Transcript Republika Makedonija Dr`aven zavod za statistika Apostol Simovski: STATISTI^KI TRETMAN NA NEOPFATENATA EKONOMIJA Republika Makedonija Dr`aven zavod za statistika Statisti~ki tretman na neopfatenata ekonomija Pojavni oblici: - falsifikuvawe na.

Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Apostol Simovski:
STATISTI^KI TRETMAN NA
NEOPFATENATA EKONOMIJA
Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Pojavni oblici:
- falsifikuvawe na dokumenti
- la`no markirawe na dokumenti
- perewe pari
- korupcija
- neprijaveno vrabotuvawe
- falsifikuvawe na pari
Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Potreba od statisti~ko sledewe na
neopfatenata ekonomija:
Da se postigne seopfatnost vo BDP
Potcenetost na vrednosta na
proizvodstvoto
Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Pilot proekt za neopfatnost (sogleduvawa):
- Osnovnite izvori na podatoci ne
obezbeduvaat celosno pokrivawe na
aktivnostite kaj Sektorot na
nefinansiski pretprijatija i kaj
Sektorot doma}instva
- Potreba od korekcii poradi
ekonomsko prikrivawe i postoewe na
neformalen sektor
Republika Makedonija
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Dr`aven zavod za statistika
Trend na u~estvoto na korekciite na dodadenata
vrednost vo BDP za period 1997-2003
Vkupna kor ekci ja
T4 Ekonomsko pr i kr i vawe
T6 Nef or mal en sekt or
Kor egi r ana dodadena vr ednost vo % od BDP
20
%
15
10
5
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Republika Makedonija
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Dinamika na u~estvo na vkupnata korekcija na dodadenata
vrednost vo BDP po sektori, 1997-2003
Dr`aven zavod za statistika
K o r e gi r a n a d o d a d e n a v r e d n o s t v o %
o d B DP
NKD
sek t or
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
A
B
V
G
D
\
E
@
Z
Y
V k up n a k o r e k c i ja n a d o d a d e n a t a v r e d n o s t
Z e mjo d e l s t v o , l o v i { uma r s t v o
Ri b a r s t v o
V a d e w e n a r ud i i k a me n
P r e r a b o t uv a ~k a i n d us t r i ja
S n a b d uv a w e s o e l e k t r i ~n a e n e r gi ja ,ga s i v o d a
Gr a d e ` n i { t v o
T r go v i ja n a go l e mo i t r go v i ja n a ma l o :p o p r a v k a n a
mo t o r n i v o z i l a , mo t o c i k l i i p r e d me t i z a l i ~n a
up o t r e b a i z a d o ma } i n s t v a t a
Ho t e l i i r e s t o r a n i
S o o b r a } a j,s k l a d i r a w e i v r s k i
F i n a n s i s k o p o s r e d uv a w e
1 4 .4 1 6 .2
0 .2
0 .3
0 .0
0 .0
0 .0
0 .1
3 .8
4 .5
0 .0
0 .0
1 .6
1 .6
1 3 .7 1 2 .9
0 .1
0 .2
0 .0
0 .0
0 .1
0 .0
3 .0
2 .7
0 .0
0 .0
1 .5
1 .4
1 4 .9
0 .2
0 .0
0 .0
3 .0
0 .0
1 .6
1 4 .4
0 .1
0 .0
0 .0
3 .3
0 .0
1 .6
1 6 .3
0 .1
0 .0
0 .0
5 .4
0 .0
2 .4
5 .8
6
5 .2
4 .7
5 .3
5 .3
4 .9
0 .6
1 .1
0 .0
0 .9
1 .2
0
1 .0
1 .2
0
0 .8
1 .1
0 .0
0 .9
1 .5
0 .0
0 .9
1 .1
0 .0
1 .1
0 .6
0 .0
I
A k t i v n o s t i v o v r s k a s o n e d v i ` e n i mo t ,i z n a jmuv a w e
i d el ov ni ak t i v nost i
0 .6
1 .1
1 .1
1 .3
1 .6
1 .5
1 .4
J
J a v n a up r a v a i o d b r a n a ; z a d o l ` i t e l n a s o c i ja l n a
za{ t i t a
0 .0
0
0
-
-
0 .0
-
K
L
O br azov ani e
Z d r a v s t v o i s o c i ja l n a r a b o t a
0 .0
0 .4
0
0 .1
0
0 .1
0 .0
0 .1
0 .0
0 .1
0 .0
0 .0
0 .0
0 .0
Q
Dr ugi k o mun a l n i ,k ul t ur n i ,o p { t i i l i ~n i us l u` n i
ak t i v nost i
0 .3
0 .4
0 .4
0 .4
0 .6
0 .4
0 .3
I zv or : D r ` av en zav od za st at i st i k a
Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Izvori na podatoci za procena na neopfatenata
ekonomija
- redovnite statisti~ki istra`uvawa
(vrabotenost, plati, uvoz, potro{uva~ka
vo doma}instvata, ceni, grade`ni{tvo,
proceni vo zemjodelsko proizvodstvo)
- administrativni izvori
(presmetki na BDP spored proizvoden
metod od Centralen registar,
podatoci od UJP)
Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Metodi na procena na neopfatenata ekonomija
- sporedbeni ekspertski analizi na
site izvori na podatoci
- metod na trudov input i utvrduvawe na
korekcija na oddelnite komponenti
na BDP vrz osnova na odreduvawe
na koeficienti preku presmetka
na relacii pome|u raspolo`ivite
podatoci
Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Tekovni aktivnosti za razvoj na
postignuvawe seopfatnost na BDP
tehnikite
- proekt za neopfatena ekonomija za
zemjite od Zapaden Balkan
- podobruvawe na metodite za procena
na korekciite spored tipovi na
seopfatnost, metod na inputirani
stanarini, vklu~uvawe na investiciite
vo grade`ni{tvoto i procenite na
ilegalnite aktivnosti
za
Republika Makedonija
Dr`aven zavod za statistika
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Neprijaveno vrabotuvawe (crna ekonomija)
- 19% od vkupniot broj vraboteni rabotat
na crno
- vo 2005 godina, brojot na neprijaveni
vrabotuvawa zgolemen za 8.2%
- najgolemiot broj neprijaveni vraboteni
na vozrast pome|u 25 i 44 godini
- najmnogu neprijaveni vraboteni vo
zemjodelstvoto, trgovijata,
prerabotuva~kata industrija i
grade`ni{tvoto
Republika Makedonija
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Dr`aven zavod za statistika
Neregistrirani vrabotuvawa spored sektori vo 2004 i
2005 godina
SEKTORI
Vkupno
Zemjodel st vo, l ov i { umar st vo
Pr er abot uva~ka i ndust r i ja
Gr ade` ni { t vo
Tr govi ja na gol emo i t r govi ja na mal o;
popr avka na mot or ni vozi l a,
mot oci kl i i pr edmet i za l i ~na
upot r eba i za doma} i nst vat a
Hot el i i r est or ani
Soobr a} aj, skl adi r aw e i vr ski
Akt i vnost i vo vr ska so nedvi ` en
i mot , i znajmuvaw e i del ovni
akt i vnost i
Javna upr ava i odbr ana; zadol ` i t el na
soci jal na za{ t i t a
Zdr avst vo i soci jal na r abot a
Dr ugi komunal ni , kul t ur ni , op{ t i i
l i ~ni usl u` ni akt i vnost i
Dr ugo
1)Vo
Vkupno
Vkupno
Ner egi - Nepl at eni
Ner egi - Nepl at eni
ner egi ner egi st r i r ani
st r i r ani
semejni
semejni
st r i r ani
st r i r ani
vr abot ni , r abot ni ci ,
vr abot ni , r abot ni ci ,
vr
abot
eni
so
vr
abot eni so
1)
1)
2004
2005
2004
2005
NSR, 2004
NSR, 2005
85892
42206
128098
92944
55563
148507
33392
37825
71217
41499
51309
92808
11665
729
12394
11900
1049
12949
10451
495
10946
10951
501
11452
12593
2580
15173
10085
2125
12210
3723
4667
1174
197
172
77
3920
4839
1251
4137
6131
1055
152
88
0
4289
6219
1055
1390
0
1390
806
0
806
1189
3838
0
108
1189
3946
1372
3310
0
338
1372
3648
1810
24
1834
1697
0
1697
vkupniot broj na neregistrirani vraboteni ne se vklu~eni neplatenite semejni rabotnici
Republika Makedonija
Statisti~ki tretman na
neopfatenata ekonomija
Dr`aven zavod za statistika
U~estvo na neregistriranite vraboteni po sektori vo
vkupniot broj vraboteni, 2004 i 2005 godina
S EKTORI
V kupno
Zemjodel st v o, l ov i
{ umar st v o
Pr er abot uv a~k a i ndust r i ja
Gr ade` ni { t v o
Tr gov i ja na gol emo i t r gov i ja na
mal o; popr av k a na mot or ni v ozi l a,
mot oc i k l i i pr edmet i za l i ~na
upot r eba i za doma} i nst v at a
Hot el i i r est or ani
Soobr a} aj, sk l adi r aw e i
v r sk i
Ak t i v nost i v o v r sk a so nedv i ` en
i mot , i znajmuv aw e i del ov ni
ak t i v nost i
Jav na upr av a i odbr ana;
zadol ` i t el na soc i jal na za{ t i t a
Zdr av st v o i soc i jal na r abot a
Dr ugi k omunal ni , k ul t ur ni , op{ t i
l i ~ni usl u` ni ak t i v nost i
Dr ugo
i
%
u~est vo,
2004
100
38.9
13.6
12.2
14.7
%
u~est vo,
2005
100
44.6
12.8
11.8
10.9
4.3
5.4
1.4
4.5
6.6
1.1
1.6
0.9
1.4
4.5
1.5
3.6
2.1
1.8