Transcript Błony płodowe pozałożyskowe -trzy warstwy (od strony zbiornika płynu owodniowego): owodnia, kosmówka i doczesna -1-wszy okres ciąży-całe jajo płodowe pokryte kosmówką kosmatą (krzewiastą)-o błonach płodowych.

Błony płodowe pozałożyskowe
-trzy warstwy (od strony zbiornika płynu
owodniowego): owodnia, kosmówka i doczesna
-1-wszy okres ciąży-całe jajo płodowe pokryte
kosmówką kosmatą (krzewiastą)-o błonach
płodowych pozałożyskowych można mówić po
jej częściowym zaniku i uformowaniu się
łożyska
Doczesna (decidua)
 częściowo
zmieniona błona śluzowa jamy
macicy, która powstaje z chwilą
zapłodnienia i zanika bezpośrednio po
zakończeniu ciąży
 Wyróżniamy:
• Doczesną podstawną
• Doczesną torebkową
• Doczesną ścienną

doczesna podstawna (d. basalis) – odcinek

zmienionej błony śluzowej pod zagnieżdżonym
jajem, a następnie pod łożyskiem (między jajem
płodowym a warstwą mięśniową macicy).
Składa się z warstwy tkanki zbitej (d. compakta),
wewnętrznej i warstwy tkanki gąbczastej (d.
spongiosa), w obrębie której następuje
oddzielenie łożyska w III okresie porodu.
 doczesna
torebkowa (d. capsularis)pokrywa zagnieżdżone jajo płodowe i
powiększa się wraz z jego rozwojem do
16-18 tygodnia ciąży tzn. do połączenia
się z doczesną ścienną.
 doczesna ścienna (d. parietalis) –
obejmuje pozostały obszar jamy macicy
poza jajem płodowym.
Owodnia
wewnętrzna warstwa błon pęcherza płodowego,
przez cały okres ciąży pokrywa kosmówkę
kosmatą i gładką
 na początku rozwoju składa się z nabłonka
sześciennego lub cylindrycznego i
pozazarodkowej beznaczyniowej tkanki łącznej
 nabłonek łączy środowisko płynu owodniowego
z pozostałymi elementami błon płodowych
(liczne mikrokosmki na powierzchni komórek)
 duża rozciągliwość dzięki włóknom
łącznotkankowym pod nabłonkiem

Kosmówka
W 1-8 tygodniu ciąży kosmki pokrywają
równomiernie całą kosmówkę (kosmówka
kosmata, chorion villosum).
 Około 8 tygodnia zanikają kosmki przylegające
do doczesnej torebkowej i kosmówka kosmata
zmienia się w kosmówkę gładką.
 Pozostała część kosmówki kosmatej (inaczej
krzewiastej, chorion frondosum) przekształca się
w łożysko.

Odżywianie zarodka
Okres przedimplantacyjny
 jajo płodowe wędruje z jajowodu do jamy macicy
do 6-7 dnia po zapłodnieniu- stadium zygoty,
moruli, blastocysty, formowania się embrioblastu i
trofoblastu
2. Okres implantacyjny
 faza odżywiania histotroficzna- inwazja trofoblastu
w błonę śluzową jamy macicy i naczynia
włosowate
 z chwila uzyskania kontaktu z wynaczynioną
krwią matki (9-12 dzień) rozpoczyna się faza
odżywiania hemotroficzna i tworzenie się
kosmków
1.
Różnicowanie się trofoblastu
Początek w 4 dniu po zapłodnieniu, przed
zagnieżdżeniem, w tym czasie wyróżnia się 3
stadia różnicowania się trofoblastu ( stadium
przedkosmówkowe):
 litego trofoblastu
 formowania się jam trofoblastu
 połączenia przestrzeni trofoblastu z krążeniem
matczynym.
Na masę trofoblastu składa się
syncytiotrofoblast i cytotrofoblast.
Sznur pępowinowy





łączy płód z łożyskiem
zawiązkiem pępowiny jest szypuła brzuszna
średnia długość 30-70 cm
skład sznura: tkanka łączna galaretowata
(Whartona), naczynia krwionośne, nabłonek
pokrywający
charakterystyczne są skręty pępowiny, nasilone
przez nieprostolinijny przebieg naczyń
krwionośnych
Sznur pępowinowy
Tkanka łączna galaretowata:
- udział w wymianie między krwią płodową a płynem
owodniowym
- ochrona naczyń krwionośnych
 Naczynia krwionośne:
- dwie tętnice, odchodzące od tętnic biodrowych wewnętrznych
płodu - płynie w nich krew żylna
- jedna żyła pępowinowa oddająca krew poprzez przewód żylny i
krążenie wątrobowe do żyły głównej dolnej – płynie w niej
krew tętnicza
 Nabłonek pokrywający:
- w ciąży donoszonej zwykle niski, jednowarstwowy
- ochrania sznur pępowinowy, bierze udział w wymianie z
płynem owodniowym

Łożysko
Rozwój łożyska zaczyna się od
kształtowania się kosmówki krzewiastej, a
kończy się ok.36 tygodnia ciąży.
Łożysko-powstawanie kosmków
Kosmki- podstawowe składniki strukturalne i funkcjonalne
kosmówki i łożyska przez cały okres ciąży.
 Wyróżnia się:
- kosmki pierwotne- zbudowane wyłącznie z trofoblastu, bez
tkanki łącznej i naczyń; powstają ze sznurów trofoblastu.
- kosmki drugorzędowe – zbudowane z trofoblastu i tkanki
łącznej ( z elementami cytotrofoblastu), nie mają naczyń;
stadium przejściowe do kosmków ostatecznych; najliczniejsze
w 3-4 tygodniu ciąży.
- kosmki trzeciorzędowe – nabłonek pokrywający ( trofoblast
składający się z dwóch warstw – zespólni obwodowej
tzw.syncytium i wewnętrznej – cytotrofoblastu) + podścielisko
łącznotkankowe + naczynia krwionośne
- Na zewnętrznej, wolnej powierzchni zespólni występują liczne
mikrokosmki.

Budowa dojrzałego łożyska
powierzchnia płodowa: styka się z płynem
owodniowym, pokryta jest przeświecającą
owodnią
 płyta kosmkowa: jednowarstwowy
cylindryczny nabłonek owodni, błona
podstawna, kosmówkowa tkanka łączna z
warstwą mas włóknikowatych, nabłonek
kosmówki, pnie kosmkowe z licznymi
kosmkami, odchodzące od płyty kosmkowej
 Kosmki chwytne tzw. czepne – kosmki
odchodzące od pni kosmkowych
przytwierdzające się do płyty podstawnej.

Budowa dojrzałego łożyska c.d.
powierzchnia matczyna: ściśle zespolona ze ścianą
macicy, zabarwienie ciemnowiśniowe, delikatny
połysk, podzielona wypustkami doczesnej zbitej na
zrazy (15-20) i mniejsze zraziki
 płyta podstawna (doczesna podstawna)– zewnętrzna
część kształtowana przez powierzchnię matczyną
 przestrzeń międzykosmkowa – pomiędzy płytą
kosmkową a płytą podstawną, wypełniona krwią
matczyną, w której zanurzona są kosmki
(międzykosmkowy układ włosowaty); objętość
wynosi ok. 200 ml. Tętnice i żyły maciczne
doprowadzające i odprowadzające krew matczyną z
międzykosmkowego układu włosowatego
przechodzą przez całą doczesną.

Funkcje łożyska
–
–
–
wymiana składników gazowych i odżywczych między
płodem a matką (dyfuzja bierna, d. ułatwiona, aktywny
transport, pinocytoza)
bariera immunologiczna między jajem płodowym a
matką
czynność wewnątrzwydzielnicza- wytwarzanie
hormonów łożyskowych i białek
Hormony łożyskowe
h. białkowe (powstają wyłącznie w łożysku)gonadotropina łożyskowa (HCG), laktogen
łożyskowy (HPL), tyreotropina łożyskowa
(HCT)
h. steroidowe- estrogeny i gestageny- ich
biosynteza uzależniona jest od prekursorów
dostarczanych od płodu lub matki
białka : PAPP-A, PAPP-B i SP-1; nieznana rola
biologiczna
Ocena czynności łożyska
 metody
biochemiczne- oznaczania
poziomu HCG, HPL, estrogenów
 metody biofizyczne – KTG, USG (skala
Granuma, przepływy w naczyniach
pępowinowych i płodu)
Patologie łożyska







łożysko błoniaste – w rozwoju łożyska nie następuje
podział na kosmówkę kosmatą i gładką; może być
całkowity lub częściowy brak błon pozałożyskowych;
łożysko obwałowane- częściowo lub całkowicie; na
płodowej części pierścieniowaty wał gł. zmiany
martwicze i włóknik, od tego miejsca odchodzą błony
płodowe pozałożyskowe, a łożysko na zewnątrz nie
jest pokryte owodnią;
łożysko wielokrotne (wieloczęściowe)
łożysko z dodatkowymi płatami i zrazami
łożysko okienkowate- dobrze ograniczony ubytek
części łożyska
łożysko pierścieniowate- łożysko stanowiące różnej
szerokości zamknięty pierścień
nieprawidłowe kształty łożyska
Patologie pępowiny



błoniasty przyczep pępowiny- pępowina przyczepiona
do błon zamiast do łożyska- naczynia od miejsca
przyczepu biegną w błonach płodowych;
naczynia błądzące- biegną w błonach płodowych
pozałożyskowych między owodnią a kosmówką i
wracają z powrotem do łożyska;
naczynia przodujące- znajdują się w błonach
płodowych pozałożyskowych przed częścią przodującą
płodu;
Patologie pępowiny c.d.




brzeżny przyczep pępowiny;
nieprawidłowa długość pępowiny
 zbyt krótka: przedwczesne oddzielenie łożyska,
wynicowanie macicy
 zbyt długa: wypadnięcie pępowiny, okręcenie
pępowiny wokół części ciała płodu
rzadkie wady: guzowate zgrubienia tkanki galaretowatej,
żylakowate rozdęcia naczyń pępowiny, węzły prawdziwe;
nieprawidłowy układ naczyń- pępowina zawiera tylko
jedną tętnicę i jedną żyłę; brak tętnicy na całej długości
pępowiny; z reguły u płodu z wadą wrodzoną nerek lub
serca;
Ważne cechy układu krążenia
płodowego




otwór owalny (foramen ovale) – między żyłą główną
dolną a lewym przedsionkiem- krew z dolnej części ciała
i z łożyska wpływa bezpośrednio do lewej części serca
przewód tętniczy (ductus arteriosus)- żylno-tętniczy
przeciek między pniem płucnym a aortą- krew z żyły
głównej górnej przez prawą część serca i tętnicę płucną
przepływa w głównej części do aorty
przepływ w krążeniu płucnym jest znacznie zmniejszonyciśnienie krwi w pniu płucnym jest znacznie większe niż
w aorcie
krew z żyły pępowinowej wpływa w większości przez
przewód żylny (ductus venosus) do żyły głównej dolnej