Transcript Dr Joanna Godlewska Politechnika Białostocka Odnawialne źródła energii Białystok, 24 marzec 2009 Plan wystąpienia 1.

Dr Joanna Godlewska
Politechnika Białostocka
Odnawialne źródła energii
Białystok, 24 marzec 2009
Plan wystąpienia
1. Odnawialne źródła energii a ochrona
klimatu
2. Odnawialne źródła energii w
strategicznych dokumentach
rozwojowych i aktach prawnych
3. Możliwości i bariery wykorzystania
OZE w warunkach polskich
4. Korzyści z odnawialnych źródeł energii
Ochrona klimatu
1992 – Konferencja w Rio de Janeiro
Ramowa Konwencja Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
 1997 – Konferencja Klimatyczna w Kioto
Protokół z Kioto
Cel Protokołu z Kioto
•
ograniczenie i redukcja emisji gazów
cieplarnianych w latach 2008-2012
średnio o 5% w stosunku do roku
bazowego (1990)
Tabela 1. Załącznik B do Protokołu z Kioto
Kraje
Cel 1990-2008/2012
WE, Bułgaria, Czechy, Estonia, Łotwa ,
Lichtenstein, Litwa, Monako, Rumunia,
Słowacja, Słowenia, Szwajcaria
-8%
Stany Zjednoczone
-7%
Kanada, Węgry, Japonia, Polska
-6%
Chorwacja
-5%
Nowa Zelandia, Federacja Rosyjska, Ukraina
0
Norwegia
+1%
Australia
+8%
Islandia
+10%
Postanowienia Protokołu z Kioto
• Zwiększenie efektywności energetycznej w
odpowiednich działach gospodarki
• Ochrona i podniesienie efektywności pochłaniaczy i
zbiorników gazów cieplarnianych
• Promowanie zrównoważonych form rolnictwa w
aspekcie ochrony klimatu
• Badanie, promocja, zwiększenie wykorzystania nowych
źródeł energii
• Zmniejszanie i eliminacja niedoskonałości rynkowych
(bodźce fiskalne, zwolnienia z podatku, ceł oraz
dotacje)
• Ograniczenie emisji metanu poprzez jego odzysk i
wykorzystanie w sektorze produkcyjnym
OZE w dokumentach
• Polityka energetyczna Polski do 2025 roku przyjęta przez
Radę Ministrów 22 grudnia 2004 roku
• Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, Ministerstwo
Gospodarki, projekt z dnia 04.09.2008
• Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, uchwalona przez
Sejm RP w sierpniu 2001 roku
• II Polityka ekologiczna państwa, przyjęta przez Sejm w
2001 roku oraz Polityka ekologiczna państwa na lata
2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016,
przyjęta przez Sejm w 2008
• Dyrektywa 2001/77/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z
27 września 2001 r. w sprawie promocji energii
elektrycznej ze źródeł odnawialnych na wewnętrznym rynku
energii elektrycznej
• Ustawa z 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne wraz
z późniejszymi zmianami
Polityka energetyczna Polski
do 2025 roku
• harmonijne gospodarowanie energią
• pełna integracja energetyki polskiej z
europejską i światową
• wypełnianie zobowiązań traktatowych,
konkurencję rynkową (z administracyjną
regulacją w pewnych obszarach)
• wspomaganie rozwoju odnawialnych źródeł
energii
Polityka energetyczna Polski do
2030 roku
• poprawa efektywności energetycznej
• wzrost bezpieczeństwa energetycznego
• rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł
energii, w tym biopaliw
• rozwój konkurencyjnych rynków paliw i
energii
• ograniczenie oddziaływania energetyki na
środowisko
Strategia rozwoju energetyki
odnawialnej
• postawiono cel osiągnięcia 7,5% udziału
energii ze źródeł odnawialnych w bilansie
paliw pierwotnych kraju w 2010 roku i
14% udziału w 2020 roku
Dyrektywa Unijna w sprawie promocji energii
elektrycznej ze źródeł odnawialnych na
wewnętrznym rynku energii elektrycznej
Założenie, że do 2020 roku nastąpi:
• zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych co
najmniej o 20% w stosunku do roku 1990
• racjonalizacja wykorzystania energii a w
konsekwencji ograniczenie jej zużycia o 20%
• zwiększenie udziału energii produkowanej z OZE,
który ma stanowić 20% całkowitego zużycia
energii
Polityka ekologiczna państwa
• jeden z 4 priorytetów: ochrona klimatu
CELE:
• wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii i
wzrost efektywności jej wykorzystania
• wdrażanie systemów zarządzania środowiskowego
oraz rozwiązań opartych na Najlepszych
Dostępnych Technikach w przedsiębiorstwach,
• wdrażanie polityki klimatycznej do strategii i
polityk sektorowych
Tabela 2. Moc zainstalowana instalacji OZE wytwarzających
energię elektryczną (w oparciu o koncesję ważną na dzień 31
grudnia 2007 r.)
Rodzaj źródła OZE
Moc zainstalowana
[MW]
Liczba instalacji
[szt.]
(1)
(2)
(3)
Elektrownie na biomasę
255,390
7
Elektrownie na biogaz
45,699
87
Elektrownie wiatrowe
287,909
160
Elektrownie wodne
934,779
694
1523,777
948
Łącznie
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki
Energia wiatru
Realny potencjał ekonomiczny:
445 PJ (ląd: 337, morze: 67)
Elektrownie wiatrowe:
Moc zainstalowana instalacji w 2008 roku:
420,751 MW
Ilość energii elektrycznej wytworzonej w 2007
roku: 472116,429 MWh
Energia wiatru
Energia wiatru
• Rozwój w Polsce na początku lat
dziewięćdziesiątych, głównie na wybrzeżu
• Pierwsza profesjonalna farma wiatrowa
powstała w 1999 roku w Barzowicach k. Darłowa
(postawiono 6 wiatraków o mocy 850 kW każdy,
co daje łącznie 5 MW).
• W 2006 roku w Tymieniu rozpoczął pracę park
wiatrowy o mocy 50 MW
• Prognozy: w 2010 roku elektrownie wiatrowe
mają pokrywać 2,3% krajowego zużycia energii
Bariery w wykorzystaniu wiatru
 Przyłączenie do sieci: słaba infrastruktura
sieci przesyłowej na terenach o dużej
wietrzności (północna Polska)
 Lokalizacje na obszarach cennych
przyrodniczo
Energia wód
Realny potencjał energii wód:
• 18 PJ (5 TWh/rok)
[wykorzystany w 41%]
Elektrownie wodne:
• Moc zainstalowana instalacji
w 2008 roku: 936,390 MW
• Ilość energii elektrycznej
wytworzonej w 2007
roku: 2252659,312 MWh
Energia wód
• Zasoby energii wody zależą od spadku koryta
rzeki oraz przepływów wody.
• Większość krajowych zasobów (około 68%)
skupionych jest w obszarze dorzecza Wisły,
zwłaszcza jej prawobrzeżnych dopływów.
• Dogodne warunki do budowy małych elektrowni
wodnych istnieją w Karpatach, Sudetach, na
Roztoczu, a także na rzekach Przymorza. Również
istotne znaczenie ma potencjał rzeki Odry.
Rozmieszczenie potencjału
energetycznego wód w Polsce
• dorzecze Wisły – 9,3 TWh/rok, w tym rzeka
Wisła 6,2 TWh/rok,
• dorzecze Odry – 2,5 TWh/rok, w tym rzeka
Odra 1,8 TWh/rok,
• dorzecze Przymorza – 0,3 TWh/rok,
• mała energetyka wodna (MEW) – 2,0
TWh/rok
Małe elektrownie wodne
• około 300 MEW prywatnych, o średniej
mocy zainstalowanej rzędu 100 kW,
• około 110 MEW państwowych, o średniej
mocy rzędu 750 kW (Zakłady
Energetyczne),
• około 5 MEW administracji państwowej, o
średniej mocy rzędu 2 500 kW.
Bariery w wykorzystaniu energii wodnej
•
Brak woli wsparcia dla budowy dużej elektrowni wodnej na
Dolnej Wiśle. Budowa dużej elektrowni wodnej na Wiśle powinna
być traktowana jako alternatywa dla budowy elektrowni jądrowej w
Polsce.
•
Skomplikowana sytuacja własnościowa obiektów wodnych,
mogących służyć rozwojowi małej energetyki wodnej.
•
Zbyt duże koszty inwestycyjne, przy konieczności budowy od
podstaw stopnia wodnego. Niezbędne jest zidentyfikowanie i
właściwe zarządzanie istniejącymi obiektami wodnymi oraz
wpisywanie inwestycji energetycznych w działania inwestycyjne
służące bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu
Energia geotermalna
Realny potencjał ekonomiczny:
12,4 PJ (wykorzystany w 12%)
Moc zainstalowana w Polsce w
2005 roku:
102 MW
Dotychczas w Polsce wybudowano zaledwie cztery systemy
ciepłownicze w oparciu o wykorzystanie wód geotermalnych
- w Pyrzycach, Zakopanem, Mszczonowie i w Uniejowie,
a kilka dalszych czeka na realizację.
Energia słoneczna
Realny potencjał ekonomiczny:
83 PJ (wykorzystany w 0,2%)
Rejonizacja średniorocznych
sum promieniowania
słonecznego całkowitego
padającego na jednostkę
powierzchni poziomej
w kWh/m2/rok.
Bariery w wykorzystaniu energii
słonecznej
• Brak prostego systemu wsparcia małych
indywidualnych inwestycji w instalacje
kolektorów. Tylko system małych grantów łatwo
dostępnych dla osób fizycznych pozwoli na
masowy rozwój energetyki cieplnej opartej na
energii słońca.
• Brak zdefiniowanych celów odnośnie
wykorzystania fotowoltaiki w budownictwie
Energia Biomasy
Elektrownie na
biomasę:
•Moc zainstalowana
instalacji w 2008 roku
259,790 MW
•Ilość energii
elektrycznej
wytworzonej w 2008
roku: 545 765 MWh
Realny potencjał
ekonomiczny: 600 PJ
• odpady stałe suche – 166
• biogaz (odpady mokre) – 123
• drewno opałowe (lasy) – 24
• uprawy energetyczne - 287
Biomasa: produkty rolnicze
• słoma roślin zbożowych
• gałęzie z przecinek sadów oraz inne odpady produkcji
roślin i warzyw
• zrębki z upraw roślin energetycznych, m.in. wierzby,
ślazowca, róży bezkolcowej
• alkohole (surowce: ziemniak, burak cukrowy, zboże) jako
dodatki do benzyn silników gaźnikowych
• olej rzepakowy (surowce: rzepak uprawiany na gruntach
częściowo skażonych) jako paliwo do silników
wysokoprężnych
• biogaz z nawozu organicznego produkcji zwierzęcej
• biogaz z osadów ściekowych, odpadów komunalnych,
płynnych i stałych
Biomasa: produkty leśne
• drzewa i gałęzie z przecinek i cięć
sanitarnych lasów
• gałęzie z cięć produkcyjnych
• odpady z przemysłu drzewnego, trociny itp.
• plantacje lasów energetycznych liściastych.
Bariery w wykorzystaniu energetycznym
biomasy
• Brak lokalnych rynków biomasy energetycznej
• Słaba konstrukcja systemu dopłat do upraw energetycznych
• Brak prostego systemu wsparcia dla powszechnego stosowania
indywidualnych biomasowych instalacji energetycznych (małe
kotłownie i elektrociepłownie)
• Brak systemu kontroli emisji z instalacji energetycznych małej
mocy
• Brak standardów odnośnie paliw biomasowych oraz nieścisłości w
klasyfikacji odpadów mogących stanowić biomasę na cele
energetyczne oraz wymagań odnośnie urządzeń i możliwości ich
„termicznego przekształcania”.
Wsparcie OZE poprzez:
• obowiązkowy zakup całej energii wyprodukowanej ze
źródeł odnawialnych, a nie limitowane koncesje
• pierwszeństwo w zakupie energii czystej przez zakłady
energetyczne przed energią ze spalania
• stała cena zakupu energii czystej przez minimum 3 lata, w
wysokości wyższej niż minimalna cena zakupu energii ze
spalania
• niskie opodatkowanie
• dotacje wspierające budowę, niskooprocentowane kredyty
bankowe
Zwiększenie bezpieczeństwa
energetycznego poprzez wykorzystanie
OZE wynika z
• decentralizacji wytwarzania energii
• zróżnicowania źródeł energii
• wykorzystania lokalnych zasobów
energetycznych
Inne korzyści związane z wykorzystaniem
odnawialnych źródeł energii
• korzyści ekologiczne: poprawa jakości
powietrza, redukcja niskiej emisji, ochrona
zasobów nieodnawialnych, zmniejszenie ilości
wytwarzanych odpadów
• powstawanie nowych podmiotów
gospodarczych i nowych miejsc pracy zarówno
w produkcji i wykorzystaniu odnawialnych
źródeł energii, jak i w produkcji urządzeń i
usług
• możliwość aktywizacji terenów rolniczych i
zdegradowanych przemysłowo
Inne korzyści związane z wykorzystaniem
odnawialnych źródeł energii
• obniżenie kosztów energii
• możliwości uzyskania wsparcia finansowego ze źródeł
krajowych (system funduszy ochrony środowiska i
gospodarki wodnej, EKOFUNDUSZ, BOŚ) i
zagranicznych (FS, EFRR, MF EOG, LIFE+, GEF)
• zwiększenie wpływów budżetów lokalnych
• wzrost świadomości ekologicznej w zakresie
konieczności oszczędzania energii oraz stosowania
nowoczesnych rozwiązań służących zaopatrzeniu w
energię
• proekologiczny wizerunek gminy
Dziękuję za uwagę