Transcript کلیک کنید
www.company.com روش تحقیق جلسه دوم www.company.com تعاریف: • در تعريف جامعه آماري به اين نكته اشاره مي‌شود كه افراد جامعه حداقل ديگري كه داراي يك صفت مشترك هستند .با توجه به اين تعريف ،هر صفت از يك فرد به فرد ديگر جامعه تغيير كند را متغير مي‌ناميم .بنابراين متغيرها مقادير كيفي عبارتند از ويژگيهاي افراد ،اشياء ،واحدها و غيره كه مي‌توانند يا كمي اختيار كند .از جمله اين مقادير مي‌توان قد ،وزن ،بهره هوش ي و امثال آن را نام برد. www.company.com انواع متغيرها • • • • بر اساس ارزش :به سه دسته تقسیم می شوند -1متغيرهای کمی و قابل اندازه گيری -2متغيرهای کیفی که مقادیر عددی بخود نمی گيرند بلکه ارزشهای کیفی را می پذیرند. -3متغيرهای دووجهی، www.company.com متغيرهای کمی و کیفی مقادير متغيرها مي‌تواند مقوله‌اي یا کیفی ) (Categoricalباشد، مانند رنگ چشم يا جنسيت ،يا اينكه كمي باشد مانند طول ،قد ،وزن و بهره هوش ي .به عبارت ديگر از اين دودسته متغير مي‌توان تحت عنوان متغيرهاي كيفي و كمي ياد كرد. www.company.com الف ) متغيرهای کمی • • متغيري كه با عدد بيان مي شود. مثال :وزن ،قد ،سن ،فشار خون انواع متغيرهاي كمي : مقدار پذير را به عنوان گسسته یا منفصل :متغيري كه بتواند مجموعه اعداد شمارش اختيار كند. خود مثال :تعداد فرزندان ،تعداد افراد خانواده ،تعداد انگشتان دست • مقدار خود ،تمام اعداد حقيقي ممكن را پيوسته یا متصل :متغيري كه بتواند بين د و اختيار كند. صفر مطلق ندارد ) الف :فاصله اي ( ب :نسبي (صفر مطلق دارد ) مثل :دماي هوا مثل :قد ،وزن ،درآمد www.company.com ب) متغير کیفی • متغيري كه نمي توان آن را با مقياس عددي بيان كرد اما حاالت مختلفي دارد و کيفيت صفات با آن معرفی می شود. مثال :جنس ،گروه خون ،رنگ چشم ،رنگ مو انواع متغيرهاي كیفی : • اسمي : الف -دوحالته :جنس (مونث ،مذكر ) ب -چند حالته :نژاد (سفيد ،سياه و ،)..گروه خون • رتبه اي ي (خفيف ،متوسط ،شديد ) ،ميزان تحصيالت ( بيسواد، :شدت بيمار ديپلم ،ليسانس ،) ... ،ميزان عالقه به مطالعه (كم ،متوسط ،زياد ) www.company.com متغير دووجهی یا د و ارزش ی و چندوجهی یا چند ارزش ی: • مانند مدرک تحصیلی و درآمد که می توان به هر یک از درجات آنها عدد یا ارزش معینی را اختصاص داد. www.company.com نامگذاري متغيرها در پژوهشهايي كه با مشاهده متغيرها و توليد داده‌ها سروكار داريم بايد متغيرها را نامگذاري كرد :اين امر در آزمودن فرضيه‌ها ،به ويژه در پژوهشهاي آزمايش ي ،بايد رعايت شود. www.company.com نامگذاري متغيرها بر اساس رابطه به سه دسته تقسیم می شوند: ـ متغير مستقل) ( Independent variable ـ متغير وابسته) ( Dependent variable -متغيرهای میانگر یا واسطه www.company.com - ۱متغيررر مسررتقل :متغيــر مســتقل متغيــري اســت كــه در پژوهش‌هــاي تجر ــي بــه وســيله پژوهشــگر دســت اري مي‌ش ـود تــا تاثير( يا رابطه) آن بر روي پديده ديگري بررس ي شود. www.company.com - ۲متغيــر وابســته یــا تــاب :متغيــر وابســته ،متغيــري اســت كــه تأثير (يا رابطه) متغير مستقل بـر آن مـورد بررسـ ي قـرار مي‌گيـرد. بــه عبــارت ديگــر پژوهشــگر بــا دســت اري متغيــر مســتقل درصــدد آن اسـ ــت كـ ــه تغيي ـ ـرات حاصـ ــل را بـ ــر متغيـ ــر وابسـ ــته مطالع ـ ـه نمايد. www.company.com بررس ی ميزان مطالعه دانشجویان بر توان یادگيری آنها www.company.com بررس ی تاثير تکنولوژی آموزش ی( کامپیوتر) بر ميزان افزایش یادگيری دانش آموزان www.company.com -3متغيرهای میانگر یا واسطه • به عنوان رابط بین متغیر مستقل و وابسته قرار می گیرد. • مثال در رابطه بین محیط زیست آلوده و فقر محیط زیست آلوده درآمد ضعف سالمتی ،کاهش نیروی کار ،کاهش فقر www.company.com متغيرهای جانبی اين متغيرها به عنوان رابط بين متغير مستقل و متغير وابسته قرار مي‌گيرد. متغير جانبی تعديل كننده متغير تعديل كننده متغيري است که بر جهت رابطه يا ميزان رابطه متغيرهاي مستقل و وابسته مي تواند موثر باشد .اثرات اين متغير قابل مشاهده و اندازه‌گيري است .به متغير تعديل کننده گاهي متغير مستقل فرعي نيز گويند .براي نمونه متغير جنسيت در بررس ي رابطه روش تدريس و يادگيري دانش‌آموزان يک متغير تعديل کننده است. پژوهشگر می تواند آن را انتخاب و اندازه گيری یا دستکاری کند تا متغيرهای مشخص شود آیا تغیير آن موجب تغیير همبستگی بين مستقل و تابع می شود یا خير www.company.com متغير جانبی كنتر ل : در يک پژوهش اثرات همه متغيرها قابل بررس ي نيست، در چو ن پژو هشگر می تواند اثرات برخي متغيرها ثابت نگه دارد یا اث ر آنها را خنثي کند .اينگونه متغيرها که اثرات آنها توسط پژو هشگر قابل متغير کنتر ل گويند. حذف است را www.company.com بررس ی تاثير والدین با سواد و ی سواد بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان متغير جانبی مداخله‌گر یا مزاحم متغير مداخله‌گر از ديدگاه نظري بر متغير وابسته تاثير دارد اما قابل مشاهده و سنجش نيست تا به عنوان متغير تعديل کننده محسوب شود و نه اثرات آن قابل خنثي کردن است تا به عنوان متغير کنترل محسوب شود. این متغيرها قابلیت تعمیم پذیری یافته ههای پژوهش را کاهش می دهند. www.company.com به سخن دیگر مداخله گر متغيری است که فقط در ذهن وجود دارد ،نمی توان آن را دید ،شنید ،احساس کرد اما می توان آن را از روی رفتار استنباط کرد .نکته مهم این است که متغيرهای مداخله گر در تحلیل نهائی و تفسير و تبیين نتایج مد نظر قرار می گيرند. متغير مداخله گر به عنوان رابط بين متغير مستقل و وابسته عمل می کند . متغير مستقل -------متغير مداخله گر -----متغير وابسته در تشویق کالمی کودک موجب می شود که آن رفتار بصورت عادت آید تشویق کالمی = متغير مستقل رفتار عادی = متغير وابسته خرسندی کودک از تشویق کالمی = متغير مداخله گر در این مثال بازاریا ی ،هزینه تبلیغات که متغیير مستقل است بر حجم فروش به عنوان متغیير وابسته اثر می‌گذارد .در این میان توان خرید مشتری به عنوان متغیير مداخله گر و قیمت به عنوان متغیير تعدیل کننده است. www.company.com انرواع مقيراس انردازه گيرري متغيرهراMeasurement Scales • يك متغير را مي‌توان در سطوح مختلف اندازه‌گيري كرد .اندازه گيری روش ی است که از طریق آن به یک صفت یا ویژگی عددی نسبت داد. به عبارت دیگر ،اندازه گيری عبارت است از تبدیل کمی به کیفی . به‌طور كلي چهار سطح يا مقياس براي اندازه‌گيري متغيرها مي‌توان منظور داشت :مقياس اسمي ،مقياس رتبه‌اي ،مقياس فاصله‌اي و مقياس نسبتي. www.company.com مقياس اسمي Nominal Scale • مقياس اسمي براي اندازه‌گيري متغيرهاي کیفی به كار مي‌رود .اين مقياس شامل حداقل دو مقوله متمايز است كه هيچگونه تقدم يا تأخر در آن وجود ندارد .به عبارت ديگر ميان مقوله‌هاي مقياس اسمي نمي‌توان ترتيب خاص ي ً درنظر گرفت .مثال براي متغير جنسيت ،دو مقوله نمي‌توان ترتيب ويژه‌اي منظور داشت. www.company.com مقياس رتبه‌اي Ordinal scaleیا ترتیبی • مقياس رتبه‌اي براي اندازه‌گيري متغيرهايي ب ار مي‌رود كه پيوسته بوده شرط ضروری اندازه گيری در این مقیاس رعایت مالک رتبه بندی است. ً مثال براي تعيين رتبه‌هاي كن ور مي‌توان مقياس رتبه‌اي را ب ار برد و افراد را در مراتب :رتبه اول ،دوم تا رتبه آخر دسته‌بندي كرد .از جمله متغيرهايي كه مقياس رتبه‌اي براي آنها ب ار مي‌رود متغير نگرش مي‌باشد .عملیات ریاض ی مانند ضرب تقسیم و جمع را نمی توان برای آن بکار برد. www.company.com مقياس فاصله‌اي Interval Scale • مقياس فاصله‌اي مقياس ي است كه به‌وسيله آن مي‌توان متغيرهاي كمي را كه داراي مبدأ اختياري هستند اندازه‌گيري كرد .به وسيله اين مقياس نه‌تنها مي‌توان افراد را رتبه‌بندي كرد بلكه تفاوت آنها ،از نظر صفت متغير مورد مطالعه ،را نيز مي‌توان معين ً ي كرد .اما اين مقياس داراي صفر مطلق نمي‌باشد .مثال براي اندازه‌گير هوش، ارزيا ي عملكرد از مقياس فاصله‌اي استفاده مي‌شود .چه متغير هوش داراي مقدار صفر نمي‌باشد . • فاصله بين واحدهای اندازه گيری مشخص است. www.company.com مقياس نسبي Rates Scale • مقياس نسبي ،كه باالترين سطح اندازه‌گيري است ،مقياس ي است كه داراي مبدأ صفر مطلق بوده و از فاصله‌هاي مساوي برخوردار است .براي هردو مقدار اين مقياس مي‌توان نسبتي را تعيين كرد كه حاكي از بيش ي مقدار صفت متغير در ً يك فرد نسبت به فرد ديگر مورد مطالعه باشد .مثال در اندازه‌گيري سالهاي خدمت كاركنان ،مي‌توان فردي يافت كه تازه استخدام باشد و سابقه خدمتش ً صفر باشد .همچنين ،مثال ،مي‌توان نسبت سابقه خدمت دو نفر كه ي ي داراي ي5سال است را حساب كرد .دراين مثال ،نفر اول سابقه خدمت 10سال و ديگر سابقه خدمتش دوبرابر نفر دوم است و نسبت سابقه‌شان 2مي‌باشد كه مساوي نسبت سابقه خدمت دونفر ديگر از كاركنان است كه سابقة خدمت آنان به‌ترتيب 6سال و 3سال مي‌باشد .به عبارت ديگر مقياس نسبتي عالوه بر دارا بودن ويژگيهاي مقياس فاصله‌اي داراي مبدأ واقعي( صفر مطلق) نيز مي‌باشد . www.company.com بر اساس ماهیت و روش تحقیقات علمی • -1تحقیقات تاریخی • تحقیقات توصیفی • تحقیقات همبستگی • تحقیقات علی • تحقیقات تجربی ( آزمایش ی) www.company.com تحقیقات تاریخی • با استفاده از اسناد ومدارک معتبر انجام می شود تا از این طریق بتوان ویژگی های عمومی و مشترک پدیده ها و حوادث تاریخی و دالیل بروز آنها را بیان کرد. • • • • • بررس ی اوضاع و اوحال دولتها و نوع روابطشان با مردم مشکالت :عدم حضور محقق در صحنه واقعه سازمان دادن اطالعات امکان تهیه مدارک کافی برای محقق وجود ندارد بعض ی از منای معتبر نیستند www.company.com در مورد تحقیقات تاریخی باید انجام دهد: کارهایی که یه محقق • ً اوال :مدارک و اسناد را بررس ی و ارزیا ی کند و اسناد و شواهد معتبر • را مبنای تحقیق خود قرار دهد. ً دوما تا حد امکان مدارک و شواهد مورد نیاز را کامل کند و بين آنها • ارتباز منطقی برقرار نماید. ً سوما از دخالت دادن نظریات شخص ی و تعبير و تفسيرهای غيرمنطقی خودداری نماید. www.company.com منابع تحقیق تاریخی به دو گروه عمده تقسیم می شوند: • -1مناب دست اول ً که مستقیما در ارتباط با حادثه یا پدیده هستند. -2مناب دست دوم یا دست چندم که بطور غيرمستقیم در ارتباط با حادثه قرار میگيرند و ممکن است به صورت نقل قولهای مستقیم یا غيرمستقیم یا کتبی یا شفاهی چند دست بگردند و از سندی به سند دیگر انتقال یابند. www.company.com تعدادی از منابع تاریخی بدین شرح است: • • • • • مناب مکتوب مانند :کتابها ،سفرنامه هاف تابلوهای خطاطی ،بیوگرافيها، شجره نامه ها ،کتیبه ها که از اعتبار باالیی برخوردارند. مناب شفاهی :ضراب املثلها ،خاطره ها ،نقل قولها ،نوارهای ضبط شده، موسیقی ،شعر ،طنزهایی که بر سرزبانهاست. مناب تصویری :تابلوهای نقاش ی ،عکسهاف فیلمهاف کروکيها ،نقشه ها و ... مناب ساختمانی :آثار باستانی ،کاخهاف مقبره ها و ... مناب مادی و ابزاری www.company.com تحقیقات توصیفی • • می خواهد بداند ماهیت پدیده ،ش ی ،متغير یا مطلب چیست. • به عبارت دیگر این تحقیق وض موجود را بررس ی می کند و به توصیف محقق بدنبال چیستی و چگونه بودن موضوع است منظم آن می پردازد و ویژگيها و صفات ،ماهیت و روندهای آن را مطالعه و در صورت لزوم ارتباط بين متغيرها را بررس ی می نماید. www.company.com تحقیقات همبستگی یا همخوانی • • • • • ً برای کسب اطالع از وجود رابطه بين متغيرها انجام می پذیرد ولی اا زاما در آنها کشف رابطه علت و معلولی مورد نظر نیست. اساسا ً همبستگی به دو شکل وجود دارد: مثبت و منفی همبستگی مثبت آن است که جهت تغیير در یک متغير با جهت تغیير در متغير دیگر همسو باشد .یعنی اگر یکی افزایش باید دیگری هم افزایش یابد. همبستگی منفی :جهت تغیيرات یک متغير با جهت تغیيرات متغير دیگر همسو نباشد .افزایش یکی کاهش دیگری را در پی داشته باشد. www.company.com • در ايـ ــن نـ ــوع تحقيقـ ــات رابطـ ــه ميـ ــان متغيرهـ ــا بـ ــر اسـ ــاس هــدف پــژوهش تحليــل مــي گــردد .در تحقيقــات همبســتگي اگـ ـ ــر هـ ـ ــدف پـ ـ ــيش بينـ ـ ــي متغيرهـ ـ ــاي وابسـ ـ ــته بـ ـ ــر اسـ ـ ــاس متغيرهــاي مســتقل باشــد بــه متغيــر وابســته متغيـر مــالک و بــه متغيــر مســتقل متغيــر پــيش بــين گوينــد .همچن ـين وجــه تمــايز تحقيــق همبســتگي بــا تحقيــق آزمايشـ ي در ايـن اســت که در اينجا متغيرهاي مستقل دستکاري نمي شوند. www.company.com تحقیقات علی( پس از رویدادی) • در اینگونه تحقیقات کشف علتها یا عوامل بروز یک رویداد یا حادثه یا پدیده مورد نظر است .بنابراین پس از آنکه واق روی داد تحقیق درباره آن شروع می شود. • این تحقیقات از نوع کاربردی هستند. www.company.com تحقیقات تجربی ( آزمایش ی) • ً عم ــدتا ب ــر ش ــناخت رابط ــه عل ــت و معل ــولی ب ــين متغيره ــا تاکی ــد دارد و ســخن از مطالعــه رابطــه یــک ســویه و تــاثير علــت بــر معلــول اســت و در پایــان محقــق بــه طــور قــاط نظــر مــی دهــد کــه چنــين رابطــه ای وجــود دارد یا خير • تحقيق آزمايش ي به دو دسته تقسيم مي شـود :تحقيـق تمـام آزمايشـ ي و تحقيق نيمه آزمايش ي www.company.com • در بيشتر پژوهش هاي علوم انساني نظر به اينكه هدف اصلي از انجام پژوهش بررس ي يک موضوع به روش ميداني است مي توان گفت پژوهش مذکور از نظر هدف در حيطه پژوهش هاي كاربردي مي باشد .از سوي ديگر با توجه به اينكه در اين پژوهش از روش هاي مطالعه كتابخانه اي و نيز روش هاي ميداني نظير پرسشنامه استفاده شده است ،مي ت وان بيان كرد كه پژوهش حاضر بر اساس ماهيت و روش گردآوري داده ها ،يک پژوهش توصيفي-پيمايش ي است. www.company.com شرایط ضروری یک تحقیق • • • • الف) کنتر ل :ویژگی اصلی یک تحقیق ازمایش ی کنترل است .آزمایش باید به نحوی برنامه ریزی شوو که مان حضور متغيرهای مزاحم و اخاللگر شود زیرا این متغيرها نتایج آزمایش را خدشه دار می کند. ً برای جلوگيری از دخالت عوامل و متغيرهای مزاحم معموال از جفتهای برابر استفاده می شود. یعنی دو گروه مشابه که از صفات و ویژگی های یکسان برخوردارند انتخاب می شوند. گروه آزمایش و گروه کنتر ل www.company.com گروه آزمایش ،گروه کنتر ل • گروه ازمایش یا آزمایش ی یا تجر ی است که متغير یا عامل مورد مطالعه روی آن اثر می گذارد. • گروه کنترل یا گروه شاهد :در معرض متغيرمزبور قرار نمی گيرد. www.company.com ب) انتخاب تصادفی • مثال برای انجام دادن یک تحقیق آزمایش ی ،چند دانشجوی موفق را بصورت تصادفی انتخاب و آنها را بصورت تصادفی در گروه های مختلف جایگزین نمود. www.company.com تکرار آزمایش ج) • به منظور کاهش خطاهای ناش ی از نابرابری صفات آزمودنيها باید آزمایش تکرار شود. www.company.com د)قابلیت تعمیم • • • • • • • • یعنی بتوان از آن قضیه کلی ساخت و بر مصادیق آن حمل کرد. برای دستیابی به چنين نتیجه ای محقق باید نکات زیرا رعایت کنید: -1از اصل کنترل متغيرها غفلت نکنید. -2در انتخاب افراد نمونه به روش تصادفی اقدام کنید و از برابری و یکسانی کمی و کیفی آنها اطمینان حاصل نمایید. -3تاثير اشتباهات آماری را در انتخاب نمونه و طبقه بندی و تجزیه و تحلیل داده ها به حداقل برسانید. -4محیط آزمایش را به صورت طبیعی نگه دارید. -5در انجام دادن فعالیتهای تحقیقاتی و مراحل کار و نتیجه گيری عجله نکنید. -6آزمایشها را در موقعیتهای مشابه تکرار نمایید. www.company.com اعتبار تحقیق آزمایش ی ح) • بررس ی اعتبار تحقیق تجر ی باید در دو زمینه انجام شود: • الف) اعتبار دورنی :آیا نتغير مستقل بر متغير تاب یا وابسته اثر ً می گذارد؟ آیا تغیيری که در متغير تاب بوجود آمده منحصرا مزاحم و بر اثر متغير یا متغيرهای مستقل بوده یا متغيرهای کنترل نشده در آن دخالت داشته اند؟ www.company.com خدا رو شكر مثل اینكه تموم شد! www.company.com