Transcript maddenin özellikleri

MADDENİN ÖZELLİKLERİ
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Çevremizde gördüğümüz, dokunduğumuz,
kokladığımız birden çok varlık vardır. Az veya çok yer
kaplayan her varlık madde olarak adlandırılır. Çiçekler,
kalemimiz ve hatta bizde birer maddeyiz. Peki,
çevremizde madde olmayan bir şey var mı?
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Maddeleri gözlemlenebilen ve ölçülebilen
özelliklerine göre tanımlarız. Bunları algılamamızı
görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma
duyularımız sağlar.
Dokunma duyusuyla maddelerin sertlik,
yumuşaklık, esneklik, sağlamlık gibi özelliklerini
algılarız.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Maddelerin tadı olup olmadığını, tadı varsa ekşi
mi, tatlı mı, acı mı olduğunu tatma duyumuzla
algılarız.
Maddelerin şekli, saydamlığı, parlaklığı vb. ile ilgili
özelliklerini görme duyumuzla algılarız.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Diğer duyularımızla algılayabileceğimiz özellikler
Şekilde plastik futbol topları verilmiştir. Toplara
dokunduğumuzda onların yumuşak, esnek olduklarını
fark ederiz. Baktığımızda topların rengini ve
parlaklığını görürüz. Zıpladığında çıkardığı sesten
onların bir top olduğunu anlayabiliriz.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Ek bilgi: Elmas, doğada bulunan en sert
maddelerden biridir. Bu nedenle diğer sert maddeleri
kesmek için elmas kullanırız. Elması kesmek için ise
başka bir elmas kullanırız.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Maddeleri, duyularımızla algıladığımız
özelliklerine göre sınıflandırabiliriz. Örneğin, silgi,
lastik, hamur gibi maddeler esnektir. Maddeleri
bazı özelliklerine göre şöyle sınıflandırabiliriz:
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Saydam – Opak Maddeler
Işığı geçiren maddelere saydam madde denir.
Saydam maddeler renksiz olabileceği gibi farklı
renklerde de olabilir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Pencere, gözlük, bardak gibi camdan yapılmış
maddeler, bazı poşetler saydamdır. Benzer şekilde su
da saydam bir maddedir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Tül perde, buzlu cam, kağıt gibi bazı maddeler
Işığın bir kısmını geçirir. Bu tür maddeler yarı
saydam maddelerdir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Işığı geçirmeyen maddeler ise opaktır. Demir
veya ahşap kapılar, duvarlar opak maddelere
örnektir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Parlak – Mat Maddeler
Bazı cisimler üzerine ışık düştüğünde parlar.
Örneğin çelik tencere, altın, ve gümüşten yapılmış
maddeler, teneke kutular parlaktır.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Odun, toprak gibi maddeler ise üzerine ışık
düştüğünde parlamaz. Bu tür maddeler ise mattır.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Pürüzlü – Pürüzsüz Maddeler
Yüzeyinde girinti-çıkıntı olmayan, düz olan
maddeler pürüzsüzdür. Yüzeyinde girinti ya da çıkıntı
olan maddeler ise pürüzlüdür. Örneğin, portakal
pürüzlü, elma ve domates pürüzsüzdür.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Cam şişenin yüzeyi pürüzsüzdür. Ayakkabımızın altı
ise pürüzlüdür. Ayakkabının altı da cam şişenin yüzeyi
gibi pürüzsüz olsaydı yürürken kayıp düşerdik.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Yüzeyi pürüzlü bir ağaç parçası rende , zımpara ve
cila kullanılarak pürüzsüz, kaygan bir yüzeye sahip
hale getirilebilir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Esnek – Berk Maddeler
Uzayıp kısalabilen, bükülebilen ve kuvvetin
etkisiyle tekrar eski haline dönebilen maddeler
esnektir. Sünger, sapan lastiği ve yaylar esnek
maddelere örnektir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Bu
maddeler bükülmeye çalışıldığında kırılabilir. Berk
maddeler sert ve sağlamdır. Kurşun kalem, tahta, taş,
cam sürahi berk maddelere örnektir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Maddenin başka özelliklerini keşfedelim:
Mıknatıs demir, kobalt, nikelden yapılan maddeleri
kendine çeker. Örneğin toplu iğne, çivi, ataç, kaşık gibi
demirden yapılmış maddeler mıknatıs tarafından
çekilir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Kumaş, cam, tahta ve plastikten yapılmış maddeler
ise mıknatıs tarafından çekilmez.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Maddelerin sahip olduğu diğer özelliklerden birisi
de suda yüzme veya batmadır. Maddelerin bu özelliği
büyüklüğe değil, maddenin cinsine ve şekline bağlıdır.
Örneğin, büyük bir gemi veya bir tahta parçası su
üzerinde yüzerken küçük bir taş parçası suda batar.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Madeni para, cam parçalar, demir çubuk suda
batarken mantar tıpa, top, ağzı kapalı cam veya
plastik şişe suda yüzer.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Bazı maddelerin suyu çekmesi bazılarının
çekmemesi de bir diğer özelliktir. Kazak, gömlek gibi
yün veya pamuktan yapılan eşyalar, süngerler,
havlular suyu yapısına hapseder.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Plastik, cam ve metallerden yapılan malzemeler ise
suyu yapısına hapsetmez. Örneğin tencere, şemsiye
ve tabak gibi maddeler suyu çekmez. Yapısında
naylon bulunan kumaşlar suyu çekmez. Bu nedenle
şemsiye ve yağmurluk naylon kumaştan yapılır.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Cisim, Malzeme, Eşya, Alet
Cisim
Maddeye çeşitli işlemlerle şekil verildiğinde cisim
adını alır.
Çivi, toplu iğne gibi maddeler demire şekil verilerek
yapıldığı için birer cisimdir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Cisim
Sadece katı haldeki maddeler cisim olma özelliğine
sahiptir.
Aynı maddeden farklı cisimler yapılabilir. Örneğin
defter, sandalye, peçete gibi farklı cisimler ağaçtan
elde edilir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Alet
Maddelere şekil vermek ya da onlar üzerinde bir iş
yapmak için özel olarak yapılmış nesnelere alet denir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Alet
Meyve ve sebzeleri kesmeye yarayan bıçak bir
alettir.
Aletler daha çok marangozluk, heykeltıraşlık,
ayakkabı tamiri gibi işlerle uğraşanlar tarafından
kullanılır.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Eşya
Hayatımızı kolaylaştırdığı için evimizde, okulumuzda
veya yanımızda bulundurduğumuz nesnelere eşya
denir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Eşya
Eşyalar uzun süre dayanabilir ancak zaman
içerisinde eskiyen nesnelerdir.
Kanepe, televizyon, halı, ayakkabı, çanta, kalemlik,
soba gibi nesneler birer eşyadır.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Malzeme
Maddeler tüketim amacıyla kullanıldığında
malzeme adını alır.
Malzemeler kullanıldıkça biter, yerine yenisi alınır.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji
MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Malzeme
Yemek yaparken kullanılan baharatlar,yağ ve
yumurta resim yaparken kullandığımız boyalar, silgi,
kalem birer malzemedir.
Malzeme; katı, sıvı ve gaz halde bulunabilir.
Hüseyin SOYLU
Fen ve Teknoloji