Transcript I Ogólnouczelniane Warsztaty dobrych praktyk w zakresie doskonalenia jakości kształcenia Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie czerwiec 2014 Tematy I Ogólnouczelnianych Warsztatów dobrych praktyk • I.

I Ogólnouczelniane
Warsztaty dobrych praktyk
w zakresie doskonalenia jakości kształcenia
Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie
czerwiec 2014
Tematy I Ogólnouczelnianych
Warsztatów dobrych praktyk
• I. Propozycje nowego podejścia do kształcenia
akademickiego – Learned-Centered System
• II. Metody aktywnego kształcenia
• III. Nowoczesne metody weryfikacji efektów
kształcenia
• IV. Systemy oceny w kształceniu akademickim
Polecane prezentacje ekspertów
bolońskich
• SZANSE
• Utrwalanie świadomości znaczenia działań
zmierzających do zapewnienia jakości kształcenia i
możliwości, jakie stwarza system zapewnienia jakości
kształcenia.
• Techniczne możliwości wykorzystania systemu USOS i
innych programów elektronicznych, dzięki którym
prowadzone będzie badanie opinii środowiska
akademickiego na temat jakości kształcenia i systemu
jego zapewnienia.
• Wprowadzenie systemu badania wartości i
skuteczności systemu, np. w formie badań
ankietowych, co spowoduje większą świadomość
wpływu całego środowiska na podnoszenie jakości
kształcenia.
Szanse
I. Propozycje nowego podejścia do
kształcenia akademickiego
• Learned-Centered System
• Zmiana roli nauczyciela – od teacher-centered
learning do learner-centered learning; w związku z
tym zmiana metod kształcenia
Zmiana roli nauczyciela – od teacher-centered
learning do learner-centered learning
Uczenie skoncentrowane Uczenie skoncentrowane
na nauczycielu
na uczniu
Wiedza
Przekazywana przez
prowadzącego
Konstruowana przez
studentów
Udział studentów
pasywny
aktywny
Rola nauczyciela
leader
facylitator
Metoda oceniania
Jednowymiarowe testy
Wielowymiarowe narzędzia
Ocenianie
Kilka testów – w celu
wystawienia oceny
Wiele testów – dla oceny
formującej
Nacisk na
Uczenie się poprawnych
odpowiedzi
Rozwinięcie głębszego
rozumienia
Kultura akademicka
Nastawiona na
indywidualizm i
konkurencję
Nastawienie na współpracę
i wsparcie
Nacisk na uczenie:
•
•
•
•
•
•
•
-samodzielności i przedsiębiorczości
- elastyczności i umiejętności adaptacji
- umiejętności współpracy
- kreatywności i innowacyjności
- krytycznego myślenia
- umiejętności praktycznego wykorzystania nabytej wiedzy
- umiejętności uczenia się
Postawy akademickie w systemie
learner-centered learning:
• Nauczyciel facylitator - osoba, której zadaniem jest czynny
•
•
•
•
•
•
udział w udrażnianiu procesu komunikacji między osobami
bądź grupami, w celu osiągnięcia wspólnego rozwiązania
- kontakty i współpraca między nauczycielem a studentem
- wzajemna pomoc i współpraca między studentami
- wprowadzenie oceny formującej – częste informacje zwrotne
o wynikach uczenia się
- realna ocena pracy studenta
- stawianie wysokich wymagań
- respektowanie różnorodnych talentów i sposobów uczenia się
II. Metody aktywnego kształcenia
• 1. Metody podające
• 2. Metody problemowe
• 3. Metody praktyczne
1. Metody podające
• Metody podające (uczenie się przez przyswajanie) –
wykład
• - najskuteczniejsze w nauczaniu wiedzy
Wykłady – złe praktyki
•
•
•
•
- „wykład to odczyt z podręczników”
- „wykłady to bezmyślne przepisywanie slajdów”
- „rzadkie dyskusje na wykładach”
- „wymaganie uczenia się na pamięć”
Wykłady – dobre praktyki
• INTERAKTYWNA METODA WYKŁADOWA
• - różne metody interaktywne, prezentacje, rysunki,
wykresy
• - podstawa – „read, think, reflect” – zasada zapoznania z
problemem i zastanowienia się nad nim przed wykładem
• - nakłanianie do dyskusji, zadawanie pytań, odwoływanie
się do różnych dziedzin życia
• - szybkie powtórki i powracanie do zagadnień
niezrozumiałych
2. Metody problemowe
• Metody kształcenia stosowane na zajęciach
ćwiczeniowych
Zajęcia ćwiczeniowe – złe praktyki
• - „zbyt dużo teorii na ćwiczeniach”
• - „ćwiczenia służą tylko egzekwowaniu wiedzy
przekazanej na wykładach”
• - „brak rzeczywistej pracy w grupach”
Zajęcia ćwiczeniowe – dobre
praktyki
• - punkt ciężkości przesunięty z „czego nauczyciel nauczył” na
•
•
•
•
•
•
„czego student się nauczył”
- proces skoncentrowany na uczącym się, student bierze
odpowiedzialność za swój wkład w pracę grupy i za własną
naukę
- uczenie kreatywnego myślenia
- praktyczne wykorzystanie umiejętności
- wspólne rozwiązywanie problemu
- nowe informacje są zdobywane poprzez samodzielną naukę
- praca na problemach „z życia wziętych”, studia przypadku
• - rozwiązanie problemu wymaga przeprowadzenia
badań teoretycznych lub praktycznych, często istnieje
więcej niż jedno rozwiązanie
• - problemy są narzędziem do rozwoju umiejętności
• - przemyślana organizacja pracy w zespołach, podział
na grupy, wyznaczanie ról
• - wykorzystanie oceny wzajemnej i samooceny
• Przykład metody problemowej
metoda PBS – problem-based learning
•
•
•
•
•
- uczenie się przez odkrywanie
- samodzielne dochodzenie do wiedzy
- studia przypadku (case study)
- gry dydaktyczne
- rozwiązywanie problemów
•
Inne przykłady metod i technik aktywizowania studentów i doktorantów
gry integracyjne
- studium przypadku
- gra symulacyjna
- psychodrama
- praca w podgrupach
- projekty i zadanie realizowane indywidualnie i zespołowe
- „burze mózgów”
- mapy myślowe
-
3. Metody praktyczne
• Uczenie się przez działanie
• - umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce
• - tzw. umiejętności miękkie (przywódcze, współpracy)
Ćwiczenia laboratoryjne
Metoda projektów – realizowanie autentycznych
projektów konsultacyjnych, przy współpracy z
otoczeniem
Metoda e-portfolio
E-portfolio
• - metoda dokumentowania dokonań i sposobu
poznawania wybranej tematyki
• - wykorzystywanie teorii w praktyce
• - rozwijanie myślenia krytycznego, samoświadomości,
umiejętności analitycznych
• - rozwijanie uczenia poprzez refleksję, poznawanie
własnych mocnych i słabych stron
• Elektroniczne portfolio (e-portfolio, cyfrowe
portfolio) to kolekcja cyfrowych elementów (tekst,
pliki multimedialne i inne, notki z blogów, linki,
analogowe źródła po cyfrowej konwersji, itp.)
zebrana w całość (lub stale uzupełniana), zarządzana
przez autora i często służąca prezentacji (zwykle
przez internet).
• Za pomocą e-portfolio, jego autor wyraża siebie oraz
demonstruje swój rozwój. W procesie edukacyjnym,
e-portfolio wspomaga autorefleksję, która prowadzi
do większej świadomości własnych osiągnięć i
braków uczącego się. W szkolnictwie e-portfolio
może być pomocne podczas formalnej oceny
uczącego się, gdzie nauczyciel lub wykładowca ma
dostęp do pełnego obrazu postępów i osiągnięć
udokumentowanych cyfrowo.
• W zależności od czasu procesu pracy nad e-portfolio można wyróżnić trzy
jego rodzaje:
•
•
•
•
prezentacyjne,
strukturyzowane,
rozwijające się.
Struktura e-portfolio prezentacyjnego powstaje po to by przedstawić już
wcześniej stworzone artefakty. E-portfolio strukturyzowane powstaje w
procesie tworzenia artefaktów w ramach wcześniej założonej struktury eportfolio. E-portfolio rozwijające się w procesie tworzenia i dodawania
nowych artefaktów mniej lub bardziej zmienia swoją strukturę.
• Systemy e-portfolio (komercyjne i open-source) znajdują zastosowanie na
wszystkich szczeblach szkolnictwa.
III. Nowoczesne metody weryfikacji
efektów kształcenia
• Weryfikacja – sprawdzenie, czy efekty kształcenia
zostały osiągnięte
• Walidacja – proces, w wyniku którego uczący się
otrzymuje od upoważnionej instytucji formalny
dokument, stwierdzający, że osiągnął określony
zestaw efektów kształcenia
Metody weryfikacji
Wiedza faktograficzna
Egzamin pisemny lub ustny;
test; prezentacja; esej
Umiejętności praktyczne
Pokaz umiejętności praktycznych;
raport z badań; projekt; symulacja;
studium przypadku; symulowane
wywiady;
Kompetencje społeczne
Dyskusje i „burze mózgów”;
warsztaty; symulacje; projekty;
debaty studenckie; obserwacje
bezpośrednie i wzajemne;
kwestionariusze; dzienniki
refleksyjne portfolia i e-portfolia
Praca dyplomowa
• Znaczenie pracy dyplomowej i egzaminu
dyplomowego w procesie walidacji efektów
kształcenia
IV. System oceniania
• Ocena formująca
• Ocena ipsatywna
• Ocena podsumowująca
Ocena formująca
• Oceny tej dokonuje się przed i w trakcie zajęć.
• Ocena formująca służy bezpośrednio procesowi
kształcenia.
przykłady oceny formującej – ocena przygotowania do
zajęć, aktywności na zajęciach, dyskusji, rozwiązywania
podczas zajęć danego problemu, prac domowych,
umiejętności pracy w grupie, testów, kolokwiów
• Ocena formująca pozwala na identyfikację okresowych
osiągnięć jak i braków studenta oraz doktoranta w
zakresie wiedzy, umiejętności czy kompetencji
społecznych. Pozwala także nauczycielowi akademickiemu
na analizę stosowanych metod i ich relacji do osiągniętych
efektów.
• Ocena formująca ma na celu pomagać osobie
prowadzącej zajęcia w doborze narzędzi i treści za
pomocą których osiągnie założone efekty kształcenia.
Pozwala efektywniej poprowadzić proces kształcenia.
• Informacje o ocenie formującej student i doktorant musi
otrzymywać na bieżąco; obowiązuje zasada feedbacku.
• Student i doktorant powinien wiedzieć, co zrobił dobrze,
co źle, jak się poprawić i co robić dalej.
• Ocena formująca nie ma wpływu na ocenę końcową z
przedmiotu. Efektem przeprowadzonej oceny formującej
są prace studentów ocenione przez nauczyciela
akademickiego wraz z opisową informacją zwrotna dla
studenta.
• W przypadku, gdy ocena formująca dokonywana jest
w trakcie dyskusji, nauczyciel akademicki sporządza z
niej notatkę, w której zamieszcza informacje
dotyczące zakresu dokonywania tej oceny, sposobu
jej dokonania, rodzaju informacji zwrotnej udzielonej
studentom, a także zmian jakie nauczyciel akademicki
zamierza wprowadzić np. w stosowane przez siebie
metody kształcenia czy treści kształcenia.
Ocena ipsatywna
• Ocena ipsatywna jest rodzajem samooceny
prowadzonej przez studenta. Jej celem jest
przeniesienie odpowiedzialności za proces i efekty
uczenia się z nauczyciela akademickiego na studenta.
• Ocena ipsatywna to samodzielne zdefiniowane przez
studenta celów nauki, wybranie lub opracowanie
własnej strategii uczenia się, programu działania oraz
sposobów samooceny efektów tego procesu.
• Ocena ta wspomaga rozwijanie kluczowej
umiejętności, jaką jest samodzielne uczenie się.
• Stosowane narzędzie oceny ipsatywnej to ankieta
wypełniana przez studenta, która jest omawiana na
forum grupy z prowadzącym zajęcia.
• Ocena ipsatywna dokonana przez studenta nie jest
elementem oceny podsumowującej z tego
przedmiotu.
Ocena podsumowująca
• Wystawiana na zakończenie zajęć, z egzaminu, z
pracy dyplomowej.
• Nie ma nią wpływu ani ocena formująca, ani ocena
ipsatywna.
Program szkoleń i warsztatów dla
środowiska akademickiego AJD
w roku akademickim 2014/2015
• Proponowane tematy:
- Praca nauczyciela ze studentami, nowoczesne metody uczenia;
LCS – Learning-Centered System
- Praca dyplomowa i jej znaczenie w weryfikacji i walidacji
efektów kształcenia, a także w wiązaniu osiąganych przez
studentów efektów kształcenia z wynikami badań naukowych
- Punktacja ECTS i mobilność studentów i doktorantów
- Przykłady nowoczesnych metod uczenia; np. wykład
interaktywny’ PBL – Problem-Based Learning – uczenie się na
bazie problemu; e-porfolio