Transcript PREDSTAVLJANJE REZULTATA ISTRAŽIVANJA O BESKUĆNIŠTVU U SRBIJI Housing Center M E D I JA C E N TA R 27.

PREDSTAVLJANJE REZULTATA ISTRAŽIVANJA O
BESKUĆNIŠTVU U SRBIJI
Housing Center
M E D I JA C E N TA R
27. mart 2012.
Projekat
„Socijalno uključivanje lica u stanju
beskućništva u Srbiji“
SEPTEMBAR 2011 / MAJ 2012
ISTRAŽIVANJE BESKUĆNIŠTVA U SRBIJI
POSTOJEĆA GRAĐA i METODOLOGIJA
Postojeća građa:
•
Beskućništvo je u Srbiji sasvim zapostavljen fenomen
•
Pouzdanih podataka o broju beskućnika nema
•
Popis stanovništva 2011. godine - novina
•
Ovo istraživanje - prvi ozbiljniji pokušaj istraživanja ove društvene kategorije
Metodologija:
•
Prema ETHOS tipologiji istraživanjem su obuhvaćene tri kategorije beskućništva:
1. osobe bez krova nad glavom (na ulici); 25 lica,
2. osobe bez doma (koje borave u prihvatilištima); 173 lica,
3. osobe u nesigurnom i neadekvatnom stanovanju; 23 lica
•
Kombinovan kvalitativni i kvantitativni pristup
•
Eksplorativni karakter istraživanja, analiza deskriptivna.
PROFILI ISTRAŽIVANIH
KATEGORIJA BESKUĆNIŠTVA
Profil prosečnog korisnika
prihvatilišta za odrasla i starija lica
•
•
•
•
•
•
•
•
•
muškarac, star između 51 i 65 godina
završio 8 ili manje razreda osnovne škole
nezaposlen duže od 5 godina
nema prihode niti od rada, niti od penzije
nikad nije bio u braku, nema žive roditelje, decu, rođake ili prijatelje
pati od zdravstvenih problema, najčešće problema sa mentalnim zdravljem
oseća se bespomoćno
ranije bio angažovan u radničkom sindikatu, ali više ne
glasa na izborima
Profil prosečnog ispitanika koji je u situaciji
beskućnika koji živi na ulici
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
muškarac star od 51 do 65 godina
na ulici živi manje od tri godine
završio je osnovnu ili dvogodišnju/trogodišnju srednju školu
nezaposlen duže od 10 godina
nema posao
ima problema sa fizičkim zdravljem
ima problem sa alkoholom
razveden, nema vanbračnog partnera, žive roditelje, ili rodbinu
nije obuhvaćen sistemom socijalne zaštite
nije član nijedne organizacije, ali redovno glasa
Profil prosečnog ispitanika iz nelegalnog
podstandardnog romskog naselja
•
•
•
•
•
•
•
•
•
žena, rođena na Kosovu, mlađa od 35 godina ili starija od 50
udata
završila nekoliko razreda osnovne škole
ne radi i nije nikad radila
skoro polovina ispitanika ima problem sa fizičkim zdravljem
najjači element socijalne mreže su bračni partneri
retko koristi usluge socijalne zaštite
oseća se bespomoćno
očekuje pomoć države i redovno izlazi na izbore
KLJUČNE RAZLIKE IZMEĐU TRI ISTRAŽIVANE
KATEGORIJE BESKUĆNIŠTVA
Status internoraseljenog lica
26%
4%
4%
prihvatilište
ulica
podstandardno neformalno naselje
Prihodi od rada, prihodi od penzije
48%
48%
27%
12%
3%
0%
prihvatilište
ulica
podstandardno neformalno naselje
Pokrivenost uslugama socijalne zaštite
32%
26%
8%
prihvatilište
ulica
podstandardno neformalno
naselje
Problemi sa mentalnim zdravljem
71%
prihvatilište
0%
0%
ulica
podstandardno neformalno naselje
Problemi sa ličnim dokumentima
32%
28%
18%
prihvatilište
ulica
podstandardno neformalno naselje
Iskustvo nasilja u porodici
30%
16%
9%
prihvatilište
ulica
podstandardno neformalno naselje
Sukob sa zakonom
40%
29%
9%
prihvatilište
ulica
podstandardno neformalno naselje
UZROCI BESKUĆNIŠTVA
Uzroci beskućništva
•
Strukturni (tržište rada... stambeno tržište)
•
Institucionalni (socijalna država, dostupnost servisa)
•
Relacioni (porodica, socijalne mreže....)
•
Individualni (ponašanje – konzumiranje alkohola, droge, nasilničko ponašanje,
prestupništvo, krivična dela..... ): u kojoj meri postaju uzrok beskućništva zavisi i od
institucionalne podrške i podrške porodici
Uzroci u tranzicionim sredinama
1.
privatizacija stanovanja - redukovanje odnosno nestajanje sistema socijalnog
stanovanja, porast cena stanova i drugih troškova vezanih za stanovanje,
zaduživanje i politika oduzimanja stana (hipoteke, neplaćeni troškovi)
2.
nezaposlenost i nesigurnost posla
3.
porast siromaštva (posebno tranzicionog povezanog sa gubitkom poslova zbog
ekonomskog restrukturiranja)
4.
porast razvoda brakova i smanjenje mogućnosti porodice da bude tampon zona
socijalne sigurnosti, itd.
Često se o beskućništvu govori kao o društvenoj ceni tranzicije.
Razlozi dolaska u prihvatilište
besparica (15%)
8 (6%)
8 (6%)
stan (29%)
21 (15%)
5 (4%)
8 (6%)
nema ko da brine o
njemu/njoj (12%)
nasilje u porodici
(1%)
loše zdravlje (21%)
40 (29%)
28 (21%)
2 (1%)
16 (12%)
bolesti zavisnosti
(6%)
razvod (4%)
ostalo (6%)
bez odgovora (6%)
Način dolaska u prihvatilište
CSR (40%)
3 (2%) 9 (7%)
15 (11%)
bolnica (32%)
54 (40%)
zatvor/zatvorska bolnica
(6%)
3 (2%)
8 (6%)
institucije – dom i sl (2%)
hitna pomoć/policija
(11%)
44 (32%)
rođaci, komšije, prijatelji
(2%)
bez odgovora (7%)
Zdravstveno stanje korisnika
prihvatilišta
mentalno (35%)
11 (9%)
2 (2%)
1 (1%)
43 (35%)
fizičko (30%)
mentalno i fizičko (7%)
19 (16%)
bolesti zavisnosti (16%)
bolesti zavisnosti i
mentalno (2%)
8 (7%)
bolesti zavisnosti i fizičko
(9%)
37 (30%)
ne zna (1%)
Nezaposlenost
Radni status
Ukupno
Ukupno
Nezaposleni
Nikad radio
Total
Penzioner
bez
odgovora
72
9
35
20
136
52,9%
6,6%
25,7%
14,7%
100,0%
Stanovanje
u stanu/kući (67%)
3 (2%)
23 (17%)
91 (67%)
5 (4%)
5 (4%)
9 (6%)
soba u samačkom
domu (6%)
podstandardni smeštaj
(4%)
u nekoj instituciji (4%)
na ulici (17%)
bez odgovora (2%)
Podrška: socijalne mreže
7 (5%)
2 (2%)
Bez ijednog izvora
pomoći (65%)
38 (28%)
1 izvor pomoći (28%)
89 (65%)
2 izvora pomoći (5%)
3 i više izvora pomoći
(2%)
Očekivana rešenja
dom (21%)
29 (21%)
35 (26%)
2 (2%)
25 (18%)
14 (10%)
stan – svoj, porodični,
iznajmljen (18%)
posao (11%)
penzija, socijalna
pomoć (11%)
prihvatilište (1%)
izlečenje (10%)
1 (1%)
ostalo (2%)
15 (11%)
15 (11%)
nema rešenja, bez
odgovora (26%)
Uzroci beskućništva u Srbiji
1.
Nerazvijenost socijalne dimenzije stambene politike – socijalno stanovanje
2.
Nedovoljna razvijenost kapaciteta zdravstvenih i institucija za brigu o
specifičnim bolesnicima – jačanje institucija – standardi i kapaciteti
3.
Nedovoljna pokrivenost beskućnika sistemom socijalne zaštite
4.
Limiti porodice kao faktora socijalne sigurnosti – podrška porodici –
deinstitucionalizacija
5.
Uticaj ekonomskog restrukturiranja i tranzicionog siromaštva - osnaživanje
individualnih kapaciteta