Transcript anne babanın sınav kaygısı

ANNE BABANIN
SINAV KAYGISI

Kaygı: Kaynağı
belirgin olmayan fakat
bireyin korku
tepkilerini daha uzun
süreli ve daha az
şiddetli yaşamasına
neden olan gergin hal.
Kaygıyı Tetikleyen Unsurlar
Konu sınavsa ;




Sınava orta düzeyde hazır
olmak
Olumsuz düşünceler
(Aile,arkadaş, sosyal
çevrenin olası yorumları)
Yüksek beklenti
Gelecek konusundaki
belirsizlikler
ANNE BABANIN EN BÜYÜK
PROJESİ:ÇOCUKLAR
ÇOCUĞU KAYGIYA İTEN NEDENLER
ARASINDA ANNE- BABA BAŞROLDE
OLABİLİR Mİ?
Bu cümleler tanıdık geliyor mu?







Acaba iyi bir geleceği olacak mı bunu için okuması üni. Mezunu olması
şart.
Ben dr. Olmak istemiştim ama okutmadılar ya da farkına varamadık
yeterince uyaran ilgilenen dersaneye, özel okula gönderen ,kitaplar
alan olmadı. Benim çocuğum benim olamadıklarımı olacak.
Sınav 2 saat ne yaptıysa yapacak bu sürede başaramazsa…..
Düşünmek bile istemiyorum.
O yeter ki derslerine odaklansın diye ona her türlü ortamı
hazırlamalıyım. Ne odasını toplasın, ne evde bana yardım etsin yeter ki
çalışsın kazansın başka şey istemem.
Benim için önemli olan onun mutluluğu ama doktor olursa mutlu
olacaktır. Mevki ve para sahibi olmak önemli.
Deneme sınavlarına girmek istemiyor, halbuki kaçıncı olacak merak
ediyorum.
Onun için herşeyi yapıyorum onunsa yapması gereken yalnızca
çalışmak. Bu sefer de başaramazsa sanayiye vereceğim görsün hayat
nasılmış bakalım.
ANNE BABA TUTUMLARI VE
KAYGI ORTAMINA ETKİSİ
MÜKEMMELİYETÇİ (YETKİNCİ) ANNE BABA TUTUMU
Mükemmeliyetçi anne babalar çocuklarından her şeyin en iyisini bekler. (Aşırı
beklenti) Kendi gerçekleştiremedikleri şeyleri çocuklarının gerçekleştirmesini
beklerler. Çocuklarından yüksek başarı beklerler. Ayrıca çok iyi resim yapmalı,
şarkı söylemeli, iyi konuşmalı lider olmalı, iyi yüzmeli koşmalı, herkesin parmakla
göstereceği örnek davranışlar sergileyen bir çocuk olmalıdır. Bu tutumda olan
anne babalar çocuklarını oldukları gibi kabul etmezler, her alanda çocuklarının
kapasitelerini zorlarlar. Çocuklarının eksik olan kısımlarını özel derslerle telafi
etmeye çalışırlar. Çocuğun kaldıramayacağı yükler yüklenir. Çocuğun yanlış
yapmaya hakkı yoktur. Anne babaların kuralları ve kalıpları vardır, çocuklar bu
kurallara uymak zorundadır.
Çocuklarını sık sık diğerleri ile kıyaslarlar
Çocuğun başarısı ile yetinmezler
Beklentileri çocuğun yaşına gelişim düzeyine yeteneklerine uygun değildir.
Çocuğu ayrı bir varlık olarak kabul edemezler. Çocuğu yetersiz ve kusurlu
bulan ve duygularında ne kadar haklı olduğunu kanıtlamaya çalışan anne baba
çocuğu yetkin bir duruma getirerek onu benimsemeye çalışır.
Mükemmeliyetçi Ailelerde
Yetişen Çocukların Özellikleri







Çocuk, ailenin beklentisini karşılayacak yeterlilikte değilse “aptalın
tekiyim”, “başarısızım” gibi kendi benliğine ilişkin olumsuz
değerlendirmeler yapar.
Ne yaparsam yapayım istediklerini yapamıyorum denememe gerek
yok diye çalışmaktan vazgeçebilir.
Anne babanın beklentisini karşılayabilecek kapasitede olan
çocuklar ise beklentilerin aşırılığından sıkılarak çaba göstermekten
vazgeçerek anne babasını cezalandırabilirler.
Aşırı titiz ya da tam tersi dağınık çocuklardır
Kendilerine güvenleri yoktur
Başarısızlığa uğradıklarında kolayca hayal kırıklığı yaşarlar
Yanlış yapmaktan korkarlar
GÜVEN VERİCİ, DESTEKLEYİCİ
AİLE TUTUMLARI

Güven verici, aile
tutumunda çocuklara karşı
hoşgörü ve destekleme
vardır. Anne baba
çocuğunu olduğu gibi
kabul edip destekler.
Çocuklarına karşı sevgi
doludurlar.
Çocuğun ilgilerini,
yeteneklerini göz önünde
tutarak, yeteneklerini
gerçekleştirebileceği
ortamlar hazırlarlar.
Anne baba birbirlerine ve çocuğa olan duygularında açık davranır. Aile içinde
güven
ve şeffaflık vardır. Problemlerle nasıl baş edebileceğini birlikte araştıran, huzurlu bir
aile
ortamı vardır.

Anne babalar çocuklarına karşı hoşgörülüdürler, onları desteklerler, çocuklarıyla
ilgili
kararlar alırken seçenekler sunarlar, çocuğun seçtiği davranıştan ders almasına izin
verirler.

Aile ortamı çocuğa kendini anlatma özgürlüğü veriyorsa çocuk sağlıklı biçimde
gelişir. Aileyi ilgilendiren kararlar alınırken çocuğun fikri sorulur. Çocuğun
fikirleri ne kadar mantıksız ve basit olursa olsun mutlaka saygıyla dinlenir, çocuk
susmaya değil konuşmaya teşvik edilir.

Ailede evde ve toplumdaki kuralların sınırları bellidir. Çocuk neyi nerede
yapacağını veya yapmayacağını bilir. Evde uygulanacak kuralları çocuklarıyla
birlikte
belirlerler ve bu kurallara herkes uyar.

Anne ve baba çocuğa davranışlarıyla iyi bir modeldir. Çocuklarından görmek
istemedikleri davranışı kendileri de yapmak istemezler.

Çocuk belirli sınırlar içinde özgürdür. Çocuğa şiddet ve duygusal yaptırım gücü
yerine,
anlatarak ikna etmeye çalışırlar.

Hoşgörü, güven, destek, tutarlılık,
seçenek sunma, dinleme
Demokratik Ailelerde Yetişen
Çocukları Özellikleri:







İlgi ve hoşgörü çocuğa kabul edildiği mesajını verir.
Çocuk anne babaya bağımlı olarak düşünmez kendi
geleceğini oluşturma çabasına girer.
Sınav sonucu iyi de olsa kötü de olsa bunun kendi meselesi
olduğunu çözümün de kendisinde olduğunu bilir.
Sosyal uyumu yüksektir.
Sorumluluk sahibi olduğundan kendisi ile ilgili kararları daha
doğru ve bilinçli alır.
Kendisine güven duyar.
Yaptığı yapmadığı şeylerin sorumluluğunu alır.
AŞIRI KORUYUCU ANNE
BABA TUTUMLARI




Bu tip aileler, çocuğa gereğinden çok özen gösterirler. Koruyucu tutum daha çok anne ve çocuk
arasında gözlenir. Her türlü kararı çocuk yerine aile alır. Geç kavuşulan, aşırı istenilen, tek çocuk,
tek erkek veya kız çocuk gibi çocuklar genellikle abartılmış bir koruma çemberi içinde büyürler.
Genellikle bu tür çocuklar erken konuşup geç yürürler. Aile tarafından çocuğun her çağrısına
cevap verilir. Çağırmasa da cevap verilir.
Bu tip aileler çocuklarının üzerlerine titrerler. Çocuğa zarar gelebilecek ortamlardan kaçınırlar.
Ağlamasın, üşümesin, terlemesin, hasta olmasın, yorulup incinmesin, mikrop kapmasın diye aile
üyeleri ellerinden gelen tüm gayreti gösterir.
“Sana güveniyoruz ama diğerlerine güvenmiyoruz” anlayışı hakimdir.
Korucu tutumla yetişen çocukların özellikleri









Aşırı bağımlı, özgüveni gelişmemiştir
Sosyal gelişimi zedelenir
Toplum tarafından kabulü zorlaşır
Kendini gruba kabul ettirmek için isyankar olabilir
Tek başına kararlar alamaz
Ailede 1 numara olduğu için sosyal yaşamda bunu bulamamanın düş kırıklığını yaşar.
Anne babanın dillendirdikleri kaygılar (ya da davranışlarına yansıyan) çocuğu 2 kat kaygılı yapar.
Kendi başlarına çalışamaz onay almadan yeterince çalıştıklarına inanmazlar
Sınava da anne baba istediği için çalışırlar
Tutarsız Anne Baba Tutumu

Çocuğun belirli bir davranışı anne ve baba
tarafından farklı yorumlanır. Annenin
kuralını baba bozar babanın kuralını anne

Anne babalar aynı davranışı kimi zaman
normal karşılarken kimi zamanda
cezalandırabilirler.
Tutarsız Anne baba Tutumu ile Yetişen
Çocuğun Özellikleri:





Bu durumda çocuk neyin doğru
neyin yanlış olduğunu
anlayamamaktadır. Ne zaman
nasıl davranması gerektiğini
öğrenemez.
Bu durum sürekli bir angsiyete,
tedirginlik haline neden olur.
Sınav sonucuna da ailenin ne
tepki vereceği belli değildir o
nedenle her sınav gerginlik
sebebidir.
Büyüdüklerinde karşısındaki
insanlara zor güvenirler.
Karar vermekte güçlük yaşarlar


SERBEST ANNE BABA TUTUMLARI
(ÇOCUK MERKEZLi AİLE)
Çocuklarına özgür ve eşit ortam yaratma isteği
ile doğmuştur. Anne babanın çocuğa egemen
olma ve onun üzerinde baskı kurma eğilimi
yerine, çocuğun başına buyruk yetişmesi,
dilediğince davranması ve çocuğun üzerinde
aile denetiminin olmaması vardır. Çocuğun
aşırı hareket ve davranış serbestliği vardır.
Kendisine ve çevresine zarar
verebilecek davranışlarda bile denetimden
uzaktır, aile müdahale etmez. Sınırları
çizilmemiştir.
Ara sıra verilen ceza ya da kısıtlamalar ilke
haline dönüşmemiş caydırıcılıktan uzak
hareketin yanlışlığını anlaşılır kılmaktan uzaktır.
Çocuk ailenin zayıflığını kendi çıkarları
yönünde kullanır.
Örn:” …….. Almazsan ders çalışmam” vb.
istekler yerine geldikçe de çocuk daha bencil
ve sorumsuz bir kişilik kazanır.
SERBEST TUTUMLA YETİŞEN
ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ








Devamlı birilerinden hizmet beklerler
Her isteklerinin yapılmasını beklerler
Okuldaki kurallarla karşı karşıya
kaldıklarında hayal kırıklığına uğrarlar
Diğerlerinin dikkatini çekmeye çalışırlar
Bencil ve saygısızdırlar
İstekleri buyruk niteliği taşımaktadır
Toplumun vermediği hakları kendilerine
tanımaya çalışırlar
Sınavı derslerin okulun onlar için çok fazla
anlamı yoktur. Özgürlükte sınırsız yaşamak
varken sıkıntıya girmeyi kendi kendilerine
tercih etmezler.
OTORİTER TUTUM




Çocukla tartışmadan anlaşmadan isteklerini dikkate almadan
anne-baba tarafından belirlenen kural v emirlerin çok katı şekilde
uygulanmasıdır.
Çocuğun davranışları katı standartlarla değerlendirilir, hata ve
yanlış yapma hakkı yoktur. Çocuktan kurallara sorgulamadan
uyması beklenir, evde her şey kurallara ve saatlere bağlıdır Baskıcı
ve otoriter ailenin verdiği eğitimde ceza verici bir yaklaşım vardır.
Aile cezayı iyi
bir ders olsun, bir daha hata yapmasın mantığı ile verilir ve bu
cezalar genelde çocuğa göre ağır cezalardır. Ailenin verdiği disiplin
çocuğu hayatından bıktırır. Çocuğun en doğal hakları bile çocuğa
uslu olmasının bir ödülü olarak verilir.
Bu tür ailelerde büyüyen çocuklardan başarı beklemek yanlış olur.
Çocuk anne babanın kurallarını yerine getirme çabasında olduğu
için kendini ifade edemez.
Ailenin belirlediği kurallar ve sınırlar içinde çocuklarını kendine
özgü yapıları adeta yok sayılır.
Otoriter Bir Ailede Yetişen
Çocukların Özellikleri










Stresli, tedirgin çocuklardır
Kendine olan güveni hemen hemen yok
gibidir
Sessiz çekingen başkalarının etkisinde
kolayca kalabilen çocuklardır
Sürekli eleştirildiği için aşağılık duygusu
geliştirebilir
Dıştan denetimlidirler. Kendi başlarına
karar veremezler dışarıdan birilerinin onu
yönlendirmesini beklerler.
Tam tersi çocuk isyankar da olabilir.
Sınavı anne babanın onayını almak için
geçilmesi gereken bir engel olarak görür.
Sınavın başarısız geçmesini ceza
kaynağı olarak gören çocuk, sınavı
gerçek amacına uygun olarak
düşünemez.
Sınav sonucu zayıfsa aldığı ceza
karşısında kendisini değersiz ve aptal
hisseder. Özgüven deformasyonu yaşar
KAYGIYI ENGELLEMEK İÇİN
NELER YAPABİLİRİZ:



Onlarla konuşun kaygının nedenlerini bulun sizin
tutumunuzdan kaynaklanıyor olabilir.
Hissettiklerini kağıda dökmeleri için onları
destekteyin. Bunun sonucunda olumsuz yargılarını
bir kenara toplayın. Bunu aşabilmeleri için
çocukluklarından bu yana istedikleri, çalıştıkları için
başardıkları ama farkında olmadıkları kazanımları
vurgulayın.
Onları koşulsuz sevdiğinizi ve sınav sonucu ya da
herhangi başka olumsuz şeyin bu gerçeği
değiştiremeyeceğini söyleyin. Söylediklerizde
samimi olun ve beden diliniz de aynı mesajı versin.



Sözlerinizi, beden dili ve ses tonu desteklemiyorsa yani ağızlarından çıkan ile
bedenlerinin söylediği çelişiyorsa çocuk daha çok beden diline dikkat edecektir.
Zorunluluk ifade eden sözleri mümkün olduğunca az kullanmaya çalışın.
Gereğinden fazla fedakarlıktan kaçının ve bunları hatırlatmayın. Örneğin bir yıl boyunca
eve misafir çağırmamak, evde televizyonu açmamak gibi.

Çocuk bu durumu ailemin bu fedakarlıklarına yanıt vermek zorundayım biçiminde
düşünerek daha fazla kaygılanabilir

Sınavın bir zeka ölçer olamadığından herkesin birşeyleri başardığı üstün yönlerinin
olduğundan söz edin. Kendisinde güçlü gördüğü yeteneklerinden bahsedin. Kendinden
vazgeçmemesini sağlayın.
Meslek seçiminde de ona faydası olabilecek gözlemlediğiniz becerilerinden söz edin. Bir
tek sınav başarısızlığının hayatta başarısız olmakla aynı anlama gelmediğinden söz edin.
Herkesin kolaylıkla anlayamadığı dersler olabileceğinin farkına varmasını sağlayın.
Anlık kaygı ve stres halinde nefes egzersizleri uygulaması için ona yardımcı olun. Siz de
yaşamınızda bu basit tekniği uygulayın
Kasma gevşeme egzersizlerini, yoga, meditasyon tekniklerini uygulayın. Haftanın belirli
günleri düzenli spor yapmaları için onlara örnek olun ve destekleyin.
Cola, Nescafe vb. vücütta kaygı tepkisinin tekrarlanmasına neden olan içeceklerin çok
fazla tüketilmesine engel olun. Yoğurt, balık. Yeşil yapraklılar vb. besinlerin tüketilmesine
önem verin.
Enerjiyi daha uzun süre belli seviyede tutan kuru meyvelerin (Kuru kayısı,üzüm, erik vb)
ve yağlı tohumların (fındık, badem, ceviz vb.) çalışma aralıklarında yenmesini alışkanlık
haline getirmeleri için teşvik edin.







Çocuğunuzu hiçbir
zaman başka çocuklarla
kıyaslamayın
Beklentileriniz ile
çocuğunuzun
yapabilecekleri birbiriyle
uyumlu olursa
çocuğunuz daha az
kaygı yaşayabilir.

Çocuğunuzu taktir edin.
Çocuğunuzun, sürekli olumsuz
yanlarını, yapamadıklarını
vurgulamak yerine, olumlu
yanlarını görmek onun
kendisine olumlu bakmasını
kolaylaştırır.

Sık sık eleştirmek yerine,
geçmişteki başarılarını
onaylayın. Olumlu yanlarını ve
çabalarını tespit ederek övün.

Birbirinize bağlılığın
amaç, sınavın araç
olduğunu unutmayın.
Çocuğunuzun ders
çalışması ve sınavda
başarılı olması uğruna
onunla ilişkilerinizi
tehlikeye atmayın

İyinin düşmanı mükemmeldir.Sizin
beklentileriniz; çocuğunuzun mükemmel
olması olabilir. Ancak bu, iyiye sevinip
mutlu olmanıza engel olmamalıdır.

Öğrenci sınavda başarılı olamazsa
yaşayacağı durumu bir ceza gibi
göstermeyin.

"Eğer kazanamazsan, falan okula
gidersin." gibi sözler onun gideceği
okulu, yapacağı işi sevmesine imkan
bırakmaz.

Çocuğun eğitim alabilmesi ve
yararlanabilmesi ancak okulunu ve
eğitimi sevmesiyle mümkündür
NEFES ALMA EGZERSİZİ



Nefes almanın kendisi bir gevşeme ,rahatlama
yoludur.
Bütün rahatlama egzersizleri içerisinde,
egzersizin bir parçası olarak kullanılmaktadır..
Doğru ve derin nefes almanın doğrudan
damarları genişletme ve kanın bedenin en uç
ve en derin noktalarına kadar ulaşmasını
sağlama özelliği vardır




-Nefes almadan önce ciğerlerinizi
iyice boşaltın
-Ciğer kapasitenizi hayali olarak
ikiye bölün ve bir iki diye içinizden
sayarak ciğerinizin bütününü
doldurun.
- Kısa bir süre bekleyin ve yine bir
iki diyerek nefesinizi aldığınızın iki
katı sürede verin.göğüs
kemiklerinizin hareketli bir köprü
gibi açılıp kapandığını
hissetmelisiniz.
- Bunu arka arkaya 2 – 3 kez
tekrarladıktan sonra 4-5 kez normal
nefes alın. Çünkü sürekli bu şekilde
tekrarlarsanız başınız dönebilir.

Kasma Gevşetme egzersizini de sakin bir
ortamda hafif müzik eşliğinde yönergeyi
yumuşak bir ses tonu ile okuyarak
uygulayabilirsiniz.