ELEKTRİK AKIMINA BAĞLI YARALANMALAR Doç. Dr. Nadir ARICAN 25.04.2005 Tarihçe 1866 Siemens Sestier 600 olgu ( Yıldırım) İlk deneyler 1880 Dinamo Fontana- Mara ( Kedi – köpekler) 1880 Edison “elektriğe bağlı ölüm”
Download
Report
Transcript ELEKTRİK AKIMINA BAĞLI YARALANMALAR Doç. Dr. Nadir ARICAN 25.04.2005 Tarihçe 1866 Siemens Sestier 600 olgu ( Yıldırım) İlk deneyler 1880 Dinamo Fontana- Mara ( Kedi – köpekler) 1880 Edison “elektriğe bağlı ölüm”
ELEKTRİK AKIMINA
BAĞLI YARALANMALAR
Doç. Dr. Nadir ARICAN
25.04.2005
Tarihçe
1866 Siemens
Sestier
600 olgu ( Yıldırım)
İlk deneyler 1880
Dinamo
Fontana- Mara ( Kedi – köpekler)
1880 Edison
“elektriğe bağlı ölüm” tanımı
Yapay elektrik ile ilk ölüm
1879 - Lyon
Tarihçe
1890- Elektrikle idam
William Kemmler
1944 Skalos Adjuantis
Akım izi üzerindeki metalik partiküller (Akroreaksiyon testi)
1944 Dale – Akım izinin tanımı
1957 Jellinek – “Balık sürüsü”
1965 Schaffer “hücrelerdeki fuziform değişim”
“Elektrik Çarpması”
“Elektrik akımının vücuttan geçecek şekilde kişinin bir elektrik
kaynağı ile teması sonucu yaralanması veya ölümü”
Etkileyen faktörler
Elektrik devresinin tamamlanıp tamamlanmadığı
Akımın gerilimi (Voltaj)
Akımın cinsi (ASC, DC)
Akımın şiddeti (Amper)
Akımın geçtiği yol
Akımın dokulardan geçtiği süre
Vücut dokularının direnci
Ohm
A=V/R
ALTERNATİF
Amper=Volt / Direnç
Elektrik devresinin tamamlanıp
tamamlanmadığı
Elektron akışı olabilmeli
Kuşlar
Kullanılan giysiler
Kauçuk çizme
Eldiven
Başlık
Yaralanma yok
Statik Yük
Statik yük şeklinde elektron birikmesi
durumunda
Doku hasarı yok
Statik jeneratör içinde
Birkaç milyon volt
Voltaj – Akım gerilimi – Potansiyel farkı
Volt ile ifade edilir
V=AxR
Alçak / Yüksek
<600 alçak
<600-750 Yüksek
1000 V
Dimaio
Voltaj
Sıklıkla kullanılan 220 V
50 Hz
Sanayide 380 V
USA 110 V 60 Hz
Daha güvenli ?
12-24 V
Araba- radyo- müzik
sistemleri
Hayati tehlike yok
Yüksel volt
Voltaj
1000
5000
20000
40000
100000
•İletkenin özelliği
•Havanın nemi
Ark mesafesi
Birkaç mm
1 cm
6 cm
13 cm
35 cm
Enerji 105 J
Quantum mekaniği:
“Her molekül belirli miktarda enerji alabildiğinden fazla enerji patlama şeklini alır”
Patlama
Mekanik travmalar
Barotravmalar
Yüksek voltaj da güvenlik
Sütçü
Isı – termal yanıklar
Volt ile doğrudan ilgili
Isı artışı voltajın karesi ile orantılı,
>1000 V
yaygın termal yanıklar
Akımın cinsi
Alternatif akım (AC)
Doğru
akım (DC)
Pil, akü, transformatör
50/sn – 50 Hz
AC / DC
AC daha tehlikeli
Daha sık kardiyak aritmiye yol açar
Dolaşım ve solunum merkezi AC ye daha hassas
100 miliamperlik AC
250 mAmp DC
Kaslarda tetanik kasılma
obje bırakılamaz ve süre uzar
Ventriküler fibrilasyon /
Kardiyak arest
Akımın şiddeti : AMPER
Birim zamanda geçen elektron sayısı
1 Amp = 1000 mAmp
Amper = Volt / Direnç
Direnç
↑
Amper ↓
Tehlike de azalmakta
Amper
Güvenli akım değerleri
1 mAmp ve altı
Ağrısız şok
Kas kontrolü kaybolmadığından obje bırakılır
1-8 mAmp
5 mAmp zararsız maksimum değer
Güvensiz akım değerleri
8-15 mAmp
Ağrılı şok – Kas kontrolü var
15-20 mAmp
Ağrılı şok – Kas kontrolü yok
20-50 mAmp
Ağrılı ciddi kas spazmları- Sol. zorluğu
100-200 mAmp
Ventriküler fibrilasyon
200 mAmp ↑
Ciddi yanıklar ve ciddi kasılmalar
Genel kural : 50 mAmp öldürücü sınır
Akımın vücutta izlediği yol
Akımın vücutta
izlediği yol
Uyarı merkezleri
Beyin sapı
Kalp
Kol-bacak
Kol-kol (%60 )
Akımın geçtiği bölgenin kesit yüzeyi
Termal yanıkların oluşumunda önemli
Kesit alanı azaldıkça ısı üretimi artmakta
ISI
KESİT ALANI
El bileği- Dirsek gibi bölgelerde
Akımın dokulardan geçtiği süre
Süre uzadıkça risk artar
Düşük voltajlı akımlar öldürücü olabilir
220 V ~ Yüksek voltaj
Kömürleşme
Aşırı ısı yanıkları
Derin doku hasarı
Vücut dokularının direnci
Ohm
Ortalama 500 -5000 Ohm
Direnci en yüksek dokular
Kemik
Deri
Isı etkisi
Derinin direnci keratinize dokunun kalınlığı ile orantılı
Ayak tabanı- avuç içi
Akım deri altında çok daha kolay ilerler
Yumuşak dokular
Direnç
Kuruluk – Nem
Deriden geçtikten sonra
Kuru avuç 1 Mega Ohm – Nemli : 1200 Ohm
Elektrolit değişiklikleri nedeniyle 380 Ohm a kadar düşebilir
Dolayısıyla geçen amper miktarı artar
Vasküler yapıdan zengin bölgeler
Mukozalar
Dudak
Kan
Nöronal doku
Akımın kaslar üzerine etkisi
Kas spazmı
Tetanik kasılmalar
İskelet kaslarında
50 Hz- 10-40 mAmp
Fleksör kaslar daha güçlü
Yaralanma/ Ölüm Mekanizmaları
Ventriküler Fibrilasyon
Solunum kasları spazmı
Solunum ve kardiyak merkezlerin felci
Termal yanıklar
Travmalar
Ventriküler fibrilasyon
En sık ölüm nedeni ( 110- 220 V AC)
Öncelikle ileti sistemi bozulur
Ventriküler fibrilasyon
Kardiyak arest
70 mAmp – 5 sn
Tıbbi aletler! ( 100 mikroamper)
Amper Fibrilasyon riski ↓ - Özellikle 4 Amp
Siklus
T
Solunum kasları spazmı
Akımın gögüs ve batından geçtiği
olgular
Diafram- İnterkostal kaslar
Konjestif –hipoksik görünüm
Asfiksi bulguları
Özellikle peteşiyal kanamalar
Solunum ve kardiyak merkezlerin felci
Beyin sapı etkilendiğinde
Kalp çalışmaya devam edebilir
Suni solunuma devam
EKT de dikkat
Termal Yanıklar
Komplikasyonlar
Hipovolemik şok
Septik şok
Böbrek yetmezliği
TRAVMA
Sekonder travmalar
Savrulma
Genel beden travması
Yüksekten düşme
ORİJİN
Kaza %1-2
İş kazaları arasında oran ↑
İntihar
Cinayet
İntihar
Oldukça nadir
Almanya’da artış ?
Yöntemler
Banyo
Cinayet
Nadir
Genellikle eşler tarafından
Yöntemler
Yola tel döşenmesi
Banyo suyuna elektrik verilmesi
Olay yeri incelemesi
Tanık ifadeleri
Teknik bilirkişi
Giysiler
Eldiven
Ayakkabı
Fotoğraf
Banyo – Havuz
( Suda boğulma)
OTOPSİ BULGULARI
Elbiseler
Rigor
Çok daha erken başlar ve erken sonlanır
(Tetanik kasılmalar) – ATP ↓
Dış muayene
Dikkatli
Lezyonlar rahatlıkla gizlenebilir
Saçlı deri- avuç
Başka lezyonlarla karışabilir
Lezyon ±
İç muayene
Spesifik bulgu ?
İçorganların özellikleri
Sıvı içerik , iletkenlikte artış
Isı etkisi oluşmayacak kadar geniş akım yolu
Non spesifik bulgular
Siyanoz
Peteşi
Konjestif bulgular
Ana arterlerde yırtılma
Elektrik akımının oluşturduğu lezyonlar
Sıklıkla deride Direnç ↑
Giriş yanıkları- “Joule Yanıkları”
Benzer şekilde çıkış lezyonları da oluşmakta
Lezyon görülme olasılığı
Birim deri alanına düşen akımın yoğunluğu ile ilişkili
Geniş alandan geçerse lezyon (-)
Fleksiyon
Yanık alanın özellikleri
Postmortem yanık ve
vezikül oluşabilir
Ancak hiperemik alan (-)
Yanık periferinde soluk
halka
Kablo izi ?
Çürümeye dirençli
Elektrik yanıkları
Sıkı temas lezyonları
Ark yanıkları
Dendritik yanıklar
Sıkı temas lezyonları
Termal yanık şeklinde
Gri-sarı
Sert
Koagülasyon nekrozu
Epidermo-dermal vezikül oluşabilir
Akım kesilince soğuyarak çökebilir
(Hatta tamamen kaybolabilir)
Geç iyileşir
Düşük voltaj
Çıkış
Ark Yanıkları
Sıklıkla Yüksek voltaj
Sıkı temaslarda (-)
Kıvılcım şeklinde
Hem giriş – Hem çıkış
Çok sayıda ark lezyonları ( Yüksek Voltaj)
Timsah derisi
Dendritik yanıklar
Yıldırımlar – 250.000 voltluk akımlarda
Ağaç dalları şeklinde deri lezyonları
Zaman geçtikçe kaybolur
Oluşum
Parçalanmış eritrositlerden çıkan hemoglobinin dokuları
boyaması
Vazodilatasyon