Transcript HAVA KİRLİLİĞİ ve KÜRESEL ISINMA Öğr. Gör. Yakup KURMAÇ A.Ü. Müh. Fak. Çevre Mühendisliği Bölümü HAVA KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ  Havada katı, sıvı ve gaz halindeki yabancı maddelerin eşyaya, canlılara.

HAVA KİRLİLİĞİ
ve
KÜRESEL ISINMA
Öğr. Gör. Yakup KURMAÇ
A.Ü. Müh. Fak. Çevre Mühendisliği Bölümü
HAVA KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ

Havada katı, sıvı ve gaz
halindeki yabancı
maddelerin eşyaya,
canlılara ve insan
sağlığına zarar verecek
miktar, ve sürede
atmosferde bulunması
olayına hava kirliliği
denir.
HAVA KİRLETİCİLERİ VE KAYNAKLARI
Kirletici Kaynaklar
Hava Kirleticileri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Partiküller
Kükürtlü maddeler
Azotlu maddeleri
Organik maddeler
Karbon monoksit
Radyoaktif maddeler
Diğer kirleticiler
Doğal Kaynaklar
Volkanlar, orman yangınları
biyolojik ayrışma
2. İnsan Faaliyetleri
 Binaların ısıtılması
Fosil Yakıt kullanımı
 Ulaşım
Kara Deniz ve Hava taşıtları
 Sanayi Kuruluşları
Enerji ihtiyacı, üretim
prosesleri, termik santraller
1.
Asit Yağışları


Asit yağmurlarına başlıca SOx ve NOx gazları neden
olmaktadır. Genelde pH 5-6 nın altına düştüğü yağışlar
asit yağmurları olarak adlandırılır.
Asit yağışları atmosfere yayılan gaz ve sıvı atıkların
özellikle SOx’lerin, atmosfer yağışı ile reaksiyona girmesi
sonucu asit özellik kazanarak yer yüzüne düşmesi
olayıdır.
Asit Yağışlarının Çevre ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri



Sularda asitlenmeye sebep olur.
Toprağın asit yağışları ile yıkanması besin değeri olan
minerallerin azalmasına neden olur.
Eşyalar ve maddeler üzerinde korozyon etkisi vardır.
Hava Kirliliği ve
Risk Grupları







Bebekler ve gelişme
çağındaki çocuklar
Gebe ve emzikli
kadınlar
Yaşlılar
Kronik solunum ve
dolaşım sistemi hastaları
Endüstriyel işletmelerde
çalışanlar
Sigara kullananlar
Düşük sosyoekonomik
grup içinde yer alanlar
Havadaki Kirleticilerin
Sağlığa Etkileri
Solunum
fonksiyonlarında
bozulma
 Solunum sistemi
hastalıklarında artış
 Kanser vakalarında
artış
 Erken ölüm vakalarında
artış

Hava Kirlenmesi Kontrolü İçin Bazı önlemler






Bina ve Konut ısıtmak için yüksek kalorili kömürler
kullanılmalı
Her yıl bacalar temizlenmeli, pencere, kapı ve çatıların
izolasyonuna önem verilmeli
Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli,
Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının düzenli bakımı
yapılmalı ve kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı
sağlanmalı
İmar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler
alınmalı ve yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma
sistemleri kullanılmalı,
Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı ve enerji
tasarrufu özendirilmelidir.
Hava Kirlenmesi Kontrolü
KÜRESEL ISINMA
Sera Etkisi: Yer yüzeyinden yayılan kızıl ötesi ışınların
atmosferde düşük konsantrasyonlarda bulunan bazı gazlar
(Sera Gazları) tarafından soğurulması sonucu atmosferde
meydana gelen ısınmaya sera etkisi denir.
Küresel Isınma: İnsan faaliyetleri yada doğal olaylar sonucu
atmosferdeki sera gazı miktarının artması ile atmosfer sıcaklığının
bütün dünyada yükselmesine küresel ısınma denir.
Sera Gazları
CO2
CFC
CH4
O3
N 2O
Sera Gazları ve küresel Isınmadaki Katkı Payları
Sera
Gazları
Katkı
Payları (%)
CO2
%50
CFC
%22
CH4
%14
Ozon
%7
N2O
%4
Kaynağı






Fosil yakıtların yakılması
Tropik 0rmanların yok olması
Atık yakma tesisleri vb.
Sprey kutularındaki aerosoller
Buzdolaplarındaki soğutucu maddeler
Özellikle elektronik sanayinde kullanılan
temizlik maddeleri
 Kimyasal üretim sektörünün çoğunluğu
 Pirinç Tarlaları ve Biyokütle yakılması
 Katı atık depolama alanları
 Doğalgaz boru hatlarındaki kaçaklar
 Kömür madenleri, Bataklıklar vb.
NOx emisyonu sebebi ile
 Trafik Termik Santraller ve
 Sanayi kuruluşları
 Tarımda suni gübre kullanımı
 Gübre üretim tesisleri
Atmosferdeki CO2 Konsantrasyonunun yıllara göre değişimi
Küresel Isınmada
Çeşitli etkinliklerin
Katkısı
•
Enerji
%50
•
Kimya
%20
•
Ormanlar %15
•
Tarım vb. %15
1950-1986 Yılları arasında ülkelerdeki toplam enerji ile
ilgili CO2 emisyonları
Küresel Isınmanın Bazı Etkileri
• Deniz seviyesinde artış
• Yağışlarda artış
• Ortalama sıcaklıklarda artış
• Hava ile ilişkili hastalıklarda artış
• Tarımda , sulama ihtiyacı
• Rekolte düşüklüğü
• Orman alanlarında değişme
• Su Kaynaklarında azalma
• Sahil Alanlarında su baskını
• Ekstrem hava olaylarında artış
• Türlerin ve habitatın kaybı
Küresel Isınmanın Önlenmesi İçin Bazı Öneriler
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Konutlarda sanayide Enerji tasarrufu
Enerji üretiminde verimin artırılması
Ulaşım araçlarında yakıt tüketimi az olan araçların
geliştirilmesi ve özendirilmesi
Alternatif (yenilenebilir) enerji kaynaklarının kullanımı
Entegre atık yönetimi (Katı Sıvı Gaz atıklar)
Ağaçlandırma çalışmaları
Emisyonların azaltılması için yapılan çalışmaların teşvik
edilmesi
Nükleer enerji kullanımı
Nüfus yoğunluğunun bütün bölgelere eşit dağılımının
özendirilmesi
Yüksek emisyon olan tesislerde CO2’nin ayrıştırılıp
jeolojik formasyonlarda depolanması
Teknolojik Gelişme İle Farklı
Sektörlerde Tasarruf Edilecek
Enerji Miktarları
•
•
•
•
•
•
Mesken Isıtılması
%70-90
Elektronik Cihazlar %30-70
Ulaşım araçları
%50-60
Sanayide Yan ürün
Elektrik üretimi
%10-15
Evlerdeki sıcak su
%10-15
Toplam
%35-45
CO2’in Depolanacağı
Jeolojik Ortamlar
CO2’in Depolanması için

Üretim yapan petrol ve
doğal gaz sahaları

Yüksek Emisyon
Noktalarının belirlenmesi

Üretilemeyen kömür
yatakları


Metan drenajının
sağlanacağı kömür
yatakları
Ayrıştırılan CO2’in
depolanacağı jeolojik
yapıların bulunması

Emisyon gazlarından CO2
ayrıştıracak en uygun ve
ekonomik yöntemin
belirlenmesi gerekir.

Derin akiferler

Tuz soda mağaraları

Derin deniz ortamları
CO2’in Jeolojik Formasyonlarda Depolanmasının
Ekonomisi
Günümüzde CO2’in emisyon gazlarından ayrılarak
jeolojik ortamda depolanmasında ;
•
En yüksek maliyeti CO2’in baca gazından ayrılması
oluşturur
•
Teknolojinin deneme aşamasında olması sebebi ile CO2
tutma işlemi toplam maliyetin %70’ini oluşturmaktadır.
•
Avrupa birliğinde 1 ton CO2 emisyonu başına maliyetin
20 € değerinden aşağı düşürülmesi için çalışmalar
yürütülmektedir.
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
YAŞANABİLİR BİR ÇEVRE İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM…
YAKUP KURMAÇ