Transcript Sigara Ana ve Yan Duman İçerikleri, Doç. Dr. Celal KARLIKAYA

Sigara
Ana ve Yan Duman
İçerikleri
Doç.Dr. Celal Karlıkaya
Sunum Amacı

Geleceğin tütün
kontrol uzmanlarına,
sigaranın, neden
dikenli tel olduğunu,
dikenli telden çok
daha fazlası olduğunu
anlatmak.
Öğrenim Hedefleri

Bu oturumun sonunda, katılımcılar
sigaranın komponentlerini, bunların
bulunma nedenlerini (doğal, manuplatif) ve
bu bilgilerin tütün kontrolündeki yerini
tanımlayabilmelidirler.
Seçilmiş risk faktörlerine küresel hastalık ve
yaralanma yükü, 1990 (x1000)
Malnutrition
Death
As % of
(thousands) total deaths
5,881
11.7
YLLS1
As % of total
(thousands) YLLS
199,486
22.0
Tobacco
3,038
6.0
26,217
2.9
Hypertension
2,918
5.8
17,665
1.9
Poor water sanitation, personal
and domestic hygiene
Physical inactivity
2,668
5.3
85,520
9.4
1,991
3.9
11,353
1.3
Occupation
1,129
2.2
22,493
2.5
Unsafe sex
1,095
2.2
27,602
3.0
Alcohol
774
1.5
19,287
2.1
Air pollution
568
1.1
5,625
0.6
Illicit drugs
100
0.2
2,634
0.3
Risk factor
1
Years of life lost
SOURCE: Authors’ estimates are based on data and information contained in individual chapters of Volume IX of the
Global Burden of Disease and Injury Series
Sigara dumanı, 2000’i zehir, 4000
çeşit kimyasal madde
içermektedir;

"Biz bu boku içmeyiz, sadece
satarız. Bunu içme hakkı ve
özgürlüğünü gençlere, zencilere,
aptal ve fakirlere bırakırız."

Sigara şirketi yöneticisi - PM
www.pmdocs.com
Sigara

Tütün
Kağıt
Filtre kısımları
Katkılar

Ayrıca olasılıkla kalıntılar:



 Pestisid
 Fertilizer
(gübre)
 Fumigants (buharla dezenfekte eden ajanlar)
 Fabrikasyon sırasında işlem ajanları
ASH sources of information
Updated February 2001
Kurutulmuş tütün















Büyük oranda karbohidratlar ve proteinlerden oluşur.
Alkaloidler: %0.5-5 >> %95’i nikotin
Terpenler: %0.1-3
Polifenoller: %0.1-2.5
Karboksilik asitler: %0.1-0.7
Alkanlar: %0.1-0.4
Alkali nitratlar: %0.01-5
Aromatik hidrokarbonlar
Aldehidler
Ketonlar
Aminler
Nitriller
N- ve O- heterosiklik bileşiklikler,
Pestisidler
30’dan fazla metalik bileşik
US. Surgeon General, 1989
Ölçüm Laboratuarı
http://www.labstat.com/services.htm#mainstream
Sigara Dumanı


Binlerce kimyasal maddeden
oluşan bir kokteyl: katran, CO
gibi çeşitli gazlar, uçucu
maddeler, nikotin
Karışım sürekli değişmektedir:
 Duman
yaşlanmaktadır
 Dumandaki kimyasallar ve her
seferinde çevredeki farklı atmosfer
arasında UV etkisi ile değişik
kimyasal reaksiyonlar oluşur.
Ana Duman

“Ana akım duman” yanan bir sigaranın içici
kişi tarafından inhale edilmesi sırasında
ağız kısmından çıkan kompleks duman
karışımıdır.
4000 Çeşit Kimyasal Madde
Karbonmonoksit Egzos Gazı
Arsenik
Zehir imalatında
Metanol
Roket Gazı yapımında
DDT
Kadmiyum
Bütan Gazı
Aseton
Böcek ilaçlamada
Araba Akülerinde
Tüp ve Çakmak Gazı
Oje ve Kimyasal sökücü
Naftalin
Amonyak
Güve ilaçlamada
Kimyasal Temizlik işlerinde
Soru

Sigara dumanında 4000’den fazla kimyasal madde
vardır. Bunlardan vücutta hiçbir etkisi olmayan –inertbiyolojik inaktif- madde hangisidir?











Katran
CO
Vinil-klorid
Benzo(a)pyren
NNK
PAH
210Po
210Pb
..
..
..


The International Agency for Research on Cancer
(IARC) sigara dumanını Grup 1 (insan için) karsinojen
olarak kabul etti (IARC, 1985).
Ayrıca IARC ana akım dumanda (AAD) bulunan birçok
maddeyi de karsinojen olarak sınıflandırmıştır:




11 IARC Grup 1(Smith et al., 1997),
9 Grup 2A (olası insan kanseri) (Smith et al., 2000)
48 Grup 2B (insan karsinojen olabilir) (possible human).
Smith CJ ve ark. 2003’te IARC’nin 61 olarak bildirdiği insan
karsinojeni sayısını 81’e yükseltmiştir (3).
Ana Duman

Kaç Madde Var?
 “Sıklıkla
sigara dumanında 4000 madde var
denmektedir.” Ancak bu şekildeki rakamlar kolaylıkla
yanlış anlaşılabilmektedir. Kaç madde olduğu
dumanın nerede ve ne zaman alındığına, laboratuarın
kalitesine ve çalışma yılına vs. bağlıdır. Bu otomobil
eksozu, şenlik ateşi-havai fişek vs., hatta çevre
havası için de geçerlidir. Halk sağlığı açısından
rakamlar çok anlamlı değildir. Esas sorun ne kadar
toksik olduğudur. Daha az yoğun miktarda ama daha
zararlı maddeler içeren bir duman daha toksiktir.
Kaç Madde Var?
1936, Bruckner: 120 madde
 1959, Johnstone and Plimmer 1959: 450
 1968, Stedman: 950
 1982, Dube and Green: 3875
 1988, Roberts: 3996
 Günümüzde 4000’i geçmiştir.

Farmakolojik aktif, toksik,mutajenik veya karsinojenik
Kanserojen Maddenin tipi Bu tip maddelerin
sayısı
Polisiklik aromatik hidrokarbonlar
10
Aza-arenes
N-nitrosaminler
Aromatik aminler
Heterosiklik aromatik aminler
3
7
3
8
Aldehidler
Çeşitli organik maddeler
2
15
İnorganik bileşikler
TOPLAM
7
55
Kaynak: SS Hecht. Tobacco smoke carcinogens and lung cancer.
J Natl Cancer Inst; 1999; 91 (14): 1194-1210.
Carcinogen class
Compound
Amount in
mainstream
cigarette
smoke,
ng/cigarette‡
Sidestream/
mainstream
ratio§
Representative lung
tumorigenicity in
species\
Reference
No.\
Polycyclic aromatic
hydrocarbons
Benzo[a]pyrene
20–40
2.5–3.5
Mouse, rat, hamster
(41,42)
Benzo[b]fluoranthane
4–22
Rat
(41–43)
Benzo[j]fluoranthane
6–21
Rat
(41–43)
Benzo[k]fluoranthane
6–12
Rat
(41–43)
Dibenzo[a,i]pyrene
1.7–3.2
Hamster
(41,42,44)
Indeno[1,2,3cd]pyrene
4–20
Rat
(41–43)
Dibenz[a,h]anthracen
e
4
Mouse
(41,42,45)
5-Methylchrysene
0.6
Mouse
(42,45)
Asz-arenes
N-Nitrosamines
Dibenz[a,h]acridine
0.1
Rat
(41,42,46)
7H-Dibenzo[c,g]carbazole
0.7
Hamster
(41,42,47)
N-Nitrosodiethylamine
ND–2.8
<40
Hamster
(48,49)
4-(Methylnitrosamino)-1-
80–770
1–4
Mouse, rat, hamster
(22,50)
(3-pyridyl)-1-butanone (NNK)
Miscellaneous organic
1,3-Butadiene
20–70 × 103
Mouse
(51)
compounds
Ethyl carbamate
20–38
Mouse
(52)
Inorganic compounds
Nickel
0–510
Rat
(53)
Chromium
0.2–500
Rat
(53)
Cadmium
0–6670
7.2
Rat
(54)
Polonium-210
0.03–1.0 pCi
1.0–4.0
Hamster
(55–58)
Arsenic
0–1400
None¶
(59)
Hydrazine
24–43
Mouse
(60)
13–30
Ana Duman
Dumanda Neler Var? Karsinojenler
Tütüne-özel nitrosaminler NNN,
NNK, NAT ve NAB, tütün
bitkisinin doğal
komponentleridir.
Bu ajanların metabolik
aktivasyonu DNA
bozulmalarına, gen
mutasyonuna ve kansere
giden olaylara yol açabilir.
Detoksifikasyon ve metabolik
aktivasyon smoker’ın kansere
duyarlılığını belirleyici
etkenlerden birisidir.
nicotine-derived
nitrosoamineketone
Carbonyls (Aldehid ve Ketonlar)
Phenolics
(Catechol,Cresol, Hydroquinone and Resorcinol)
Sigaralarda izin verilen maksimum
madde oranları (ABD)

Kimyasal
Acetaldehyde
 Acrolein
 Crotonaldehyde
 Formaldehyde
 Hydrogen Cyanide

Tavan Değer
mg/m3 ppm
45
25
0.23
0.1
0.86
0.3
0.37
0.3
5
4.7
AVUSTURALYA
KANADA
Soru-1

Kanada’da sigara paketlerinin üzerinde
miktarının yazılması zorunlu olan
maddeler nelerdir?






Katran
Nikotin
CO
Formaldehid
Nitrojen siyanit
Benzen
STYRENE

Olası bir insan karsinojenidir.

İnsanda baş ağrısı, oküler ve konjunktival irritasyon, reaksiyon zamanında
azalma, halsizlik, baş dönemsi ve bulantı, dikkat azlığı, el becerisinde
azalma ve renkli görme keskinliğinde azalma yapar.

Spontan düşük riskinde artış olasılığı
Anormal sperm sayısında artış


Butadien ile birlikte (Sigara dumanında bulunur) 4-phylglycolhexene’e yol
açar. Bir sensitizer olduğundan şüphelenilmektedir.

Esas endüstriyel kullanım alanları plastik, kaplama, poliester, reçineler ve
sentetik kauçuklar
Benzene

Çok toksiktir.

İnsan ve hayvanlarda kromozomal aberasyonlara yol
açar. Lösemi yaptığı kanıtlanmıştır.

Cilt yoluyla emilir.

Endüstriyel olarak eskiden, mürekkep, kauçuk, vernik ve
boya sökücü olarak kullanılırdı.
TAR - Katran

Tar tütün endüstrisinin tüm gaz-olmayan,
nikotin-olmayan ve buhar fazında olmayan
kimyasallar için kullanılan bir tanımdır.
NIKOTİN

Serbest-baz nikotin (tütün dumanındaki) inhalasyon, sindirim ve deri yoluyla alındığında tümüyle
hemen hemen absorbe edilir.

Beyin, böbrek, mide mukozası, adrenal medulla, nasal mukoza ve tükrük bezlerinde konsatre olur.

Araştırmalar nikotine maruziyetin epileptik ataklara, kusmaya, SSS depresyonuna, gelişme
geriliğine, fetusta gelişimsel toksisiteye ve erken doğuma, düşük doğum ağırlığına ve hayvanlarda
beyin gelişiminde düşüklüğe yol açtığı gösterilmiştir.

Nikotin süte geçer.

Hafif nikotin zehirlenmesi insanda şu semptomlara yol açar: kusma, diare, solunum sayısında
artış, kalp hızında artış, kan basıncında artış, baş ağrısı, baş dönmesi ve nörolojik stimülasyon.

Nikotin tütünün duman şeklinde inhalasyonu, çiğnenmesi vs sonucu oluşan birçok akut psikolojik
ve fizyolojik etkiden sorumlu kabul edilmektedir.

Endüstriyel olarak nikotin esas olarak (tütün endüstrisi dışında) insektisid (şu anda genel olarak
yasaklanmıştır) ve vahşi hayvanların iğne ile yatıştırılmasında kullanılmaktadır.
CARBON MONOXIDE

Tütün dumanı insanın inhale ettiği en önemli CO kaynağıdır.

CO kana absorbe edilir, eksersiz toleransının azalması, anginanın artması ve baş ağrısına yol
açar.

Hb’e bağlanır, kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltır.

Hb’e %3 kadar az bir CO bağlansa bile psikomotor fonksiyonda azalmaya ve böylece otomobil
sürüş yeteneğinde azalmaya yol açar. %10 COHb baş ağrılarına yol açar.

Myoglobine bağlanır kalp ve kas fonksiyonlarını azaltır.

Olasılıkla bir reproproduktif-üreme zehiridir.

Gebe hayvanlarla yapılan çalışmalar orta düzey dozlarda düşük doğum ağırlığı, fetal ölüm veya
hasara yol açtığını göstermiştir.

Fetal CO düzeyleri maternal düzeylerde %10-15 daha yüksektir.

İnhale tütün dumanı fetusta CO düzeylerini arttırır; düşük doğum ağırlığı, olası perinatal ölüm veya
mental yeteneklerde geri kalmaya yol açar.
BENZO[a]PYRENE

Benzo[a]pyrene (B[a]P) şüpheli insan kanserojenidir.

Akciğer kanseri mortalitesi ile B[a]P maruziyeti arasında belirgin bir ilişki vardır.

B[a]P bugüne kadar yapılan bütün çalışmalarda hayvanlarda ve balıkta kanser
yapmıştır.

B[a]P’nin 0.05 mg’ı kadar az dozunun bile hayvanlarda tümör yaptığı
gösterilmiştir.

Hayvan çalışmaları 0.05 mg B[a]P’nin bile tümöre yol açabildiğini göstermiştir.

B[a]P akciğerlerde birikir. B[a]P’nin akciğerlerden eliminasyonu sigara içimi
nedeniyle ciddi oranda bloke olur.

B[a]P ile tekrarlayan maruziyet aynı miktarın tek seferde maruziyetine göre
daha yüksek oranda kanser yapar.

B[a]P maruziyeti ayrıca cilt kanserine, dermatite, fotoallerjiye, non-neoplastik
solunum sistemi hastalığına ve amfizeme yol açar.

B[a]P maruziyeti üreme kapasitesini hem erkekte, hem kadında azaltır.

B[a]P deri yoluyla da absorbe edilir.
FORMALDEHYDE

İnsanda kanser yaptığından şüphelenilen bir maddedir.

Doğal olarak 0.12 to 0.38 parts per BILLION [ppb] miktarında oluşur. Sidestream dumanda
0.23 to 0.27 parts per MILLION [ppm] (1000+ kat) bulunur.

0.1 ppm’den yüksek doza uzun süreli maruziyet akciğer, farinks, bukkal kavite, karaciğer,
kemik, deri,prostat, mesane, böbrek ve göz kanseri, lösemi ve Hodgkin hastalığı riskini
arttırmaktadır.

0.22 ppm’den yüksek maruziyetler öksürük, balgam, kronik bronşit, astım, nefes darlığı ve
soğuk algınlığı gibi belirtilere yol açar.

Allerjik reaksiyonlara ve astım benzeri durumlara, hafif baş ağrılarına, baş dönmelerine,
azalmış el becerisine, gözlerde kaşınmaya, boğaz kuruması ve ağrısına, uyku bozukluğuna,
değişik susuzluk hissine ve insanda malign hastalıklara yol açar.

İnsan gözü 0.01 ppm miktara duyarlıdır ve 0.05 to 0.5 ppm miktarında irrite olur.

Endüstride esas kullanım alanları fertilizer, boya, dezenfektan, germisid, koruyucu ve
mumyalama sıvısıdır.
HYDROGEN CYANIDE

Ortalama dozları insanda, nazal irritasyon, konfüzyon,
baş ağrısı, bulantı, halsizlik ve kusma yapar.

Daha yüksek dozşarı asteni, vertigo,kilo kaybı ve GIS
problemleri yapar.

Endüstride ana kullanım alanı buharla dezenfeksiyon,
insektisid, elektroplating (galvanizasyon?), metalurji ve
fotoğrafçılıktır.
AMONYAK

Keskin, irrite edici kokusu 1 ppm’de bile
hissedilebilir.

Yüksek konsantrasyonlarda yoğun
irritasyona, ciddi göz hasarına ve astıma
yol açar.
'Light' Sigaralar – Neden?



Kanada’da içenlerin
%16.5’i bu sigaraların
daha az zararlı olduğuna
inanmaktadır.
Ultra-light veya ultra-mild
içenlerin ise %26’sı daha
az zararlı olduğunu
düşünmektedir.
%6.59 içici daha az
bağımlılık yaptığına
inanmaktadır.
Health Canada
‘Light’ Sigaralar bildik sigaralardan daha mı
güvenli?
Hayır!!!!
•Light sigaralar ilk kez 1970’lerde piyasaya çıktığında bunların
içicilere daha az kanserojen tar verdiği sanılmaktaydı.
•Sonraki araştırmalar gösterdi:
•Düşük katranlı sigara içenlerin sigaraya bağlı hastalıklara
yakalanma ve bunlardan ölme riski aynıdır.
•İçiciler kansere yol açan katrana ve bağımlılık yapıcı nikotine
aynı oranda maruz kalırlar.
Lynn Kozlowski et al. Am J Preventive Med, 1998;15 (1):
Katkılar – Neden?


Tütün ürününün fiziksel karakteristiklerini geliştirmek –
muhtemelen bunların bireysel yaşama süresini uzatmak
(ulaşım esnasında bozulma, çürüme olasılıklarını
azaltmak) için,
Ayrıca:
•
•
•
Ürünlerin tercih edilme – seçilme – şansını arttırmak (örneğin
daha lezzetli olması) için
Katkılar ayrıca daha kötü amaçlar için de kullanılır: ör. Nikotinin
bağımlılık yapıcı etkisini daha da arttırmak için veya sigara
içiminin daha kolay öğrenilebilir olması için.
Sigaraların çekiciliğini arttırmak – veya daha kötüsü – sözde
daha güvenli olması için – ki böylece daha çok içilmesine ve
böylece daha fazla ilave kimyasal yükle daha büyük zararlar
vermesine yol açar.
Potansiyel davranış etkileri olabilen
sigara içindeki katkılar ve diğer
maddeler
Sigara içindeki 4000 kimyasal maddenin
çoğu biyolojik olarak aktiftir.

Minör Tütün Alkaloidleri:


Tar

CO

…
Nornikotin ve anabasine
Katkı maddeleri

Yaklaşık 1400 madde kullanılmıştır. 600 katkı maddesinin kullanımına izin
verilmiştir (Bates et al., 1999). Ancak bu izni veren ne ABD Devleti ne de Avrupa
Komisyonu hangi markada hangi katkıların ne oranda olduğunu
bilmemektedir.

Amonyak

Asetaldehid, şekerin yanması sonucu oluşur. Nikotinin bağımlılık yapıcı
etkisini arttırır.

Levulinik asid >> nikotin-levulinat: ölçüm makinasında nikotin ve katranı
sabit tutarken nikotinin yararkanımını arttrır.

Kakao ve teobromin: Kakao kendisi bazı alkoloidler içerrir ve bağımlılık
yapıcı potansiyel yaratır. % 1 kadar teo bromin içerir bu da bronkodilatör
etki yaparak nikotin daha hızlı emilimini sağlar.

Glycyrrhizin: bronkodilatör

Pyridin: nikotin gibi etki eden alkoloid.
Amonyak

"AT [ammonia technology] is the key to
competing in smoke quality with PM [Philip
Morris] worldwide. All US manufacturers . .
. use some form of AT on some cigarette
products." (Johnson, 1989)

Çeşitli kokular (ortalama bir markada 30-150 koku
vardır (Manus,1989)










Kahve ekstresi
Şeker
Çikolata
Kakao yağı
>> yanma> bromid >
bronkodilatasyon >nikotin absorbsiyonunda artış
Kumarin
Vanilya
Mentol > boğazı hissizleştirebilir
Çeşitli bitkisel yağlar
Karamel
Klorofil
“Sigara üreticileri gelişmiş ülkelerde
yasaklardan dolayı satamadıkları yüksek
katranlı ve yüksek nikotinli sigaraları
gelişmemiş ülkelerin pazarına sürmektedir”.
WHO
(Dünya Sağlık Örgütü)
‘Reduced risk’ !! cigarettes


Düşük katranlı ve ‘light’ sigaraları kapsar ve minimal tütün yanması
ile nikotin veren yeni ürünleri içerir.
Sağlıkla ilgili risklerin daha azaldığı gösterilememiştir. Fakat
bağımlılık için yeterli nikotin verdikleri kesindir.

Bazı yeni ürünler daha az veya düşük seviyelerde toksin verebilir
ama daha fazla CO verir. Sigaraya bağlı risklerin daha az olduğu
veya bırakmaya yardımcı oldukları gösterilememiştir.

Sigarayı bırakmak herhangi ‘düşük’ riskli bir sigaraya göre daha
güvenlidir.
1 Benowitz NL, et al. N Engl J Med 1983; 309: 139-142.
2 Buchhalter IR & Eissenberg T. Nicotine and Tobacco Research 2000; 2: 39-43.
3 Fagerstrom KO, et al. Tobacco Control 2000; 9: 327-333.
4 Giovino GA, et al. NCI Smoking and Tobacco Control Monography No 7, 1996.
5 Pauly JL, et al. Cancer Epidemiology, Biomarkers and Prevention 1998; 7: 967-979.
6 US Department of Health and Human Services. National Cancer Institute Smoking
and Tobacco Control Monograph 7 Ed: DR Shopland, 1996.
Tar ve “düşük tar"
Hükümetler acilen önlem almalıdır:
 Yanıltıcı "light", "mild“ vs. kelimeler veya
yanıltıcı marka isimleri yasaklanmalıdır.
 Bunların esas amacı düşük katran ve
nikotin ölçümlerine dayandırarak riskin
daha azaldığını vurgulamak, böylece
reklam ve promosyon aracı olarak
kullanmaktır.

About Eclipse and Your Health
May present less risk of cancer
associated with smoking..
Produces less inflammation in the
respiratory system, which suggests a
lower risk of chronic bronchitis, and
possibly emphysema..
Reduces secondhand smoke by 80%.
YAN DUMAN[1]
(sidestream smoke)

(ETS: Environmental Tobacco Smoke, “second-hand smoke”,
“involuntary smoking” and “passive smoking”).

Çevresel Sigara Dumanı (ÇSD) direk olarak sigarayı içme dışında
ortaya çıkan başka kişinin inhale ettiği dumandır. Şu dumanlardan
oluşur:
 içici tarafından exhale edilen duman (second-hand smoke, ikinciel duman);
 sigaranın ucundan yanmakla oluşan duman (sidestream smoke,
yan duman);
 yanan bir sigaranın kağıdı ve filtresinden sızan duman
(lateralstream smoke, yanal duman). [2]

Çıkan duman çevre havası ile reaksiyona girebilir.
[1] Health Effects of Exposure to Environmental Tobacco Smoke. California Environmental Protection Agency. 1997.
[2] ADVANCING KNOWLEDGE ON REGULATING TOBACCO PRODUCTS. WHO, Oslo Monograph, 2000.
Soru
 Çevresel





Sigara Dumanı (D-Y)
Olsa olsa ana duman kadar zararlıdır?
İnsanların genelinin %10’unun hayatı kapalı
ortamda geçer?
En çok gebelere, çocuklara, ev kadınlarına zarar
veriyor olabilir.
Ülkemizde yılda 10,000 kişiyi öldürüyor olabilir.
Mücadele için toplumsal bilinç gerekir.
Yurdagül Tufan’ın Sigara İçmesinin
Bedelini Kimler Ödedi/ödüyor/ödeyecek?
Kendisi
 Ailesi

Sigara içenler bazen içme özgürlükleri olduğundan
bahsederler, ancak içmeyenlerin temiz ve zehirsiz bir
hava soluma hakları daha önemlidir. Şu gerçekler
unutulmamalıdır:
 Kapalı bir ortamda kalabalık içinde sigara içilmesi
hava kirliliğini ortalama 6 kat arttırır.
 Pasif sigara dumanı diğer zehirli maddelere göre 30
kat daha fazla akciğer kanseri yapar.
 Pasif sigara dumanı saçları ve elbiseleri pis kokutur.
 Pasif sigara dumanı öksürük, hırıltılı nefes, soğuk
algınlığı, kulak ağrısı, kalp spazmı ve astım krizine yol
açabilir.
 Pasif sigara dumanı yiyeceklerin tadını ve kokusunu
bozar.
 Gözlerin kızarmasına, kaşınmasına ve sulanmasına
neden olur.
Pasif sigara - ÇSD
Her yıl pasif sigaraya maruziyet
yüzünden:
• Binlerce insan kalp krizinden,
akciğer kanserinden ve diğer
kanserlerden ölmektedir.
•
Onbinlerce bebek ve çocuk zatüre
ve bronşit gibi akciğer
infeksiyonuna yakalanmaktadır.
Sayın Kamil Yavuz’un izniyle
ÇSD







Ana dumana göre daha fazla nikotin içerir.
Karsinojenler daha yüksek konsantrasyondadır.
İnsanların çoğu hayatlarının %90’ını ev ve iş yeri
olmak üzere kapalı alanlarda geçirirler.
Özellikle ev içi ETS daha büyük boyutlardadır. İş
olarak uçuş görevlileri, gazino çalışanları, restoran ve
bar çalışanları vs. maruz kalmaktadır.
Sigara içilen evde yaşayanlarda kotinin düzeylerinin
yükseldiği gösterilmiştir.
1992’de EPA ETS’yi Grup A karsinojen olarak
tanımlamıştır.
EPA’nın raporuna göre 24 araştırmada kocası sigara
içen kadınlarda akciğer kanseri riski artmaktadır.
ÇSD

ETS ana dumandan farklıdır ve 8 saatlik
ETS maruziyetinin direk olarak 20 sigara
içimine bedel olduğu, gaz fazdaki
içeriklerinin 1/3’üne yakın maruziyet ve
partikül fazın 1/100 – 1/1000’ine
maruziyetle sonuçlanabilir.
Scherer G, Conze C, Tricker AR, et al: Uptake of tobacco smoke constituents on exposure to
environmental tobacco smoke (ETS). Klin Wochenschr 70:352-367, 1992
ÇSD

ÇSD’de irritanlar, sistemik zehirleyiciler,
mutajenler, karsinojenler, üremeye ve
gelişmeye etki eden zehirler gibi
kimyasallar bulunur. Bugüne kadar (1997)
ÇSD’de 50 adet karsinojen, 6 tane üreme
ve gelişmeye etkili toksin ve 12 hava için
zehirli bulaşıcı madde saptanmıştır.
ÇSD


Bazı maddeler ÇSD’de
bazıları ana dumandan
daha fazladır.
ÇSD’de bulunan akut
etkileri olan irritan ve
toksinler şunlardır:
amonyak, acrolein,
carbon monoxide,
formaldehyde, hydrogen
cyanide, nicotine,
nitrogen oxides, phenol
ve sulfur dioxide.
ÇSD

Ammonia, formaldehyde ve sulfur dioxide solunumsal
irritandır ve solunum problemi olan bireylerde
alevlenmelere yol açabilir.
Acrolein, crotonaldehyde, formaldehyde, ve hydrogen
cyanide, gibi birçok komponent mukosiliyer fonksiyonu
etkiler ve standart dozlarda duman partiküllerinin
temizlenmesini engelleyecek şekilde klirensi bozabilir.

(Battista, 1976).

ÇSD
Dumandan ayrıştırılan nitrözaminlerin
çoğu deney hayvanlarında karsinojendir
ve bazıları (ör. N-nitrosodimethylamine)
yan dumanda ana dumana göre 10 to 200
kat daha yüksektir.
(U.S. DHHS, 1986; Lofroth, 1989).


Benzene
2-Napthylamine
4-Aminobiphenyl
Nickel
Polonium 210 (radioactive)
Nitrogen oxides
N-Nitrosodimethylamine
N-Nitrosodiethylamine
N-Nitrosopyrrolidine
1,3-Butadiene
Analine
Formaldehyde
Hydrazine
N-Nitrodiethanolamine
Cadmium
Benzo[a]pyrene
Benz[a]anthracene
Y-Butyrolactone
Particulate matter
N-Nitrosonornicotine
NNK
Carbon monoxide
Carbon dioxide
Carbonyl sulfide
Toluene
Acrolein
Acetone
Pyridine
3-Methylpyridine
3-Vinylpyridine
Hydrogen cyanide
Ammonia
Methylamine
Dimethylamine
Nicotine
Anatabine
Phenol
Catechol
Hydorquinone
Cholesterol
Quinoline
Harman
Zinc
Benzoic acid
Lactic acid
Glycolic acid
Succinic acit
PCDDs and PCDFs (Dioxins, Dibenzofurans)
Formic acid
Acetic acid
Methyl chloride
Sigara Dumanında Bulunan Kimyasal
Maddeler İçin Eşik Değerler







Kimyasal
Acetone
Ammonia
Benzene
Methyl ethyl ketone
Resorcinol
Styrene
15
Dakikalık Limit
mg/m3
ppm
1782
24
8
885
90
170
750
35
2.5
300
20
4


























Kimyasal
8 Saat Ortalama Limit
mg/m3 ppm
Acetone
Acrylonitrile
Ammonia
Benzene
1,3-Butadiene
Cadmium (Respirable)
Cadmium (Inhalable)
Carbon Monoxide
Catechol
Chromium (Cr - Cr III)
Chromium (H2O s. Cr VI)
Chromium (H2O I. Cr VI)
Cresol
Hydroquinone
Lead
Methyl ethyl ketone
Nickel (Sol. Inhalable)
Nickel (Insol. Inhalable)
Nickel (Elemental, Inh.)
Nicotine
Nitric Oxide
Phenol
Pyridine
Resorcinol
Styrene
Toluene
1188
4.3
17
1.6
4.4
0.002
0.01
29
23
0.5
0.05
0.01
22
2
0.05
590
0.1
0.2
1.5
0.5
31
19
16
45
85
188
500
2
25
0.5
2
25
5
5
200
25
5
5
10
20
50
Bir lokanta çalışanının inhale
ettiği madde miktarı


CHEMICAL
amount(ug)CHEMICAL
amount
(ug)
CHEMICAL
amount
(ng)

carbon monoxide
tar
nicotine
*acetaldehyde
Nitric oxide
Isoprene
Acetone
Toluene
*formaldehyde
Phenol
Acrolein
*benzene
pyridine
5606
3128
678
207
190
151
121
66
54
44
40
36
33
25
24
23
22
17
15
14
13
12
11
10
1.3
resorcinol
*benzo[a]pyrene
*cadmium
1-aminonaphthalene
*chromium
*lead
*2-aminonaphtalene
*nickel
3-aminobiphenyl
*4-aminobiphenyl
123
18
9.7
8.5
7.1
6.0
5.2
4.2
2.4
1.4












*1,3-butadiene
Hydroquinone
methyl ethyl ketone
Catechol
Propionaldehyde
Cresols
Hydrogen cyanide
Styrene
Butyraldehyde
*acrylonitrile
*crotonaldehyde
*quinoline
www.smoke-free.ca
Sigara Dumanında Neler Var
Web kaynakları:
 http://www.ash.org.uk/html/factsheets/html/fact12.html
 http://www.gasp.org/chemicals.html
 http://www.labstat.com/services.htm

http://www.smoke-free.ca/factsheets/Chemicals.htm

Çevresel Dumandan:
http://www.smoke-free.ca/Health/ETS_inhaling.htm

Özet