Transcript artysta jedyny i niepowtarzalny Marek Grechuta – krakowski piosenkarz, poeta, kompozytor, pianista, malarz, z wykształcenia - architekt.  Nagrał 14 płyt, pozostawił po sobie ponad trzysta.

artysta jedyny i niepowtarzalny
Marek Grechuta – krakowski
piosenkarz, poeta, kompozytor,
pianista, malarz,
z wykształcenia - architekt.
 Nagrał 14 płyt, pozostawił po sobie
ponad trzysta piosenek i 4 tomiki wierszy.
Namalował dziesiątki obrazów.

Do dzisiaj jest uwielbiany przez miliony
fanów w różnym wieku – od 1 do 100 lat.

Marek Grechuta urodził się 10 grudnia 1945 r.
w
Zamościu.
Następnie
zamieszkał
w
podwarszawskich Chylicach. Tam pobierał pierwsze
lekcje gry na fortepianie u miejscowego organisty.
W 1958 r. jego rodzice rozwiedli się, więc powrócił
z mamą do Zamościa, gdzie uczęszczał do I Liceum
Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego . Wtedy też
założył
pierwszy
zespół
rockandrollowy,
w repertuarze którego znajdowały się m.in. piosenki
Elvisa Presleya, Paula Anki i Franka Sinatry.

Grał w przedstawieniach szkolnych, tańczył,
recytował długie poematy Kasprowicza,
ale na pewno nie myślał jeszcze poważnie
o przyszłości artysty.

W 1963 r. Marek zdał egzamin
maturalny i przeniósł się
do Krakowa, by studiować
architekturę na Politechnice
Krakowskiej. Choć uczył się
bardzo dobrze, to „wiele razy
na wykładach, sprawiał
wrażenie, że wszystko wokół
niewiele go interesuje, patrzył
daleko gdzieś przed siebie..." wspomina jego profesor
Wiktor Zin.
Na studiach poznał Jana Kantego Pawluśkiewcza
(obecnie słynnego kompozytora). Wspólnie założyli
kabaret i zespół muzyczny „Anawa” (z franc.: en avant
- naprzód), w programie którego znalazły się oprócz
skeczy - liryczne piosenki.
Jesienią roku 1967 Marek Grechuta wraz z zespołem
Anawa wystąpił na VI Festiwalu Piosenki i Piosenkarzy
Studenckich w Krakowie. Za oryginalny utwór „Tango
Anawa” - otrzymali I nagrodę, a Marek Grechuta - jako
wykonawca – nagrodę II.




Występ na VI Krajowym Festiwalu
Polskiej Piosenki w Opolu (1968) Nagroda Dziennikarzy dla Marka
Grechuty za wykonanie piosenki pt:
„Serce”
I miejsce w konkursie piosenkarzy
FAMA 68 w Świnoujściu
Nagroda Telewizji na VII Krajowym
Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu
(1969) za kompozycję „Wesele” do
fragmentu dramatu Stanisława
Wyspiańskiego
Główna Nagroda dla Marka Grechuty i
zespołu Anawa za piosenkę „Korowód
II” w IX Krajowym Festiwalu Polskiej
Piosenki w Opolu (1971)

4 lipca 1970 r. Marek Grechuta
zawiera ślub z Danutą Bednarczyk.
Osiedlają się w Krakowie, gdzie
wychowują jedynego syna Łukasza.



Lata 1967 – 1971 to narodziny wielu
przebojów, popularnych po dziś
dzień. Jan Kanty Pawluśkiewicz
i Marek Grechuta komponują muzykę
do tekstów wierszy znanych poetów
i pisarzy, m.in. Stanisława
Wyspiańskiego ( „Wesele”),
Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
(„Ocalić od zapomnienia”), Adama
Mickiewicza (”Niepewność”).
Grechuta sam także pisze liryki, np.
„Będziesz moją panią”, „Świecie nasz”,
cieszą się one olbrzymim uznaniem.
W efekcie powstają wspaniałe płyty.
W 1972 r. u szczytu popularności Marek Grechuta
odchodzi z legendarnego zespołu Anawa i powołuje
do życia grupę WIEM ( W Innej Epoce Muzycznej).
Powstają piosenki o bardziej współczesnym
charakterze, wydane na dwóch płytach: „Droga za
widnokres” (1973) oraz „Magia obłoków” (1975).

W roku 1977 Marek Grechuta i Jan Kanty Pawluśkiewicz
tworzą musical „Szalona lokomotywa”, wyemitowany
przez TVP. Występują w nim obok Maryli Rodowicz,
Grupy Alibabki, Jerzego Stuhra, Zbigniewa Zauchy.


W ciągu kolejnych lat piosenkarz współpracuje z innymi sławnymi
artystami, m.in. Grzegorzem Turnauem, Magdą Umer, Krystyną Jandą
czy zespołem Myslowitz. Duża część jego piosenek jest nagrywana
w krakowskim teatrze STU, tam też ma liczne występy.
Koncertuje również w wielu krajach europejskich, USA, Kanadzie
i Australii. Te podróże staną się później źródłem i głównym tematem
jego przyszłej płyty („Niezwykłe miejsca”).
Marek Grechuta z zespołem Myslowitz

W Piwnicy pod Baranami Marek Grechuta występował przez
wiele lat, równocześnie prowadził Piwnicę pod Różą. Napisał
w tym okresie sporo utworów dla dzieci i właśnie te piosenki
zostały wydane na płycie "Piosenki dla dzieci i rodziców". Jest to
wyjątkowa pozycja w dorobku twórczym Marka Grechuty.

Kolejne płyty: „Wiosna - ach to ty” (1987),
„Krajobraz pełen nadziei” (1989), „Ocalić od
zapomnienia” (1990)

W latach 80. muzyk wydał dwa zbiorki
swoich wierszy pt. „Na serca dnie”
i „Krajobraz pełen nadziei”. Pozostałe
tomiki noszą tytuł: „Będziesz się uśmiechać”,
„Sztandary”.
Grechuta pisze też wiersze
dla swojego syna:
Pochwała kolejki domowej
Jedzie pociąg jedzie
wiezie ludzie wiezie
puszcza dymu szare kłęby
powiedz mi sąsiedzie
dokądże ty jedziesz
bo ja do Szklarskiej Poręby
„Dni, których nie znamy”
Tyle było dni do utraty sił,
Do utraty tchu tyle było
chwil,
Gdy żałujesz tych, z których
nie masz nic,
Jedno warto znać, jedno tylko
wiedz:
Że, ważne są tylko te dni,
których jeszcze nie znamy,
Ważnych jest kilka tych
chwil, tych, na które
czekamy....

Oto jedno ze wspomnień Grechuty:
„Zacząłem malować po wypadku, dachowanie
spowodowało u mnie wstrząs mózgu. Lekarze nie
pozwalali mi ani słuchać muzyki, ani czytać, tworzenie
pasteli stało się więc jedyną formą aktywności…, szybko
zamieniło się w prawdziwą pasję. Rysowałem po
koncertach w Polsce czy za granicą. Kiedy zostawałem
sam w ciszy hotelu, rozedrgany po gorącym wieczorze,
spotkaniach z publicznością i nie mogłem zasnąć,
zaczynałem rysować najczęściej kwiaty i pejzaże.
W ciągu dziesięciu lat w sumie uzbierało się
około trzystu obrazów.”



Wystąpił w filmie dokumentalnym w reżyserii P. Aleksowskiego
„Z pamiętnika mej duszy”.
W 1969 roku wystąpił też w filmie Andrzeja Wajdy „Polowanie
na muchy”.
Piosenki Marka Grechuty często były inspiracją do powstania
wielu muzycznych filmów telewizyjnych („Będziesz moją panią”,
„Korowód”, „Ogród Luizy”).




„Niezwykła osobowość. Mało mówił. Był
tajemniczy, zamknięty w sobie. Dla nas był
bogiem, dużo się przy nim nauczyłem” opowiada jeden z muzyków
akompaniujących kiedyś Grechucie.
„Jego wielkim hobby był sport. Podczas
mistrzostw albo igrzysk olimpijskich
zawieszał na ścianie grafik z godzinami
transmisji i kanałami, na których może
oglądać kolejne wydarzenia sportowe.
Jeździł na nartach, ale niezbyt dobrze.
Gdy tworzył – był nieobecny. Ponoć kiedyś
"komponował," prowadząc samochód. Jechał
na koncert do Jeleniej Góry. Powstał wówczas
piękny utwór, ale o wyznaczonej godzinie
koncertu nie wyszedł na scenę. Zabłądził –
znalazł się w Zielonej Górze.
Lubił bujać w obłokach. Zdarzało się,
że na koncert do Piwnicy pod Baranami
przyszedł w dżinsach i swetrze,
a pod spodem miał... piżamę”.


„Uwielbiał muzykę Bacha i Vivaldiego, muzykę
łąk i lasów, stare polskie czarno-białe filmy
(nie znosił współczesnego kina, pełnego krwi
i przemocy). Lubił sztalugi, orzeszki
w czekoladzie, papier nutowy i białe kartki
papieru. To wszystko dawało mu siłę i ochotę
do pracy.
Kochał dom i bardzo, bardzo kochał swoją żonę
Danusię. Była dla niego najważniejszą nagrodą
w życiu. I najwierniejszym przyjacielem.
Aby wywołać uśmiech na jej twarzy, potrafił za
cały miesięczny zarobek kupić jej walizkę pełną
sukienek. W jednym z wierszy nazwał ją "świętą
żoną".”
wg Beaty Kaczmarczyk („W 6. rocznicę śmierci Marka
Grechuty - Też czuję się zobowiązana…”)

Miał wieloletnie problemy ze zdrowiem, między innymi
z układem krążenia. Do końca jednak walczył z chorobą.

W 1999 roku na jeden z koncertów Marka Grechuty przyszło
ponad 10 tysięcy osób. Mistrz wyszedł na scenę i... nie
zaśpiewał. Ktoś dał mu czerwoną różę. Zespół więc grał, tłum
śpiewał, a on dyrygował ... czerwoną różą.

Zmarł nagle w poniedziałek 9 października 2006 roku.
Spoczął w Alei Zasłużonych
cmentarza Rakowickiego
w Krakowie. Piotr Skrzynecki,
szef Piwnicy pod Baranami,
powiedział o nim: „Marka
Grechutę uważam za
najgenialniejszego piosenkarza
polskiego”.
Grób Marka Grechuty na cmentarzu Rakowickim
Artystę uhonorowano wieloma
nagrodami. Najważniejsze z nich to:
Fryderyk (2002 – dwie statuetki: za
całokształt twórczości),
Krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski
(2000),
Krzyż komandorski Orderu Odrodzenia
Polski (przyznany artyście pośmiertnie
17 października 2006 r.).

Rokrocznie w Polsce odbywają się imprezy i festiwale jego
imienia, np.:
Grechuta Festival Kraków,
Zamojski Festiwal Kultury im. Marka Grechuty,
Festiwal Zaczarowanej Piosenki im. Marka Grechuty.






http://www.grechutafesti
http://alafid.republika.pl/index.htmval.pl/
http://trylogia.ovh.org/mgbiografia.html
http://www.archiwum.zam.pl/thumbnails.php?album=73
http://www.dziennik.com/publicystyka/artykul/w-6.rocznice-smierci-marka-grechuty-tez-czuje-siezobowiazana (tekst Beaty Kaczmarczyk)
oprac. Anna Twardy