleszczy w Polsce.
Rozprzestrzeniony jest w niemal całej Europie (poza terenami bezleśnymi), w
północnozachodniej Afryce, Azji Mniejszej i niektórych częściach zachodniej Syberii.
Kleszcze pospolite występują w wilgotnych lasach, przede wszystkim w lasach
mieszanych i liściastych. Wskaźnikiem obecności tego kleszcza może być roślinność
hydrofilna, np. szczawik, czarna jagoda, mech rokitnik, płonnik, paproć, jodły i dęby
oraz na mokrych pastwiskach olchy i brzozy. Kleszcze spotkać można także w
parkach, na skwerach i na działkach oraz w innych miejscach, w których spełnione są
dwa podstawowe warunki- wysoka wilgotność (od 75-100%) i obecność żywiciela.
Kleszcz łąkowy Jeszcze do niedawna występował on głównie w środowiskach
naturalnych północno-wschodniej Polski. W ostatnich latach rozpoczął ekspansję w kierunku
południowo-wschodnim, co wiąże się ze wzrostem liczebności jednego z najważniejszych jego
żywicieli łosia. Od pewnego czasu jest spotykany powszechnie na terenie Lubelszczyzny.
Najbardziej zaskakujący jest fakt, że w odróżnieniu od powszechnie znanego kleszcza
pospolitego pojawił się licznie w siedliskach synurbijnych, m.in. w Lublinie i Lubartowie. Można
go spotkać przede wszystkim na terenach łąkowych, nieużytkach, zaniedbanych sadach i
zakrzewieniach, także w bezpośrednim sąsiedztwie ulic i zabudowań. Jest to o tyle ważne, że
kleszcz łąkowy jest najbardziej znanym przenosicielem babeszjozy (choroba przypominająca
malarię) i jednym z kilku boreliozy, jednej z najgroźniejszych chorób wywoływanych przez
bakterie u człowieka. Czy czeka nas nowa epidemia?
Obrzeżek gołębi- gatunek zbiorowy kleszcza miękkiego z rodziny
obrzeżkowatych. Ciało koloru szarego lub szarobrązowego o kształcie kurzego
jajka, ze zwężonym końcem od strony przedniej. Zgrubienia powierzchni ciała
ułożone są promieniście, a urzeźbienie listwy brzeżnej przypomina wyglądem
układ korytarzy.
Obrzeżki gołębie bytują w bezpośrednim sąsiedztwie człowieka na
strychach, poddaszach i wieżach kościołów. Ukrywają się w szparach w
ścianach, futrynach oraz pod różnymi przedmiotami znajdującymi się na
strychach (np. pudełkami, kamieniami, starymi meblami). Z kryjówek
wychodzą w poszukiwaniu żywiciela. W przypadku braku lub
niedostatecznej liczby gołębi obrzeżki przechodzą do mieszkań przez
szpary w ścianach i oknach, przez otwarte okna i drzwi balkonowe oraz
przez kanały wentylacyjne. W mieszkaniach gromadzą się w różnego
rodzaju szparach w podłodze, ścianach, pod parapetami, pod progami i
tapetami, oraz w szczelinach w meblach.
Ochrona przed atakiem obrzeżka:
zapobiegać gnieżdżeniu się gołębi
zamykać okna na strychach
nie karmić gołębi na parapetach i balkonach
sprzątać dokładnie mieszkanie
pozaklejać szpary
zwrócić się o pomoc o fachowe odstraszenie tych organizmów przy
użyciu środków chemicznych (Permethrin i DEET czyli N,N-dietylo-3metylo benzamidu).
Kleszcz psi jest jedynym występującym w Europie gatunkiem, który
nie może przeżyć w środowisku zewnętrznym. Jego cykl życiowy zamyka się
tylko w miejscach zapewniających odpowiednią temperaturę (pomieszczenia
w hodowlach, domy mieszkalne).
Warte jest podkreślenia, że dorosłe kleszcze wbrew dość rozpowszechnionej
opinii nie atakują z wysoka, ale czyhają na ofiarę po wspięciu się na
niewielkie rośliny, np. trawy.
Jego wszystkie stadia rozwojowe pasożytują na psie. Naturalnym obszarem
występowania są kraje Europy Południowej. W przeciwieństwie do
pozostałych dwóch kuzynów, gatunek ten doskonale czuje się w ludzkich
mieszkaniach, lecznicach weterynaryjnych czy schroniskach i może tam
przebywać przez cały okres swojego życia.
Kleszcze spotykane u psów i kotów w Europie
OCHRONA ZWIERZĄT PRZED ATAKIEM KLESZCZY
- Nie wyprowadzać zwierząt na tereny, gdzie jest
prawdopodobieństwo występowania kleszczy.
- Stosować preparaty działające odstraszająco na kleszcze.
- Sierść psów starannie przeglądać po powrocie ze spacerów.
- Sprawdzać skórę zwierząt hodowlanych przebywających w
siedliskach kleszczy.
Choroby wywołane przez kleszcza

Borelioza
Główne objawy choroby to:
kulawizna, gorączka, utrata
apetytu, zmęczenie i silne
powiększenie węzłów chłonnych.
Ponadto obserwuje się zaburzenia
nerwowe, pracy serca oraz funkcji
nerek. U ludzi pierwszym
widocznym objawem choroby jest
tzw. rumień wędrujący.

Kleszczowe
zapalenie mózgu
Jego objawami są wymioty, gorączka (3839° C), silne bóle głowy, mięśni, karku,
ramion oraz pleców. Pojawić się może
również drżenie mięśni oraz drętwienie
jednej z kończyn.
Gorączka Q jako "kozia grypa"
Erlichioza granulocytarna
(anaplazmoza)
Gorączka Q może przebiegać objawowo lub
bezobjawowo. Najczęściej rozwija się w okresie 23 tygodni po zakażeniu. W ostrych przypadkach
pojawiają się nagle objawy rzekomo grypowe i
gorączka. Podwyższona temperatura utrzymuje się
przeważnie przez 1-2 tygodni. U 30-50% osób
rozwija się odoskrzelowe zapalenie płuc. Choroba
w postaci przewlekłej może trwać nawet dłużej niż
6 miesięcy. Rokowanie w takim przebiegu jest
poważne. Częstym powikłaniem jest zapalenie
wsierdzia. Śmiertelność wynosi od 1-2%.
•Człowiek zaraża się w czasie
żerowania kleszczy. Bakterie atakują
komórki układu krwiotwórczego i
siateczkowo-śródbłonkowego, w
których tworzą morule. Mogą
pojawiać się nacieki limfohistiocytarne w nerkach, sercu,
oponach, mózgu i płucach.
Ludzka erlichioza jest chorobą
wieloukładową. Dominują w niej
objawy grypopodobne i zaburzenia
świadomości. Mogą pojawić się
zaburzenia nerek, serca .
Śmiertelność wynosi od 2-10%.
Tularemia

Objawia się w postaci gorączki,
wyczerpania, spadku wagi ciała,
bez zajęcia węzłów chłonnych.
Zapalenie gardła, któremu często
towarzyszy pneumonia.
W przybliżeniu u 30% pacjentów
z tularemią wrzodowogruczołową i u 80% pacjentów z
tularemią tyfoidalną rozwija się
zapalenie płuc.
Listerioza
Objawy :
objawy grypopodobne
wymioty
biegunka
posocznica
zapalenie opon mózgowordzeniowych
Babeszjoza
- Przebieg babeszjozy jest różny.
Najczęściej występuje gorączka,
dreszcze i bóle mięśniowe. Ponadto
obserwuje się powiększenie
wątroby i śledziony oraz
niedokrwistość hemolityczną.
Śmiertelne przypadki obserwuje się
zazwyczaj u osób z niedoborami
immunologicznymi lub po usunięciu
śledziony.
Babeszjoza psów
Babeszjoza jest chorobą
wywoływaną przez
pierwotniaki (piroplazmy) z rodzaju
Babesia
Jak chronić się przed kleszczami w przyrodzie?
-Unikanie typowych siedlisk kleszczy, tj. wilgotnych lasów porośniętych trawą i
krzakami, nie chodzenie po ścieżkach, które są szlakami zwierząt, nie siadanie
na trawie.
- Właściwy ubiór podczas przebywania w siedliskach kleszczy może utrudnić
przedostanie się kleszczy na skórę człowieka. Ściąganie gumką nogawek spodni
lub wkładanie nogawek w skarpetki, noszenie obuwia krytego i bluzek z długim
rękawem. Zakładanie ubrania w jasnych kolorach może ułatwić zbieranie
kleszczy jeszcze przed przyczepieniem się do skóry.
-Staranne oglądanie ubrania i skóry po wyjściu z lasu, parku i innych siedlisk, w
których występuje ryzyko atakowania ludzi przez kleszcza. Kleszcze zanim
zakotwiczą się hypostomem w skórze poszukują odpowiedniego do żerowania
miejsca. U dzieci najczęściej (w około 70%przypadków) lokalizują się na głowie,
zazwyczaj na granicy włosów i za uszami, zaś u dorosłych w miejscach, gdzie
skóra jest delikatna (np. pod kolanami, w pachwinach, na brzuchu).
- Stosowanie środków odstraszających (repelentów).
Jak usunąć kleszcza – jest praktycznie
tylko jeden na to dobry domowy sposób,
do którego potrzebujemy pincety. Może też
przydać się szkło powiększające we
wczesnej fazie aby popatrzeć na naszego
kleszcza i dobrze go złapać oraz potem
sprawdzić ranę po jego wykręceniu.
Kleszcza łapiemy pincetą jak najniżej przy
skórze i wykręcamy go w przeciwną stronę
do wskazówek zegara. Po kleszczu
pozostanie nam czerwony lekko
napuchnięty ślad, który należy dokładnie
obejrzeć szkłem powiększającym czy coś
tam nie zostało (na przykład jego głowa).
Gdy wszystko jest w porządku
przemywamy ranę spirytusem lub wodą po
goleniu – chodzi o odkażenie rany.