Transcript OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ 1. Aşırı Sevgi ve gevşek Eğitim

EVLİLİK, AİLEDE ÇOCUĞUN
KİŞİLİK GELİŞİMİ
Öğr. Gör. Songül DURAN
EVLİLİK







Sevgi,
Arkadaşlık,
Güvenlik,
Cinsel doyum sağlama,
Çocuk dünyaya getirme,
Mutlu olmak
Hukuksal
ÇOCUKLARIN DOĞUŞ SIRASI, SAYISI VE
YAŞ FARKININ RUH SAĞLIĞINA ETKİSİ



Büyük Çocuk Olmak:
Annenin aşırı
dikkati/ihmali
→Kardeşler arası
rekabet
“Büyük, nasıl olsa kendi
işini kendisi görüyor”
Kardeşleri birbiriyle
karşılaştırmak
ORTANCA ÇOCUK OLMAK
Şanssız çocuk
 Büyük kardeşle
kıyaslama
 İlgi ve sevgi küçük
kardeşe

KÜÇÜK ÇOCUK OLMAK
Ailede en çok
şımartılan
 Bedensel ve zihinsel
güç gerektiren ortak
sorunların
çözülmesinde
başarısızlık

TEK ÇOCUK OLMAK
Evde oyun arkadaşı
olmaması
 Kardeşle birlikte
edinilen toplumsal
yaşantıdan yoksun
 Anne babaya
bağımlılık

YAŞ FARKI
<2 yıl →anne hırpalanıyor
 >2 yıl → anne bakım ve ilgiyi unutmakta
çocukların birbirine oyun arkadaşı
olması engellenmekte

GEÇİMSİZLİK VE BOŞANMA
Boşanmaya yol açan baş1ıca nedenler şöyle
sıralanmaktadır:
 Eş1erden birinin ya da her ikisinin evliliğe
hazır olmadan evlilik
 Evliliğe hazır olmadığı halde, sevmediği ve
ortamından uzak1aşmak amacıyla evlenme.

GEÇİMSİZLİK VE BOŞANMA
Erkeğin, annesine bağımlı olması ve eşini
annesiyle özdeş1emesi.
 Eşin kaba güce başvurması, baskı yapması.
 Geçim sıkıntısı gibi ekonomik sonunlar.
 Toplumsal-kültürel uyuşmaz1ıklar.
 Ruhsal uyumsuzluk ve ruhsal bozukluklar

BOŞANMANIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ
ETKİSİ
Tedirginlik
 Gerilim
 Kaygı
 Suçluluk duygusu
 Özgüvensizlik

BOŞANMA ÇOCUKLARA NASIL
YANSITILMALIDIR?
Toplumsal uyumsuzluklar,
 Kaygılı depresyonlar,
 Saldırgan,
 İtaatsiz,
 Okulda başarısızlık

BOŞANMANIN YOL AÇTIĞI RUHSAL
SORUNLAR

6-8 yaş1arında çocuklar, olayı algılayabilmekte;
ancak, ben odaklı yorumlar yaparak, birlikte
oldukları anne ya da babaya kızgınlık, öbürüne
de bastırılmış saldırganlık duymaktadırlar.
BOŞANMANIN YOL AÇTIĞI RUHSAL
SORUNLAR

9-12 yaşlarındaki çocuklar ise, olaya anne baba
açısından da bakabiliyorlar. Boşanma konusunda
kendilerini suçlamıyor; ancak, anne babadan
birine karşı bağlılık duygusu, öbürüne karşı da
çelişkili duygular besliyorlar.
BOŞANMANIN YOL AÇTIĞI RUHSAL
SORUNLAR

Kimi ergen, boşanmanın yasını tutuyor; kimisi,
duygusal desteğe gereksinim duyuyor; kimisi,
bağlılık çatışması yaşıyor; kimisi, çekilmeyi
yeğliyor; kimisi de ailede önemli sorumluluk
almanın tadını çıkarıyor.
AİLEDE ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ
Ailenin çocuk üzerindeki ilk etkileri çok önemli
 Anne-babanın ve ailenin diğer bireylerinin
çocukla olan etkileşimi, çocuğun aile içindeki
yerini belirlemektedir.
 Çocuğa yöneltilen davranış ve ona karşı takınılan
tavır, ilk yaşantıların örülmesinde büyük önem
taşımaktadır.

AİLEDE ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ

Okul öncesi dönemde özdeşim
Olumlu
Olumsuz!!!
AİLEDE ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ
Anne baba çocuğun gelişim dönemlerini bilmeli,
çocuğa karşı tutumu buna göre geliştirmelidirler.
 Çocuğun öğrenme güdüsünün önemi

AİLEDE ÇOCUĞUN KİŞİLİK GELİŞİMİ
Aile ilişkileri →Anne-babanın çocuğa ilişkin
tutumları
 Anne baba ilişkisi
 Aile içi çatışma

OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI

Ailenin çocuk
yetiştirmedeki
tutumunu ve çocuk
yetiştirmeyle ilgili
sorunlarını anlamak
için aile tutum
modeli yararlı bir
yaklaşımdır.

Çocuğun annebabadan aldığı iki şey
vardır: Sevgi ve
Eğitim.
OLUMSUZ AİLE TUTUMU
Yetersiz/Aşırı sevgi
 Gevşek/Sıkı eğitim

OLUMSUZ AİLE TUTUMU
Aşırı sevgi → anne babaya bağımlılık
 Yetersiz sevgi → kendine ve çevreye karşı
güvensizlik ve olumsuz duyguları
 Yetersiz sevginin, aşırı sevgiye göre sonuçları
daha ağır olmaktadır.

OLUMSUZ AİLE TUTUMU
Sıkı eğitim, çocuğa olur olmaz yasaklar koyma ve
yaşanmaz kurallar ile çocuğu yetiştirmedir.
 Fiziksel ceza ön planda
 Sessiz, uslu ve dürüst, küskün, çekingen, kolay
etkilenebilen, huysuz ve aşırı hassas bir yapıya
sahip çocuklar

OLUMSUZ AİLE TUTUMU
Gevşek eğitimde ise “hoş gör, boş ver” anlayışı
egemendir.
 Bencil, sabırsız ve anlayışsız oldukları ileri
sürülmektedir.
 Çocuğun şımarması ve olgunlaşması
engellenmektedir.

OLUMSUZ AİLE TUTUMU

Tutarsızlık, bir günün bir güne uymaması

anne-babanın birbirine çok aykırı ceza ve eğitim
anlayışları
 Çocuklarda
iç çatışmalar ve huzursuzluklar
gelişir, ardından dengesiz ve tutarsız bir
yapı gelişir.
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ 1.
AŞIRI SEVGI VE GEVŞEK EĞITIM:

Bu tutumu gösteren
ailelerde sevgi, çocuğa
şımartılacak derecede
çok verilir ve disiplin
yok denecek kadar
azdır.
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ
1. AŞIRI SEVGI VE GEVŞEK EĞITIM:
Aşırı vericilik/Aşırı koruyuculuk
Çocuktan çok az şey beklenir →erişkinlik
yaşamlarında sorumluluk taşımayan, hep alıcı
bireyler,
Doyumsuz ve bencil bireyler
Alkol, kumar ve madde kullanım riski
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ
1. AŞIRI SEVGI VE GEVŞEK EĞITIM:
Otorite olamayan anne baba
 Katı baskı altında yetişen anne baba
 Sınırların kurulamaması
 Çocuklarda başkaldırıcı ve toplumdışı
davranışlar

OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ
2. AŞIRI SEVGİ VE SIKI EĞİTİM
Aşırı verici ve
koruyucu bir davranış
 Çocuktan yüksek
beklenti
 Nevrotik kişilik riski
 Acımasız bir üst
benlik gelişebilir.

OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ
3. YETERSİZ SEVGİ VE AŞIRI DİSİPLİN

Sıkı eğitim vardır ve
disiplin genellikle
aşırı cezalarla
uygulanır; en küçük
şeyde cezalandırma
(dayak, şiddet) yoluna
gidilir.
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ
3. YETERSIZ SEVGİ VE AŞIRI DİSİPLİN
Çocuk çoğunlukla aşağılanır ve horlanır. Böyle
yetiştirilen çocuklarda saldırgan ve antisosyal
davranışlara eğilim artar. Bu tür ailelerde
büyüyen çocuklar, karşı çıkma ve saldırganlık
gibi yollarla kendilerini kabul ettirmek isterler
ve kendi iç dünyalarını açıklamakta zorlanırlar.
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ
4. GEVŞEK EĞITIM VE YETERSIZ SEVGI

Bu durum yoksul ve
kalabalık ailelerde
gözlenir. Çocuğa
düşen sevgi ve ilgi
payı azdır. Çocuğun
eğitimi de yetersizdir.
OLUMSUZ AİLE TUTUM ŞEKİLLERİ
4. GEVŞEK EĞITIM VE YETERSIZ SEVGI
Çocuklar pasif ve donukturlar.
 Disiplinsiz tutum
 Aşırı iticilik
 Hazır olmadığı çağlarda bağımsızlığa zorlanır;
bir an önce kendi kendisine yetmesi ve kendisine
bakması beklenir.

DİĞER OLUMSUZ AİLE TUTUMLARI:
a. Anne ve babanın tutumları arasında
tutarsızlık
b. Aile içindeki kardeşlere farklı tutumlar
c. Aile içi kutuplaşmalar
OLUMLU AİLE TUTUMU

Sağlıklı tutum:
Ailenin çocuğa karşı
tutumunun iki temel
öğesi vardır;
1. Sevgi,
2. Disiplin.
OLUMLU AİLE TUTUMU
Disiplin = cezalandırma +ödüllendirme
 Tutarlılık ve esneklik
 Çocuğun topluma uyumunu kolaylaştıran
davranışın yönlendirilmesini amaçlar.

OLUMLU AİLE TUTUMU
Katı ve baskıcı disiplin →çocuğun kendilerine
karşı korku, öfke ve kızgınlık içinde olmasına
neden olur,
 Çocuğa saldırgan olmayı ve sorunlarını şiddet
yoluyla çözmeyi öğretir ve
 Zayıf vicdan ve ahlak gelişimine yol açar.

OLUMLU AİLE TUTUMU
Disiplin yeterli düzeyde, çocuğun yaşına uygun
olmalıdır.
 Kurallar açık olmalı ve uygulanabilmelidir.
 Ceza verilmesi gerekiyorsa hemen uygulanmalı
ve üstü örtülmemelidir.
 Anne-babalar çocuklarına sevgi, anlayış, sabır ve
hoşgörü ile disiplin vermelidir.

OLUMLU AİLE TUTUMU
Anne-baba-çocuk ilişkilerini içinde yaşanan
toplumun etkileri belirler.
 Çocukların saygılı, baş eğici, pasif ve uysal kişilik
yapısıyla biçimlendiği kurallara uygun
davranışlar ödüllendirilirken,
 Aktif, sorgulayıcı, atılgan davranışların
cezalandırıldığı görülmektedir.

OLUMLU AİLE TUTUMU

Anne-babaların çocuklarına yönelik tutumlarının
sağlıklı olması, büyük ölçüde onların kendi
içlerinde barışık, dengeli, huzurlu ve birbirlerine
karşı sevgi ve saygılı olmalarına bağlıdır.
KAYNAKLAR
Türkbay T, Akın R, Söhmen G, Söhmen T. Aile
tutumları ve çocuk gelişimi üzerine etkileri.
 Bakırcıoğlu, R. (2010). Çocuk ve ergende ruh
sağlığı. Anı Yayıncılık, 3. Baskı.
