Transcript T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ARAZİ TOPLULAŞTIRMADA PROJE MALİYET HESABI MEHMET ALİ KAÇAR Yrd.

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ
HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ARAZİ TOPLULAŞTIRMADA
PROJE MALİYET HESABI
MEHMET ALİ KAÇAR
091206028
Yrd. Doç. Dr. ALİ ERDİ
ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASI NEDİR?
Arazi toplulaştırılması; aynı şahsa veya çiftçi ailesine ait, çeşitli nedenlerle,
ekonomik üretime imkan vermeyecek biçimde veya toprak muhafaza ve zirai
sulama tedbirlerinin alınmasını güçleştirecek derecede; parçalanmış, dağılmış,
şekilleri bozulmuş dağınık, küçük arazi parçalarının ve hisselerinin bir araya
getirilerek, muntazam şekiller halinde birleştirilmesi, bütünleştirilmesi ve
işletmelerin yeniden düzenlenmesi işlemi olarak tarif edilebilir.
ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI
Ülkemizde tarım arazileri çeşitli nedenlerle küçülmüş, parçalara
bölünmüş, verimliliği, karlılığı olması gerekenden çok aşağılarda kalmıştır.
İşletme büyüklüklerinin istenen değerlerin altına düşmesi, ekonomik tarım
yapılmasını imkânsız hale getirmektedir.
Bunu önlemenin yolu: öncelikle tarım arazilerindeki daha fazla
parçalanmayı ve bozulmayı önleyici; yasal, hukuksal düzenlemeler yapmak;
sonrasında da bugüne kadar oluşmuş küçülmelerin, parçalanmaların,
düzensizliklerin (şekil bozuklukları gibi) iyileştirilmesidir. Bunu yapmanın
yolu, arazi toplulaştırması dediğimiz çalışmanın yapılmasıdır.
TOPLULAŞTIRMA
ÖNCESİ
SONRASI
ARAZİ TOPLULAŞTIRMA PROJELERİNİN
UYGULANMASINDA MALİYET FAKTÖRÜ
Maliyet hesabında üç temel unsur dikkate alınır :
1 – Kapasite ( K)
2 – Maliyet (M)
3 - Faaliyet Süresi (T)
Bu unsurlar birbirleriyle ters orantılıdır. Bu sebeple
hepsinin mümkün olan en minimum seviyede olması
istenir.
Proje maliyet hesabı başka bir açıdan aşağıdaki gibi
sınıflandırılabilir :
- Dolaysız maliyet giderleri
- Dolaysız işçilik giderleri
- Dolaysız materyal giderleri
- Dolaylı maliyet giderleri
- Dolaylı işçilik giderleri
- Dolaylı materyal giderleri
Dolaysız işçilik giderleri : Bir mal veya hizmeti doğrudan ortaya
koyan yani üreten işçiliğe ödenen ücret, fazla çalışma ücreti, bu işçilere
ödenen her türlü tazminat ile sigorta primleri, vergiler vb. dolaysız işçilik
giderleri oluşturur.
Dolaysız materyal giderleri : Üretim için gereken materyallere
ödenen para dolaysız materyal giderleri denir.
Dolaylı işçilik giderleri : Temizlik, bekçilik, bakım-onarım işçiliği ve
ayarlama, montaj, de montaj deneme işçiliği giderleri; ofis, denetleme
işlerinde çalışanların ücretleri, mühendislik, desinatörlük ücret veya
aylıkları ile hizmetli, memur ve müdürlerinin maaşları ve yollukları, dolaylı
işçilik giderleri olarak tanımlanır.
Dolaylı materyal giderleri : Amortismanlar, ofis ve işyerinde
kullanılan araç-gereç giderleri ; enerji ,ısıtma, aydınlatma giderleri, deneme
üretim ile bozuk üretim için kullanılan malzemeye ödenen paralar, dolaylı
materyal giderlerini oluşturur.
Halen Devam Eden Peçenek Barajı Sulama Projesi
Maliyet hesabı aşağıdaki ;
Maliyet=(Faaliyet miktarı × birim fiyat ) + mukavele dışı masraflar
bağıntısıyla tayin edilir.
Birim fiyatlar, her yıl ilgili resmi kurumlar tarafından tespit edilerek
yayınlanırlar. Örneğin ,Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası’nın
hazırladığı “Tescile konu Haritaların Yapımında Birim Fiyatlar” ile İller
Bankası’nın yayımladığı “Halihazır Harita Alımı Birim Fiyatları “ gibi.
Ayrıca maliyet düşürmek için ;
Öncelikli olarak çok iyi bir etüt, planlama ve projelendirmeye ihtiyaç
vardır. Bu bakımdan AT projelerinde birim alana düşen yol, sanat yapısı,
su iletim hattı (kanal, boru) oranlarının az, AT oranının ise maksimum
olmasına çalışılmalıdır.
Toprak Etütleri :
Köy bazlı veya küçük alanlarda yapılacak A.T projelerinin toprak
etütlerinin kurum imkanları ile yapılması sağlanmalı toprak etüdünün
ihaleli yapılmasında ise uygulama alanı yerine, toplulaştırma
uygulanacak alanın ihaleye konulması büyük tasarruf sağlayacaktır
Tablo 1A.
Tablo 1A. daki örnekte de görüleceği gibi toplam alanı 88.805 ha
olan bu dört projenin sadece toplulaştırma sahasının alanının toprak
etüdünün yapılması ile yaklaşık % 50 fayda sağlanmaktadır.
Toplulaştırmanın Maliyeti
Kapsamı ve her bireysel plan bölgesi için toplulaştırmanın maliyeti
değişiktir . Yalnız tarım parsellerinin birleştirilmesini ve meliorasyonunu
öngören bir toprak düzenlemesinin genel ekonomik bakımdan rantabl
olmadığı ileri sürülmektedir. Toplulaştırmada maliyeti azaltmak amacıyla
proje kapsamının ve alanının artırılarak havsa esasına göre büyük bölgeler
halinde genişletilmesinde yarar vardır.
İhtiyaçlara uzun zaman cevap verecek yol ve su ağının planlanması doğa
ve toprağı koruma tedbirleri, köy merkezinin ferahlatılması ile küçük
işletmelerin genişletilmesi ve yetersiz miktardaki toprağı işleyenlerin göçe
zorlandığı yörelerde mülkiyet dağılımının yeniden düzenlenmesini
sağlayan bir toplulaştırma, kamusal yatırımları ve ilgililerin katılma
paylarını azaltması bakımından optimum bir çözüm yolu olarak görülür.
Toplulaştırma giderlerinin karşılanmasında Avrupa ülkelerinde iki
ayrı yöntem uygulanır. Bunlar ;
a-) Yapılan yatırımların,tahsis parsellerinin alanları ya da değerleri ile
orantılı olarak toprak sahiplerince karşılanması
b-) Her taşınmazın, kamu hizmetlerinden yararlanma esasına göre
masraflarının saptanmasıdır. Genellikle işlem ücretleri memurların
maaşları kamu sektörü, diğer tüm uygulama ve alt yapı tesislerinin yapım
harcamaları ise yeni parsellerin tahsis edildiği kimseler tarafından
karşılanır.
Federal Almanya’da 1970 tarihli Bavyera Eyaleti Tarımı Teşvik Kanunu
arazi toplulaştırmasının, yalnız kırsal mekanın düzenlenmesi yardımıyla
tarım sektörünün iyileştirilmesine değil, ayrıca doğanın ıslahı, bakım ve
dinlendirici fonksiyonunun geliştirilmesine de hizmet etmesini
öngörmekte 13.maddesinin 2.fıkrası ile doğaya ait tedbirler alınırken
harcamaların tümünün kamu sektörü tarafından, 10. Maddesi ile de
toplulaştırma planının uygulanması sırasında masrafların %25 inin özel
toprak sahiplerince karşılanmasını hükme bağlamaktadır.
Arazi toplulaştırması, tarımda makine kullanımını da kolaylaştırdığı için üretimi
arttırmaya büyük oranda katkı sağlamaktadır .
Aşağı Gediz Havzasında toplulaştırma uygulamaları ile ilgili TOPRAKSU
dergisinde yayınlanan inceleme raporuna göre ;
A- Etüt ve Planlama İşleri
1 - Aile Föylerinin doldurulması
6,48 TL/ha
2 - Arazilerin sınıflandırılması
10,95 TL/ha
3 - Toplulaştırma planın yapılması
20,00 TL/ha
4 - Planlamanın kontrolü
3,20 TL/ha
5 - Yeni parsel numaralarının kontrolü
1,09 TL/ha
6 - Yeni mülkiyet listelerinin hazırlanması
0,13 TL/ha
7 - Yeni planın çiftçi oylamasına sunulması
12,60 TL/ha
B-Uygulama ve Yatırım İşleri
1 - Yeni parsellerin araziye aplikasyonu
47,80 TL/ha
2 - Arazinin düzeltilmesi
15,00 TL/ha
3 - Sulama ve drenaj tesislerinin yapımı
200,00 TL/ha
4 - Yol yapımı
250,00 TL/ha
toplamda %20 oranında hesaba katılmayan diğer giderlerle
beraber sulama ve drenaj tesisleri ile
toplam =
680,54 TL/ha
Son Olarak Arazi Toplulaştırmasıyla ilgili yayınlanmış bir haber ;
Arazi Toplulaştırması Ekim Maliyetini Düşürdü.
Kırşehir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Kenan Şahin, il
genelinde 50 bin hektar tarım arazisinin toplulaştırıldığını belirterek, bu
alanlardaki ekim maliyetinin yüzde 70 oranında azaldığını bildirdi.
Kırşehir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Kenan Şahin, il genelinde 50
bin hektar tarım arazisinin toplulaştırıldığını belirterek, bu alanlardaki ekim
maliyetinin yüzde 70 oranında azaldığını bildirdi.
Şahin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, daha önce Kırşehir ‘ de 50 bin
hektar alanın toplulaştırıldığını belirterek, 2012 yılı ve sonrasında yapılacak çalışma ile
toplam 100 bin hektar alanın toplulaştırılmasının tamamlanacağını kaydetti.
Arazi toplulaştırmasının faydalarının görülmeye başlandığını belirten Şahin,
"Toplulaştırma yapılan alanlarda yeni sistemle üretimlere başlanan yerlerin ekim
maliyetinde yüzde 70 azalma, verimde ise yüzde 30 artış görüldü. İl genelinde 50 bin
dönümde toplulaştırma çalışmaları başlatıldı" dedi.
Kırşehir 'de arazi toplulaştırılması için 5 ayrı projenin yürütüldüğüne işaret
eden Şahin, Sıdıklı , Mucur Aksaklı, Dulkadirli , Aşağı Sekili ve Gelingüllü
Projeleri'nin devam ettiğini, il genelinde toplam 242 bin hektar alanın toplulaştırmaya
uygun olduğunu kaydetti.
KAYNAKLAR

Doç. Dr. Tayfun ÇAY (1998) Arazi Düzenlemesi ve
Mevzuatı

Doç. Dr. Tayfun ÇAY (1995) Arazi Düzenlemesi
Çalışmalarında Proje Planlaması ve Yönetimi

Doç. Dr. Tayfun ÇAY , Yrd. Doç. Dr. Ali ERDİ , Yrd. Doç.
Dr. Gülgün ÖZKAN Türkiye’de Arazi Düzenleme
Çalışmalarında Hedefler ve Uygulamalar
 www.tarimkutuphanesi.com , www.tarimreformu.gov.tr