Transcript Bouw en functie van het zenuwstelsel Informatieoverdracht via neuronen Hoe gebeurt de informatieoverdracht? Taak neuronen: informatie doorgeven of verwerken Informatieoverdracht algemeen Ontstaan zenuwimpuls Synaps Invloed van drugs Informatieoverdracht receptor naar sensorische neuron Informatieoverdracht motorische.

Bouw en functie van het
zenuwstelsel
Informatieoverdracht via neuronen
Hoe gebeurt de informatieoverdracht?
Taak neuronen: informatie doorgeven of verwerken
Informatieoverdracht
algemeen
Ontstaan
zenuwimpuls
Synaps
Invloed van drugs
Informatieoverdracht
receptor naar
sensorische neuron
Informatieoverdracht
motorische neuron
naar spier
Celmembraan is elektrisch geladen door
aanwezigheid van elektrisch geladen deeltjes
(ionen) aan weerszijden van celmembraan.
 Ongelijke verdeling ionen  ladingsverschil
Hoe ontstaat een zenuwimpuls?
Informatieoverdracht
algemeen
Ontstaan
zenuwimpuls
Synaps
Invloed van drugs
Informatieoverdracht
receptor naar
sensorische neuron
Informatieoverdracht
motorische neuron
naar spier
Zenuwimpuls = voortgeleiden van een elektrisch
signaal in neuronen als gevolg van een prikkel.
Neuron in rustfase (rustpotentiaal)
• Cel stuurt geen signaal door;
• binnenzijde is negatief geladen ten opzichte van de
buitenzijde.
De zenuwimpuls (actiepotentiaal)
• Cel wordt geactiveerd door prikkel  kanalen gaan
open  binnenzijde minder negatief;
• tijdelijk  terugkeer rustfase (herstelfase).
Geleidingssnelheid van de zenuwimpuls
• Hoe dikker de zenuwvezel + myelineschede  hoe
sneller de voortgeleiding;
• sprongsgewijze impulsgeleiding.
Wat is een synaps?
Synaps = impulsoverdracht tussen twee neuronen
Informatieoverdracht
algemeen
Ontstaan
zenuwimpuls
Axon
Synaps
Invloed van drugs
Informatieoverdracht
receptor naar
sensorische neuron
Informatieoverdracht
motorische neuron
naar spier
Eindknopje
Dendriet
Synapsblaasje
Synaptische
spleet
Synaps tussen twee neuronen
Synapsblaasjes bevatten neurotransmitters 
chemisch signaal (eindknopje  dendriet)
Invloed van drugs op neurotransmissie
Informatieoverdracht
algemeen
Ontstaan
zenuwimpuls
Synaps
Invloed van drugs
Informatieoverdracht
receptor naar
sensorische neuron
Informatieoverdracht
motorische neuron
naar spier
Drugs = genotsmiddelen: producten die een invloed
hebben op ons bewustzijn.
→ Moleculen in drugs beïnvloeden neurotransmissie
 Verandering in gedrag, waarnemingen, gevoelens
Stimulerende drugs: stimuleren afgifte normale
neurotransmitters of remmen de heropname ervan
→ amfetamines, cocaïne, …
Remmende drugs: remmen afgifte normale
neurotransmitters of stimuleren de heropname
ervan
→ alcohol, morfine, slaapmiddelen, …
Hallucinerende drugs: verstoren het zenuwstelsel
ernstig  hallucinaties
→ lsd, cannabisproducten, …
Informatieoverdracht van receptor naar sensorische neuron
Informatieoverdracht
algemeen
Ontstaan
zenuwimpuls
Synaps
Invloed van drugs
Informatieoverdrac
ht receptor naar
sensorische neuron
Receptoren (gespecialiseerde receptorcellen, vrije
zenuwuiteinden) vangen omgevingsprikkels op:
• Vrije zenuwuiteinden of lichaampjes:
dendrieten sensorische neuronen vangen prikkel op
 axon. Bv. druklichaampjes in de huid
• Receptorcellen: prikkel verplaatst zich tussen
receptorcel naar dendriet sensorische neuron via
synaps. Bv. smaakcellen in de tong
Receptorcel
Haarcel
(receptorcel)
Informatieoverdracht
motorische neuron
naar spier
Dendriet
Synaps tussen receptorcel en dendriet sensorische neuron
Informatieoverdracht van motorische neuron naar spier
Informatieoverdracht
algemeen
Ontstaan
zenuwimpuls
Synaps
Invloed van drugs
Motorische eindplaat ontvangt prikkel van
motorische neuron via synaps  contractie
spiervezel.
 Motorische neuron stuurt impulsen naar meerdere
spiervezels: motorische eenheid;
 Kracht van de contractie hangt af van het aantal
motorische neuronen die worden ingeschakeld.
Informatieoverdracht
receptor naar
sensorische neuron
Motorische
eindplaat
Informatieoverdracht
motorische neuron
naar spier
Motorische neuron
Motorische eenheid
Extracellulair
Celmembraan
Intracellulair
Kanaal
Elektrisch geladen celmembraan tijdens rustfase
Kanalen: kunnen open- en dichtgaan  ionen (K+ en Na+) kunnen
doorheen het celmembraan.
 Hoe meer of minder een cel wordt geactiveerd  wijziging verdeling
deeltjes aan het celmembraan.
Rustfase
Terugkeer
rustfase
(herstelfase)
Zenuwimpuls
Actiefase
K+
K+
• K+ heeft
intracellulair een
hogere
concentratie.
• Na+ heeft
extracellulair een
hogere
concentratie.
• Specifieke kanalen
K+
K+
Potentiaalverschil celmembraan tijdens rustfase
Na+
K+
Rustfase
Na+
Na+
Actiefase
K+
Herstelfase
Potentiaalverschil celmembraan tijdens actiefase en herstelfase
Insnoering van Ranvier
Myelineschede
Sprongsgewijze impulsgeleiding
Isolerende werking myelineschede  ionen kunnen enkel doorheen
celmembraan ter hoogte van insnoeringen van Ranvier
 Sprongsgewijze impulsen
Multiple sclerose of MS
 hersen- en ruggenmergzenuwen verliezen myeline  verstoring
impulsgeleiding.
Normale myelineschede
Beschadigde myelineschede
Fragment zenuwvezel (axon)
Multiple sclerose of MS
• Oorzaken: virale besmetting, spontane
zelfvernietigingsreactie.
• Symptomen: trage reflexen, verlies spierkracht,
verminderde coördinatie, verminderde spraak,
verminderd zicht.
Terminale invaliditeit
Synaps tussen twee neuronen (detail)
Neurotransmissie gebeurt in één richting: impuls kan zich maar in één
richting verplaatsen.
Receptorcel
Neurotransmitters
Synapsblaasje
Synaptische spleet
Membraanreceptor
Dendriet
Synaps tussen receptorcel en neuron (detail)
Receptorcellen: licht-, evenwicht-, geluid- en smaakreceptoren
Dwarsgestreepte spiervezels
Motorische eindplaat
Axon
Motorische eenheid
Motorische eenheid:
motorische neuron stuurt impulsen naar
meer dan één spiervezel.
Motorische eindplaat op spiervezels
Prikkel = informatie
Receptoren
Prikkel wordt omgevormd
tot zenuwimpuls.
Sensorische neuronen
Centraal zenuwstelsel
Motorische neuronen
Effectoren
Schema informatieoverdracht via neuronen
Impuls bereikt eindknopjes axon
Neurotransmitter komt vrij
Neurotransmitter bereikt dendriet
(chemisch signaal)
Chemisch signaal  ladingsverandering 
elektrisch signaal in dendriet
Stappen impulsoverdracht tussen neuronen
Specifieke receptorcel wordt geprikkeld
Ladingsverschil in celmembraan receptorcel
 elektrische impuls
Neurotransmitter wordt vrijgegeven in
synaptische spleet
Neurotransmitter bereikt dendriet
(chemisch signaal)
Chemisch signaal  ladingsverandering 
elektrisch signaal in dendriet 
sensorisch neuron
Schema impulsoverdracht naar sensorisch neuron
Xtc is een stimulerende drugs
Lsd-papiertjes (hallucinerende werking)
Cannabisproducten vermengd in sigaret
(remmende werking)
Stimulerende werking van amfetamine
Stimulerende werking van cocaïne